Dat de lockdownmaatregelen allerlei vervelende effecten hebben, zal niemand ontkennen. Een hoogleraar van de Erasmus Universiteit doet er wel erg ruige uitspraken over, bijvoorbeeld over het aantal mensen dat wereldwijd zal sterven van de honger door de lockdowns. Haar uitspraken blijken echter gebaseerd op een schatting die nogal uit de losse pols is gedaan en een verkeerde interpretatie van wat hulporganisaties aan gevolgen zien.
Michaéla Schippers, hoogleraar psychologie aan de Erasmusuniversiteit, trad al snel naar voren als criticus in de discussies over de maatregelen die de overheid neemt om de verspreiding van het coronavirus te beteugelen. Ze dook op bij demonstraties van de firma Viruswaarheid en was te gast in hun zoomsessies, tekende een brandbrief, gaf meerdere interviews bij Café Weltschmerz en recentelijk was ze te zien in een programma van het Rennaisance Instituut, het wetenschappelijk bureau van Forum voor Democratie. Ook in de mainstream media was haar geluid te horen. Op 3 oktober zat ze in het programma dr. Kelder en Co en een paar dagen later bij Jinek.
Haar verhaal: de beperkende maatregelen die nagenoeg alle landen genomen hebben – de lockdowns – hebben desastreuze neveneffecten. Mensen zouden enorme psychologische schade oplopen, de economieën gaan naar de knoppen en er zouden miljoenen mensen gaan sterven van de honger omdat de voedelvoorziening in gevaar komt. Honderd miljoen mensen zouden de hongerdood tegemoet kunnen zien alleen al in ontwikkelingslanden! Over deze laatste claim verbaasde ik me meteen al toen ik die haar voor de eerste keer hoorde uitspreken. Toen ik er, alweer een paar weken geleden, indook bleek al snel dat deze ‘schatting’ een slag in de lucht is.
Schippers schreef een onheilspellend overzicht van alle gevolgen in een artikel getiteld For the Greater Good? The Devastating Ripple Effects of the Lockdown Measures. Daarin schrijft ze:
For instance, early on in the crisis it was already estimated that at least 100 million people will die from hunger due to the lockdowns (Zetzsche, 2020), and as the lockdowns continue or even renewed in the upcoming times, the costs in terms the socio economics [sic] could be very high.
En:
It is expected that there will be an enormous increase in hunger and poverty, in part due to distortions in many supply chains around the world (Boone et al., 2020; Buheji et al., 2020). This will be especially so in developing countries with prior challenges of socio-economic and livelihood issues (Buheji et al., 2020), which will more directly be related to excess mortality (Kalu, 2020; Zetzsche, 2020).
En tenslotte is de claim ook opgenomen in de overzichtstabel aan het eind van haar artikel:
Reden om eens goed te kijken naar dat artikel van deze Dirk A. Zetzsche, die hoogleraar financieel recht is aan de universeit van Luxemburg. In het abstract van zijn One million or one hundred million casualties? The impact of the COVID-19 crisis on low-and middle-income countries staat meteen iets waarvan je alarmbellen zouden moeten afgaan:
This paper argues that the overall impact of the COVID-19 crisis on the least developed and developing countries is massive, with a potentially very high number of casualties: we float an entirely arbitrary figure of 100 million.
Entirely arbitrary? Serieus? In het behoorlijk uitgebreide artikel komt er wel iets van een onderbouwing maar erg overtuigend is die niet. Maar daar doet Zetzsche eigenlijk ook niet zo geheimzinnig over:
We lack the necessary means to estimate the impact of the economic factors on the food supply in LDCs/developing countries. Therefore, rather than providing a detailed estimate, we look at the relevant history. The last periods in which the world’s largest economic powers were entirely focused on themselves was during the two world wars (1914-1918 and 1939-1945). The impacts of these wars in terms of hunger and famine were long and devastating. While less than 15 million people died from famine in the 1910s, this number reached approximately 80 million in both the 1920s and 1940s.
If the current crisis is to have a similar impact, then in addition to the 1 to 3 million people dying directly from the virus, we could expect another 80 million indirect casualties exclusively in LDCs/developing countries – bringing the total death toll closer to the 100 million used arbitrarily as the hook in the title of this paper.
Wat hier gebeurt is toch wel een beetje vreemd. Ja, er waren grote hongersnoden in de genoemde perioden, vooral in China en Rusland, maar om die nu toe te schrijven aan het totaal op zichzelf gefocust zijn van de grootste economieën lijkt me een lastig te verdedigen standpunt. Maar zelfs als je daarin mee zou gaan, dan hebben we het dus over sterfte door honger verspreid over meerdere decennia. En Zetzsche schrijft letterlijk dat hij die 100 miljoen als een aandachttrekkend ‘haakje’ in de titel heeft gezet. Schippers lijkt hij er in ieder geval mee gevangen te hebben.
Iets verder, schrijft hij ook nog:
At the same time, we cannot claim precision with regard to the prediction of 100 million casualties – in fact the author of this paper would be more than happy to be proved wrong. To clarify, we use the 100 million casualties as a rough but drastic forecast to convey the message that the crisis will have a very severe impact on LDCs/developing countries,
Overigens is het artikel van Zetzsche sinds Schippers er aan refereerde in haar artikel al weer engiszins aangepast (het is nog steeds een working paper, niet peer reviewed) en heeft het een co-auteur gekregen, Roberta Consiglio. Achter de zin over het ‘haakje’ staat in deze nieuwe versie over de vergelijking met hongersnoden in de vorige eeuw nu toegevoegd: “(in particular, we cannot exclude that the correlation between the world war years and famine is a coincidence, or that the famine are indirect results of war rather than economic neglect)”, waarmee ze het punt eigenlijk zelf al onderuit halen.
In de meer recente interviews heeft Schippers het echter over een bijgewerkte schatting van 138 miljoen. Bij dr. Kelder en Co:
De conclusies die ze trekt zijn nogal woest, zoals presentator Jort Kelder ook benadrukt. “Het aantal doden door huiselijk geweld verdubbelde in een aantal landen. De schatting is dat de komende tijd wereldwijd 138 miljoen mensen zullen overlijden aan honger als gevolg van de maatregelen. Er worden 60 miljoen werklozen verwacht, alleen al in Europa.
(terug te luisteren in het gesprek vanaf ongeveer de derde minuut)
Die 138 miljoen klinkt preciezer en doet vermoeden dat die gebaseerd is op nieuwe wetenschappelijke analyses, maar dat is niet zo. Navraag bij Schippers via haar LinkedIn-pagina bevestigde mijn vermoeden: het getal komt niet uit gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek, maar uit nieuwsberichten. Ik had het zelf al aangetroffen bij het World Food Programme. In een bericht van 17 september schrijft de organisatie (transcript van een mondelinge bijdrage aan de Veiligheidsraad):
Five months ago, I warned the Council the world stood on the brink of a hunger pandemic. A toxic combination of conflict, climate change and COVID-19, threatened to push 270 million people to the brink of starvation. Famine was real. It’s a terrifying possibility in up to three dozen countries if we don’t continue to act like we’ve been acting.Fortunately, since we talked about this back in April the world really listened. Donors, leaders all over the world responded, they acted. Countries large and small took extraordinary measures to save the lives of their citizens and support their economies, spending $17 trillion on fiscal stimulus and central bank support. The IMF and the G20 nations threw a lifeline to the poorest nations by suspending debt repayments. That made a huge impact. Donors stepped up with advanced funding so we could pre-position food and move cargo earlier, as well as supporting with additional life-saving dollars. With our donors’ help, the global humanitarian community launched a huge and unprecedented global fightback against the Coronavirus.
Along with our partners, WFP is going all-out to reach as many as 138 million people this year – the biggest scale-up in our history. Already, in the first six months of 2020, we’ve reached 85 million people.
Het gaat hier dus niet om 138 miljoen mensen waarvan ingeschat wordt dat ze van de honger sterven, maar om het aantal dat het WFP beoogt te helpen met voedselsteun dit jaar! Bedenk daar ook bij dat vorig jaar – voordat het coronavirus rondging – er al 97 miljoen mensen werden geholpen door het WFP. Het zijn enorme aantallen, in veel streken op deze wereld is het helaas aanzienlijk minder goed toeven dan in ons kikkerlandje. Het is echter ook niet zo dat al die mensen met honger meteen doodgaan.
Hoeveel extra doden door honger kunnen we dan wel verwachten? Oxfam berichtte dat aan het einde van dit jaar wel eens twaalf duizend mensen per dag zouden kunnen sterven van honger door oorzaken die je kunt relateren aan de coronacrisis. In een media briefing van 9 juli staat hoe ze bij die schatting komen (pdf). Het WFP gaat er dus vanuit dat er ongeveer 121 miljoen mensen bijkomen die in crisis-level hunger or worse verkeren. Dat brengt dat totaal dan op 270 miljoen, want er verkeerden dus al erg veel mensen in die ellendige toestand zonder dat corona een rol speelde. In de voetnoten staat hoe je dan op het geschatte aantal sterfgevallen komt:
Verwacht worden dus ongeveer 9.000 extra hongerdoden per dag aan het einde van het jaar. (Het is niet zo verwonderlijk dat een hulporganisaties als Oxfam in de berichtgeving voor de bovengrens kiest.) Een schatting voor heel 2020 geven is niet zo eenvoudig. Laten we voor het gemak aannemen dat het probleem gedurende het jaar geleidelijk toeneemt. Dan komen we aan extra hongerdoden uit op ruim 1,6 miljoen. Ik denk dat we wel kunnen stellen dat dat in orde grootte zal liggen van het aantal doden dat direct aan covid-19 zal worden toegeschreven dit jaar. En er is ongetwijfeld sprake van overlap, bij hongersnoden overlijden slachtoffers uiteindelijk vaak vanwege infecties. Die 1,6 miljoen is sowieso een fors aantal, bijvoorbeeld drie keer zoveel als het aantal hongerdoden dat er in de periode 2010-2016 gemiddeld jaarlijks te betreuren viel. (Zie bijvoorbeeld Our World in Data voor historische cijfers oer honger).
En kunnen we die 1,6 miljoen dan wel toeschrijven aan de lockdown? Ook dat lijkt me te kort door de bocht. Over wat er gebeurd zou zijn met de voedselvoorziening als de overheden wereldwijd het virus ongemoeid hadden laten verspreiden, durf ik geen uitspraken te doen, maar het lijkt onvoorstelbaar dat er dan ook geen ontwrichtende werking op de voedselvoorziening zou zijn geweest.
Kortom: de suggestie dat lockdowns tot wel 138 miljoen extra doden door honger zullen veroorzaken is sowieso enorm overtrokken en ook weinigzeggend als je ook niet een goede schatting maakt van hoeveel hongerdoden er zouden vallen zonder maatregelen.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Deze mevrouw Schippers vroeg een paar dagen geleden bij Jinek serieus “je hebt toch ook een Covid 1 tot en met 18, dan heb je toch antistoffen?”…
Als je zoiets in februari had gevraagd kun je dat nog vergeven, maar in oktober dien je toch wel inmiddels te weten dat 19 voor het jaar 2019 staat?
Als dat het niveau van “onderzoek” is van mevrouw Schippers dan kun je haast niet meer objectief naar haar schrijfsels kijken.
Verder retweet ze ongeveer elke (onwetenschappelijke) tweet van Baudet en Haga over Covid 19, en dat door een “professor”.
https://twitter.com/i/status/1313223479710420995
Uitspraak van haar over covid 1 t/m 18 is waarschijnlijk bedacht als oneliner die zou moeten blijven hangen. Op z’n best wijst ze ermee naar de mogelijkheid dat er sprake is van kruisimmuniteit door eerdere besmettingen met de bekende coronoverkoudheidsvirussen. Er is wel T-cel activiteit vastgesteld tegen SARS-CoV-2 bij personen die er nog niet mee besmet waren, maar of dat ook echt zoden aan de dijk zet is niet bekend.
Er zijn in het midden van de 20ste eeuw inderdaad tientallen miljoenen mensen door honger omgekomen. Maar een groot deel van die hongerdoden had niets te maken met oorlogen die productie en transport van voedsel in de war brachten. Een groot deel stierf omdat de Sovjet-Unie en China, net als Baudet en Michaela Schippers, de reguliere, proefondervindelijk vastgestelde wetenschap aan de kant schoven en vervingen door ideologisch geïnspireerde waanwetenschap.
Trofim Lysenko kwam in de 20er jaren aan het hoofd van de sovjetlandbouw te staan. Genen bestonden volgens hem niet en sinaasappelen zouden zich in principe kunnen aanpassen aan Siberische vorst. Ik heb me er altijd over verbaasd dat dit pakket misvattingen, ondanks de desastreuze consequenties bij elke implementatie, zo lang heeft kunnen duren. Bij de destalinisatie in 1956 werd Lysenko niet aan de kant geschoven, maar vergrootte zijn macht en invloed juist. Hij overzag Chroestsjovs rampzalige poging om in de Sovjet-Unie een maïsgordel te creëren. Lysenko werd pas met pensioen gestuurd toen Breznjev in 1964 aan de macht kwam.
De grootste hongersnood van de 20ste eeuw begon in 1958 toen China de landbouw ging hervormen & collectiviseren en zich daarbij wederom liet leiden door Lysenkoïstische illusies. Op wikipedia kun je lezen over wat, ironisch genoeg, “De Grote Sprong Voorwaarts” werd genoemd.
Het artikel is ondertussen gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift “Frontiers in Psychology”, zie https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2020.577740/full (open access, dus voor iedereen toegankelijk).
Zie https://forbetterscience.com/2018/12/20/frontiers-a-danger-for-public-health/ en https://forbetterscience.com/2017/09/18/frontiers-vanquishers-of-beall-publishers-of-bunk/ en https://forbetterscience.com/2016/04/14/frontiers-bread-madness/ voor wat achtergronden over de uitgever van dit tijdschrift (zie ook https://forbetterscience.com/2016/09/14/beall-listed-frontiers-empire-strikes-back/ ).
Op 4 november 2020 heeft de Erasmus Universiteit via haar twitteraccount afstand genomen van bepaalde uitspraken van Michaéla Schippers. Er staat hier te lezen: “De uitlatingen van prof. Schippers in de media over de Covid-19-maatregelen, doet zij op persoonlijke titel. EUR en RSM benadrukken dat haar visie niet het standpunt van de universiteit en RSM verwoordt, en nemen expliciet afstand van haar uitspraken over dit onderwerp.”
De dag erna verscheen een uitgebreid artikel over deze kwestie in het Erasmus Magazine, zie https://www.erasmusmagazine.nl/2020/11/05/eur-neemt-afstand-van-rsm-hoogleraar-na-uitspraken-over-covid-1-tot-en-met-18/
In het artikel staat onder andere: “op de vraag of er ook interne maatregelen genomen zijn richting Schippers, laat een woordvoerder van de faculteit het volgende weten: “De vakgroep heeft een open discussie met Schippers gehad, standpunten gedeeld, kritiek geuit en mogelijke vragen besproken. Dit is zoals het in een vakgroep hoort te gaan, en geeft blijk van een gezonde wetenschappelijke instelling. Over mogelijke maatregelen doen we geen mededelingen, die behoren tot de personele sfeer.”
De EUR ontkent dus niet dat er “interne maatregelen zijn genomen”, dan wel zullen worden genomen, tegen Michaéla Schippers. Erasmus Magazine (EM) heeft nu wel wederhoor toegepast en Michaéla Schippers dus voor een weerwoord gevraagd.
“Schippers laat aan EM weten dat ze op dit moment niet wil reageren op vragen over haar optreden bij FvD of op de reactie van de universiteit. “We zijn in gesprek met de faculteit en het College van Bestuur hierover. Daar laat ik het voor nu bij.””
Ik denk dat ik geen onwaarheid verkondig als ik stel dat de gemoederen op de EUR over bepaalde uitspraken van Michaéla Schippers ondertussen flink zijn opgelopen. Daarnaast ontkent ook Michaéla Schippers niet dat de EUR van plan is “interne maatregelen” tegen haar te nemen dan wel dat er ondertussen al “interne maatregelen” tegen haar zijn genomen.
Afgezien van de berekeningen staan in deze paper wel hele interessante dingen over de psychologische mechanismen die bij mensen in werking treden in tijden van crisis en die op de lange termijn behoorlijk disfunctioneel kunnen zijn. In Jip en Janneke taal: Als mensen bang zijn kijken ze allemaal naar de baas en willen ze graag dat hij hen opdraagt wat ze moeten doen. Iedereen die het plan van de baas in twijfel trekt moet vooral zijn bek houden. Critici worden op zo’n moment ook heel snel als onbetrouwbaar en onsympathiek gezien. De mensen zullen het plan van de baas volgen en blijven volgen en zich afsluiten voor informatie die er op wijst dat het misschien niet het beste plan is. En tegenstrijdig genoeg zullen mensen die er schade door lijden daardoor vaak juist gesterkt worden in hun geloof in het plan. Want mensen geloven graag dat hun lijden een goed doel heeft gediend.
Ik zie daarin toch hele treffende gelijkenissen met wat er nu aan de hand is.
[ De mensen zullen het plan van de baas volgen ]
En dus wil minder dan een derde van het verplegend personeel het vaccin tegen corona laten inenten? Hun eigen “bazen”, de artsen, willen voor 98% het vaccin.
Aan Jan Jansen
Ja, zo kun je het ook brengen. Maar wellicht zijn die sociaalpsychologische mechanismes toch een stuk gecompliceerder dan jij nu weergeeft. Het lijkt er toch sterk op dat jij naar je eigen straatje toe redeneert. Maar in ieder geval, er is sprake van diverse sociaalpsychologische mechanismes.
Om maar iets te noemen. Je schildert de voorstanders van vaccinaties, die op een lager niveau werkzaam zijn in de zorg, al te gemakkelijk af als makke meelopers. Je onderschat hun intellectueel geweten en hun ethische motivatie. Zij beseffen vaak dat ze geen o zo leuk en vlot pretbaantje hebben maar dat ze een hoogst verantwoordelijke baan hebben die ze tot het één en ander verplicht. De vaccinatietegenstanders onder het zorgpersoneel zijn egoïstischer en dat wekt een terechte wrevel op bij de voorstanders.
Dan is er nog een grote groep twijfelaars. Hun punt is min of meer: die vaccinaties zijn er wel heel snel gekomen, hoe veilig zijn ze, zijn ze wel voldoende getest? Op zich een redelijk standpunt. Deze groep hoeft inderdaad niet weggezet te worden als al te eigenwijs en verdient goede gesprekken. En me dunkt dat de groep voorstanders dat in het algemeen ook denkt. De groep voorstanders zet in het algemeen de groep twijfelaars niet weg als een stelletje mafketels, om een enigszins aangepast Jip en Janneke jargon te gebruiken.
Daarbij vergeet u overigens dat ook bij de griepprik een groot deel van het verplegend personeel niet bereid is die te nemen. Dat kun je moeilijk afschrijven op twijfels vanwege de snelle ontwikkeling. Hooguit aan twijfels met betrekking tot de werkzaamheid.
Ik had het ook niet over de vaccinaties maar vooral over de strategie van lockdowns en social distancing. De psychologische mechanismen die ik hier beschrijf zijn inderdaad natuurlijk maar een deel van het verhaal. Maar het is wel aangetoond dat praktisch iedereen hier in meer of mindere mate gevoelig voor is. Ongeacht intelligentie.
Slimmere mensen zullen slimmere redenen bedenken om voor zichzelf te rechtvaardigen dat ze met de groep meelopen. Minder slimme mensen zullen minder slimme redenen bedenken. Ik wil alleen maar zeggen dat, hoewel Schippers wellicht met haar berekeningen de plank misslaat, dat niet hoeft te betekenen dat de rest van de paper ook opzij geschoven kan worden.
Geachte heer Jansen,
Door uw opmerking over met de groep meelopen als het gaat om lockdowns, krijg ik wel een beetje het idee aan welke kant van de discussie u zich bevindt. U bent in deze in ieder geval niet echt neutraal. Nu zal niemand echt neutraal zijn, maar als het om de bestrijding van een virus gaat, luister ik toch liever naar deskundigen op het gebied van virologie, dan naar deskundigen op het gebied van sociale wetenschap. Die sociale wetenschap kan heel belangrijk zijn, maar ik vraag me af of de wetenschappers, die het over de schadelijke gevolgen van de lockdowns hebben, ook wel eens nadenken over de schadelijke gevolgen van een grotere verspreiding van het virus, met alle negatieve gevolgen van dien. Ik denk dan aan een grotere hoeveelheid sterfgevallen, niet alleen onder ouderen, maar ook onder generaties die nog volop in het leven staan. Zou dat geen negatieve gevolgen hebben voor het psychisch welbevinden van de mensen die hun naasten zien sterven? En dan zijn er nog de overbelaste zorgafdelingen en de mensen die langdurig zorg nodig hebben en misschien nooit meer op hun oude niveau kunnen functioneren. Hoe schadelijk zou dit niet voor de economie en het psychisch welbevinden zijn?
Het is heel gemakkelijk om over hongersnoden te praten, als gevolg van de maatregelen tegen het virus, maar een grotere hoeveelheid mensen die niet meer in staat is om mee te werken aan de voedselproductie, zal precies hetzelfde effect hebben.
U kunt de mensen die zich aan de lockdown regels houden wel beschouwen als mensen die met de groep meelopen, maar de mensen die allerlei argumenten verzinnen om zich daar niet aan te houden, lopen met een andere groep mee. Zij luisteren naar niet-deskundigen als Willem Engel en Maurice de Hond en vinden bij hun de argumenten om zich niet aan allerlei regels te houden. Ook de uitspraken van sociaal wetenschappers zullen door hun gebruikt worden, omdat ze in hun straatje te pas komen en bij hun eigen belangen passen. U kunt deze mensen wel als een soort verzetshelden zien, maar voor mij zijn het eerder mensen die er voor zorgen dat deze ellende veel langer zal duren.
Wil dat zeggen dat ik geen kritiek heb op de maatregelen? Natuurlijk niet. Veel is onduidelijk en er zijn genoeg tegenstrijdigheden te vinden. Ook het standpunt over mondkapjes waar onze nationale viroloog nog steeds het nut niet van in lijkt te zien, is niet echt helder.
En ja, ook ik zal blij zijn als er een einde komt aan de lockdowns, maar bij voorkeur wel om de juiste redenen. Voor mij zijn de lockdowns echt ook niet leuk. Maar ik ga er wel van uit dat ze nodig zijn en ik kan alleen maar hopen dat we volgend jaar de weg omhoog weer vinden. Ik mis ook het sociale contact en het voeren van een gesprek in het ziekenhuis met m’n dovige vader is met een mondkapje op, ook niet echt handig.
U doet hier wel een paar aannames over mijn standpunten. Ik vind Willem Engel nu ook niet echt iemand om me achter te scharen en zeker de titel verzetsheld niet waard. Al valt me wel op dat hij heel wat harder de wind van voren krijgt dan actievoerders voor andere zaken als ze vergelijkbare stommiteiten begaan.
Ik zou persoonlijk wel eens ge-factchecked willen zie hoe vaak het nu werkelijk voorkomt dat jonge gezonde mensen overlijden of ernstige gezondheidsschade overhouden aan het virus. Volgens Schippers wordt dit risico in ieder geval zwaar overschat als gevolg van de buitenproportionele media aandacht die dit fenomeen heeft gekregen. (wat ook erg bijzonder is want mensen onderschatten gezondheidsrisico’s over het algemeen) Maar wie weet heeft ze ook hier haar berekeningen verknald.
Het is overigens ook niet zo dat het enige alternatief voor de huidige coronamaatregelen is dat we maar gewoon helemaal niets doen aan het virus.
Het is natuurlijk verschrikkelijk voor iedereen die zo naar getroffen wordt door het virus. Maar wegen de maatregelen die we nu nemen daar werkelijk tegenop? Als je alle psychosociale en economische schade van de maatregelen bij elkaar optelt en bedenkt wat voor gezondheidschade die weer gaat opleveren kom je een heel eind. En daar hebben virologen dan weer geen kaas van gegeten.
Ik denk dat het in ieder geval een discussie is die we als maatschappij moeten gaan voeren. Zeker als ik hoor dat het met het vaccin nog altijd heel lang kan gaan duren met de maatregelen. En ik meen dat er in het huidige klimaat nog altijd te weinig ruimte is voor die discussie als ik vrienden hoor zeggen: “Ik zou heel graag gaan demonstreren tegen de lockdown, maar ik ben bang dat ik op tv kom en word herkend door collega’s of mijn werkgever.”
En ook omdat jouw reactie op mijn opmerkingen één van de meest beschaafde is die ik in lange tijd heb gekregen. Normaal gesproken krijg ik te horen dat ik me moet schamen omdat ik een middelvinger opsteek naar de zorg en naar de slachtoffers. En dat is dus geheel in lijn met wat Schippers betoogt in haar paper.
[ Ik zou persoonlijk wel eens ge-factchecked willen zie hoe vaak ]
Wil je de getallen of een fact check? Om een factcheck kun je pas vragen als je aangeeft welke getallen je niet vertrouwt en waarom.
Hier kun je volop neuzen:
https://datagraver.com/case/verloop-covid-19-nederland
https://allecijfers.nl/nieuws/statistieken-over-het-corona-virus-en-covid19/
Die zijn wel interessant ja. Ik hoor in ieder geval vaak het argument dat jonge gezonde mensen aan covid soms chronische vermoeidheid en andere klachten overhouden. Ik ben zelf ooit door een griep 10 kilo afgevallen en heb daar een half jaar vermoeidheid aan overgehouden. Ik denk zeker dat het met covid vaker en heftiger voorkomt. Maar hoe veel vaker komt dat voor en hoe veel heftiger zijn de klachten? Ik zal eens kijken of dat terug te vinden is in deze statistieken maar ik vermoed van niet.
Als we kijken naar de gevolgen van de epidemie dan lijkt het me wel duidelijk dat het heel wat ernstiger is dan een gewoon griepje. Zelfs met de huidige maatregelen raakt de gezondheidszorg al behoorlijk ontwricht. Dus pleiten voor het volledig opheffen van de lockdowns lijkt mij allesbehalve verstandig. De vraag is welke maatregelen je dan wel zou willen nemen, als je niet alle maatregelen af wil schaffen. Op dit moment lijkt het versoepelen van de maatregelen me in ieder geval niet opportuun. Het meer ruimte geven aan jongeren klinkt misschien wel leuk, maar die jongeren komen ook in contact met mensen uit andere generaties, die wel ernstige klachten kunnen krijgen. Het volledig scheiden van generaties lijkt mij persoonlijk ook geen oplossing, vooral ook omdat dit mij niet haalbaar lijkt. Als je al dingen zou willen gaan versoepelen, lijkt het me in de eerste plaats belangrijk dat het aantal besmettingen snel afneemt. Ook een vaccin en graag een groot aantal gevaccineerden is belangrijk. Als we langzaam met vaccins en sneltesten de situatie onder controle kunnen krijgen, is het misschien mogelijk om in de zomer weer wat meer te versoepelen. Dat is deze zomer ook gebeurd. Als dan in de loop van de zomer de vaccinatiegraad hoog genoeg is, kunnen de beperkingen misschien langzaam verder versoepeld worden en hoeven we niet nog een keer met strengere maatregelen te zitten. Maar goed, dat is allemaal koffiedik kijken.
De negatieve gevolgen van de lockdown zul je waarschijnlijk ook hebben zonder lockdown als er andere zaken zijn, die er voor zorgen dat mensen psychische problemen krijgen.
Het zijn inderdaad duivelse dilemmas waar we mee te maken hebben en ik zou ook niet graag in de schoenen van Mark Rutte willen staan.
Klnisch ethicus Erwin Kompanje heeft een ook meegeschreven aan de paper van Schippers maar later zijn naam er onder vandaan getrokken. Ik vermoed vanwege de boude uitspraken die Schippers in de media heeft gedaan maar wellicht dat de verklaring ook in dit stuk terug te vinden is. https://www.nrc.nl/nieuws/2020/11/25/het-ziekenhuis-wil-liever-niet-dat-de-arts-corona-relativeert-a4021482
Hij heeft in ieder geval op zijn blog een aantal hele interessante, en mijns inziens goed onderbouwde, artikelen geschreven over de ernst van het coronavirus en de ethische aspecten van de keuzes die er zijn gemaakt. https://kompanje.org/
Schippers probeert in haar artikel een verklaring te geven waarom er slechts één narratief het debat domineert. Want er zijn ook genoeg andere manieren om naar dit probleem te kijken. En dan bedoel ik niet het complotdenken.
https://www.hpdetijd.nl/2020-07-05/stop-met-anderhalve-meter-afstand-en-het-verplicht-dragen-van-mondkapjes/
Ik blijf met de vraag zitten hoe we het aantal besmettingen terug moeten dringen, zonder maatregelen te nemen, of met minder strenge maatregelen. We zien de besmettingscijfers alleen maar stijgen, met alle negatieve gevolgen van dien. Want een overbelaste zorg is ook niet goed voor de economie en ook niet goed voor het welbevinden van de mensen. Landen om ons heen nemen vaak zelfs veel strengere maatregelen. Ik kijk dan met name naar Duitsland, omdat ik veel naar de Duitse TV kijk. Ik zie dat men daar nu ook al druk bezig is met het inrichten van centra waar gevaccineerd kan worden, terwijl we in Nederland alleen maar af lijken te wachten.
De alternatieven die vaak aangedragen worden, komen toch vooral neer op het verder isoleren van kwetsbare groepen, terwijl ik me ook afvraag of dit dan geen negatieve gevolgen heeft voor het welbevinden van deze mensen. Nog maar afgezien van alle praktische problemen die dit oplevert.
Het antwoord lijkt me na het bekijken van de besmettingscijfers van vandaag zonder meer duidelijk, Renate. Een strenge lockdown, met zo spoedig mogelijke ingang, niet essentiële winkels dicht, deurbeleid bij de supermarkt, sterke beperking van het aantal bewegingen, geen kerstdiners met oncontroleerbare aantallen mensen in huis. Alle hotels, scholen, bibliotheken, sportscholen dicht. Reizen, zeker naar het buitenland verbieden. Buitenlanders weren aan de grenzen. En ik ben waarschijnlijk nog van alles vergeten te vermelden. Dat zeker 2 of 3 weken volhouden. We hadden het al veel eerder moeten doen.
Als ik de cijfers hier vergelijk met die in Duitsland, waar men al weer praat over het nemen van strengere maatregelen, dan zouden wij inderdaad wel eens stevig in mogen grijpen. Als in Duitsland de besmettingscijfers dagelijks boven de 20.000 zitten en wij ruim boven de 8.000, dan staan wij er toch een stuk slechter voor. Dus ingrijpen en niet blijven uitgaan van de eigen verantwoordelijkheid van de mensen, want iedereen lijkt te denken dat de regels wel voor de buurman, maar niet voor hem gelden.
Merkel deed opmerkelijk harde uitspraken, o.a. over de laatste kerst met oma en opa. Rutte moest maar eens even met haar bellen en om goede raad vragen. Hij moet eens ophouden met halfzachte beslissingen om de “economie te sparen”. Ik vraag me altijd af waarom hij een afbeelding van Thorbecke achter zich heeft staan in het torentje. Dát was nog eens een ander kaliber! “Thorbecke zegt het”. Punt!
Ik kan me herinneren dat in het begin van de crisis iemand opmerkte dat Nederlanders nu eenmaal geen Duitsers waren. Tja, ik vond dat toen al jammer, want hoe je het wendt of keert, men deed het in Duitsland toch wel wat beter dan hier. Maar nee, wij laten ons liever door een Belgische viroloog prijzen en kijken naar België, waar het nog slechter lijkt te zijn.
Maar het ligt natuurlijk niet aan ons gedrag en ook niet aan onze houding tegenover de kerken. De besmettingscijfers lijken het hoogst te zijn in plaatsen waar men zeer fanatiek te kerke gaat, maar daar ligt het natuurlijk niet aan. Mensen moeten weer een gevoel van urgentie krijgen.
Zolang de Urkse jeugd lekker uit naam van hun creationistische SGP-God de beest uithangt, zal alles reg komen.
https://www.destentor.nl/urk/explosieve-stijging-coronagevallen-op-urk-politie-beeindigt-feest-met-50-jongeren~a15dda65/
De vaccinatiebereidheid zal op Urk klein zijn. Ook dat nog.
En dan Staphorst.
https://www.destentor.nl/regio/kaart-meer-besmettingen-in-oost-nederland-staphorst-negatieve-uitschieter~ab2246fd/
Ik kom niet op Refoweb aangezien ze vijftien euro willen. Zal dat de oorzaak zijn? De refojeugd die liever vijftien euro besteed aan drank en drugs dan aan hun eigen thuishaven refoweb? Misschien een influencer voor 65.000 euro inhuren die de refojeugd wijst op hun reformatorische verantwoordelijkheden jegens hun naasten? Een reformatorische Famke Louise, een gospel kwelende maagd met geheime wellusten? Iets voor de EO om dat te organiseren met Thijs van den Brink als herbergvader?
Ik heb niet zo veel vertrouwen in de Urkse jeugd.
Overigens ook niet echt in de jeugd uit Den Haag, zeker niet die uit Duindorp en Scheveningen. Het zal wel weer een ‘rustige’ jaarwisseling worden.
@Renate
Ik heb ook weinig vertrouwen in Urkers in het algemeen. Zaten daar een paar jaar geleden niet een paar vissers die cocaine uit zee visten. overboord gezet door een ander schip?
@RV
Maar ongetwijfeld waren het wel brave kerkgangers. Hypocrisie is een schone zaak!
Ik dacht overigens dat men in zwaar gereformeerde streken de regels van de overheid strict volgt. Dus dan toch maar een vaccinatieplicht? Of is die volgzaamheid uit de tijd?
Thorbecke had wel geweten hoe daarmee om te gaan. “Thorbecke wil het”.
@Renate,
Je kunt het als prettig ervaren of niet, maar Duitsers kunnen in het algemeen goed organiseren (maar ja, het nieuwe vliegveld bij Berlijn is dan weer een uitzondering…)
Ik koop daar graag kwaliteitsspullen, maar helaas nu even niet.
Aan Hans
Ik ben vroeger ook kerk gegaan en het viel me op dat de meest “vrome” jongeren de grootste klieren tijdens de kerkdienst waren. Zelf was ik niet zo vroom maar ik had toch enig fatsoen. Praten over seks voor het huwelijk ontving de meeste weerstand van degenen die het deden en moesten trouwen. Het had wel iets komisch. Maar toch een disclaimer, er waren ook diepgelovige jongere kerkgangers die mij overtroffen in doodgewoon fatsoen. Afijn, als heilige heb ik nooit gedeugd. 🙂
@RV
Het zijn dus net mensen 😀
Wat mij vooral stoort is de vaak voorkomende discrepantie “tussen droom en daad”.
Vandaag weer: abortussen vermijden door voorbehoedmiddelen beschikbaar te maken.
En wie had het daarover? Juist!
Was er ook geen Urker wethouder, die z’n ontslag heeft genomen omdat hij actief was in het bedrijf van z’n zoon, die betrokken was bij drugssmokkel? Zo gelovig als wat, maar zaken zullen wel zaken zijn, behalve natuurlijk op zondag, want dan zitten ze met vrome gezichten in de kerk.
M’n vader zegt wel eens dat ik Germanofiel ben, gezien het feit dat ik nog wel eens een voorkeur heb voor Duitsland en Duitse dingen.
Maar we dwalen weer heel erg af.