Windenergie mag dan volgens velen een mooie groene technologie zijn, als zo’n windmolen vlakbij je huis wordt gezet, denken opeens velen er heel anders over. Dan passen die molens echt niet in het landschap of zouden er teveel vogels op die plek het slachtoffer worden van de ronddraaiende wieken. Een ander argument is dat je ziek zou kunnen worden van het geluid. In augustus vorig jaar verscheen een stuk in Spits! (Doodziek zijn van de windmolens), waarin een studie werd gepresenteerd van de Universiteit Utrecht. Op grond van een uitgebreide literatuurstudie was de onderzoeker tot de slotsom gekomen dat omwonenden inderdaad ziek kunnen worden van het geluid van de windmolens. Een recente Australische studie toont een heel andere kant van het verhaal: er is een duidelijke relatie tussen de gemelde gezondheidsklachten en de activiteiten van groepen die ageren tegen windenergie.
Invloed actiegroepen in Australië
Onderzoekers van de universiteit van Sydney analyseerden de historie van de klachten over gezondheid en geluidsoverlast, die gemeld waren door mensen die in de buurt van een windmolenpark wonen. Wat bleek? Uit de omgeving van 63% van die parken waren nooit klachten ontvangen en een groot deel van de klachten (68%) hadden betrekking op slechts vijf parken (van in totaal 49 in heel Australië). En net de bevolking in omgeving van deze vijf was bestookt met informatie over mogelijke gezondheidseffecten van windmolenlawaai door anti-windenergie-actiegroepen.
Tot 2009 focusten deze actiegroepen zich vooral op de veronderstelde schadelijke effecten van de windmolens op de ongerepte natuur en speelden gezondheidsaspecten nauwelijks een rol (op de achtergrond waarschijnlijk wel een behoorlijke dosis klimaatopwarmingscepticisme). Opvallend is dat het merendeel (82%) van de klachten werd ingediend, nadat die groepen de ‘gezondheidskaart’ begonnen te spelen. Ook op plekken waar al jaren windmolenparken zonder noemenswaardige problemen draaiden, begonnen opeens dergelijke klachten binnen te komen.
Conclusie van het rapport (pdf):
In view of scientific consensus that the evidence for wind turbine noise and infrasound causing health problems is poor, the reported spatio-temporal variations in complaints are consistent with psychogenic hypotheses that health problems arising are “communicated diseases” with nocebo effects likely to play an important role in the aetiology of complaints.
Het lijkt behoorlijk veel op de toestand rond elektrosensitivieit en de angst voor schade door elektromagnetische straling, bijvoorbeeld afkomstig van zendmasten voor mobiel telefoonverkeer. Belangrijke tekenen daarvoor zijn ook de benamingen die gehangen worden aan deze nieuw ‘ziekte’: Wind Turbine Syndrome, Vibro Acoustic Disease en Visceral Vibratory Vestibular Disturbance en het feit dat de meest genoemde klachten, als misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn, ook voorkomen bij die andere modeziekten met een belangrijk psychisch aspect.
Onderzoek van Universiteit Utrecht?
Maar hoe zat het dan met dat Utrechtse onderzoek? Uit het stuk van Spits! viel al op te maken dat het hier ging om een literatuurstudie van Kinanya Pijl, een studente van de faculteit Rechtsgeleerdheid. Verder uitzoeken door de Groene Courant leerde hoe de vork in de steel stak: Pijl deed het onderzoek als stagiaire op een advocatenkantoor. Dat kantoor, Amice Advocaten, bleek ook het advocatenkantoor te zijn dat een rechtszaak voert namens de Stichting Gigawiek. Die stichting protesteert tegen de plaatsing van een aantal windmolens aan het Amsterdam-Rijnkanaal in de gemeente Houten, zelfs tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Het rapport van Pijl zit nagenoeg compleet bij de stukken die ten behoeve van die zaak zijn ingediend bij het hof.
Een woordvoerder van universiteit bevestigde dat het niet gaat om een onderzoek van Utrechtse wetenschappers:“Het is hartstikke fout in de krant gekomen. Misschien omdat het komkommertijd is.”
Misschien door die komkommertijd nam een aantal kranten het bericht in Spits! in ieder geval klakkeloos over en de commotie leidde ook tot vragen in de Provinciale Staten (PVV). De Volkskrant en Trouw plaatsten uiteindelijk wel een corrigerend naschrift, maar bij Spits!, De Telegraaf of Elsevier zag ik het niet.
Het onderzoek van Pijl staat online: Wind Turbine Noise Effect on Human’s Health and Well-being – The European Human Rights Perspective. Zij schrijft dat er onderzoeken zijn die een relatie laten zien tussen ergernis over windmolengeluid en de afstand tot de molens, maar de directe vertaling naar gezondheidseffecten is niet overtuigend. Dat blijft toch hangen bij het verhaal dat ergernis (maar ook verstoorde slaap) zich vertaalt in stress en dat weer in andere gezondheidsklachten. En zoals de Australische studie laat zien, moet je andere veroorzakers van die stress niet uitsluiten.
Meer lezen over de studie uit Australië (met reactie van een actiegroep) in The Guardian.
Later toegevoegde links:
- Een van de Australische onderzoekers, professor Simon Chapman, schreef in juli 2012 al een stuk waarin hij vooruitloopt op de conclusie. Hierin staat ook meer over de achtergrond van de actiegroepen.
- De windenergielobby (NWEA) in Nederland heeft een webpagina over gezondheid en windenergie. In de factsheet staan ook de onderzoeken besproken die Pijl meenam in haar rapport, alleen wordt bijvoorbeeld aangegeven dat het RIVM op een onderzoek, dat belangrijk is voor de tegenstanders van windenergie (van N. Pierpont, die de term ‘Wind Turbine Syndrome’ bedacht) veel kritiek heeft. Te klein, zelfrapportage van klachten en zo meer. De RIVM-rapportages worden niet genoemd in het stuk van Pijl. Toch een beetje raar als je bedenkt dat bij een rechtszaak over de plaatsing van een windmolenpark de gemeente Zwolle zich beriep op dat RIVM standpunt. En de Raad van State vond dat redelijk.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Is het ergens niet ironisch dat net in een land dat bekendstaat om zijn windmolens hier zo moeilijk over wordt gedaan? Ik herinner mij zelfs ooit beelden gezien te hebben waarbij er een windmogen midden in de stad stond, met huizen er zelfs rond zodat de wieken maar nét konden ronddraaien zonder de huizen te raken.
En al die molenaars vroeger leden dan natuurlijk ook aan allerlei kwalen – buiten dan misschien stoflong van dat meel?
Of zou het zijn dat de molens nu hoger zijn als vroeger en nu dus wel slecht moeten zijn?
Duidelijke gevallen van nimby en nocebo lijkt mij.
Ik kwam net nog een wat ouder stuk (mei 2012) uit de Trouw tegen: http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/3257393/2012/05/18/De-windmolenziekte-bestaat-wel-in-Australie-maar-niet-in-Europa.dhtml hierin wordt de situatie geschetst waarin er alleen in Australië nog gezondheidsklachten gemeld werden. In Europa nog nauwelijks en op de sites van actiegroepen in Duitsland en Denemarken staat (nog) bijna niets over die veronderstelde effecten. Dat Denen, Duitsers en Spanjaarden dan relatief weinig Engelstalige bronnen zouden raadplegen, zou dan de ‘achterstand’ op dit thema in Europa verklaren.
Leuk om dit verschijnsel te zien beschreven maar nog niet in deze zin beschreven zag, iets wat ik privé benoem als ‘het elkaar het graf inpraten’, een van die dingen die ik bij tijd en wijle met amusement en verontrusting waarneem. Amusement enerzijds omdat je je met goed gemoed kunt afvragen waar sommige mensen met een gezond verstand helemaal mee bezig zijn, voor wat de verontrusting… eigenlijk hetzelfde. Wellicht is het hetzelfde mechanisme wat er voor zorgt dat dingen die nieuw en zichtbaar zijn (een eeuw geleden waren er zorgen dat mensen die met de trein gingen vanwege de hoge snelheid gek zouden worden) terwijl niemand zich zorgen maakte om hygiëne over de onzichtbare bacteriën. Het verontrustende is dat we tegenwoordig alles electrisch willen hebben (tot inderdaad de vork aan toe), maar niet willen dat de energie ervoor word opgewekt op een redelijk milieuvriendelijke manier.
Het klopt dat er inderdaad vogelgehakt aan de voet van die enorme dingen kan worden aangetroffen, maar is dat nu echt zo’n ramp, zeker in het licht van de voedselverspilling die daar tegenoverstaat? (Ongeveer 1/3 die in de vuilnisbak verdwijnt?) Dat is een argument wat klinkt als ‘pennywise’. Waar willen de consumenten dan hun vork mee opladen? Een fietsdynamo?
Het argument van horizonvervuiling is wat mij betreft te bizar voor woorden: dan kunnen we beter komen te spreken over de ‘glazen doodskisten’ die ten koste van hoge investeringen worden neergezet, en middels nog veel meer kosten in stand worden gehouden, en niet het symbool zijn van een aangename werkplek – tenzij het aankomt op ‘design’, wat dát dan ook weer mag zijn. Over de arme vogels kunnen we het maar beter niet meer hebben. En als het aankomt op de ‘vibraties’… dan ook waarschuwen voor het gebruik van ontploffingsmotoren waar je mogelijk wandelende nieren en longkanker van krijgt.
Mijn argumentaties, ik weet niet of ze veel uithalen in welk debat dan ook. Het is fijn om te zien dat er mensen zijn die het een en ander cijfermatig weten te onderbouwen.
Klopt dat verhaal eigenlijk wel van die dode vogels bij windmolens? Is dat niet zo’n verhaal van een dode vogel die gevonden werd onder een windmolen dat ondertussen mythische proporties heeft gekregen? Dat vogels verward raken van een reflectie in een raam en daardoor tegen het raam vliegen, daar kan ik inkomen, maar ronddraaiende wieken? Ik heb eerlijk gezegd nog nooit gehoord van suïcidale dieren – behalve dan wanneer ze het doen voor de kolonie, zoals bij mieren en bijen.
Ik vond dit: http://www.trouw.nl/tr/nl/5151/Vincent-wil-zon/article/detail/3298968/2012/08/10/Windmolen-geen-vloek-maar-zegen-voor-vogels.dhtml Op zich wel een interessante benadering: je moet ook de winst voor de vogels meenemen door het uitsparen van fossiele brandstoffen. Of dat allemaal klopt, weet ik niet hoor. En waarschijnlijk maakt het per soort ook veel uit.
Tja de beelden van Deep Water Horizon en alle aangespoelde vogels en andere dieren in het achterhoofd kan dit wel kloppen denk ik.
Bijkomend: off shore windmolenparken zorgen voor grotere lokale biodiversiteit – er mag niet gevist worden in die zone- wat volgens mij lokale vogels ook wel ten goed komt.
Ik ben een keer op een excursie naar een van de windmolenparken voor de Noord-Hollandse kust geweest, inclusief een lezing van een ecologe. Die vertelde ons vrolijk dat zowel boven als onder het water de biodiversiteit rap toenement door het windmolenpark. Ten eerste is het inderdaad rustiger, omdat er niet gevist (en uberhaupt niet gevaren) mag worden. Maar ook hebben de beestjes (mossels enzo) meer plek om zich te nestelen; de normale noordzeebodem is nogal kaal namelijk! Hierdoor komen er ook meer visjes op het windmolenpark af met als gevolg dat het op al die windmolens stikt van de vogels die rustig het water inturen op zoek naar hun volgende hapje!
Ik kan zo snel niets vinden over de snelheid van het uiteinde van een moderne molenwiek, maar die van een klassieke molen kan al 80km/u per uur bereiken, mogelijk dat een moderne nog veel sneller gaat. Die vogel ziet het niet eens aankomen…
Frank: de fout die je hier maakt is dat je er van uitgaat dat de vogel ineens onder de wieken terecht zou komen. Maar vogels hebben toch een zeer scherp zicht en zouden dan die molens toch van kilometers afstand moeten zien staan? Een duif herkent zijn keet toch ook van op grote hoogte zou ik zeggen?
De enige fout die heb gemaakt is jouw deze link niet te geven:
http://www.vogelbescherming.nl/over_ons/standpunten/windenergie
Waarom ze overdag de klap niet zien aankomen weet ik niet.
En als je een klassieke molen hebt gezien wiens wieken bijna de omliggende huizen raakten, dan is die molen allang buiten gebruik want dan is de molen zijn wind kwijt. Overigens stonden die molens vaak in industriegebieden aan de rand van de stad tussen de bleekerijen, bierbrouwerijen en leerlooierijen waar de lucht niet te harden was.
Dat verhaal over dode vogels onder windmolens klopt. Je kunt vaak genoeg verse lijkjes zien liggen als je de A4 bij Nieuw Vennep afslaat.
Het zijn enorme wieken waarbij het oud-hollandse model verbleekt, en de tip daarvan heeft vaak een snelheid die voldoende is om je rijbewijs in snippers voor je ogen te zien verdampen mocht een agent je ermee betrappen. Naast het gegeven dat vogels niet de snuggerste wezens op aarde zijn, en niet zijn aangepast op deze ontwikkeling… en sommigen onder hen aangetrokken worden door hoge objecten als landingsplaats. Het zijn gehaktmolens zoals je voorruit een vliegenkerkhof is.
Ik denk dat de pro-windmolenpartij slordig werk heeft verricht. In een geschil tussen burgers oordeelt de rechter op basis van de aangevoerde argumenten. Als partij A een stuk inlevert of iets zegt, dat niet door partij B wordt weersproken, dan gaat de rechter niet zelfstandig dat stuk evalueren of de uitspraak toetsen. De rechter stelt zich op het standpunt dat die er is voor geschillen tussen burgers. Als B nalaat om dat stuk beredereerd te ontkrachten, dan is daar vanuit de rechter gezien kennelijk geen verschil van mening over. Dan zijn dat stuk en de beweringen daarin ‘feiten’.
Het kan natuurlijk dat partij B wel degelijk dat stuk ontkracht, maar dat de rechter na kennisname het niet overtuigend vindt. Maar als de rechter een onzinstuk citeert, dan moet je toch in eerste instantie aannemen dat de tegenpartij niet de moeite heeft gedaan om dat onzinstuk beredeneerd te weerleggen.
Ik merk nu dat mijn toevoeging verkeerd gelezen kan worden, ‘daaruit’ moet slaan op de RIVM rapporten. Ik pas het even aan, sorry voor de verwarring!
Ik had het verslag van die rechtszaak iets te snel gelezen: overal waar er ‘raad’ staat, slaat het op de gemeenteraad van Zwolle en niet de Raad van State (die als ‘Afdeling’ wordt genoemd). De RvS spreekt eigenlijk alleen het oordeel uit dat de gemeente procedureel juist heeft gehandeld en zich baseerde op de voor de hand liggende bronnen. Inderdaad geen inhoudelijk oordeel.
Tja, de PVV en de Telegraaf, die zullen een fout over windmolens natuurlijk niet willen corrigeren. Ik weet dan wel uit welke hoek de wind waait.
Het is toch een idioot gezicht al die windmolens, ik vind het wel degelijk een vorm van horizonvervuiling.
Dat impliceert natuurlijk geenszins dat windmolens de enige vorm van horizonvervuiling zijn.
Het geluid doet wel enigszins rustgevend aan, tenminste in mijn perceptie. Ik zou er zo in slaap bij kunnen vallen.
Inderdaad wel triest voor de vogels.
Ik vind die horizonvervuiling nogal meevallen. Waarom zijn deze windmolens lelijk en worden de molens van de Kinderdijk als monument beschouwd? Dat is toch gewoon een kwestie van perceptie?
Op de duur zijn we toch genoodzaakt over te gaan op kernenergie, dat feit is nu eenmaal onontkoombaar.
Want langzaam maar zeker raken de voorraad fossiele brandstoffen ook uitgeput .
Dat probleem ga je niet oplossen met heel veel windmolentjes.
Alles is uiteindelijk een kwestie van perceptie, jij vind windmolens niet horizonvervuilend, ik wel, it’s all in the eye of the beholder.
Leuk zo, het vervolg van het gesprek aanschouwend. De forumleden hier beschouwen in ieder geval niet de de vibraties en de electrosmog als een probleem. Of we genoodzaakt zijn om over te stappen op kernenergie is van een andere orde. Ook de nucleaire brandstof kent zijn eindigheid, en lijkt bijna te zijn uitgeput; met martelen en spartelen halen we einde van de eeuw, terwijl de eerste problemen (zoals voorspeld) in de staat Washington mbt. de opslag zich voordoen. (We hadden nog zo gewaarschuwd.) Urgenter zijn eerder de beheersing van de consumptie (één lampje aan is net zo gezellig als 20, wat neerkomt op beheersing van impulsen van behoeften die we niet hoeven te bevredigen) en de ontwikkeling van andere bronnen (want windenergie is niet een stabiele bron).
Op de korte termijn wordt het kijken naar andere vormen van opwekking met wat meer eeuwigheidswaarde, en aan de andere kant hopen op wat er aan de andere kant van de horizon ligt; wellicht heb je gehoord of gelezen dat de natuurkundigen slechts 5% van het universum kunnen waarnemen? Ik heb geen idee, maar wellicht dat er daar een heleboel valt af te tappen? Voorlopig valt er (dus) nog een heleboel te onderzoeken, en hoeven we niet depressief in een hoekje als een roestige robot neer te zijgen.
“Voorlopig valt er (dus) nog een heleboel te onderzoeken, en hoeven we niet depressief in een hoekje als een roestige robot neer te zijgen.”
Ja, de kosmologen hebben nog een zeer lange weg te gaan.
Maar tegen de tijd dat we nieuwe vormen van opwekking met wat meer eeuwigheidswaarde ontdekt hebben, is het voor ons allang over en out.
De (nabije) toekomst gaat voor de komende generaties (m.i.) echt kernenergie worden.
Maar we zouden inderdaad veel bewuster met energie om moeten gaan, doe ik zelf ook al aan mee door de aanschaf van spaarlampen, (alles helpt toch mee :)), het begint altijd als je het licht aandoet met zo’n geil gedempt geel kleurtje, maar even later heb je volop licht, heb ze nu overal in huis.
Als we ons even beperken tot het modale huishouden, de eenheid die altijd wordt gebruikt in enthousiaste verhalen over windenergie, dan moeten we ten eerste opmerken dat huishoudens heel veel energie gebruiken voor verwarming. Dat is is alvast geen elektrische energie, maar wel fossiele energie.
Dan de elektrische energie. Het modale huishouden komt uit op 8 kWh (of 10, daar wil ik af zijn), en veel daarvan wordt niet voor licht gebruikt, maar voor de koelkast, de vaatwasser en de computer. 20 (spaar)lampjes van 10 watt elk gebruiken 200 watt, en als die dagelijks 5 uur aan zijn, is dat 1 kWh.
Maar het huishoudelijk gebruik van elektriciteit is maar een klein deel van het totale elektriciteitsverbruik: het bedrijfsleven en transport (trein) consumeren veel meer. Waar je straatverlichting bij moet rekenen weet ik niet. Fabrieken en kantoren en winkels moeten ook verwarmd en verlicht worden, en de machines die in fabrieken staan kosten ook veel (en waar je de verwarming en verlichting van kassen bij moet rekenen weet ik niet) en dan is er nog de sector verkeer die enorme hoeveelheden brandstof gebruikt. De productie van ijzer en staal en aluminium kost heel veel energie. Voor 1 kg aluminium of staal heb je ongeveer 10 kWh nodig (bij staal grotendeels in de vorm van verbrandingswaarde van kolen), dus 1 auto van 1000 kg kost ongeveer 3 ‘huishoudjaren’ aan energie.
Ik probeer duidelijk te maken dat huishoudverlichting slechts een klein deel vormt van het privé-energieverbruik, en dat het totale privé-energieverbruik zelf weer een klein deel is van het totale energieverbruik.
Ik refereer hierbij aan een situatie die ik in het dagelijkse leven tegenkom: als het donker dreigt te worden dan wordt de afstandbediening gepakt om vanuit de luie stoel een tiental lampen aan te zetten (even alle knoppen aflopen). Dat zijn dus naast de lampen ook nog eens de ‘transponders’ die de hele dag door stroom trekken (naast alle andere ongebruikte apparaten op stand-by). Het is wat meer van die leuke dingen die we niet nodig hebben en te koop zijn in de winkels voor de woninginrichting – dezelfde winkels die de brievenbus volstoppen met reklame-folders. Dat is al met al een stroomrekening van €190,- per maand, tegenover die van mij van €27,-. Dan begin ik niet over de kosten van waardeloze informatie die middels kostbare machines gedrukt worden en via (kostbare) distributienetwerken in onze prullenbak worden gedumpt, (waarbij we elkaar bezig houden). Het is een optelsom.
Het is een berg spullen die ik niet heb, en waarvoor ik geen ‘overspil’ aan extra industrie mee gaande houd: noch de electriciteitsmaatschappij, noch de bedrijven die de producten vermarkten, noch de producenten – de welbekende spiraal.
Ik beken: ik ben geen aanjager van de economie. Ik heb dan ook geen gigantisch inkomen nodig om tot tevredenheid te komen. Een computer om mee te schrijven, om mee te mailen, en dan houd het goeddeels wel op. Eenvoud is te verkiezen boven complexiteit is een vrij vertaald steekwoord uit ergens de 12de eeuw, en herhaald door een ander in de 20ste in een andere vorm, en ergens hierboven staat het in weer een andere vorm te lezen.
Soms is het erg eenvoudig om onnodige industrie tot staan te brengen en de planeet te sparen.
… Bij toeval trof ik op het net vandaag nog dit terzake doende artikel aan bij de Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/6185/SciencePalooza/article/detail/3413740/2013/03/22/We-belonen-onszelf-voor-inconsequent-gedrag.dhtml Wellicht dat ook dat bij jou niet aan de aandacht is ontsnapt, al is het een beetje oudbakken.
Voorzover het aankomt (dus), zijn we als consumenten de eindafnemers van energiezuipers – de industrie, die inderdaad het grootste deel van de energie opslurpt. Dat je kunt je afvragen wie het meeste energie opslurpt: de industrie of de consument? Bij geen vraag is er geen aanbod?
Bij jou beeld dat een auto 3 huishoudjaren aan energie kost plaats ik nog een kantekening. Wat is het verbruik van de toeleveranciers van de onderdelen die van alle kanten van de planeet komen? Ergens is mij het cijfer van ’30 jaar van het energieverbruik van een 3de wereldgezin voor één auto’ blijven hangen. En na mijn bezoek aan Kigali voor twee maanden 4 jaar geleden kan ik dat cijfer goed gegrijpen. Het kost heel veel industrie om een auto te maken. Het is een andere spiraal. Uit eigen telwerk komt naar voren dat je een onderdeel minimaal 7 keer moet verplaatsen in een magazijn, idealiter. Het komt echter vaak neer op minimaal 20 keer. Heel veel bewegingen, die allemaal betaald worden. Dat het is betwijfelbaar dat het rubberringetje in jouw kraan van €0,12 cent ook zoveel kost, als het eigenlijk door 60? 120? handen is heengegaan, van rubberboom tot kraan? Er verdwijnt een heleboel onder de (economisch) statistische ruishorizon.
Het gaat niet alleen om het gebruik van de consument of de industrie. Er is ook het totale gebruik van de consument. En er is veel geharrewar over over de laatste. Als ik een oude auto koop voor €500,- in plaats van het nieuwste zuinigste model, (om de 3 jaar, regeringsadvies) verspil ik dan of niet? Een bak van slechts €30.000,–? Die wat mij betreft €100.000,– zou moeten kosten? (Ik kan niet begrijpen waarom een auto van nu €30.000,- zou moeten kosten waar je met dezelfde techiek 10 jaar geleden en het 10-voudige voor zou moeten betalen. De helft daarvan op zijn best.
Ik ga dan niet in op de lening die ik zou moeten afsluiten voor geld wat ik niet heb en waarvoor ik nog moet werken om op mijn werk aan te komen, ik probeer dingen simpel te houden en niet in een tornado van gegevens om te komen.
Ik ga voor die ouwe bak die ik oprij.
Ik rij overigens al sinds jaren niet meer. En mijn laatste wagen was 28 jaar oud.
Sommige dingen kunnen beter, en vele dingen hangen samen met de perceptie ervan. Ik heb geen tuinverlichting nodig op zonne-energie, nog een nieuwere auto die nog zuiniger is. Ik heb ze geen van beide nodig.
Het is mogelijk om heel veel zuiniger te leven, zonder in een kartonnen doos te leven.
Enfin, het is een beetje een werkstuk van van dit en van dat geworden, deze reactie. Ik heb zo en zo kwaad als het ging overal een beetje op proberen te reageren, het is nu eenmaal breed terrein.
Mijn conclusie die ik hierboven een beetje heb trachten te onderbouwen is vrij kort: Als je geen energie wilt gebruiken moet je niet gaan mieren over zaken die er niet toe doen, zoals vibraties van generatoren die dan mogelijkerwijze schade kunnen aanrichten. Dat houd geen verband meer met de zaak. En ik geloof dat dat in eerste instantie de aanleiding is geweest tot het protest: het nodeloos gebruik van energie, terwijl het zoveel eenvoudiger is om een boek te kopen/lenen/stelen om wijzer te worden om een mooi verhaal te beleven.
Mocht de moderator hier nog stukken uit willen knippen… ik heb tijdens het beantwoorden van deze reactie nog een uur rondgelopen over straat om na te denken. En ik bedacht mij zo, ook met betrekking tot ander knipwerk: ik ben niet zozeer een schrijver, alswel een verhalenverteller. Met een klein publiek. En het is niet het grandioose applaus waar ik voor ga, als wel het pintje aan de bar met een gezelschap wat mijn verhaal heeft willen aanhoren.
Dank.
Als je op het hoogtepunt rond Zaandam had gewoond was de hemel vergeven van hooggeplaatste windmolens (houtzagerijen).
Zulke dingen zijn alleen leuk omdat ze zeldzaam zijn en en zo lekker langzaam (lijkt het) hun rondjes draaien. Ze zijn bovendien snel uit het zicht omdat ze geen 100 meter hoog zijn zoals die nieuwe dingen.
Ik zat nog even te kijken naar de status van het rapport van Kinanya Pijl, en ben toch niet tevreden met de correcties in Volkskrant en Trouw.
Zij was inderdaad geen onderzoeker UvU, maar student UvU die stage liep bij een advocatenkantoor en daarvoor een rapport opstelde onder begeleiding van iemand van de UvU. Als men dan als volgt corrigeert : ze was geen onderzoeker UvU, MAAR een stagiaire bij een adviesbureau dat een rechtszaak voorbereidt, dan suggereert men in feite dat het rapport de prullebak in kan want niet onafhankelijk. Terwijl er toch de naam van begeleider Dr. A. C. Buyse op staat, plus het logo van de UvU.
Vanwaar deze hypercorrectie van Volkskrant en Trouw ?
Het rapport kan wel biased zijn, maar wat is er dan precies op aan te merken ?
“Zij [mevr. Pijl] schrijft dat er onderzoeken zijn die een relatie laten zien tussen ergernis over windmolengeluid en de afstand tot de molens, maar de directe vertaling naar gezondheidseffecten is niet overtuigend. Dat blijft toch hangen bij het verhaal dat ergernis (maar ook verstoorde slaap) zich vertaalt in stress en dat weer in andere gezondheidsklachten. En zoals de Australische studie laat zien, moet je andere veroorzakers van die stress niet uitsluiten.”
De notulist wordt verzocht in de notulen op te nemen dat ik mij hier niet in kan vinden.
De zaak is mij te complex om uitgebreid op in te gaan. Vragen :
– Hoe goed zijn die geluidsnormen (in dB, niet in db, en zijn dat gemiddelden of maxima ? (factsheet NWEA)) eigenlijk, gezien de geschiedenis van de geluidsoverlast bij Schiphol ; is 45 dB(A???) op de gevel laag genoeg om geluidshinder te voorkomen (of kan het slachtoffer niet meer in zijn tuin zitten of zijn huis luchten in vanwege het milieubeleid) ?
– Heeft iemand hier op deze blogbijdrage zelf wel eens last gehad van andermans geluid in zijn privésfeer ? En toen geen gezondheidsschade opgelopen, maar ondertussen wel rijp voor de psychiater geworden ?
– Een van de klagers woont op 309 m van een 150 (?) m hoge machine ; als dat geen geluidshinder geeft (wat mij onwaarschijnlijk lijkt) dan is het wel horizonvervuiling ; de klager moet de waardedaling van zijn huis ook maar voor lief nemen in het algemeen belang ? Plus het risico dat er een vleugel afwaait ?
– Stond laatst niet in Elsevier een verhaal over de windmolenlobby ? Iets als : de milieuwinst staat in geen verhouding tot de enorme overlast ?
– Ergens las ik dat de geluidshinder minder is als het slachtoffer een financieel belang heeft bij de windmolen (implicatie : hij stelt zich dus aan). Ja, dank je de koekkoek (excusez deze familiaire uitdrukking), dat is al minstens een halve eeuw bekend uit de discipline risicobeheersing en daar wordt de hinder niet minder erg van, tenzij men de klager aandeelhouder maakt en hem winst uitkeert.
– Ipv het Australische rapport (ik neem best aan dat de hinder groter wordt, zodra de aandacht erop wordt gevestigd, zo werkt dat met geluid ; kon men eigenlijk ergens klagen vóór er actiegroepen waren ?), zou ik liever zien dat men de geluidshinder eerst zou bekijken met de windmolens aan, en bij alle windrichtingen en snelheden, etc, en vervolgens uit. En dan bedoel ik een onderzoek dat breder is dan een geluidsmeter af te lezen. Dan zou men in ieder geval de ingebeelde hinder eruit kunnen vissen.
De nieuwe lay-out is niet goed, in die zin dat de laatste reacties weg zijn. Heb net nog iets voor Heimdalls Desert op Apologetica gezet, onvindbaar. Idem chatruimte.
Nu ik toch bezig ben, de 4 pardon 2 grafieken op blz 24 NRC 20-03. Kon iemand daar meer uithalen dan dat er ongeveer 32 % mannen jonger dan 45 jaar bestaan en dat ongeveer 20 % van de werknemers (neem ik aan) werkzaam is in de handel en de horeca ?
In het rapport van Pijl worden drie systematische studies besproken, waaronder het onderzoek van Pierpont. Alleen dat onderzoek vindt een link tussen het windmolenlawaai en gezondheidsschade die zich uit in direct waarneembare fysieke reacties als hoofdpijn, braken e.d. Die andere twee studies concluderen wel een link met ‘ergernis’ en verstoorde slaap (maar sommigen slapen er weer lekker op).
Pijl merkt zelf op dat het moeilijk is van het wat vage ‘ergernis’ te komen op de symptomen die Pierpont beschrijft, maar toch trekt ze uiteindelijk de conclusie dat er ‘een significante waarschijnlijkheid is dat er negatieve gezondheidseffecten zijn voor personen die binnen 2 km van een windmolen leven’. Dit is het toewerken naar een welgevallige conclusie in mijn ogen.
Als er nu gesproken werd over ‘well being’ zou het wat anders zijn, maar ik denk dat het dan weer niet zou aansluiten bij artikel 8 van het EHRM, op grond waarvan ze die zaak aanhangig maken.
Annoyance betekent hier volgens mij niet ergernis, maar hinder of overlast.
Het is mij juridisch en technisch te ingewikkeld. Maar ik zat ook te worstelen met die conclusie van negatieve gezondheidseffecten op 2 km afstand. Dacht dat ze daar hinder mee bedoelde, ofwel aantasting van het welzijn, wat een onderdeel is van de WHO-definitie van gezondheid. Er staat ook : In the context of human health, however, annoyance is an adverse health effect. Dat komt uit een wetenschappelijk onderzoek, weet niet of het ECtHR er ook zo over denkt. Dat zouden ze wel moeten, gezien de WHO-definitie.
Ik vrees dat het ECtHR de klagers geen gelijk zal geven. Het idee dat het NIMBY-principe moreel geheel fout is zal ook daar wel sterk meespelen. M.a.w. : het is in het algemeen belang, dus het individu moet de lasten daar maar van dragen.
Deze moraal werd onlangs treffend gedemonstreerd door een grapjas van Powned oid die tegen een Loppersumer boer zei dat hij de scheuren in zijn boerderij helemaal niet erg moest vinden, want anders hadden ze in het westen toch geen stroom ? Gelukkig trapte die boer daar niet in en zei dat hij de zaken niet om moest draaien. M.a.w., waarom zouden de lusten bij de gehele bevolking terecht moeten komen en de lasten bij het individu ?
Zo, dat moest mij even van het hart. En ondertussen ligt Skepsis weer eens onder vuur, zie blog Taede Smedes “Misschien waren de goden wel buitenaardsen”.
Ik heb nog even verder gekeken in die scriptie naar het juridische deel en dan wordt het voor mij wel iets duidelijker dat het voor de zaak van belang is om die ‘echte’ fysieke gezondheidsschade aan te tonen. Er is volgens Pijl één eerdere zaak aanhangig gemaakt ivm windmolenlawaai en die werd verloren door de klagers, omdat het hof stelde dat: “the nuisance in this case did not constitute ‘severe environmental pollution’ and insufficient evidence was brought to establish that the applicants had been physically affected by the nuisance.”
Dat is niet correct. Als je de totale massa van alle zichtbare sterren en gas- en stofwolken bij elkaar telt kom je aan een bepaald bedrag. Maar als je waarnemingen doet aan de bewegingen van sterren in sterrenstelsels en de afbuiging van licht rond zulke stelsels, lijkt het alsof je een grote portie graviterende massa mist. Voorts, als je nauwkeurig kijkt naar de beweging van de sterrenstelsels ten opzichte van elkaar, namelijk de expansie van het universum blijkt die niet te langzaam vertragen (wat logisch zou zijn als je denkt dat ze aan elkaars zwaartekracht aan het ontsnappen zijn) maar langzaam te versnellen: dat is in feite ook een term (‘donkere energie’) in de kosmische balans, want ergens moet de energie voor die versnelling toch vandaan komen.
Deeltjes die gemakkelijk interactie hebben met onze alledaagse materie kunnen het bijna niet zijn, want daar is heel hard naar gezocht. Als je twee kleine deeltjes (protonen, elektronen) op elkaar laat botsen heb op het punt van botsing opeens heel veel energie beschikbaar en daar ontstaan dan vaak ‘uit het niets’ deeltjesparen, en alles wat kan ontstaan, gegeven de hoeveel beschikbare energie, ontstaat dan ook met minder of meer gemak. Maar de meeste van die deeltjes vervallen dan weer binnen zeer korte tijd. Bij de missende deeltjes of massa moet het toch gaan om dingen die miljarden jaren kunnen bestaan.
Niemand weet waarom de kosmische expansie harder gaat dan je zou denken, niemand weet waarom de buitenste sterren van de meeste melkwegstelsels zo snel bewegen zonder het stelsel te verlaten (heel veel rare deeltjes – zie boven? heel veel volkomen dode koude sterren of mini zwarte gaten? Een afwijking op grote afstand van de zwaartekrachtwetten?). Het idee dat je daar iets uit zou kunnen aftappen is net zo ongerijmd als het idee dat je de kinetische energie van de baanbeweging van de aarde om de zon zou kunnen ‘aftappen’ (125 kWh voor elke kilogrammassa op aarde). De kinetische energie van de relative maanaardebeweging kun je wel ‘aftappen’, met behulp van getijdecentrales, maar die leveren niet zo’n grote bijdrage. Als je nagaat hoeveel moeite het al kost om een werkende fusiereactie te bouwen (d.w.z. een die je gewoon kunt gebruiken om een deel van onze elektrische energie op te wekken), dan is het wel erg overmoedig – of moet ik zeggen wanhopig – om heil te verwachten van iets totaal onbekends.
Je hebt ook hoogfrequent geluid daar mensen ziek van worden. Meer informatie vind je op http://www.pieptonen.nl