• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Burgdorfer

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon

29 July 2019 by Pepijn van Erp 26 Comments

Het verzinsel dat de ziekte van Lyme in een laboratorium is ontwikkeld als biologisch wapen en al dan niet per ongeluk is losgelaten, gaat al vrij lang rond. Onlangs heeft deze gedachte een zetje gekregen door het uitkomen van een boek waarin de ontdekker van de veroorzaker van de ziekte, Willy Burgdorfer, geïnterviewd is en uitspraken heeft gedaan die door sommigen worden geïnterpreteerd als bevestiging van het verhaal. Het Huis van Afgevaardigden heeft nu zelfs via een amendement op de defensiebegroting het Pentagon om uitleg gevraagd. Op de website The Conversation legt Sam Telford, hoogleraar infectieziekten aan Tufts University, uit dat er niets klopt van deze complottheorie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 1
Burgdorfer in het laboratorium werkend met teken (foto: Rocky Mountain Laboratories Historical Collection | Wikimedia Commons)

De Republikeinse afgevaardigde Chris Smith kwam tot zijn amendement door het lezen van Bitten: The Secret History of Lyme Disease and Biological Weapons van Kris Newby.  Daarin wordt Burgdorfer neergezet als een onderzoeker van biologische wapens, waar eigenlijk geen bewijs voor is volgens een artikel in de The Washington Post. Maar nu het amendement is aangenomen moet de Inspector General uitzoeken of het ministerie van defensie met teken (en andere insecten) heeft geëxperimenteerd als biologische wapens tussen 1950 and 1975.
Hierover werd vervolgens door nogal wat media bericht, maar helaas niet altijd met de nodige kritische kanttekeningen. Het AD doet het bijvoorbeeld niet best, hoewel het bericht feitelijk klopt. KIJK benoemt nog wel dat het om een complottheorie gaat, maar laat vreemd genoeg weg uit een bron waarop hun bericht is gebaseerd (BuzzFeed via Popular Mechanics) dat experts zo’n onderzoek volkomen onzinnig vinden, omdat er geen enkel (wetenschappelijk) bewijs voor is. Metro doet het eigenlijk best aardig. Wat ze er in het sprookjesbos van maken hoeft ons natuurlijk niet te verbazen …

Telford legt in zijn stuk helder uit waarom wetenschappers zo stellig kunnen zijn in het verwerpen van de complottheorie en vertelt hoe de ziekte van Lyme en zijn veroorzaker, de Borrelia spirocheet, bekend zijn geworden. Die geschiedenis maakt het volstrekt duidelijk dat er geen sprake kan zijn van een uit een laboratorium losgelaten gemanipuleerde infectie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 2
Kaartje met de locaties die een rol spelen in dit verhaal (Google Maps)

Burgdorfer ontdekte de spirocheet (die naar hem vernoemd werd: Borrelia burgdorferi) in 1981 in hertenteken afkomstig van Shelter Island, dat ligt bij Long Island, dichtbij New York. De enige onderbouwing van de complottheorie is dat Shelter Island niet ver (zo’n 15 km) ligt van Plum Island, waar een militair laboratorium was gevestigd. En dat ligt dan ook weer niet zover (zo’n 20 km) van het plaatsje Old Lyme, waar in 1975 de eerste gevallen van de zieke van Lyme (vandaar de naam) werden gezien.
Het laboratorium op Plum Island had echter sinds 1954 geen militaire bestemming meer en dat de spirocheet in de teken van Shelter Island werden ontdekt, is geheel toevallig. Toen die eenmaal ontdekt was, werd die vrijwel meteen in teken op heel andere locaties in Amerika ook aangetroffen. Ook zijn er achteraf patiënten met de ziekte van Lyme gevonden, die de ziekte al voor 1975 hebben opgelopen, tot in Californië toe. De connectie met het laboratorium op Plum Island berust dus op toeval, maar zie daar complotdenkers nog maar eens van te overtuigen…

Later is de veroorzaker nog teruggevonden in weefsels afkomstig van dieren die eind 19e eeuw leefden. En inmiddels is er ook zoveel bekend over de genetica van de bacterie en de verschillen daarin tussen populaties die geografisch van elkaar geïsoleerd zijn, dat met zekerheid gezegd kan worden dat ze nooit afkomstig kunnen zijn van een stam die ergens in de afgelopen vijftig jaar ontworpen zou kunnen zijn in een laboratorium en daarna losgelaten.

Lyme als biologisch wapen is ook volstrekt niet plausibel, volgens Telford, omdat het veel te lang duurt om er iemand mee uit te schakelen. Dat defensie interesse heeft in onderzoek naar Lyme is overigens niet vreemd, militairen hebben natuurlijk wel regelmatig last van teken en de mogelijke ziekten die die bij zich dragen en je wil je personeel daar zo goed mogelijk tegen beschermen. Het is daarom goed mogelijk dat ze wel eens onderzoek van Burgdorfer gefinancierd hebben of hem als adviseur hebben geraadpleegd. Telford wijt de opmerkingen van Burgdorfer die in het boek zijn opgenomen ook aan diens aparte gevoel voor humor, hij zou dergelijke contacten met defensie wel eens op een geheimzinnige manier ingekleed kunnen hebben om de schrijver op het verkeerde been te zetten.

No, Lyme disease is not an escaped military bioweapon, despite what conspiracy theorists say

We kunnen het Burgdorfer zelf helaas niet meer vragen hoe hij er nu precies over denkt, want hij overleed in 2014. Newby houdt vol dat Burgdorfer op het eind van zijn leven de waarheid over zijn rol in dat biologische-wapensprogramma wilde vertellen. Ze reageerde op Facebook op het artikel in The Washington Post en claimt dat ze veel archiefmateriaal heeft dat haar versie bevestigt en een video-opname van een interview met Burgdorfer. Ook op het artikel van Telford reageert ze op Facebook middels een open brief en stelt daarin dat de publicatie van Telford uit 1982 (over de ontdekking van de spirocheet) een poging tot misleiding zou zijn geweest om het echte verhaal te verdoezelen.

Newby linkt ook naar een website waarop ze dat bewijsmateriaal beschikbaar heeft gesteld (link), maar daarop staan zoveel documenten, dat ik niet zo snel zou weten waar te beginnen; met extra zoekwoorden als ‘burgdorfer’ en/of ‘newby’ kun je het aantal documenten drastisch inperken, maar iets interessants vond ik zo niet. Als ze echt een smoking gun zou hebben, zou ze die volgens mij al wel hebben laten zien. In een interview met haar op YouTube vond ik haar ook bijzonder speculatief, en vaag over haar interview met Burgdorfer. Van een eerder interview met hem dat ze beschrijft (dat iemand anders  afnam) vertelt ze ook dat Burgdorfer al zo door de ziekte van Parkinson werd belemmerd dat er nauwelijks bruikbare soundbites uit hem kwamen en dat je de hele drie uur moest bekijken om erachter te komen dat Burgdorfer überhaupt ergens mee zat. Tsja. Er zal in haar eigen interviews misschien ook wel het nodige aan interpretatie aan te pas zijn gekomen, denk ik dan, en een bespreking van haar boek lijkt dat te bevestigen.

Zie ook Snopes: Did Lawmakers Demand the Pentagon Disclose If It Developed Weaponized Ticks?

Filed Under: Complottheorieën, Gezondheid, Hoax Tagged With: Burgdorfer, lyme, Petangon, ziekte van Lyme

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Het ‘Red Panda Effect’
8 October 2025 - Ward van Beek
Het ‘Red Panda Effect’

.In de Skeptical Inquirer van october/november (Volume 49, No. 5) wordt door Craig A. Foster en Kelsey M. McGinn teruggeblikt naar een uitgave van het blad uit 1979, met daarin een verhaal over een verdwenen panda, ontsnapt uit Blijdorp, wiens ontsnapping…Lees meer Het ‘Red Panda Effect’ › [...]

Kernenergie is een keuze
3 October 2025 - Ward van Beek
Kernenergie is een keuze

.In sceptische kringen is kernenergie geen taboe. Maar veel argumenten vóór kernenergie zijn op wensdenken gebaseerd. door Frank Biesboer, voormalig hoofdredacteur van De Ingenieur, Skepter 38.3 Voor de Nederlandse energiewereld was de brief die minister Hermans van Klimaat en Groene Groei in mei publiceerde over…Lees meer Kernenergie is een keuze › [...]

Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?
16 September 2025 - Ward van Beek
Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?

.In het dagelijks leven loop je als skepticus tegen heel andere zaken aan dan klassieke skeptische thema’s als homeopathie of een platte aarde. Dubieuze kleurentests op werk, vasten zou gezond zijn, en de kracht van positieve mindsets. Skepsis-podcastpresentator Richard Engelfriet sluist u door alledaagse…Lees meer Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

MAHA and the Triumph of Feelings Based Medicine
10 October 2025 - Jonathan Howard

According to Dr. Marty Makary, vaccines and medications are indicated or not, based on “stories” and how he “feels.”  The post MAHA and the Triumph of Feelings Based Medicine first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors
9 October 2025 - Scott Gavura

Many people take supplements alongside prescription drugs without realizing the risks. The post The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance
8 October 2025 - Steven Novella

Each year I like to write a post about the Nobel Prize in Physiology or Medicine. While advocating for higher standards of science in medicine we tend to spend much of our time criticizing pseudoscience, so I like to balance that by occasionally just celebrating great medical science, and the Nobel Prize is a great opportunity. The 2025 award for physiology or […] The post Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Arthur Bijl on Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoekBedankt voor de opmerkingen!
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)Gevaarlijke sprookjes.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)@Renate1 Men fantaseert maar lekker verder over hun obscure sprookjes.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)@ Hans Ik dat het dreigend er voor zorgt dat het geneesmiddel misschien wel gebruikt mag worden. Maar goed, om
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)Tja, dan maar blind, als straf van het opperhoofd. Knots!

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in