Ophef rondom TEDx: critici vragen om verwijdering presentatie Rupert Sheldrake

TED Talks zijn niet meer weg te denken van het Internet. Op de website van TED (Technolgy, Entertainment, Design) staan inmiddels bijna 1.500 presentaties, vaak van zeer hoge kwaliteit en over boeiende (wetenschappelijke) onderwerpen. Die komen van de echte TED conferenties, maar ook van de lokaal georganiseerde TEDx evenementen die je steeds meer ziet. De ‘x’ staat voor ‘Independently organized TED event‘.  Het format is heel aantrekkelijk voor universiteiten en ook in Nederland zijn er al een aantal georganiseerd.
Een TEDx, die op 12 januari 2013 plaatsvond onder de naam TEDx Whitechapel, heeft tot veel tumult geleid. Niemand minder dan Rupert Sheldrake mocht er komen vertellen over de wetenschappelijk dogma’s die hij bekritiseert in zijn laatste boek ‘ The Science Delusion‘. Sheldrake staat vooral bekend om zijn theorie van de morfogenetische velden die door zijn sceptici wordt gezien als  pseudowetenschap.

http://www.youtube.com/watch?v=kO4-9l8IWFQ

De wetenschappelijke dogma’s  uit The Science Delusion
Het moge duidelijk zijn dat Sheldrake niets moet hebben van het materialisme dat de boventoon voert in het wetenschappelijk debat. De dogma’s die Sheldrake ziet binnen de gevestigde wetenschap zijn de volgende:

1. Alles is mechanisch; alleen mechanistische verklaringen voldoen.
2. Materie is onbewust / levenloos.
3. De materie en energie in het universum zijn constant en zijn dat al sinds de Big Bang.
4. De wetten van de natuur liggen vast.
5. De natuur heeft geen inherent doel en evolutie heeft geen bepaalde bestemming.
6. Biologische overerving is puur een materieel proces.
7. De geest bevindt zich het hoofd, en zijn is slechts een activiteit van de hersenen.
8. Herinneringen liggen  opgeslagen in de hersenen en verdwijnen als de drager sterft.
9. Telepathie en andere helderziende  fenomenen bestaan niet echt.
10. Alleen de geneeskunde die uitgaat van een mechanistisch wereldbeeld werkt.

De ideeën van Sheldrake worden door skeptici al jaren fel bekritiseerd en afgedaan als pseudowetenschap. Sheldrake op zijn beurt gaat te keer tegen die kritiek op zijn website Skeptical Investigations (‘Skeptical about Skeptics‘). Op de website van Egil Asprem vond ik een aantal interessante blogs waarin de dogma’s die Sheldrake noemt, geanalyseerd worden. Tot nu toe besprak Asprem de eerste vier: deel 1, 2, 3, 4.
In het algemeen komt Asprem tot de conclusie dat Sheldrake uitgaat van bepaalde stereotypen van wetenschap(pers) en dat zijn ideeën, die door zijn aanhangers als heel origineel gezien worden, eigenlijk helemaal niet nieuw zijn. Als de dogma’s  in detail bekeken worden blijft er toch maar weinig van over van Sheldrake’s stellingen. Sterker nog, als Sheldrake zijn eigen ideeën beargumenteert, gebruikt hij dikwijls zelf de dogma’s die hij de wetenschap verwijt (zoals het behoud van energie).

TEDx en pseudowetenschap
In de TEDx video zitten ook stukken die feitelijk niet kloppen, of op zijn minst die feiten niet eerlijk weergeven. Bekende skeptici als Jerry Coyne (van Why Evolution Is True), PZ Myers (Pharyngula) en Kylie Sturgess spraken er schande van. Onder de video op Youtube staan inmiddels ook meer dan 1.000 reacties. De ophef leidde ertoe dat TED een discussie opende op hun website, waar mensen hun mening konden geven (inmiddels weer dicht). Het team achter TED zal zich nu beraden over wat ze gaan doen met de video.

Deze commotie is een concreet vervolg op een discussie die al langer loopt over het niveau van de TEDx evenementen (die dus niet direct door TED gecontroleerd worden). Een TEDx evenement in Valencia (Spanje) waar allerlei zweverige types hun verhaal konden houden,  leidde tot een hevige discussie op Reddit. Een video van een presentatie  over onzinnige wiskunde ((TEDx Charlotte 2010, iets met vortices, dat deed het toen dus ook al goed) werd ingetrokken. Dit was aanleiding voor de TED organisatie om de locale evenementen even te wijzen op hun verantwoordelijkheden met betrekking tot het uitzoeken van hun sprekers ( volledige tekst):

Please know this above all:
It is your job, before any speaker is booked, to check them out, and to reject bad science, pseudoscience and health hoaxes.

Vetting your speakers is hard work, and can lead to uncomfortable moments. But as TEDx organizers, your audience’s trust is your top priority, over and above any other personal or business relationship that may have brought this speaker to your attention. It is not your audience’s job to figure out if a speaker is offering legitimate science or not. It is your job.

The consequence of bad science and health hoaxes are not trivial. As an example, Andrew Wakefield’s attempt to link autism and vaccines was exposed as a hoax last year. But while his work was being investigated, millions of children went without vaccines, and many contracted deadly illnesses as a result.

We take this seriously. Presenting bad science on the TEDx stage is grounds for revoking your license.

Misschien moet je de video dus maar snel bekijken, voordat die wordt weggehaald!