• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Factchecking / Regels bij reuzen onderzoek

Regels bij reuzen onderzoek

11 September 2023 by Arthur Bijl 6 Comments

Bij het onderzoeken van buitengewone beweringen maak je, veelal onderbewust, gebruik van kennistheoretische regels om tot een zo goed mogelijke afweging te komen over de bewering. In dit stuk probeer ik deze kennistheoretische regels weer te geven bij een aangevraagd onderzoek naar de buitengewone bewering dat reuzen bestaan. Zo hoop ik inzichtelijker te maken hoe je zo’n onderzoek kan uitvoeren. Ook voor onderzoek en overdenking van de kennistheoretische regels zelf kan het handig zijn om het proces weer te geven. De meeste van de kennistheoretische  regels komen uit het boek How to think about weird things van Lewis Vaughn en Theodore Stick. 

Het aangevraagde onderzoek ging over het volgende TikTok- filmpje. Het onderwerp is dus het bestaan van reuzen, hier opgevat als grote mensen. In wat volgt zal ik het begin van het onderzoek weergeven, zoals waarom deze bewering buitengewoon is, en de kennistheoretische regels die ik hanteer dus expliciet benoemen. Vervolgens zal ik het gegeven bewijs afwegen en een afweging maken tussen verschillende verklaringen voor het gegeven bewijs. Een korte reflectie komt voor de uiteindelijke conclusie.

Regels bij reuzen onderzoek 11

De bewering dat reuzen bestaan is buitengewoon, omdat wij in onze dagelijkse leven reuzen niet tegenkomen, ook niet in natuurhistorische musea. De consensus is dat reuzen worden gezien als figuren uit sprookjes, mythen en legendes. Hierdoor conflicteert de bewering dat reuzen bestaan met onze achtergrondkennis, ervaringskennis en met de meningen van deskundigen, zoals biologen en paleontologen. Dit brengt ons tot de volgende regels: dat je goede redenen hebt om aan een bewering te twijfelen als die conflicteert met onze achtergrondkennis, ervaringen waar we geen reden voor hebben om aan te twijfelen (onze dagelijkse ervaringen) en met de mening van deskundigen. Een vervolgregel is dat als je een goede reden hebt om aan een bewering te twijfelen, je je geloof in die bewering moet laten afhangen van het gegeven bewijs. 

Voor je bewijzen van een buitengewone bewering beoordeelt is het handig om bij jezelf na te gaan wat voor bewijzen bij de buitengewoonheid van de bewering past. Een bekende regel van onderzoekers van buitengewone beweringen die hierover gaat is de volgende: hoe buitengewoner de bewering hoe buitengewoner het bewijs hoort te zijn. Als ik zeg dat ik een hond hebt, wat een vrij normale bewering is, volstaat een foto als bewijs voor die bewering. Beweer ik echter dat mijn hond een ruimtewezen is, dan zal een foto waarop de hond antennes heeft toch minder overtuigen. DNA-analyse, anatomie-onderzoek etc. zijn dan wel nodig. 

Hetzelfde geldt voor de buitengewone bewering dat reuzen bestaan. Bewijzen als foto’s, teksten en ooggetuigenissen zijn dan niet voldoende. Een andere reden is dat als je consistent wilt blijven, je anders ook allemaal andere buitengewone beweringen zou moeten accepteren met vergelijkbaar bewijs, zoals het bestaan van het monster van Loch Ness, Bigfoot, elfjes etc. Wat we nodig hebben om de bewering dat reuzen bestaan te onderbouwen, is beter bewijs, bijvoorbeeld fossielen uit de oudheid erkend door deskundigen, en/of een levend exemplaar eventueel onderzocht door biologen. 

In het TikTok-filmpje worden dit soort bewijzen niet gegeven. Wel komen oude krantenartikelen, verschillende filmpjes van een ooggetuigenverslag, vage beelden en suggestieve foto’s langs. De introductie van een complottheorie lijkt vooral bedoeld als excuus voor de afwezigheid van beter bewijs. Echter, net zoals vele andere complottheorieën, zou dit een hypercompetentie vereisen van de overheid, zowel in de uitvoering als de geheimhouding hiervan. Vele duizenden mensen zouden in het complot moeten zitten en het geheim bewaren. Dat maakt de complottheorie ter ondersteuning van de bewering over reuzen zelf al buitengewoon en behoeft meer bewijs dan de gegeven filmpjes.

 

Regels bij reuzen onderzoek 12

Het gegeven bewijs is dus onvoldoende om de bewering over het bestaan van reuzen aan te nemen. Maar voor de volledigheid zal ik nog ingaan op andere verklaringen voor het gegeven bewijs. Dit komt doordat er een regel is die stelt dat buitengewone beweringen alleen aangenomen kunnen worden als gewone verklaringen niet voldoen. In het volgende stuk zal ik de meer gangbare verklaringen voor het gegeven bewijs geven en daarna aangeven waarom die boven de buitengewone verklaring geprefereerd worden. 

Kranten kunnen verslag doen van zaken die later als bedrog worden ontmaskerd, zie bijvoorbeeld. Wikipedia en andere artikelen over de geschiedenis van verslaggeving van kranten over reuzen. De specifieke bewering over het Smithsonian museum dat bewijs van reuzen zou verbergen, lijkt zijn oorsprong te hebben in een artikel uit een satirisch blad. De foto’s kunnen digitaal bewerkt zijn en niet de werkelijkheid weergeven. Neem bijvoorbeeld de laatste foto in het filmpje, die verdacht veel lijkt op de digitale kunst van de kunstenaar Jean-Michel Bihorel.

 

Regels bij reuzen onderzoek 13

Regels bij reuzen onderzoek 14

Dat reuzen in de bijbel worden genoemd, is ook niet helemaal duidelijk en kan te wijten zijn aan een foutieve vertaling. Afbeeldingen van reuzen, zoals de hiërogliefen, kunnen ook symbolisch bedoeld zijn in plaats van dat de mensen werkelijk zo groot waren. Een “groot” heerser hoeft niet daadwerkelijk groot van postuur te zijn, maar groot in zijn daden. 

Dat er verslagen zijn van reuzen in onafhankelijke culturen kan liggen aan bekendheid met medische aandoeningen als gigantisme en/of kennis van fossiele botten die verkeerd werden geïnterpreteerd en/of verhalen zijn die overdreven werden ter vermaak. 

De beelden van de ooggetuige Andrew Dawson kunnen verklaard worden door een radiostation en een sky tram. Zijn dood hoeft niet aan een complot te liggen, maar kan te maken hebben met persoonlijke redenen. Zijn voormalige vriendin heeft het in ieder geval niet zo op complotten.  

Ockhams scheermes geeft ons de richtlijn dat de bewering met de minste aannames of entiteiten de geprefereerde verklaring is voor het bewijs. Als we de alternatieve verklaringen voor het bewijs voor reuzen aannemen, hoeven we niet te geloven in  reuzen en grote geheime complotten. Wat we wel moeten geloven, is dat er kunstenaars, satirische dagbladen, verkeerde interpretaties, bedrog, symbolische weergaves en fantasieverhalen bestaan- eigenlijk alles wat we in ons dagelijks leven tegenkomen. Dit komt ook beter overheen met onze achtergrondkennis over hoe de wereld in elkaar steekt, en de verklaring die beter overeenkomt met onze achtergrondkennis is, bij gelijke omstandigheden, de verklaring waar je het best je geloof kunt stellen. Zoals we al eerder hadden aangegeven verwachten we toch wel wat beter bewijs voor het bewijs van reuzen. Om deze redenen zijn de alternatieve verklaringen voor het gegeven bewijs te prefereren boven de verklaring dat reuzen zouden  bestaan. 

 Als we even reflecteren op dit proces en de kennistheoretische regels, kun je je natuurlijk afvragen of dit allemaal wel tot goede kennis leidt. Een paar opmerkingen hierover: ik denk dat de meeste regels wel intuïtief aannemelijk zijn, waardoor we al een reden hebben om ze op het eerste gezicht aan te nemen. Een ander belangrijk punt is natuurlijk dat al deze kennistheoretische regels geproblematiseerd kunnen worden. We kunnen de regels dus het best gebruiken als hulpmiddelen, maar ze zijn geen vervanging voor eigen denkwerk. Je kan ze niet toepassen als algoritme om tot een conclusie te komen. Als je dit dus gebruikt als hulpmiddel, zie ik er weinig problemen mee, en het bewust zijn van dit soort kennistheoretische regels geeft ook ruimte om ervan af te wijken mocht dat nodig zijn.

Zoals vaak bij onderzoek naar buitengewone beweringen kunnen we geen 100% zekerheid geven over het bewijs dat gepresenteerd wordt in het TikTok-filmpje. Dit maakt dat er ruimte blijft voor nieuw bewijs dat mogelijk onze conclusie kan veranderen. Toch kunnen we met behulp van de kennistheoretische regels en hun uitwerking in redelijkerwijs concluderen dat het gegeven bewijs onvoldoende is om geloof te hechten aan de bewering dat reuzen bestaan. Waarschijnlijker is dat er andere zaken een rol spelen, zoals het willen vermaken door een sterk verhaal te vertellen, al dan niet voor werk als TikTok-influencer, digitale kunst, verkeerde interpretaties van teksten en foto’s door onbekendheid met onderzoek.

Literatuur: 

Schick, T., Vaughn, L. (2013). How to think about weird things (7de editie). McGraw-Hill. 

Steun Kloptdatwel

Regels bij reuzen onderzoek 15Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
De linke weekendbijlage (35-2023)
Next Entry »
De linke weekendbijlage (36-2023)

Filed Under: Factchecking, (Bij)Geloof, Algemeen, Complottheorieën, Hoax Tagged With: epistemologie, Fact-check, giant, giants, reus, Reuzen, TikTok

Reader Interactions

Comments

  1. Hans1263 says

    11 September 2023 at 21:56

    Helemaal met uw redenering eens meneer Bijl. Echter ik begin al meteen zware achterdocht te krijgen als het gaat om een dommig TikTok-filmpje als voorbeeld. Dat soort rommel bekijk ik niet eens, laat staan dat ik er ook maar enige waarde aan hecht. Ik denk dat b.v. iets als de destijds geruchtmakende kwestie over (niet bestaande) kernfusie bij kamertemperatuur een beter uitgangspunt zou zijn om te weerleggen dan een of andere geëxalteerde juffrouw in zo’n gek in elkaar geknutseld filmpje. Nogmaals: met uw redenering ben ik het geheel eens.

    Log in to Reply
    • Arthur Bijl says

      12 September 2023 at 10:07

      Ieder zijn ding natuurlijk, TikTok is een populaire social media waar veel mensen opzitten en waar nepnieuws snel kan verspreiden. Zoals Marieke Kuypers(winnaar piramidependel) vorig jaar ook aangaf https://skepsis.nl/marieke-kuypers/. Het wordt ook wel gebruikt voor nieuwsvoorziening. Dat gekoppeld met het verzoek tot onderzoek maakt het voor mij voldoende om te behandelen.

      Log in to Reply
      • Hans1263 says

        12 September 2023 at 14:15

        @Arthur Bijl
        Ik was bij het congres vorig jaar gauw klaar met het saaie verhaal van Marieke Kuypers. Als Kloptdatwel resp. Skepsis zich bij onderzoek (door wie gevraagd?) meermaals gaan richten op m.i. niet serieus te nemen social media (meervoud) als TikTok, vraag ik me af of ik maar ga afhaken.

        Log in to Reply
        • Renate1 says

          12 September 2023 at 21:45

          Het punt is natuurlijk dat die sociale media wel een grote invloed hebben op het denken van mensen, dus hoewel er veel onzin op staat is het misschien wel nuttig om ze serieus te nemen, omdat mensen ze als bron van informatie zien.

        • Hans1263 says

          12 September 2023 at 23:43

          Je kunt wel bezig blijven. Negeren, zoals b.v. ook Forum tegenwoordig vrijwel wordt genegeerd. Alleen optreden als er gevaar dreigt.

      • Renate1 says

        13 September 2023 at 09:35

        Zeker, maar dat gevaar dreigt in bepaalde gevallen natuurlijk wel degelijk. Gisteren had Arjen Lubach een item over influencers, die allerlei vitaminepreparaten en dergelijke aanbevolen. Daar kun je lacherig over doen, maar als een deel van de volgens van deze influencers hun gezondheidsadviezen opvolgt, kan dat wel degelijk gevaar opleven. Overigens ging het ook nog over het programma ‘The biohack priject’, waar Maarten Keulemans vandaag iets over schreef:
        https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/monic-heeft-een-vechtersgen-kunnen-we-haar-nu-levend-begraven~bcc0369b/

        Dat het nieuwe KRO-NCRV-programma The Biohack Project, deze week voor het eerst te zien op NPO1, niet direct een baken is van medisch-wetenschappelijke deskundigheid – dat had u wellicht al meegekregen.

        In het programma schotelt Govert Viergever, oud-Olympisch roeier en ondernemer in zweverige gezondheidsadviezen, vijf BN’ers het voedingssupplement genaamd apekool voor. Zo blijkt schaatskampioen Sjinkie Knecht volgens Viergever al die tijd te veel brood te hebben gegeten, reageert model Lize Korpershoek duidelijk te sterk op koffie, en heeft YouTuber Défano Holwijn zo weinig magnesium in zijn bloed dat het een wonder is dat hij überhaupt nog leeft.

        Ook hier een heel stuk over het programma https://www.metronieuws.nl/televisie/2023/09/bakken-kritiek-the-biohack-project/

        Gisteravond was de aftrap van The Biohack Project. In dit nieuwe KRO-NCRV-programma leren vijf BN’ers om te ‘biohacken’. De kritiek op het programma is na aflevering één al niet van de lucht. Volgens critici wordt er vooral veel onzin verkondigd in het programma.

        Hoedt u voor gezondheidsadviezen van oud-sporters.

        Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • SKEPP
  • SBM
Prestigieuze Lasker Award voor Piet Borst
22 September 2023 - Pepijn van Erp

Piet Borst ontvangt de Lasker Award, de belangrijkste Amerikaanse prijs voor biomedisch onderzoek! Het bericht Prestigieuze Lasker Award voor Piet Borst verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Skepter 36.3 – herfstnummer 2023
31 August 2023 - SkepsisBlogBeheerder
Skepter 36.3 – herfstnummer 2023

Geloof in het paranormale daalt fors, SCP rapport over coronasceptici rammelt, weinig muziek in Mozart-effect, en nog veel meer. Het bericht Skepter 36.3 – herfstnummer 2023 verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Skepter 36.2 – Zomernummer 2023
27 May 2023 - Pepijn van Erp
Skepter 36.2 – Zomernummer 2023

Met oa de grote Replicatiequiz en de zoektocht naar buitenaardse intelligenties (en of we ons daarmee kunnen voortplanten). Het bericht Skepter 36.2 – Zomernummer 2023 verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

“Wij pikken waarschijnlijk ook maar een topje van de ijsberg op.”
16 September 2023 - Ledenadmin Skepp

Dr. Bik is microbiologe en deed lange tijd onderzoek aan o.a. Stanford University. De woede toen ze ontdekte dat iemand haar werk geplagieerd had, bracht haar echter op een ander pad. Inmiddels is ze datadetective die in een poging om een bijdrage te leveren aan een zuiverder, eer­lijke en integere wetenschap op zoek gaat naar fouten en fraude in gepubliceerde wetenschappelijke artikels. Ze heeft in­middels 938 ingetrokken artikels en 957 correcties van wetenschappelijke artikels op haar conto. [...]

‘Homeopathische kankertherapie verkort het leven’
9 August 2023 - Ledenadmin Skepp

TikTok-influencer Ellen Baetens kon niet vermijden dat haar moeder, hervallen van borstkanker, koos voor een homeopathische behandeling en chemotherapie resoluut weigerde. Ze stierf veel te vroeg, op 52-jarige leeftijd. Het volledige artikel kan u lezen op de Knack-Website   De pakkende getuigenis van Ellen Baetens kan u bekijken op haar TikTok-account: [...]

Door een overdreven focus op preventie worden al bij al gezonde mensen geklasseerd als (potentieel) ziek
24 July 2023 - Paul De Belder

Suikerziekte versus suiker-ziekte [...]

Dr. William Makis and “turbo cancer”: Falsely blaming COVID-19 vaccines for cancer
2 October 2023 - David Gorski

A prominent oncologist and cancer biologist, Wafik El-Deiry, recently amplified claims that COVID-19 vaccines cause "turbo cancer," wanting a "civil discourse about science and actual answers that are missing." Unfortunately, calls for "civil discourse" by an eminent oncologist about unfounded claims only lends undeserved credibility to them. So, once more into the fray... The post Dr. William Makis and “turbo cancer”: Falsely blaming COVID-19 vaccines for cancer first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Overhyping Vaccines Wasn’t Pro-Vaccine. It Was Pro-Stop-Worrying-About-COVID.
1 October 2023 - Jonathan Howard

Overselling the vaccine in 2021 was not being pro-vaccine.  It was pro-stop-worrying-about-the pandemic, from the doctors who assured us herd immunity was imminent.  The post Overhyping Vaccines Wasn’t Pro-Vaccine. It Was Pro-Stop-Worrying-About-COVID. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

A Nice Chat with The Infant Feeding Alliance on Breastfeeding Promotion Pitfalls
29 September 2023 - Clay Jones

Last week I had the pleasure of sitting down with Ruth Harpur from the Infant Feeding Alliance for a nice chat about problems with aggressive breastfeeding promotion. The post A Nice Chat with The Infant Feeding Alliance on Breastfeeding Promotion Pitfalls first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Kwakzalverij op Horse Event - Kloptdatwel? on Onzin over spininversie en elektrosmog[…] vermeld geen enkel onderzoek op paarden. Wel verkopen ze producten tegen electro-smog, wat meestal dure onzin is. Ook hier
  • De linke weekendbijlage (38-2023) - Kloptdatwel? on Ethische bank in wording volhardt en neemt dan een bocht[…] Belgische skepticus Frank Verhoft (ook bekend op Kloptdatwel) maakte een podcast reeks over het boek en denken van Mattias
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2023)Kanker.nl weer op de shortlist voor de Meester Kackadorisprijs. Het zal weer niet en dan hoor ik op de radio
  • UFO symposium aan KU Leuven gecanceld. De vloek van de mummie? - Kloptdatwel? on De UFO van Mussolini[…] West en Steven Greenstreet op het getuigenverhoor voor het Amerikaanse Congres. Of lees over de Italiaanse ufo-casus/hoax,
  • UFO symposium aan KU Leuven gecanceld. De vloek van de mummie? - Kloptdatwel? on Teleurstellend getuigenverhoor over UAP voor Amerikaanse Congres[…] David Grusch. Zie de recente Skepter voor waar dat ook al weer om draait of kijk het commentaar van

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2023 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in