• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Gezondheid / Therapeutic Touch: zelfs geen placebo-effect

Therapeutic Touch: zelfs geen placebo-effect

24 December 2015 by Laurens Dragstra 41 Comments

Therapeutic Touch is een complementaire behandelwijze die ervan uitgaat dat alle mensen een energieveld om zich heen hebben. Een behandelaar kan dat veld met zijn of haar handen aftasten op verstoringen. Deze worden vervolgens gedurende 10-20 minuten handmatig weggemanipuleerd. De patiënt wordt al die tijd niet aangeraakt: in wezen geeft de behandelaar een luchtmassage.

Dat Therapeutic Touch niet meer is dan een beetje extra aandacht aan de patiënt besteden werd onlangs pijnlijk duidelijk in een Canadees onderzoek naar de inzet van de methode bij de behandeling van borstkankerpatiënten die radiotherapie krijgen. Een nadeel van bestraling bij zulke patiënten is dat er huidschade (dermatitis) kan ontstaan. Uit het onderzoek bleek dat Therapeutic Touch geen gunstig effect op het voorkomen daarvan had: er was geen significant verschil met de controlegroep. Maar zelfs als gekeken werd naar meer subjectieve factoren als kwaliteit van leven, stemming en vermoeidheid was er niets positiefs te melden.

evidence-tt1Bij een vage, naar pseudowetenschap riekende behandelwijze als Therapeutic Touch zal de skepticus zich direct afvragen waarom daar eigenlijk onderzoek naar gedaan moet worden. De Canadese onderzoekers leggen dat aan het begin van hun in Complementary Therapies in Medicine gepubliceerde onderzoek uit: er zouden klinische onderzoeken zijn waarin een positief effect van Therapeutic Touch op wondherstel werd aangetoond. Die opmerking mag direct verbazing wekken. In de voetnoten wordt naar meer dan 15 jaar oude studies verwezen, én naar een Cochrane Review uit 2014 met een allesbehalve positieve conclusie: “There is no robust evidence that TT promotes healing of acute wounds.”

De onderzoekers, onder wie een Certified Therapeutic Touch Practitioner, rekruteerden hun proefpersonen onder borstkankerpatiënten die op de rol stonden om aanvullende radiotherapie te krijgen. Ze vroegen 17 patiënten om mee te doen en die bleken daar allemaal toe bereid. De onderzoekers namen het rekruteren zeer serieus. Patiënten mochten bijvoorbeeld tijdens het onderzoek geen homeopathische middeltjes tegen dermatitis gebruiken. Stel je voor dat die het resultaat zouden beïnvloeden! De 17 patiënten werden gedurende 5 weken bestraald en kregen 3 keer per week een Therapeutic Touch-behandeling van zo’n 15-20 minuten. In totaal ging het dus om 15 behandelingen per patiënt, oftewel 225-300 minuten. Na afloop werd een controlegroep van 32 patiënten gerekruteerd volgens dezelfde criteria. Ook zij werden bestraald, maar ze kregen geen Therapeutic Touch-behandeling.

TT tabelZouden Therapeutic Touch-behandelingen het ontstaan van dermatitis kunnen voorkomen? De onderzoekers keken naar twee objectieve factoren: “the worst grade of radiation dermatitis experienced and time to develop the worst grade”. Er werd geen positief preventief effect van de behandelingen op de ontwikkeling van huidschade gevonden. Er waren geen significante verschillen tussen de twee groepen als werd gekeken naar de ergste graad van dermatitis (zie tabel) en de onderzoekers moesten zelfs concluderen dat “the number of days to develop any grade radiation dermatitis favored the control group (29 days in control group versus 20 days in the TT group, p < 0.001)”.

Verrassender is dat er ook geen positief nieuws te melden is als gekeken wordt naar meer subjectieve factoren, te weten kwaliteit van leven, stemming en vermoeidheid. Juist klachten op die terreinen zijn gevoelig voor placebo-effecten en enkele honderden minuten extra aandacht zouden hier toch enig effect moeten laten zien. Hoewel het onderzoek op dit punt wat vaag is en tabellen met data ontbreken, is de conclusie van de onderzoekers duidelijk: “The secondary objectives were quality of life, fatigue and mood, which were also not significantly impacted by TT.”

De uitkomsten van deze studie zijn dus duidelijk negatief voor Therapeutic Touch, en aan het einde van het onderzoek merken de onderzoekers ineens op dat dit in overeenstemming is met de conclusie van de hiervoor genoemde Cochrane Review. Diezelfde review dus die indirect werd aangegrepen om het uitvoeren van het onderzoek te rechtvaardigen. In het onderdeel Discussion doen de onderzoekers dan nog een poging de deur voor Therapeutic Touch op een kier te houden. De groep van 17 patiënten was misschien te klein, de follow-up te beperkt, de groepen onderling wellicht te verschillend. Dat mag allemaal zo zijn, de conclusie blijft dat sommige patiënten gedurende 5 weken tot wel 5 uur extra aandacht kregen, en dat dit geen enkel effect bleek op te leveren. De raadselachtige slotopmerking van de onderzoekers is dat “TT may have variation in impact with different TT practitioners, possibly diluting the benefit seen with TT”. Wat willen ze hiermee zeggen? Dat ze een stelletje klunzen hadden ingehuurd om de behandelingen te geven?

Oud-hoogleraar complementaire en alternatieve geneeskunde Edzard Ernst schreef een rake blog naar aanleiding van dit onderzoek, onder de veelzeggende titel “Therapeutic Touch – time to stop taking such rubbish seriously!”. Ernst, die zelf in het verleden ook onderzoek deed naar helen op afstand, schrijft onder meer:

“Like all forms of ‘energy healing’, TT lacks any biological plausibility and is not clinically effective. At best, it can generate a placebo-response; but in this particular study it did not even manage that.”

BuschDe vraag is inderdaad waarom we een behandelwijze die al lang geleden door een destijds 9-jarig meisje (met wat hulp van haar ouders en Stephen Barrett) onderuit is gehaald nog serieus zouden nemen. Te meer daar beoefenaren van Therapeutic Touch in ons eigen land nog altijd steevast weigeren hun gaven op de proef te laten stellen in eenvoudige onderzoekjes door een organisatie als Skepsis.

Steun Kloptdatwel

Therapeutic Touch: zelfs geen placebo-effect 1Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
Mysterieus object geïdentificeerd via Facebook: geen oud Joods reliek
Next Entry »
Cammaerts en Johansson doen Deens tuinkersexperiment over – nog knulliger dan de scholieren

Filed Under: Gezondheid, Paranormaal, Pseudowetenschap Tagged With: bestraling, borstkanker, dermatitis, kanker, Martine Busch, onzin, paranormaal alternatief, therapeutic touch

Reader Interactions

Comments

  1. Hans1263 says

    24 December 2015 at 11:16

    Extra aandacht lijkt me altijd goed, maar vul die dan in met zinvolle dingen.

    Log in to Reply
  2. FVerweven says

    24 December 2015 at 11:16

    “Therapeutic Touch is een complementaire behandelwijze..”
    Ik vind het niet goed dit zo op te schrijven. Het is niet complementair op de reguliere geneeskunde.

    Log in to Reply
    • Heeck says

      24 December 2015 at 11:55

      “Toegevoegde misleiding”
      is beter.
      R.

      Log in to Reply
    • Hans1263 says

      24 December 2015 at 12:44

      Dat klopt. Goed dit aan de orde te stellen. “Complementair” is in dit kader een kletswoord van ordinaire kwakzalvers.

      Log in to Reply
    • Laurens says

      24 December 2015 at 14:00

      Tsja, ik schreef expres ‘behandelwijze’ en niet ‘geneeskunde’ of ‘geneeswijze’. Maar waarom is ‘complementair’ niet goed? Zo wordt TT meestal gepresenteerd sinds het woord ‘alternatief’ in de ban is gedaan, als een aanvulling op regulier, als iets extra’s bovenop een gewone behandeling (zoals in dit onderzoek). Op zichzelf zegt het woord niets over de werkzaamheid (die er natuurlijk niet is), dus ik vind het in elk geval een veel betere term dan bijvoorbeeld “regulier plus”, de term die Martine Busch graag gebruikt. Die term is echt misleidend.

      Maar je bedoelt wellicht dat het niet altijd complementair wordt gebruikt, maar ook wel zelfstandig bij de behandeling van angst, stress e.d.?

      Log in to Reply
      • Hans1263 says

        24 December 2015 at 16:01

        “Complementair” is een woord dat kwakzalvers maar al te graag gebruiken om hun nobele bedoelingen te etaleren. Alsof zij iéts zinvols toe te voegen zouden hebben aan de reguliere zorg… (en omgekeerd). Bij een sceptische benadering hoort het gebruik van het woord “complementair” in deze zin m.i. niet (tenzij tussen dikke aanhalingstekens) omdat we zouden kunnen suggereren dat we deze opvatting (misvatting) van kwakzalvers serieus nemen.

        Log in to Reply
      • FVerweven says

        24 December 2015 at 17:17

        “Complementair” en “integratief” zijn na “alternatief” gekomen om
        kwakzalverij een acceptabele naam te geven. Ieder keer probeert men een
        term te verzinnen die de acceptatie vergemakkelijkt.

        Ik vind dat een skepticus daar zo min mogelijk een mee moet werken.
        En complementair is niet zozeer “extra” maar “aanvullend”, “hoort er bij”.
        Regulier plus is inderdaad schandelijk.

        Log in to Reply
        • Renate1 says

          25 December 2015 at 14:45

          We leveren complementair een bakje gebakken lucht bij uw maaltijd. Ik heb toch niet het idee dat dit een restaurant meer klanten oplevert.

        • Hans1263 says

          31 December 2015 at 17:01

          Ik blijf het totaal onbegrijpelijk vinden dat mensen in dit soort “nieuwe kleren van de keizer”- onzin blijven trappen, terwijl ze hun auto echt voor geen geld naar een beunhaas brengen voor een beurt.

        • Renate1 says

          31 December 2015 at 18:19

          Dat vind ik ook altijd zo onbegrijpelijk. Artsen zitten allemaal in de zak van ‘Big Pharma’ volgens deze mensen, maar ze gaan met hun auto niet naar een alternatieve garage, omdat andere garages allemaal in de zak van ‘Big Automobiel’ zitten. Ook de alternatieve loodgieter is nog steeds niet in trek, om over de verkoper van vliegende tapijtjes maar te zwijgen.

        • Hans1263 says

          1 January 2016 at 10:48

          Dan blijf je natuurlijk al gauw met panne langs de snelweg staan, resp, zie je het water in straaltjes over de vloer lopen resp. blijf je met een tapijtje van slechte kwaliteit zitten dat je slechts op de vloer kunt leggen. En dat weet men maar al te goed! Maar als het gezondheidszaken aangaat, het gróótste goed zoals men volop met droge ogen beweert, wordt een kwakzalver bezocht en wordt die voor zijn bedrog goed betaald. Daar is een woord voor: bizar.

        • Renate1 says

          1 January 2016 at 12:14

          Probleem is natuurlijk dat gezondheid anders werkt. Auto’s herstellen zich niet vanzelf en ook een lekke kraan stopt over het algemeen niet vanzelf. Bij het menselijk lichaam werken de dingen anders. Veel klachten verdwijnen ook vanzelf, waardoor men de alternatieve behandeling als oorzaak van het verdwijnen van de klachten gaat zien. En zo zijn er meer factoren. Alternatieve behandelingen worden gecombineerd met reguliere behandelingen, waardoor de alternatieve behandeling de eer krijgt, die is weggelegd voor de reguliere behandeling. En dan zijn er nog de dingen waarbij de klachten variëren.

        • Hans1263 says

          1 January 2016 at 16:39

          Ik weet het, inderdaad gaan diverse gezondheidsklachten vanzelf over. Maar patiënten weten dat vaak niet t.a.v. hun specifieke geval. En veel gaat toch ook echt niet vanzelf over. Deels blijft de vergelijking dus toch opgaan.
          De zogenaamde complementaire behandeling (complementair met reguliere zorg) is een loze modekreet van kwakzalvers. Alternatieven hebben helemaal niets toe te voegen.
          We kunnen hier praten als Brugman (en dat moeten we ook blijven doen) maar het is wel blijven vechten tegen een uiterst domme (of geslepen) bierkaai. Rommelige metafoor, maar ik neem aan dat we het wel eens zijn.

      • Constantia Oomen says

        25 December 2015 at 00:41

        Een complementaire niet-behandelwijze dus. 😉

        Log in to Reply
  3. Heeck says

    24 December 2015 at 11:52

    Laurens,
    Je verwachting dat TT-ers en TT-opleidingen staan te trappelen om hun business op te heffen (je stelt het anders, maar toch) vind ik vreemd.

    Zelfs als een paar TT-ers hun onbekwaamheid zouden laten be-Skepsissen, dan nog zou de rest niet overstag gaan.

    En je weet dat een overheid niet iets kan gaan verbieden dat geen aantoonbare schade kan aanrichten.
    Geënergetiseerd water hoeft echt niet bij het CBG worden aangemeld, met het duidelijke markteffect dat vele Rare Apparaten geënergetiseerde druppels of tabletjes kunnen aanmaken.

    Roeland

    Log in to Reply
    • Laurens says

      24 December 2015 at 13:54

      Die verwachting heb ik allerminst. In TT-land is men maar al te bekend met de onthutsende uitkomsten van Emily Rosa’s schoolproject en de proeven van anderen die daarop volgden. Niettemin, om wetenschappelijke erkenning schreeuwen, maar tegelijkertijd weigeren je gaven op de proef te laten stellen, is gewoon hypocriet. Dat wilde ik toch even aan de orde stellen.

      Log in to Reply
      • Hans1263 says

        31 December 2015 at 16:57

        Die hypocrisie noem ik liever ordinair bedrog.

        Log in to Reply
  4. Peter Groen says

    24 December 2015 at 20:44

    Dit is gewoon magnetiseren!

    Log in to Reply
    • Constantia Oomen says

      24 December 2015 at 23:35

      En dat werkt wel?

      Log in to Reply
      • Peter Groen says

        25 December 2015 at 09:09

        Bij sommige klachten kan het mits door een “‘goeie”” toe gepast helpen.
        Het kan vooral spanningen en “”verdriet “” losmaken.

        2015-12-24 23:35 GMT+01:00 Disqus :

        Log in to Reply
        • Hans1263 says

          25 December 2015 at 11:47

          Het ging hierboven over dermatitis, waar TT helemaal niets doet. Mooi, dat weten we dan; meer was natuurlijk ook niet te verwachten. In die zin was het onderzoek dan ook eigenlijk geld over de balk smijten.
          U breidt nu het onderwerp uit naar “magnetiseren” waar u kennelijk in gelooft en dat van nut zou zijn bij het “losmaken” van spanningen en verdriet. Kunt u bewijzen dat dit pseudomagisch handelen meer doet dan bijvoorbeeld een goed gesprek?

        • Constantia Oomen says

          25 December 2015 at 15:17

          Klinkt niet best!

        • Constantia Oomen says

          27 December 2015 at 21:17

          Ik bedoelde dus met dat “klinkt niet best”, dat dit magnetiseren enzovoort blijkbaar dingen losmaakt die er misschien nooit hadden hoeven zijn in the first place, dus dat je de ellende alleen maar opzoekt, oude koeien uit de sloot haalt, enzovoort, als het al klopt dat “spanningen en verdriet” worden losgemaakt.

          Ik heb ooit mijn voeten laten masseren en mijn aura spiritueel laten behandelen door een heel aardige vrouw in Helmond (dus geen kwestie van een oplichtster of zo).* Het heette de Metamorfose Massage. Mijn moeder kwam als koude, gemene deler in haar en haar mans conclusies over mij naar boven. (haar man deed namelijk ook wel eens mee) Mijn moeder zat volgens hen heel koud in mijn aura.

          *Dit in meerdere sessies, ik denk toch zeker zo’n zeven bezoeken aan Helmond.

          Maar achteraf ben ik er niets beter of wijzer van geworden. Die indruk krijg ik ervan: het is zoeken naar problemen en soms worden er door de ‘behandelaars’ zelfs problemen verzonnen, gewoon om interessant te doen of hun case te bewijzen.

        • Peter Groen says

          28 December 2015 at 10:06

          Aura behandelen ook zo n onzin.
          Chakra s kun je behandelen als je tenminste de techniek ervan beheerst.
          Ben 35 jaar Klassiek ! Homoeopaath geweest (niet commercieel)
          en heb heel wat voorbij zien komen.
          Ook van zogenaamde homeopaten. met hun NEP complex middeltjes.

          Soms zijn inderdaad de oplossingen vreemd te noemen, zoals bij veel oorklachten bij kinderen.
          Bij 90& schreef ik dan aand persoon specifiek passende middel voor welke op de gal functie gericht was.
          Dit, omdat het oor de nooduitgang van de gal is. (oorsmeer is geel/ gal) Nog een .. bij Migraine en hooikoorts bv, de darmen behandelen NIET de nek hoofd! etc

          Op 27 december 2015 21:17 schreef Disqus :

        • Renate1 says

          28 December 2015 at 11:45

          Aura’s, chakra’s en homeopathie. Allemaal onzin.
          Homeopathie is gewoon duur water.
          Ga eerst maar eens wat lessen scheikunde volgen, dan zult u leren dat je stoffen niet oneindig kunt blijven verdunnen. Op een gegeven moment is er geen werkzame stof meer te vinden in de oplossing.

        • MvGijn says

          11 January 2016 at 11:49

          Nou.., Renate. Dat wij niet alles bewust zien bewijst de bekende aap wel die door de bal spelende mensen doorloopt. En wetenschap is heel mooi, ik ben er eentje van die alles onderzoekt. Maar er zijn nog heel veel dingen die wij als mens niet weten. anders zou kanker toch de wereld uit zijn inmiddels, maar helaas. Maar ik hou van feiten! Elektriciteit kunnen we niet zien, maar je kunt toch niet ontkennen dat we er aardig gebruik van maken. Kort geleden is ontdekt dat ons lichaam UV licht kan opslaan, en ook weer kan uitstralen. Waar het voor dient? Geen mens weet het nog precies. (dit is gewoon gemeten) Een ander experiment is gedaan met een stukje menselijk weefsel in twee stukken te verdelen, en dit te scheiden met 60 Km van elkaar. Één stukje zijn twee elektroden aangebracht, en het andere werd geprikt met een naald. De reactie kon worden gemeten op het andere stukje weefsel. Er was geen tijd tussen het een en het ander. Hoe dit werkt? Ja, dat weten we niet (nog niet). En ik dacht ook heel lang, water is water. Misschien vuil water, schoon water, zout water enz. Maar water heeft een geheugen? Ha ha, laat me niet lachen. Maar bekijk het volgende filmpje eens: https://youtu.be/59iuelCL0MQ

          Het is even een zit, maar dan weet je weer wat. Mensen genezen met licht, trilling, ha ha. Moeten allemaal wel toevalligheden zijn. Placebo effect, je zal er wel sterk in geloven, het lichaam geneest zichzelf? Als er al iets geneest moeten er toch pillen in, zalfje, of gewoon snijden toch? Dit zijn we zo geleerd. Maar heb jezelf wel eens gehad dat je voor een klacht naar de dokter ging, een receptje kreeg, naar de apotheek ging om het een en ander te kopen. Vervolgens na 14 dagen heeft het nog niet echt geholpen. Dus terug naar de apotheek om je geld terug te vragen. Naar de arts voor een ander diagnose, en je geld terug uiteraard. Nee dat doen we niet, want deze instellingen hebben status. En wat van al die mensen die zijn “uitbehandeld”. Ze mogen naar huis om dood te gaan. Oh, dus we weten het niet meer, dus ga maar naar huis om dood te gaan. En niemand die klaagt. Ik ben dus één van die mensen die anderen op een andere manier helpt. Ik doe geen open hart operatie’s, maar maar wel veel andere leuke dingen. Moet je erin geloven? Nee. Het kan misschien toeval zijn, maar dan zijn er wel veel toevalligheden. Mensen komen vaak stiekem bij mij, of willen het niet weten voor anderen. In een enkel geval laten ze wel eens een bericht achter: http://www.mvghealing.nl/ervaringen-van-klanten-2/

          Ja er is meer, en als tegen mij had gezegd 10 jaar geleden dit ga je doen. dan had ik je voor gek verklaard. Bloed kruipt waar het niet gaan kan.

        • Pepijn van Erp says

          11 January 2016 at 11:57

          Elektriciteit kunnen we niet zien, maar je kunt toch niet ontkennen dat we er aardig gebruik van maken.

          Ja, en? elektriciteit kunnen we heel goed meten, dat is niet het geval met de ‘energie’ waarop de beoefenaars van TT zich beroepen.

          Kort geleden is ontdekt dat ons lichaam UV licht kan opslaan, en ook weer kan uitstralen. [ …] Een ander experiment is gedaan met een stukje menselijk weefsel in twee stukken te verdelen, en dit te scheiden met 60 Km van elkaar. Één stukje zijn twee elektroden aangebracht, en het andere werd geprikt met een naald. De reactie kon worden gemeten op het andere stukje weefsel.

          Heeft u referenties voor deze claims?

          Wijzen op een YouTube filmpje van 50 min. zonder daar bij aan te geven waarom het u precies gaat, is niet echt zinvol in een discussie. Geef dan tenminste nog even een eigen samenvatting en verwijzingen naar de fragmenten (met tijdsaanduiding) die volgens u uw stelling ondersteunen.

        • MvGijn says

          11 January 2016 at 12:37

          Filmpje gaat over water in al zijn vormen. Dat alle water niet hetzelfde is, ook al is de chemische samenstelling gelijk. Stelling… Zoals je in het filmpje kan zien zijn er verschillende fabrieken die de bijzondere eigenschappen gebruiken, bijv corrosie in pijpleidingen. Inplaats van dure chemicaliën. Wel het filmpje uitkijken, niets is wat het lijkt. Dus mijn stelling is, niet alle water is gelijk, ook al is de chemische samenstelling hetzelfde. En ik ga geen tijdsaanduidingen aangeven, je moet het hele filmpje zien, anders heeft het geen zin. Van 00:00 tot 48:41

        • Pepijn van Erp says

          11 January 2016 at 12:50

          Maar dan concludeer ik dat het ‘water filmpje’ geen enkele relevantie heeft voor de discussie over TT. ‘Kijk, hier is ook iets raars aan de hand’ is geen argument om serieus te nemen.

          En die referenties voor uw andere beweringen waar ik om verzocht?

        • MvGijn says

          11 January 2016 at 17:25

          Om verzocht?

          http://www.viewzone.com/dnax.html

          http://www.forwellness.ca/articles/experiment-2.aspx

          Het mooie in dit artikel is dat het eerste onderzoek in 1887 plaats vond. Bewezen dat dit niet kon. Ze hadden simpelweg niet de juiste middelen om te meten. Later in 1993 wel, en konden het wel bewijzen. Kijk daar draait het nu om, omdat we het nu niet kunnen meten, wil nog niet zeggen dat het niet bestaat. Als wetenschapper moet je overal voor open staan. Kan niet mag niet. We lopen ook niet meer met een rode vlag voor een auto. En de koeien geven evenveel melk als er een trein voorbij rijdt.

        • Pepijn van Erp says

          11 January 2016 at 19:02

          Ach, dat UV-verhaal gaat dus om biofotonen, lees daarover maar: http://www.kwakzalverij.nl/738/Biofotonentherapie

          En die tweede link over het ‘DNA onderzoek van het Amerikaanse leger’, tsja, dat leidt allemaal slechts tot een stukje van ene Julie Motz in het tijdschrift ‘Advances: The Journal of Mind-Body Health, vol. 9 (1993)’. Ik kan dat niet zo ergens vinden, maar de titel “‘Everyone an Energy Healer: The Treat V Conference” Santa Fe, N” doet mij vermoeden dat het ook om niet meer gaat dan een verslagje van een vage conferentie, waar weet ik veel een vaag verhaal opgehangen kan hebben. Als er werkelijk intstantane interactie mogelijk zou zijn tussen gesplitste stukjes weefsel over honderden kilometers zou dat natuurlijk wereldnieuws zijn, maar ik beschouw het voorlopig maar als een onzinverhaal.

          Het heeft in ieder geval allemaal helemaal niets met TT te maken, dus hou er hier maar over op. Op het Skeptisch Chatten (zie menu) mag dat allemaal wel.

        • MvGijn says

          12 January 2016 at 09:26

          Nou het heeft er alles mee te maken. Jammer dat je dat niet kan zien, of de combinatie niet snapt. Ik laat je graag in het duister.

        • Constantia Oomen says

          28 December 2015 at 12:51

          Aura’s behandelen onzin, chakra’s behandelen niet?
          De techniek ervan beheerst?
          Homeopaat? Niet commercieel?

          Teveel vragen, maar laat de antwoorden maar zitten wat mij betreft.
          Het gaat niet om uw inzichten of de mijne, maar om de stand van de wetenschap en die zegt dat dit alles onbewezen is.
          Kwalijk wordt het als mensen van de regen in de drup belanden bij ‘behandeling’ van mensen die maar wat aanmodderen, hun ego de koers laten bepalen of zelfs doelbewust mensen financieel beetnemen.

        • MvGijn says

          12 January 2016 at 18:41

          Dank u, dit sterkt mij zeer. Ik begrijp hieruit dat jijzelf alleen gelijk kan hebben. Misschien kan deze Jim je nog iets kan vertellen, want hier draait het eigenlijk om: https://www.youtube.com/watch?v=wwgQVZju1ZM Maar ik zou het niet bekijken, teveel verwarring, teveel onzin.

        • Pepijn van Erp says

          12 January 2016 at 19:08

          Ik heb u er al eerder op gewezen dat het dumpen van een link naar een lange YouTube video geen zin heeft als u er niet bij vertelt, waarom het uw stelling (die ik hier niet eens zie) onderbouwt. Als het de bedoeling is om een geheel nieuws discussie te starten zijn de commentaren onder de artikelen niet de juiste plek, wijk daar voor uit naar het ‘Skeptisch Chatten’
          Beschouw dit maar als een officiële waarschuwing in het kader van de moderatie op deze site. Bij volgende ‘overtreding’ kan zomaar een tijdelijke ban volgen.

        • Renate1 says

          28 December 2015 at 14:04

          Wat lesjes anatomie lijken me ook niet zo slecht.

        • Peter Groen says

          28 December 2015 at 15:27

          Natuurlijk!! zoveel domheid doet pijn aan mijn ogen.

          Op 28 december 2015 14:04 schreef Disqus :

        • Renate1 says

          28 December 2015 at 16:05

          U bent zelf degene die hier uw domheid uitgebreid tentoonstelt.
          U laat zien dat u totaal geen kennis van biologie, anatomie en scheikunde heeft. Misschien heeft u zitten slapen tijdens de lessen.

        • Hans1263 says

          28 December 2015 at 15:26

          Oorsmeer is geel gal? Wat is dit nu weer voor klinkklare onzin?
          Koop eens een eenvoudig biologieboekje, of had beter opgelet op school. Of gaat u zich liever bezighouden met het zoeken naar die onbestaande chakra’s.

Trackbacks

  1. Therapeutic Touch: onzin uit Isfahan says:
    15 April 2016 at 06:02

    […] studie die het hele TT-gebeuren geen greintje aannemelijker heeft gemaakt. Naar aanleiding van een eerder onderzoek naar de effecten van Therapeutic Touch schreef oud-hoogleraar complementaire geneeskunde Edzard […]

    Log in to Reply
  2. 1amorphous says:
    12 January 2022 at 22:40

    2unexpected

    Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?
9 May 2025 - Ward van Beek
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?

.Het vorige congres ligt nog vers in ons geheugen, maar omdat ontwikkelingen steeds sneller gaan zijn wij alweer druk bezig met het Skepsiscongres 2025, op zaterdag 1 november a.s.  De maatschappij bekeken met een skeptische bril Je hoort het vaak:…Lees meer Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter? › [...]

Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Our Medical Establishment In Power Versus Our Medical Establishment Out of Power
29 May 2025 - Jonathan Howard

Now that they have power, Drs. Marty Makary, Vinay Prasad, and Jay Bhattacharya have different standards than they set for their predecessors. The post Our Medical Establishment In Power Versus Our Medical Establishment Out of Power first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Rethinking Medications: Truth, Power, and the Drugs You Take
28 May 2025 - David Weinberg

A critical appraisal of the state of the prescription medications in the United States The post Rethinking Medications: Truth, Power, and the Drugs You Take first appeared on Science-Based Medicine. [...]

A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003
27 May 2025 - Kathleen Seidel

A not so expert "expert" The post A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003 first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2025)Inderdaad, maar helaas zijn er mensen die op dit soort warhoofden stemmen.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (21-2025)@Renate1 Het is al erg genoeg dat meneer nog steeds een goed salaris verdient met zijn gore opmerkingen, zoals o.a.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2025)Hoera, Forum voor Democratie stapt uit de parlementaire commissie die het coronabeleid onderzoekt. https://nos.nl/artikel/2568982-forum-voor
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (20-2025)@Renate Domme worm want er waren al nooit hersenen.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (20-2025)Ach, van iemand die in zwaar vervuild water gaat zwemmen met een paar kinderen kan je volgens mij alles verwachten.

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in