Waarom geloven mensen in mediums en helderzienden? Dat is de vraag die filosoof Herman de Regt (Tilburg University) probeert te beantwoorden in een tv-college bij de Universiteit van Nederland. Hij begint met een doorzichtig kaarttrucje:
Herman de Regt over het geloof in mediums en helderzienden
About Author pepijnvanerp
Pepijn van Erp is vindbaar met Google, windt zich wel eens op over onzin die hij aantreft, wiskundige qua opleiding en sinds maart 2012 bestuurslid van Skepsis. Volgens Pepijn is Hanlon's Razor vaker van toepassing dan je denkt: Never attribute to malice that which is adequately explained by stupidity.
9 Responses
Toch, die zonsondergang is wel degelijk een zonsondergang, vanuit die helft van de aarde gezien. Ik heb daar geen problemen mee. Maar zijn romantische (?) vrouw en twee dochters zijn, toen man en pa over “de aarde die wegdraait” begon, allang geërgerd 200 meter doorgelopen (dat is best snel op het strand).
Daarom kun je je afvragen of het scheermes van Ockham wel altijd zo heilzaam is voor je relaties. 😉
Neem nu het nummer “Africa” van Toto. Inhoudelijk klopt daar niet erg veel van, maar je kunt het ook gewoon zien als een lekker nummer en erin mee gaan. Ons brein schijnt daar toch echt geen moeite mee te hebben. Dat is de andere zijde van het brein en daar is m.i. niets mis mee.
Ik vind die zonsondergang ook zwak. Er is helemaal niets dat je verplicht om de aarde als draaiend en de zon als stlstaand aan te nemen. Onder vrijwel alle omstandigheden neem je de aarde als vast. Toch zie je een beetje meer als je de natuurkunde snapt. Je ziet dat de zon
ei-vormig is afgeplat en dus dat de lucht naar boven steeds dunner wordt, je ziet een lichtend ‘pad’ over de zee waarvan de breedte je vertelt hoe sterk de zee golft, aan de rode kleur zie je hoeveel stof er in de atmosfeer zit, en als de zon al ‘onder’ is maar de top van een vuurtoren langs het strand nog verlicht – dat geeft je een schatting voor de kromming van het aardoppervlak. Zulke dingen kun je best zien EN tegelijk genieten van het uitzicht. En dat de golven van de zee min of meer parallel aan het strand breken vertelt je dat de wetten voor de breking van watergolven bij vertraging dezelfde zijn als die voor de lichtgolven die in de atmosfeer neerwaarts buigen als ze in dichtere lucht komen. Enzovoorts. Die extra kennis verrijkt en je bent helemaal niet verplicht hem te pas en te onpas op te lepelen.
JW, je bent bij deze goedgekeurd voor een (perfecte) combi romantische / wetenschappelijk verantwoorde strandwandeling! 😀
Zou het echt kunnen dat de schaduw van de aarde, met al haar dampkring er omheen, zo scherp is dat de top van een vuurtoren verlicht is en de bodem niet.
Bij vliegtuigen, meerdere kilometer hoog, denk ik het verschijnsel ooit waargenomen te hebben.
Even kijken, de horizon is voor iemand met ogen op h meter boven zeeniveau op een afstand van 3568 wortel h , dus voor h =2 op een afstand van ongeveer 5 km. De blikrichting naar de horizon is dus
5/R radiaal onder de exacte horizontaal, waarin R de straal van de aarde in kilometers is.
Stel nu dat de zon voor de kijker op het strand net is ondergegaan.
Laten we zeggen dat een vuurtoren 50 meter hoog is en op het strand staat. Iemand die vanuit een vuurtoren kijkt ziet de horizon 5 maal zover weg. Diens blikrichting naar de horizon is 25/R radiaal onder de horizontaal. Het verschil met de richting naar de bovenkant van de zonneschijf is dus 20/R radiaal. Dat is exact 0,18 graad. De zonneschijf zelf is ongeveer 0,5 graad, dus vanaf bovenin de vuurtoren ziet men nog ongeveer de bovenste 1/3 van de zonneschijf (ca. 30% van de oppervlakte). De zonneschijf zakt per minuut ook ongeveer 0,18 graad, dus als je energiek bent en binnen 1 minuut naar boven kunt rennen, kun je de bovenrand van de zon tweemaal zien ondergaan. (Als er een lift in die vuurtoren zit is het wel zo makkelijk, want 50 meter trappenklimmen in een minuut is nog maar net wat een normaal persoon kan opbrengen.)
Het staat geloof ik allemaal voorgerekend in ‘Natuurkunde van het vrije veld’ van Minnaert, maar ik heb de fut niet om het op te zoeken.
Je kunt beter vragen aan iemand bovenin de vuurtoren om op een bel
te slaan als die het laatste randje van de zon ziet verdwijnen. Dan kun je met exachte gegevens over de eigen ooghoogte boven zeeniveau en de ooghoogte van de vuurtorenkijker een schatting maken voor R. (De R zit natuurlijk ook in de horizonafstand, is de wortel uit 2 Rh, waarin R en h in dezelfde eenheid zijn uitgedrukt.)
Jan Willem, ik wil graag een deel van jouw brein integreren in dat van mij. Mag dat?
De vraag van Regenworm vind ik al best apart, maar jouw antwoord is zo technisch…
Regenworm, bedoel je dat je in een vliegtuig zat op zo’n moment? De top van de vuurtoren wordt toch gewoon verlicht door de lichten in de kop van de vuurtoren?
Dat is mooi, JW, heel mooi!
Ik stond op aarde en zag het vliegtuig blinken (verlicht door de zon) terwijl de zon allang was gezakt. Dat zou bij 1km hoogte een minuut of 4 kunnen hebben geduurd.
Iemand die op het strand staat ziet de zon ruim 7 seconden later zakken dan iemand die op het strand ligt. Puur theoretisch bedoel ik (-,
Aha, okay.. Ja, voor zulke kwesties kun je maar het beste JW bij je hebben als je ze meemaakt.
Ik heb ooit een kleine vrouw geplaagd.
Met meerderen keken we naar de ondergaande zon. Op het moment dat de zon verdween zei ik: “nog een minuutje en dan is hij weg”.
“Ja, doei”, riep ze.
En ik zei, “maar ik ben een stuk langer dan jij!”. 🙂