Creatrix: luchtkasteel met sekteachtige trekjes

“Vroeger liep ik te tobben, maar dankzij Creatrix ben ik nu een onvermoeibare zelfverzekerde doorzetter die andere vrouwen gaat helpen.” Een nieuwe coaching-methode maakt school in Nederland. Wie voorbij de holle terminologie en Tupperware-achtige handel in cursussen kijkt, ziet sekteachtige praktijken en verontrustende overeenkomsten met de Scientologykerk.  

Een jaar of drie geleden publiceerde kloptdatwel.nl in de rubriek New Age een artikel over een nieuwe coachingmethode, Creatrix, die naar zingeving zoekende vrouwen de hemel op aarde beloofde. Creatrix® is “een hele geavanceerde vorm van visualisatie met je ogen dicht – brengt je naar een plek waar je bewustzijn stopt met het onderbreken en overstemmen van dit gevoel (je onderbewustzijn) en juist gaat samenwerken mét je gevoel.” En “een totaaloplossing voor jouw beren op de weg”. De conclusie was duidelijk: genderspecifieke kletskoek.

Drie jaar later heeft deze club een doelgroep gevonden op de markt voor coaches in Nederland. Een zoekopdracht op Google met de woorden “dankzij Creatrix” levert 15 links op naar Nederlandse websites van mensen die zich, behalve coach, ook Creatrix® Transformologist mogen noemen. De r in een rondje erachter is overbodig, want in de Benelux of de EU is het geen beschermde merknaam. Maar het staat natuurlijk wel interessant, zeker als je verder geen noemenswaardige kwalificaties hebt, afgezien van levenservaring natuurlijk. Op verschillende websites vertellen de Transformologists allemaal een standaardverhaal over hoe ze dankzij Creatrix zijn “getransformeerd”: hun leven heeft – weer – zin gekregen.

Het idee om jezelf te upgraden door blokkades in jezelf weg te halen om zo je leven te upgraden is een aantrekkelijke gedachte. Het vooruitzicht dat je na een korte maar dure cursus dit gedachtengoed kan verspreiden door “andere vrouwen te gaan helpen” helemaal.

International Institute of Women

Creatrix is eerder een leer dan een methodologie, blijkt uit de website van het moederbedrijf van Creatrix, het International Institute of Women. Het narratief is gebaseerd op het levensverhaal van de oprichtster Marylin Schirmer, die besloten heeft “andere vrouwen te gaan helpen”. Door allerlei tegenslagen is ze naar eigen zeggen een krachtige, zelfverzekerde vrouw geworden, waardoor ze deze “methode” heeft kunnen ontwikkelen. Levenservaring is voor haar hetzelfde als kennis en deskundigheid. Het levert Schirmer een zo te zien bloeiend bedrijf met een ronkende website op. Naast de .com-versie in het Engels is er ook een .eu-versie die op de Nederlandse markt is gericht. Het is opmerkelijk dat de organisatie in Vlaanderen geen voet aan de grond heeft gekregen. Een mogelijke verklaring is dat Vlaamse vrouwen minder naïef zijn, maar het is waarschijnlijker dat er in België aan de aftrekbaarheid van kosten voor cursussen of scholing en aan de kwaliteit ervan strengere eisen worden gesteld.

De organisatie maakt gebruik van sleetse marketingtechnieken (“nieuw, beter, anders!” en “speciaal voor vrouwen ontwikkeld”) en op de website van instituteofwomen.com voert de oprichtster inmiddels de titel Mastermind. Er zijn vrij veel Nederlandse leden in het organigram van het bedrijf – er is zelfs een Division Manager Europe – te vinden. In de uitklapteksten kom je meer over ze te weten. Ze vertellen irrelevante dingen over zichzelf op basis van vragen die je misschien aan een tienjarige zou stellen: als je een dier zou kunnen zijn welk dier is dat dan?

Op hun eigen websites vertellen de leden over zelfverbetering en succes en hoe goed ze het inmiddels met zichzelf hebben getroffen. Teksten met dezelfde strekking als het levensverhaal van de Australische oprichtster en mastermind: “Vroeger liep ik te tobben, maar dankzij Creatrix ben ik nu een onvermoeibare zelfverzekerde doorzetter die andere vrouwen gaat helpen”. De teksten zijn geïllustreerd met foto’s waarop ze de lezer zelfverzekerd toegrijnzen. Je zou denken dat ze allemaal dezelfde vormgevingshandleiding hebben gebruikt.

De tactiek van Creatrix begint met het aanspreken van vrouwen op hun groepsidentiteit. De strekking is dat je als vrouw anders bent, het vroeger niet makkelijk hebt gehad en dat de maatschappij daar nooit rekening mee heeft gehouden. “Maar nu is er Creatrix!” Op zijn Engels uitgesproken natuurlijk. Het gebruik van verzonnen, geleerd overkomende woorden als Creatrix, transformology, epigenetica is een standaardtactiek van charlatans. Als Engels je moedertaal is, werkt de naam Institute of women International toch eerder op je lachspieren en doen woorden als Creatrix, transformology en epigenetica denken aan keuzevakken op Zweinstein, de school van tovenaarsleerling Harry Potter.

Een mogelijke verklaring waarom Creatrix in Nederland aanslaat, is de overvolle markt voor lifestylecoaches.  Als je weinig klanten hebt en je bent door Covid-maatregelen aan huis gebonden en aan je computer gekluisterd, zou je je kunnen laten verleiden door het Creatrix-narratief. De potentiële doelgroep staat open voor deze materie en dankzij sociale media als Instagram en Facebook zullen de volgelingen van mastermind Schirmer steeds vaker je digitale pad kruisen.

De eerste selectie van cursisten vindt plaats in de echokamers van de sociale media en voor je het weet zit je met een van de leden te chatten. Misschien via deze website: https://feemonline.nl/dorien-volgde-een-creatrix-traject/. Of deze: https://www.powervoorvrouwen.nl. Je vraagt vrijblijvend advies aan en er volgt er een gesprek. Je komt in contact met iemand die grote belangstelling en alle tijd voor je heeft. Iemand die je begrijpt. Ze wil misschien weten welk dier je zou willen zijn en waarom, en ze luistert aandachtig naar je dromen en onvervulde verlangens. Naar wat je nou écht met je leven wilt. Hierdoor ga je haar als een vriendin beschouwen en overtuigt ze je dat Creatrix de sleutel is voor jouw toekomstige succes op de meest uiteenlopende gebieden. Je komt in aanraking met andere gelijkstemden en er vormt zich een nieuw, liefdevol netwerk om je heen.  Je hoeft het alleen nog maar te willen en je reset kan beginnen. Bovendien worden de kosten voor het kennismakingsgesprek van de cursuskosten afgetrokken.

Sekteachtige praktijken en mentale dwang

Het gedachtengoed en de aanpak van Creatrix vertonen opvallende overeenkomsten met die van een sekte (een charismatische (online) leider, een simplistisch verhaal dat een definitieve oplossing voor je problemen belooft, het lidmaatschap van een groep ingewijden) en meer specifiek met de leer en de rekruteringsmethoden van de Scientologykerk. Beide clubs doen aan auditing onder leiding van een auditor, iemand die na enkele dure cursussen te hebben gevolgd door de organisatie is geaccrediteerd om anderen de leer bij te brengen:

Als Creatrix® Transformologist ben ik jouw auditor; ik luister naar je en hoor wat je zegt. Vervolgens help ik je door middel van de Creatrix® methode te zien wat de oorsprong is van steeds terugkerende pijnpunten in je leven. Met behulp van onze sessies zul je in jezelf de antwoorden op je vragen vinden. Belemmerende overtuigingen en emoties zullen plaats maken voor een absoluut positief gevoel, en je zult je sterker en meer in balans voelen. Je ruilt feitelijk je negatieve emoties in tegen blijvende oplossingen.

Duidelijk. De auditor luistert naar je problemen en die vertelt je wat je volgens de doctrine van Creatrix moet vinden, denken en doen. Net als bij Scientology: “Door middel van auditing is iemand in staat naar zijn eigen bestaan te kijken en om hem te laten inzien wat hij is en waar hij is.”

Ook het narratief dat de cursisten wordt ingeprent vertoont sterke overeenkomsten. Beide clubs beweren dat gebeurtenissen voor je geboorte bepalend zijn voor je huidige functioneren (epigenetica bij Creatrix, dianetics bij Scientology) en dat je alle negatieve gedachten en ervaringen uit je huidige en vorige levens door cursussen te volgen kan wissen en dat er daarna een nieuw leven begint.

In de loop van het “opleidingstraject” word je met een steeds grotere dosis mentaal waspoeder in de ideologische wasmachine gestopt, zodat je het magisch denken van de goeroe uiteindelijk als de waarheid gaat beschouwen. Hoe intens naïef of onnozel je ook bent, er is mentale druk nodig om oprecht te geloven dat je “epigenetisch bent” en om dat vervolgens vol overtuiging aan anderen te verkopen.

Influencer marketing

Terwijl een verse Transformologist op sociale media aan zelfpromotie doet en een succesvolle, zelfverzekerde online-dubbelganger neerzet, begint de klantenwerving (“werk met mij”) en de recrutering van nieuwe Transformologists. De verhalen over persoonlijke groei (“succes is een keuze”) zijn een standaardvorm van influencer marketing.

De schoorsteen moet tenslotte roken en de “opleidingskosten” van meer dan 6.000 euro moeten tenslotte worden terugverdiend. En vergeet ook de jaarlijkse licentiekosten van 600 euro niet. En de verplichte periodieke opfriscursus van 1.000 euro om je “licentie te verlengen”. Een sterke aanwijzing dat het naast het helpen van vrouwen toch vooral om geld gaat.

Multi-level marketing of piramideschema?

Creatrix is een Multi-level marketingbedrijf dat veel weg heeft van een piramideschema. Het aanbrengen van nieuwe klanten/cursisten tegen provisie lijkt een essentieel onderdeel van het bedrijfsmodel van Creatrix. Het is de vraag of Transformologists dankzij hun “accreditatie” meer inkomen genereren met hun coaching. Af en toe een kennismakingsgesprek bij een klant in rekening brengen zet ieder geval geen zoden aan de dijk. Onderdeel van het verkooppraatje is ongetwijfeld dat je de “opleidingskosten” van meer dan 6000 euro (net binnen de jaarlijkse franchise voor zzpers) van je bedrijfsresultaat kan aftrekken. En dat na je transformatie je omzet omhoogschiet, zodat je de kosten in no-time hebt terugverdiend.

Creatrix is een online tupperwareparty waar met sekteachtige praktijken luchtkastelen worden verkocht. Je moet je eerst inkopen voordat je de naam mag voeren en het verhaal aan anderen kan verkopen. Iedereen in Nederland kan zich coach noemen en op de verzadigde markt voor coaching hoop je je met de fantasietitel “Creatrix® Transformologist” te onderscheiden.

Na je transformatie tot kersverse Transformologist ga je op internet en in sociale media een opgepoetst beeld van je nieuwe, verbeterde zelf neerzetten om klanten te trekken voor je coachpraktijk, en om nieuwe cursisten te kunnen aanbrengen. Wanneer na verloop van tijd de eerste kick van je “transformatie” is verdwenen en het toch vermoeiender is dan het lijkt om voortdurend een 2.0-versie van jezelf neer te zetten, heb je je nieuwe netwerk om je gemotiveerd en in het gareel te houden. Uiteindelijk ben je zowel handlanger als werktuig in een piramideschema, waarvan alleen de meest uitgekookte deelnemers financieel beter worden. En mocht je na je opleiding gaan twijfelen of Creatrix wel waarmaakt wat het belooft, dan heb je volgens je auditor nog niet hard genoeg je best gedaan en is er altijd nog een volgende sessie of cursus voor je.