Van 22-24 september vond in Amsterdam de 12e Internationale Conferentie van Société Internationale d´Ethnologie et de Folklore (SIEF) plaats. De leden bestuderen alternatieve geneeswijzen als cultureel fenomeen. Hieronder een indruk van wat er zoal besproken werd.
Complementary Alternative Medicine (CAM) heeft meer gemeen met religie dan met geneeskunde, maar dat is niet hoe het wordt gecommuniceerd, vertelt Candy Brown, hoogleraar godsdienstwetenschappen aan de Universiteit van Indiana, als we na afloop van het congres met sprekers en belangstellenden door een van de smalle straatjes van Amsterdam lopen op weg naar een café voor de afsluitende borrel. Brown die als keynote speaker het congres opende begrijpt waarom ik teleurgesteld afhaakte bij de studie natuurgeneeskunde, CAM heeft zichzelf culturele legitimiteit verschaft omdat het zich voordoet als wetenschap. In de VS zie je veel CAM praktijken in ziekenhuizen, maar dat is niet omdat medici dit graag willen, ziekenhuizen zijn er meer als hier commerciële instellingen die met het aanbieden van CAM een bredere groep patiënten wil aantrekken. Daarnaast hebben skeptici het moeilijker vanwege het Amerikaanse rechtssysteem. Volgens Brown is hun invloed in Nederland veel groter.
Ze schreef het boek The Healing Gods: Complementary and Alternative Medicine in Christian America waarin ze de vraag opwerpt of we CAM als een seculiere dan wel religieuze therapievorm moeten opvatten (en welke ethische consequenties dat met zich meebrengt.) Want als praktijken zoals yoga, acupunctuur en Reiki inherent religieus zijn, is de huidige manier waarop ze worden aangeboden, nl. als seculiere methoden, in strijd met ethische regels. Vooral de integratie van CAM in medische centra kan mensen op het verkeerde been zetten als er niet bij wordt verteld dat het veronderstelde werkingsmechanisme is gebaseerd op metafysische aannames zoals een universele levenskracht. Brown benadrukt het belang van instemming: Patiënten en consumenten hebben recht op correcte informatie op basis waarvan zij al dan niet kunnen instemmen met een behandeling. En hoewel Brown vooral gericht is op het spanningsveld christelijke versus niet-christelijke religies onderschrijf ik haar pleidooi wat betreft de ethiek van het geven van juiste informatie.
Bij de overige deelnemers kwam de ethische kwestie niet echt aanbod, wel veel aandacht was er voor de verschuivende plaats die spirituele en alternatieve healing praktijken maatschappelijk gezien innemen. Al sinds de jaren 1960 is sprake van een opmars, en zijn langzamerhand steeds meer alternatieve praktijken onderdeel gaan uitmaken van de mainstream cultuur. Behalve het aantal onconventionele therapieën is ook het aantal mensen dat er gebruik van maakt enorm gestegen waardoor het een relevant sociaal fenomeen is geworden aldus de congresfolder. In de lezingen komt een brede waaier aan internationale praktijken voorbij, van Nederlandse health bloggers tot een Braziliaanse faith healer en van IJslandse verpleegsters die CAM voorstaan tot een Katholieke kathedraal in het Poolse Kraków dat sinds de ontdekking van de daar gelegen ‘’aard chakra’’ steeds meer bezoekers trekt.
Organisator van het Congres prof. Peter Jan Margry (tevens spreker op het Skepsis-congres 2016) opent op donderdagochtend de conferentie. In het zaaltje van het Allard Pierson museum zitten zo’n 30 geïnteresseerden van wie er 23 ook spreker zijn. Margry heeft het over de domestication of alternative medicine in Nederland. In vogelvlucht komen voorbij de Greet Hofmans affaire uit de jaren vijftig die bijna tot een politieke crisis leidde, Jomanda die in de jaren tachtig en negentig met haar healingshows duizenden bezoekers trok tot zij in 2000 door de zaak Millecam in discrediet werd gebracht. Daarna had je genezeres Lenie de Boer uit Ridderkerk die ook haar zalen vol kreeg, maar onder de radar van de media bleef. Zij putte inspiratie uit de Italiaanse healer Padre Pio en liet bij haar dood in 2013 een geldsom na aan het Meertens Instituut dat de financiële middelen verschafte voor dit congres.
Tegenwoordig zijn alternatieve praktijken minder apart dan vroeger en sommigen zijn zelfs gewoon geworden zoals yoga en supplementengebruik. Daarnaast heb je ook nog steeds minder aangepaste vormen zoals de ‘’underground spiritualiteit’’ van de in Italië ontstane Damanhur community. Zij geloven dat ze een methode hebben om kanker te genezen.
Margry hield een enquête onder 1400 deelnemers waaruit bleek dat de helft van hen opgeeft alternatieve behandelingen te ondergaan, van hen blijkt 84 procent hoger opgeleid. Alternatieve therapievormen mogen dan niet werken maar ze helpen wel en dat is de reden dat ze geaccepteerd zouden moeten worden, zegt Margry. En als voorbeeld noemt hij hoe het gegaan is met mindfulness. Ik begreep eerlijk gezegd niet zo goed wat hij hiermee wilde zeggen, want maatschappelijke acceptatie is er toch al?
De volgende lezing van de Griekse aan de Universidade Nova de Lisboa verbonden post doc Eugenia Roussou ging over spiritualiteit en healing in Griekenland en Portugal. Nog niet zo lang geleden stond de bevolking vooral aarzelend tegenover niet reguliere religie en geneeskunde. De new age-beweging creëerde ruimte waardoor holistische methoden op meer acceptatie konden rekenen. Door multiculturalisme, globalisatie en de huidige sociaal economische crisis zijn beide landen door een proces van transformatie gegaan. In de context hiervan zijn allerlei spirituele praktijken van yoga en traditionele Chinese geneeskunde tot sjamanistische healing en Tarot meer en meer populair geworden.
Dan volgen enkele bijdragen die gaan over Braziliaanse spiritualiteit. Hoogleraar in de antropologie aan de Universidade Nova de Lisboa Clara Saraiva vertelt hoe Portugal fungeert als een soort ingang voor Afro-Braziliaanse religies. Vooral na 1974 kwamen er veel Afrikaanse en Braziliaanse immigranten. Een centraal idee is dat goden zich wenden tot mensen in een ritueel, ze doen dit met hun energie, ze praten niet. Belangrijk is ook het concept balans uit de Afro-Braziliaanse syncretische religie Umbanda: wie spiritueel uit balans is loopt het risico ziek te worden, een ritueel kan bescherming bieden of de balans herstellen. Brazilië kent vrijheid van religie, maar in de praktijk geldt je als aanhanger van een Afro-Braziliaanse religie als activistisch.
Erin P. More, hoogleraar antropologie aan de Univerity of Southern California, en ass. prof. Cristina Rocha, verbonden aan de Western Sydney University in Australië, deden studie naar de internationaal bekende Braziliaanse faith healer John of God.
In Brazilië is het een populair gebruik om spirituele healers te bezoeken. Artsen genezen alleen het lichaam is het idee, maar dat is niet genoeg, een zieke geest blijft het lichaam infecteren. John of God sluit aan bij deze traditie en kent ook spiritistische invloeden. En er is sprake van persoonsverheerlijking.
John of God (João Teixeira de Faria) werd geboren op 24 juni 1942 in Cachoeira da Fuaca, Goiás in Brazilië. Hij begon zijn carrière als arme kleermaker, later werd hij healer en succesvol zakenman, zo’n tien jaar geleden brak hij internationaal door als genezer. Hij zou analfabeet zijn maar de sprekers geloven dit niet, het is onwaarschijnlijk voor iemand met een succesvol bedrijf en kinderen met goede banen als tandarts en advocaat. Hij ziet zichzelf als een onbewust medium, hij weet van niets maar raakt in trance en wordt dan als medium gebruikt door veel verschillende spirits.
Tijdens sessies in zijn Casa die hij een spiritueel ziekenhuis noemt draagt hij een lange witte jas, ook de andere aanwezigen moeten in het wit. De dag begint met testimoniums, aan de muren hangen afbeeldingen van John of God en Jezus naast elkaar. De Britse auteur Cash Peters beschreef de Casa als een themapark voor gelovigen, bij binnenkomst mag je drie wensen doen. Verder bestaat de dag uit veel wachten, soms tot wel 3 uur lang, dit leidt niet tot gemopper maar heeft juist een hypnotisch effect, de verwachting groeit. Als je eindelijk aan de beurt bent krijg je een recept, hij schrijft iedereen dezelfde pillen voor namelijk passiebloem, maar toch zijn ze persoonlijk, je neemt geen pil van iemand anders.
Dan is het tijd voor Physical surgery. Het is geen nepoperatie zoals bij de Filipijnse faith healers, er wordt echt gesneden en pijn voelen wordt gezien als falen. Het zijn vooral mannen die graag de fysieke operatie ondergaan, het is een beetje een macho ding. (Er is ook een zachtere variant). Na de operatie ga je naar de recovery room. Hoe zit het juridisch met deze operaties, zijn er geen aanklachten? Vraagt iemand uit het publiek. Wonderlijk genoeg houden veel mensen er niets aan over, toch zijn er wel rechtszaken en er gebeuren soms ongelukken, maar John of God heeft goede advocaten en komt er mee weg.
Wat vinden de onderzoekers er zelf van? Beiden zijn sceptisch over de methode maar konden dit tijdens het veldonderzoek niet laten blijken, Rocha vraagt zich af of ze nog welkom is in de Casa als haar boek gepubliceerd is. Ze concludeert dat mensen graag iets willen geloven, dat is waardoor ze zich beter voelen.
Ook enkele andere sprekers deden casestudies naar meer of minder bekende opmerkelijke personen. Zo sprak prof. Leonard Norman (Cabrini University, Radnor, Pensylvania, USA) over de in China tot regulier arts opgeleide Chan, die als emigrant in de VS stopt met reguliere geneeskunde, christelijk wordt en gaat werken als massagetherapeut en acupuncturist. Hij beschouwt zichzelf niet als een traditionele acupuncturist, maar als een christelijke healer, Gods genezende krachten komen tot de mensen via acupunctuur.
Marko Uibi, PhD (University of Tartu Estonia), vertelt over enkele Estlandse genezers: Kaika Laine, een kruidenvrouwtje en Luule Viilma die oorspronkelijk was opgeleid als gynaecoloog. Zelfs al in de jaren tachtig waren zij enorm populair terwijl de overheid toen erg tegen was. Volksgeloof heeft het Sovjet-regime beter overleefd dan de kerk: 16-18 procent van de bevolking gelooft in God, terwijl 50-54 procent in geesten en spirituele genezing gelooft. 77 procent denkt dat sommige mensen genezende krachten hebben.
Caroline van der Stiggele, PhD religie studies KU Leuven, deed een casestudie naar Eric Gomes, een Vlaamse pionier op het gebied van Yoga. In 1962 was hij de eerste yogaleraar in Gent en in 1970 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit te Gent op een proefschrift over de biomechanica van de hatha-yoga. Rama Polderman was een van zijn docenten, verder was hij beïnvloed door Randolph Stone, de ontwikkelaar van de polariteitstherapie, een energetische alternatieve geneeswijze die werkt met handoplegging. Gomes integreerde de therapie in zijn yogalessen waarbij hij de oorspronkelijke lichamelijke focus veranderde. Huilen en schreeuwen tijdens sessies werd aangemoedigd om zo spanningen los te laten, na afloop omhelsde men elkaar. Volgens een psycholoog was de methode onverantwoord omdat mensen er psychotisch van kunnen worden. Toch is er nooit echt iets gebeurd, er werden altijd opvolgsessies gegeven, niemand ging in geagiteerde toestand naar huis. Voor zover de spreekster weet is de methode Gomes uniek.
Prof. Daniel Wojcik (Englisch and Folklore studies, university of Oregon) spreekt over George King en het door hem gestichte Aetherius genootschap in Los Angeles, een van de oudste en bekendste ufo religies. Al sinds 1955 waarschuwen zij voor de Apocalyps, die ze door bidden en rituelen proberen af te wenden.
King die opgroeide in een theosofisch gezin in Engeland beweert dat hij in 1954 telepathisch werd benaderd door een buitenaardse intelligentie, hij ontving van hen boodschappen die van belang zijn voor het voortbestaan van de aarde. Vernietiging kan voorkomen worden als de gevaren van atoomwapens en andere destructieve neigingen van de mensheid worden onderkend. Om de ziel van de wereld te helen, moeten mensen bidden en deelnemen aan specifieke techno-spirituele rituelen, daarnaast is er veel aandacht voor persoonlijke healing. De Aetherians claimen dat door hun inspanningen de koude oorlog ophield en veel rampen zoals aardbevingen, terroristische aanslagen en invasies van vijandelijke ruimtewezens werden voorkomen.
Wojcik vindt de beweging interessant omdat hun praktijken ons inzicht geven in de zorgen, angsten en verwachtingen van deze tijd. Existentiële vraagstukken worden geadresseerd door een alternatieve vorm van spiritualiteit aan te bieden die beoogt de wereld te helen.
Gepland in het onderdeel ‘Integrative’ Healing Practices spreken prof. dr. Dorothea Luddeckens (religiestudies) en PhD student Barbara Zeugin beiden verbonden aan de universiteit van Zurich. Ze deden onderzoek naar alternatieve healing methoden als middel voor zelf empowerment.
De PowerPointpresentatie toont een foto van een rek met folders die alternatieve healing methodes aanprijzen op de afdeling radiologie van een ziekenhuis in Zurich. Ze zijn daar uitgestald omdat er behoefte is aan betekenis en zingeving, vooral bij ongeneeslijke en terminale zieken. De universiteit van Zurich doet met steun van het Nationales Forschungs Programm onderzoek naar het aanbieden van CAM bij terminale patiënten. De therapie werd niet voorgeschreven, de patiënten mochten zelf een alternatieve therapie uitkiezen.
Patiënten willen geen slachtoffer zijn van betekenisloosheid, maar actief deelnemen in een proces. De alternatieve methoden hebben de capaciteit om betekenis te geven en als curatieve interventies geen optie meer zijn waarom zou je dan geen CAM aanbieden? Is de concluderende redenering van de onderzoekers.
Ook gepland in dit onderdeel spreekt medisch antropoloog Sweinn Gudmundsson, hij deed onderzoek onder verpleegkundigen en artsen in IJsland die CAM willen integreren in hun werk. De verpleegkundigen zijn niet gelukkig met de allopathische geneeskunde. Zij zouden graag CAM toepassen en doen dat ook wel eens, maar echt geaccepteerd bij collega’s is het niet. Iets als handoplegging moet je toch een beetje uit het zicht doen, verklaarde een van de verpleegsters. Onder artsen is het nog meer taboe, zij spreken van ‘’the evidence hell’’ en van ‘’the iron cage of rationality’’. Ze worden gezien als excentriekelingen of ‘‘hooligans’’. Conclusie: er is een conflict.
Tot zover mijn samenvattingen van enkele lezingen. Ik vond het een fascinerend congres en heb veel interessante verhalen gehoord. Wel miste ik af en toe de skeptische invalshoek. Antropologen bestuderen uiteraard niet de werkzaamheid van alternatieve geneeswijzen, maar daar werd dan ook geen enkele aandacht aan besteed en soms leek het wel of sprekers die voor waar aannamen. Ook de misleidende wijze waarop alternatieve geneeswijzen zich presenteren was nauwelijks een aandachtspunt, (alleen bij Candy Brown kwam het heel even aan bod). Evenmin maakte niemand echt duidelijk wat nu precies het verschil was tussen alternatief en regulier, ik kreeg de inruk dat sommige sprekers dat zelf ook niet zo goed wisten.
Dit is een uitgebreide versie van het verslag dat in de komende Skepter verschijnt.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Heel uitvoerig!
Maar sinds jij (voor Skepsis/KDW) als handlezeres furore maakte, en wat mij betreft op een verpletterende manier, kan ik mij maar niet aan de indruk onttrekken dat je zelf ergens ook “alternatief” bent. Je leek namelijk met je semi hippie uiterlijk en geduldige blik als een ? In het ?, Agnes!
May the ✋? be with you!
Het professorale is bij mijn weten het hoogst haalbare in de medische geneeskunde. Als ik echter bovenstaande interpretaties lees van sommige professoren over de manier waarop zij de geneeskunst bedrijven vraag ik mij af of men in sommige landen reeds de titel “professor” aangeboden krijgt bij het tonen van een witte stofjas.
Agnes Tieben:
Nu begrijp ik i.i.g. dit stukje tekst op de website van Margry wat beter waar ik n.a.v. dit item van het Skepsis-congres 2016 op terecht kwam.
http://www.rahrp.org/cms/partners/
Agnes Tieben:
[vet door mij]
Volgens Margry zou de VtdK hier nooit naar kijken, maar wat is bijvoorbeeld dit dan?
http://www.kwakzalverij.nl/behandelwijzen/het-helpt-wel-maar-het-werkt-niet/
Het helpt wel maar het werkt niet
Column op geneeskundestudent
Niet zo lang geleden konden we in een uitzending van Zembla over chiropraxie Els Borst, onze voormalig minister van VWS, horen zeggen over alternatieve behandelwijzen: ‘Het werkt niet, maar het helpt wel’.
Door: Frits van Dam | Geplaatst: 23 maa 2010 | Laatste Wijziging: 15 feb 2016
Zij is niet de enige die zulke uitspraken doet. Sterker nog, voorstanders van alternatieve behandelwijzen zeggen dat heel vaak om daarmee het ontbreken van wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van een behandeling goed te praten. Hoe kunnen we de paradox verklaren dat alternatieve therapieën die geen biologische basis hebben, toch tot tevredenheid bij de gebruikers leiden?
Een benadering is de redenering die Steven Rose gebruikt in zijn boek The Concious Brain (1976). (1) Rose wijst op het feit dat er verschillende niveaus zijn waarop men een (biologisch) verschijnsel kan beschrijven en verklaren. Hij schetst een model waarin hij acht niveaus onderscheidt:……
Ik zou toch niet graag zien dat Big Kankerkwak geaccepteerd werd:
http://www.kwakzalverij.nl/behandelwijzen/kankertherapieen/kankerpatient-niet-gebaat-bij-alternatieven-integendeel/
Kankerpatiënt niet gebaat bij alternatieven – integendeel
Door: Hans van Maanen | Geplaatst: 9 feb 2003 | Laatste Wijziging: 16 aug 2016
Mensen met kanker die alternatieve behandelingen zoeken, lijken korter te overleven dan mensen die zich tot de reguliere geneeswijzen beperken. Het verband blijft bestaan als rekening wordt gehouden met het feit dat mensen met een slechtere prognose of slechtere stemming misschien eerder naar alternatieven zoeken.
Dit blijkt uit een onderzoek van Noorse artsen in het jongste nummer van de European Journal of Cancer. “Voorzover wij weten, zijn wij de eersten die een negatief verband tussen het gebruik van alternatieve geneeskunde en overleving hebben vastgesteld”, zo schrijven zij. De groep, onder leiding van ……..
Ook al geloofd men niet in de therapie..het helpt wel..
Ook al weet men dat men ‘n waardeloos placebo krijgt toegediend ..dan nog kan die placebo ‘n heilzame werking hebben.
Het zou allemaal berusten op conditionering…oftewel leren op lichamelijk niveau onafhankelijk van het bewustzijn.
Alleen al het feit dat men ‘n pil naar de mond brengt triggert allerlei onbewust aangeleerde fysiologische reacties in het lichaam , fysiologische reacties die dan weer afhankelijk zouden zijn van eerder medicijngebruik…Die lichamelijke reacties vinden allemaal onbewust plaats , want conditionering is leren op lichamelijk niveau waarbij ons bewustzijn buitenspel wordt gezet..
Wel heeft conditionering de zintuigen nodig om het conditioneringsproces in gang te zetten ( horen van ‘t belletje bij de honden van Pavlov.)
Dezelfde zintuigelijke ervaringen laten dezelfde condtitioneringsprocessen zien in het lichaam.
Ontbreekt de vertrouwde zintuiglijke ervaring dan blijven de door conditionering aangeleerde fysiologische reacties v.h. lichaam uit.
Om die reden wordt veronderstelt dat heroineverslaafden die de spuit in hun arm zetten in ‘n voor hen onbekende omgeving eerder aan ‘n “overdosis” zullen overlijden dan dat ze diezelfde spuit thuis in hun arm zouden zetten..
Op ‘n onbekende plek wordt de conditioneringsreactie niet getriggerd de ogen registreren ‘n onbekende omgeving en de fysiologische aanpassing v.h. lichaam op de heroine blijft uit ..met als gevolg meer kans op overlijden ..
Massaal als snobs op Yoga-les gaan , aan mind-fullness doen of met loofbomen praten staat ook zoveel interessanter dan verslaafd zijn aan oxazepammetjes..dat is voor domme miepen met wallen onder de ogen uit de sociale onderklasse ..
Alternatieve geneeswijzen als snobistische subculturen ..
Valt het jullie ook op dat ‘t vooral vrouwen zijn van ‘n bepaalde leeftijd en uit ‘n bepaalde inkomensklasse die hun voorliefde voor de alternatieve geneeskunde etaleren aan de buitenwereld .. ??
Ooit iemand wel eens z’n valium gebruik zien etaleren als statusverhogend middel??
Door het gebruik van alternatieve geneeswijzen als snobistische subcultuur is het ook nog maar de vraag of die vrouwen zo’n alternatieve behandeling wel nodig hebben…ze hebben misschien niet eens stress of kopzorgen..ze zijn niet eens hulpbehoevend..hoe gaan je dan ooit de werkzaamheid van zulke methoden kunnen evalueren??
Alternatieve geneeswijzen als snobistische subculturen ..
Valt het jullie ook op dat ‘t vooral vrouwen zijn van ‘n bepaalde leeftijd en uit ‘n bepaalde inkomensklasse die hun voorliefde voor de alternatieve geneeskunde etaleren aan de buitenwereld .. ??
Aldus LvdB
En als die vrouwen een man hebben, dan moet manlief er ook aan geloven. Neem Sheldrake.
@ RV Sheldrake? Grapje, hoop ik? Beetje smakeloos dat je een uiterst serieus iemand als hij erbij haalt. Merkwaardige “prejudiced” denkbeelden houd je er soms op na. Ga even op consult bij the King of ?: Deepak Chopra , die zal je wel even bijscholen. Mannen kunnen er wat van hoor!
https://philosophynow.org/issues/93/The_Science_Delusion_by_Rupert_Sheldrake
De theorie van de morfische velden past niet alleen niet in het wetenschappelijk wereldbeeld maar is ook experimenteel weerlegd.
De vrouw van Sheldrake is ook een zweefster.
Dit artikel is leerzaam;
http://skepsis.nl/mezen/
En het volgend artikel ook:
http://skepsis.nl/sheldrake/
Vr. gr.
RV
Beetje meer respect (en analyseer je eigen geslacht eens wat beter zou ik zeggen) vind je zelfs op Kloptdatwel.
Ik zie dat ik bij toeval in een comment daar ook al de link Sheldrake/Chopra legde. Neemt niets weg van wat ik hier net zei. ?
Waar baseer je je verhaaltje op, van de “mevrouw Sheldrake die meneer Sheldrake wel in een ijzeren zweefgreep zou hebben”? Is dat jouw eigen persoonlijke wetenschappenlijke uitglijdertje misschien?
Sheldrakes koolmezen konden volledig onafhankelijk van elkaar het kunstje leren om alu doppen van melkflessen te wippen..want alle koolmezen zijn in aanleg ongeveer gelijk..en de omstandigheden in de verschillende lokaties waren ook min of meer gelijk..De motivatie v.d. koolmezen om het kunstje te leren was tenslotte ook overal gelijk..snoepen van de inhoud v.d. fles was de motivatie ..
De manier van flessen verzegelen was nieuw..de flessen waren in geheel GB op dezelfde manier verzegeld..het nieuwe gedrag v.d. mezen werd ongeveer in dezelfde periode in geheel GB waargenomen..
Geen vormveld nodig denk ik om het gedrag v.d. koolmezen te verklaren….
..
Weet hier iemand hoe het met Sheldrakes duivenexperiment ( mobile loft ) is afgelopen??
Ik kan er zo 1-2-3 niks over vinden..
interessant maar off-topic;
https://youtu.be/paHbNzbQtnU
Het onderzoek van Margry met de 1400 enquêteformulieren kwam ook hier blijkbaar weer ter sprake. Margry enquêteerde patiënten van alternatieve genezers. Hij concludeerde: “het werkt niet, maar het helpt wel.”
Zowel op de opzet van Margry’s onderzoek als op de interpretatie van de resultaten valt veel aan te merken.
Het wordt de geënquêteerden gevraagd om een gemaakte keuze voor de alterneuterij te beoordelen. Echter, een beoordelingsfout toegeven is iets wat mensen i.h.a. met heel grote tegenzin doen. Het menselijk gevoel voor eigenwaarde is verbonden met het succes van de gemaakte keuzes. Wat er in die enquête gemeten wordt is niet in hoeverre het “werkt” of “helpt,” maar vooral ook het menselijk vermogen tot zelfmisleiding.
In de dagen dat ik wielrende heb ik veel bizarre vormen van alterneuterij en bijgeloof gezien. Wielrenners blijken er erg vatbaar voor. Zo kende ik iemand – Andy heette hij – die altijd met een magische edelsteen in z’n rugzakje race-de. Hij was ervan overtuigd dat hij er beter door reed. Een succes werd aan die steen toegeschreven. Een mislukte race kwam altijd door iets anders. Andy, net als Margry’s geënquêteerden, zou absoluut nooit toegeven wat aan een helder denkend mens volkomen duidelijk was: dat Andy zichzelf voor de gek hield.
Onderscheid maken tussen “werken” en “helpen” is trouwens geen interpretatie. Dat is semantisch gefoezel en hoort een wetenschapper onwaardig te zijn.
Ook bezwaarlijk is dat Sylvia Millecam en haar lotgenoten, om voor de hand liggende redenen, zo’n enquêteformulier niet hebben kunnen invullen.
Aan Martin
Interessante lui, die wielrenners, andere sporters en andere bijgelovigen. .:) .
Misschien is er een meer welwillende interpretatie mogelijk van dat “het werkt niet maar het helpt wel”. Dat het niet werkt, is duidelijk. Maar het kan wel helpen om je spanning te laten afnemen en om je gevoel voor magie te bevredigen. Maar of Margry dat bedoelt?
Hedendaags sociaal onderzoek lijdt soms toch wel aan het euvel van de ideologie “jouw waarheid, mijn waarheid, zijn waarheid”.
RV
.
Aan RV:
Wanneer je het “gevoel voor magie” wil “bevredigen,” dan moet je het geen geneeskunst noemen. Dan moet je het gewoon goochelkunst gaan noemen. Verder hebben we in de echte geneeskunst een heel goede manier om na te gaan of iets “werkt,” dan wel “helpt.” En dat is een dubbelblinde test met een controlegroep om na te gaan of het geen placebo effect betreft.
Aan Martin
Het is het goed en wetenschappelijk recht van de heer Margry om de sociale groep die zich onderwerpt aan de alternatieve, al te naïeve geneesknudde, te beschrijven. Hoe goed opgeleid is die groep, hoeveel verdient ze, wat zijn haar beweegredenen et cetera? Allemaal goede vragen. Maar het wetenschappelijk ontleedmes snijdt aan twee kanten. Het is daarnaast het goed en wetenschappelijk recht van de VtdK om op haar beurt ook onderzoek te doen naar de alternatieve, al te naïeve geneesknudde. Hoe werkzaam zijn die geneesknuddige middeltjes nou? Een zeer, zeer goede, wetenschappelijke vraag. Het verwijt van de heer Margry dat de VtdK uit maffe middeleeuwse kruisridders bestaat, is onwaar, zelfs belachelijk en zeer onwetenschappelijk en raakt aan smaad. Ik wil weten of die alternatieve geneesknuddige middeltjes nu wel of niet werken. Met die wil van mij is niets mis. Integendeel. Het is gezonde wetenschappelijke interesse.
En dubbelblind onderzoek is een zeer belangrijk hulpmiddel.
Vr. gr.
RV
Martin Bier:
Zou het ook kunnen dat Margry naarstig op zoek is naar een wetenschappelijk klinkend sausje, maar dat de agenda in werkelijkheid grotendeels bepaald werd/wordt door Leny de Boer – van den Bronk (10 March 1919 – 2012) waarvan het Meertens instituut een erfenis aanvaardde?
Ik vraag het mij inmiddels af n.a.v. deze bevindingen:
https://kloptdatwel.nl/2016/11/30/religious-and-alternative-healing-in-the-modern-world-een-congresverslag/comment-page-1/#comment-72165
Bij het Meertens instituut word je ook niet veel wijzer. Daar vond ik eerder al alleen maar dit bericht uit 2013:
https://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuws-agenda/nieuws-overzicht/202-nieuws-2013/144149-van-lidwina-tot-jomanda-zieners-profeten-en-genezers
Ik hoorde pas via Agnes Tieben dat er ook sprake zou zijn van een geldsom.
[ Ook bezwaarlijk is dat Sylvia Millecam en haar lotgenoten, om voor de hand liggende redenen, zo’n enquêteformulier niet hebben kunnen invullen. ]
Misschien zou Margry zich met die vragenformulieren eens kunnen concentreren op al die zelfbenoemde experts die steeds zonder resultaat een rits alternatieve behandelingen doorlopen èn promoten en toch onvermijdelijk eindigen met de webpagina “na een langdurige strijd…”
Mark Bos heeft helaas niet de moeite genomen een uitgebreid verslag van zijn mislukte zoektocht te publiceren, maar de nog levende Linda Woudstra wèl.
FVerweven:
Daar zit ik niet op te wachten eerlijk gezegd. We weten niet eens welke vragen hier precies gesteld werden. Het waren open vragen vertelde hij tijdens het Skepis- congres, maar meer weet je dan ook niet:
Ik vind dat schoenmaker Margry bij de leest van het Meertens Instituut moet blijven en dat is:
‘Onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur.‘
Margry had al een veel te grote broek aangetrokken en die mag snel weer uit wat mij betreft.
Het maakt me niet uit of het Margry is of een ander, maar ik vind het een merkwaardig fenomeen dat er mensen zijn die een reeks alternatieve “veelbelovende” behandelingen uitproberen met vol enthousiasme en ondanks de reeks mislukkingen niet terugkeren naar de reguliere geneeskunde maar telkens weer een nieuwe alto methode kiezen. Het kwartje wil maar niet vallen, zelfs met de dood in zicht.
En hoeveel hoger opgeleiden staan daar bij te kijken zonder dat het hun mening verandert?
Alternatieve therapievormen mogen dan niet werken maar ze helpen wel en dat is de reden dat ze geaccepteerd zouden moeten worden, zegt Margry….
Als ik nog even door mag zeuren, dan het volgende. Ik interpreteer de woorden van Margry als: in fysisch en medisch opzicht werken die therapievormen niet maar wel in psychisch opzicht en omdat ze bijdragen aan het psychisch welbevinden, moeten die therapievormen aanvaard worden.
Maar helpen die knuddige therapievormen bij iedereen? Is er geen betere psychotherapie mogelijk? Waarom zou ik die onzin moeten aanvaarden? Kunnen die therapievormen ook niet averechts werken, averechts in medisch en in psychisch opzicht? En meer van dat soort analytische vragen.
Ja. De nog-levende Linda Woudstra heeft inmiddels een “wond” in haar borst, en die is “nog niet geheeld” – open dus. Ongeveer een jaar terug heeft ze foto’s op haar FB gepost van diezelfde borst, daar zag je toen duidelijk een grote tumor zitten en verkleuringen van het borstweefsel. Die foto’s hebben er niet lang opgestaan want er kwamen reacties die niet opbouwend waren en daar zat ze niet op te wachten. Inmiddels is ze coach voor mensen met kanker en ze doet heel goed werk, de mensen knappen enorm op van haar begeleiding. De zwarte zalf gebruikt ze niet meer, ze gebruikt helemaal niets meer, ze heeft het allemaal losgelaten en vertrouwt nu geheel en al op de wijsheid van haar lichaam. Inmiddels heeft ze, na jarenlange studie, ontdekt wat kanker nou echt is en dat gaat ze binnenkort bekend maken.
Ja, zucht.., Linda heeft een hoop geleerd, dat wil zeggen, dat wat niet werkt.
In plaats van te erkennen dat ze te kort schiet en het aan mensen moet overlaten die er echt voor gestudeerd hebben, gaat ze gewoon weer eigenwijs een volgende stap te maken. Want zij weet nu wat kanker echt is en gaat dat zonder overleg met deskundigen wereldkundig maken en alweer een hoop slachtoffers maken.
Eindquote Agnes Tieben:
Zo werd het een en ander aangekondigd bij het Meertens Instituut:
https://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuws-agenda/nieuws-overzicht/231-2016/145086-alternatieve-geneeswijzen-onder-de-loep-van-de-wetenschap
[vet door mij]
Margry in het NRC:
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/22/de-patient-wil-vooral-zelf-kiezen-4412924-a1522841
Vooral hoogopgeleiden bezoeken een alternatieve genezer
Alternatieve therapieën hebben het tij mee: zo’n miljoen gebruikers, vaak hoogopgeleid. Etnoloog Peter Jan Margry: „Zijn dat allemaal naïeve idioten?”
Kim Bos 22 september 2016
Wat vreemd dan dat die intelligentsia -inclusief Margry zelf- blijkbaar nog nooit dit artikel van Jan Willem Nienhuys ontdekt hebben:
http://www.skepsis.nl/blog/2011/01/acupunctuur-was-en-is-astrologie/
Acupunctuur was en is astrologie
30/01/2011 Jan Willem Nienhuys
Acupunctuur was voor 1930 in China een combinatie van astrologie en aderlaten. Of de mythologische Gele Keizer (afbeelding) uit de Steentijd ermee te maken heeft is twijfelachtig. De huidige praktijk in grotendeels een westerse fantasie. De meridianen en de acupunctuurpunten zijn samen een systeem dat nog steeds lijkt op astrologie: een gecompliceerd fantasiesysteem zonder materiële basis.
eindquote:
NRC:
Naar verluidt gaat Peter Jan daarom dit geweldige initiatief niet eens nader onderzoeken maar meteen nomineren voor op de lijst van het immateriële culturele erfgoed:
http://regio.tpo.nl/2016/12/02/belastingbetalers-gemeente-heemskerk-betaalden-4-ton-spirituele-fopcursussen-ambtenaren/
Belastingbetalers gemeente Heemskerk betaalden 4 ton voor spirituele fopcursussen ambtenaren
‘Verbinding zoeken met sekschakra’, ‘dromenwerkplaats’, ‘rugzakje vol kleurrijke en toepasbare vormen’
[Aanvullende info vanaf hier]