• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

ziekte van Lyme

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon

29 July 2019 by Pepijn van Erp 26 Comments

Het verzinsel dat de ziekte van Lyme in een laboratorium is ontwikkeld als biologisch wapen en al dan niet per ongeluk is losgelaten, gaat al vrij lang rond. Onlangs heeft deze gedachte een zetje gekregen door het uitkomen van een boek waarin de ontdekker van de veroorzaker van de ziekte, Willy Burgdorfer, geïnterviewd is en uitspraken heeft gedaan die door sommigen worden geïnterpreteerd als bevestiging van het verhaal. Het Huis van Afgevaardigden heeft nu zelfs via een amendement op de defensiebegroting het Pentagon om uitleg gevraagd. Op de website The Conversation legt Sam Telford, hoogleraar infectieziekten aan Tufts University, uit dat er niets klopt van deze complottheorie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 1
Burgdorfer in het laboratorium werkend met teken (foto: Rocky Mountain Laboratories Historical Collection | Wikimedia Commons)

De Republikeinse afgevaardigde Chris Smith kwam tot zijn amendement door het lezen van Bitten: The Secret History of Lyme Disease and Biological Weapons van Kris Newby.  Daarin wordt Burgdorfer neergezet als een onderzoeker van biologische wapens, waar eigenlijk geen bewijs voor is volgens een artikel in de The Washington Post. Maar nu het amendement is aangenomen moet de Inspector General uitzoeken of het ministerie van defensie met teken (en andere insecten) heeft geëxperimenteerd als biologische wapens tussen 1950 and 1975.
Hierover werd vervolgens door nogal wat media bericht, maar helaas niet altijd met de nodige kritische kanttekeningen. Het AD doet het bijvoorbeeld niet best, hoewel het bericht feitelijk klopt. KIJK benoemt nog wel dat het om een complottheorie gaat, maar laat vreemd genoeg weg uit een bron waarop hun bericht is gebaseerd (BuzzFeed via Popular Mechanics) dat experts zo’n onderzoek volkomen onzinnig vinden, omdat er geen enkel (wetenschappelijk) bewijs voor is. Metro doet het eigenlijk best aardig. Wat ze er in het sprookjesbos van maken hoeft ons natuurlijk niet te verbazen …

Telford legt in zijn stuk helder uit waarom wetenschappers zo stellig kunnen zijn in het verwerpen van de complottheorie en vertelt hoe de ziekte van Lyme en zijn veroorzaker, de Borrelia spirocheet, bekend zijn geworden. Die geschiedenis maakt het volstrekt duidelijk dat er geen sprake kan zijn van een uit een laboratorium losgelaten gemanipuleerde infectie.

Nee, de ziekte van Lyme is geen biologisch wapen losgelaten door het Pentagon 2
Kaartje met de locaties die een rol spelen in dit verhaal (Google Maps)

Burgdorfer ontdekte de spirocheet (die naar hem vernoemd werd: Borrelia burgdorferi) in 1981 in hertenteken afkomstig van Shelter Island, dat ligt bij Long Island, dichtbij New York. De enige onderbouwing van de complottheorie is dat Shelter Island niet ver (zo’n 15 km) ligt van Plum Island, waar een militair laboratorium was gevestigd. En dat ligt dan ook weer niet zover (zo’n 20 km) van het plaatsje Old Lyme, waar in 1975 de eerste gevallen van de zieke van Lyme (vandaar de naam) werden gezien.
Het laboratorium op Plum Island had echter sinds 1954 geen militaire bestemming meer en dat de spirocheet in de teken van Shelter Island werden ontdekt, is geheel toevallig. Toen die eenmaal ontdekt was, werd die vrijwel meteen in teken op heel andere locaties in Amerika ook aangetroffen. Ook zijn er achteraf patiënten met de ziekte van Lyme gevonden, die de ziekte al voor 1975 hebben opgelopen, tot in Californië toe. De connectie met het laboratorium op Plum Island berust dus op toeval, maar zie daar complotdenkers nog maar eens van te overtuigen…

Later is de veroorzaker nog teruggevonden in weefsels afkomstig van dieren die eind 19e eeuw leefden. En inmiddels is er ook zoveel bekend over de genetica van de bacterie en de verschillen daarin tussen populaties die geografisch van elkaar geïsoleerd zijn, dat met zekerheid gezegd kan worden dat ze nooit afkomstig kunnen zijn van een stam die ergens in de afgelopen vijftig jaar ontworpen zou kunnen zijn in een laboratorium en daarna losgelaten.

Lyme als biologisch wapen is ook volstrekt niet plausibel, volgens Telford, omdat het veel te lang duurt om er iemand mee uit te schakelen. Dat defensie interesse heeft in onderzoek naar Lyme is overigens niet vreemd, militairen hebben natuurlijk wel regelmatig last van teken en de mogelijke ziekten die die bij zich dragen en je wil je personeel daar zo goed mogelijk tegen beschermen. Het is daarom goed mogelijk dat ze wel eens onderzoek van Burgdorfer gefinancierd hebben of hem als adviseur hebben geraadpleegd. Telford wijt de opmerkingen van Burgdorfer die in het boek zijn opgenomen ook aan diens aparte gevoel voor humor, hij zou dergelijke contacten met defensie wel eens op een geheimzinnige manier ingekleed kunnen hebben om de schrijver op het verkeerde been te zetten.

No, Lyme disease is not an escaped military bioweapon, despite what conspiracy theorists say

We kunnen het Burgdorfer zelf helaas niet meer vragen hoe hij er nu precies over denkt, want hij overleed in 2014. Newby houdt vol dat Burgdorfer op het eind van zijn leven de waarheid over zijn rol in dat biologische-wapensprogramma wilde vertellen. Ze reageerde op Facebook op het artikel in The Washington Post en claimt dat ze veel archiefmateriaal heeft dat haar versie bevestigt en een video-opname van een interview met Burgdorfer. Ook op het artikel van Telford reageert ze op Facebook middels een open brief en stelt daarin dat de publicatie van Telford uit 1982 (over de ontdekking van de spirocheet) een poging tot misleiding zou zijn geweest om het echte verhaal te verdoezelen.

Newby linkt ook naar een website waarop ze dat bewijsmateriaal beschikbaar heeft gesteld (link), maar daarop staan zoveel documenten, dat ik niet zo snel zou weten waar te beginnen; met extra zoekwoorden als ‘burgdorfer’ en/of ‘newby’ kun je het aantal documenten drastisch inperken, maar iets interessants vond ik zo niet. Als ze echt een smoking gun zou hebben, zou ze die volgens mij al wel hebben laten zien. In een interview met haar op YouTube vond ik haar ook bijzonder speculatief, en vaag over haar interview met Burgdorfer. Van een eerder interview met hem dat ze beschrijft (dat iemand anders  afnam) vertelt ze ook dat Burgdorfer al zo door de ziekte van Parkinson werd belemmerd dat er nauwelijks bruikbare soundbites uit hem kwamen en dat je de hele drie uur moest bekijken om erachter te komen dat Burgdorfer überhaupt ergens mee zat. Tsja. Er zal in haar eigen interviews misschien ook wel het nodige aan interpretatie aan te pas zijn gekomen, denk ik dan, en een bespreking van haar boek lijkt dat te bevestigen.

Zie ook Snopes: Did Lawmakers Demand the Pentagon Disclose If It Developed Weaponized Ticks?

Filed Under: Complottheorieën, Gezondheid, Hoax Tagged With: Burgdorfer, lyme, Petangon, ziekte van Lyme

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
KNAW symposium “Debating the Facts”
8 September 2025 - Ward van Beek
KNAW symposium “Debating the Facts”

. Maandagmiddag 15 september organiseert de KNAW het symposium “Debating the Facts”, met onder andere Nobelprijs-winnaar Guido Imbens en onze Skepsis-voorzitter, Eric-Jan Wagenmakers. Hoe te voorkomen dat feiten ‘ook maar een mening’ worden… Er zijn nog een paar plaatsen. Voor meer…Lees meer KNAW symposium “Debating the Facts” › [...]

Global Skeptics in The Pub-marathon
18 August 2025 - Ward van Beek
Global Skeptics in The Pub-marathon

 Verspreid over de wereld zijn er talloze organisaties die zich inzetten voor het bevorderen van kritisch denken. En op vrijdag 22 augustus 2025 kunnen zij elkaar online ontmoeten!Die dag duiken skeptici vanuit de gehele wereld gezamenlijk (voor de tweede keer)…Lees meer Global Skeptics in The Pub-marathon › [...]

Videos European Skeptics Congres 2024
18 August 2025 - Ward van Beek
Videos European Skeptics Congres 2024

 In 2024 organiseerde afis, de Franse zusterorganisatie van Skepsis, het 20ste European Skeptics Congress, in Lyon. Een aantal van de bijdragen zijn ook online te bekijken: [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Dr. Jay Bhattacharya: From Massively Overhyping to Limiting and Defunding Vaccines in 4 Years
12 September 2025 - Jonathan Howard

Who could be to blame for the lack of trust in mRNA vaccines? The post Dr. Jay Bhattacharya: From Massively Overhyping to Limiting and Defunding Vaccines in 4 Years first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Stocking Your Home First Aid Kit: A Pharmacist’s Guide
11 September 2025 - Scott Gavura

A well-stocked home first aid kit saves time, stress, and urgent trips to the pharmacy. The post Stocking Your Home First Aid Kit: A Pharmacist’s Guide first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Tylenol and Autism
10 September 2025 - Steven Novella

Earlier this year, HHS secretary RFK Jr. predicted that, “By September, we will know what has caused the autism epidemic and we’ll be able to eliminate those exposures.” Scientists have been researching autism for decades, including what factors are driving changes in diagnostic patterns. Promising such a major breakthrough in just six months is beyond ridiculous, and strongly implies that RFK Jr. […] The post Tylenol and Autism first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Astrologie in het Teylers MuseumIk heb zelfs nog een minimale fractie meer waardering voor de platte aardegelovigen dan voor astrologen. Die platte aardelieden proberen
  • Renate1 on Astrologie in het Teylers MuseumJa, daar kan ik het alleen maar mee eens zijn. Hoe kan een wetenschapsmuseum zich lenen voor dergelijke flauwekul. Straks
  • Hans1263 on Astrologie in het Teylers MuseumTeylers Museum degradeert zichzelf door ruimte te verhuren t.b.v. dergelijke zweefsessies. Dat was niet de bedoeling van de oprichter. Hebbe
  • Renate1 on TFE gebaseerd op ongeldige logica?(2)Ja, groene knolamaniet, een van die leuke paddenstoelen die je maar een keer kunt eten. Dat heeft een familie in
  • Hans1263 on TFE gebaseerd op ongeldige logica?(2)@Renate1 Groene knolamaniet en ricine zijn ook natuurlijk. En aan 6 liter water drinken ga je ook dood. O ja,

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in