Toen eind 2021 sprake was van oversterfte die niet vanzelfsprekend verklaard kon worden, vroeg Kamerlid Pieter Omtzigt daar aandacht voor. Hij was waarschijnlijk op het spoor gezet door Ronald Meester, hoogleraar waarschijnlijkheidsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Nauwelijks verhuld sprak die zijn vermoeden uit dat de covidvaccinaties die vanaf begin 2021 waren uitgerold hier wel eens een belangrijke rol in zouden kunnen spelen.
Meester publiceerde met Wouter Aukema en Theo Schetters begin januari 2022 een artikeltje op ResearchGate, waarin ze dit vermoeden onderbouwden met een Bayesiaanse analyse. In een opiniestuk in de Volkskrant met Eline van de Broek, wees Meester daar subtiel op zonder te vermelden dat het om zijn eigen rekenwerkje ging: “Immers: recent onderzoek toont aan dat het op basis van de huidige gegevens niet uit te sluiten is dat vaccinaties naast beschermend ook tot op zekere hoogte riskant zijn boven de 65 jaar.” Dat artikeltje verwijderde Meester overigens een jaar later stilletjes en niemand die had gevraagd om de data en het spreadsheetmodel heeft die, voor zover ik weet, ooit gekregen. En wie Meester op LinkedIn vroeg om uitleg, werd prompt geblokkeerd.
Na de motie van Omtzigt en latere discussies in de Kamer werd ZonMw in 2022 wel gevraagd om onderzoeksvoorstellen te financieren die de onverklaarde onversterfte van najaar 2021, zo’n 3000 overlijdens, zouden onderzoeken. Ook Meester diende een voorstel in, maar dat werd afgewezen door de commissie. In samenwerking met de Stichting De Menselijke Maat haalde hij echter via crowdfunding genoeg geld op om het onderzoek te financieren. Op 20 augustus publiceerden Meester en zijn belangrijkste co-auteur, Marc Jacobs, hun eindverslag, wederom op ResearchGate.
Op het rapport is inmiddels door diverse mensen stevige kritiek geuit, en in dit blog probeer ik die kritiek enigszins overzichtelijk per hoofstuk te bundelen en eventueel later nog aan te vullen. Wellicht helpt het om anderen om Meester en Jacobs hiermee te bevragen, want tot dusver zijn ze niet echt op die kritiek ingegaan en beklagen zich vooral over het gebrek aan aandacht van de main stream media voor hun werkstuk.
Hoofdstuk 1
In dit inleidende hoofdstuk zetten Meester en Jacobs in hun woorden uiteen wat ik hierboven beschreef, maar ze wapenen zich ook vast met iets wat je als immunisatiestrategie kan duiden:
Wij zijn als onderzoekers inhoudelijk onafhankelijk en hebben geen conflicterende belangen. We zijn ons tegelijkertijd scherp bewust van de maatschappelijke spanning rond dit onderwerp. Voor veel mensen is het feit dat we hier onderzoek naar willen doen al voldoende om ons als antivaxers of verspreiders van desinformatie weg te zetten. Gezien de enorme vaccinatiedrang en soms -dwang die in ons land tijdens de pandemie werd uitgeoefend is het onderwerp natuurlijk ook politiek brisant. Iedereen die tijdens de pandemie twijfels uitte bij het nut of de noodzaak van de vaccinaties werd al snel door de media en de politiek als desinformant afgeschilderd – dat is ons ook overkomen, zelfs expliciet door landelijke gezagsdragers. In die omstandigheden is de waarheid doorgaans het eerste slachtoffer. Met dit onderzoek proberen we iets dichter bij die waarheid te komen. We hopen dat de media, de medici en de politiek niet hun gebruikelijke Pavlov-reactie gaan vertonen bij het lezen van dit rapport.
Op deze manier maak je het immers mogelijk om ook serieuze kritiek af te doen met: “zie je wel, dat is precies de Pavlov-reactie waarvoor we waarschuwden.”
Aan een internationale vergelijking zijn ze niet begonnen vanwege gebrek aan tijd en geld. Wel merken ze op dat in Engeland vergelijkbare conclusies zijn getrokken. Ze verwijzen dan wat vaag naar figuur 56, wat een email is die ik bij Hoofdstuk 6 zal bespreken, maar het komt er op neer dat ze zeggen dat ze in Engeland geestverwanten hebben die hetzelfde soort kritische stukken hebben geschreven richting hun instanties. Maar dat hun conclusies breed gedeeld zouden worden is allerminst het geval.
Hoofdstuk 2
In dit hoofdstuk leggen de auteurs hun eigen methode uit om verwachte sterfte te berekenen. Dat is in feite waar je moet beginnen wil je überhaupt iets over oversterfte kunnen zeggen. Oversterfte is de daadwerkelijke sterfte (gewoon geteld) minus de verwachte sterfte (een modelwaarde). Dit hoofdstuk is nagenoeg gelijk aan een artikeltje dat Herman Steigstra schreef met Meester, Anton Theunissen en Jilles Kriek. De samenvattende paragraaf aan het begin is net wat anders en het eind is wat ingekort ten opzichte van het origineel dat vreemd genoeg nergens genoemd wordt. Steigstra en Theunissen worden in het rapport nadrukkelijk bedankt voor hun medewerking, maar Kriek komt nergens meer voor (en vond het maar gek dat ik hem ernaar vroeg).
Op X heeft Jaime Borjas een draadje met kritiek op hun aanpak geschreven. Het probleem dat hij aankaart zit ‘m vooral in de ogenschijnlijke logische aanname dat op een periode van oversterfte altijd een periode met ondersterfte volgt. Het rapport verwijst hiervoor naar een blog op de site van Maurice de Hond, dat Steigstra dan zelf blijkt te hebben geschreven. Tsja.
Het idee komt van hoe het loopt bij griepepidemieën. In een stevig griepjaar zullen wat meer zwakke ouderen sterven dan gemiddeld, hun overlijden wordt als het ware naar voren gehaald. In de komende jaren daalt dan de verwachte sterfte, want deze personen zijn al overleden.
Bij influenza berekenen ze dat de oversterfte gedurende een griepseizoen van vier maanden voor ruim 50 procent wordt ‘gecompenseerd’ door ondersterfte in de acht volgende maanden. Op basis van dit idee veronderstellen ze dan dat het bij covid ongeveer net zo werkte, de oversterfte over 2020 laten ze voor de helft compenseren in 2021. Het komt er voor hun oversterfte over 2021 op neer dat die dus met de helft van die van 2020 is opgehoogd.
Ze schrijven er wel bij dat deze ‘correctie’ niet nauwkeurig bepaald kan worden, maar gaan volledig voorbij of je deze correctie wel zomaar op alle leeftijdscohorten kan loslaten. Het idee dat die door covid naar voren gehaalde sterfte binnen twee jaar ‘gecompenseerd zou zijn, is bepaald niet zo voor de handliggend als je kijkt naar hoeveel levensjaren covidslachtoffers gemiddeld verloren, dat is stukken hoger dan bij influenza. Iets waar anderen (oa Anne Laning op LinkedIn) Steigstra al eerder op hadden gewezen.
Hoofdstuk 3
Dit hoofdstuk over bijwerkingen van vaccins is waarschijnlijk grotendeels van de hand van Wouter Aukema. Die kennen we al van het rap ingetrokken artikel dat hij schreef met Harald Walach en Reiner Klement in het MDPI journal Vaccines, waarin ze data van Lareb volstrekt verkeerd gebruikten. Zie: Someone fucked up badly at MDPI Vaccines. Een triviaal rekentooltje staat nog steeds als grootse prestatie aan zijn profiel op X gehangen. En daarnaast staat hij bekend om zijn gesnuffel met anderen in gewobte documenten, waarbij ze echter tal van (interpretatie)blunders maakten.
Ook hier maakt Aukema weer een stevige blunder als hij de trial data van het AstraZeneca vaccin bekijkt:
Bij de placebogroep zien we 1,26% serieuze bijwerkingen, bij de groep die het vaccin ontving is dat 2,88%. Dit is een werkelijk enorm verschil en je hoeft geen statisticus te zijn om daar bezorgd over te worden: ook zonder verdere analyse is het duidelijk dat 2,88% een erg hoog percentage is.
En dat schrijft hij op basis van deze tabel.
Aukema deelt hier het aantal SAE’s op het aantal personen, maar mist compleet dat de placebogroep veel korter gevolgd is. Als je door het aantal deelnemerjaren deelt zie dat het de SAE’s in de vaccingroep eerder wat lager uitvallen dan in de placebogroep.
Het is ook wat bedenkelijk welke sites Aukema gebruikt om zijn links naar nieuwsartikelen vandaan te halen. Wie goed kijkt ziet dat hij de links naar artikelen van nu.nl en ad.nl heeft opgezocht via de complotsite NineForNews. Au.
Hoofdstuk 4
Dit hoofdstuk heet “Een meta-analyse van de literatuur”, maar is welbeschouwd meer een systematische review. Dit hoofdstuk is van de hand van Jacobs, die met Meester ook al een paar boekjes schreef. Een van de redenen waarop ZonMw de aanvraag va Meester niet honoreerde was dat de commissie twijfel had of er wel voldoende expertise zat bij de uitvoerenden. Meester was daar furieus over, in zijn pleitnotitie schrijft hij: “Dr. Jacobs is een van de best gekwalificeerde mensen in Nederland om dit werk te doen.”. Wie dit hoofdstuk probeert te volgen, moet echter tot de conclusie komen dat Jacobs toch wat slordig werk heeft geleverd.
Een zoekopdracht leverde 13.430 artikelen op die mogelijk iets zouden kunnen zeggen over de onderzoeksvraag. De Endnote Library die Jacobs deelt op Github bevat echter 13.536 verwijzingen. Een eerste schifting zou dit grote aantal teruggebracht hebben tot 709 artikelen. Welke dat precies zijn is niet duidelijk, op Github staat een Excel-file met de titel ‘Included Studies.xlsx’ maar die bevat er ‘maar’ 618. Vervolgens is deze hoeveelheid teruggebracht naar 83 artikelen die er dan nog enigszins mee doorkonden en daarmee zijn vervolgens tal van grafieken gemaakt. Het rapport vermeldt niet om welke artikelen het gaat, maar met even zoeken op hun Github vinden we een Excel-file “Methodological Assessment.xlsx” waarin precies 83 artikelen staan, maar alleen met de titel. Nou ja, het is dus uiteindelijk wel terug te vinden.
Zie ook dit draadje op X van Jaime Borjas, waarin hij laat zien dat de zoekstrategie te beperkt is geweest, waardoor interessante studies zijn gemist. Bij veel van de artikelen is mij in ieder geval volstrekt onduidelijk waarom ze de tweede schifting niet haalden. Normaal gesproken beoordelen minstens twee onderzoekers onafhankelijk van elkaar de artikelen en als ze niet in hun oordeel overeenstemmen, wordt de knoop doorgehakt door een derde of na overleg. Hier lijkt het selecteren allemaal door één persoon te zijn gedaan.
Het oorspronkelijke idee om een meta-analyse te doen, moest Jacobs verlaten. In eigen woorden:
De kwaliteit van de (zeer uitgebreide) literatuur blijkt zo laag te zijn dat het gros van de door ons beoordeelde studies simpelweg niet in aanmerking kwam – om redenen die we uitgebreid hebben beschreven. Bovendien zijn de verschillende studies niet of nauwelijks met elkaar te combineren, en blijft het dus allemaal uitermate gefragmenteerd. Op basis van de omvang van de literatuur mag dat best een verrassing worden genoemd. Er is in de literatuur weinig belangwekkende informatie te vinden over de effecten van de vaccins.
Het ‘follow the science’-beleid rondom Covid-19 was dus eigenlijk voornamelijk gebaseerd op drijfzand.
Vooral die conclusie dat het covid beleid op drijfzand was gebaseerd, gaat nogal ver. In feite heeft hij niet meer geconstateerd dan dat de beschikbare literatuur die hij vond niet beantwoordde aan de eisen die hij er zelf aan stelt voor de vraag die hijzelf als belangrijkste acht. En dat veel van die artikelen geschreven zijn om andere vragen te beantwoorden, negeert hij zomaar.
Hoofdstuk 5
Dit staat weer boordevol ‘Steigstra-grafieken’. Hier ben ik nog niet echt ingedoken, maar het lijkt vol te staan met aannames waardoor de resultaten allemaal net in de door Steigstra gewenste richting uitwijzen, nl dat de vaccinaties op korte termijn al voor ernstige schade zorgen. Niets wijst daar echter op, dan hadden we het in tal van andere landen ook wel gezien.
De basislijn in onderstaande grafiek is bijvoorbeeld ook weer gebaseerd op de dubieuze aannames in hoofdstuk 2 over hoe snel je oversterfte ‘gecompenseerd’ mag verwachten met ondersterfte in de tijd daarna. Geen opsplitsing naar leeftijdscohorten. Zucht.
Hoofdstuk 6
Dit hoofdstuk is het meest interessante van het hele rapport. Bram Bakker (niet de bekende ex-psychiater) is hier voor verantwoordelijk.
Om een goede vergelijking te maken tussen gevaccineerden en ongevaccineerden moet je rekening houden met het healthy vaccinee effect (HVE). Eigenlijk is het een complex aan effecten, die er op neer komen dat mensen die zich laten vaccineren over het algemeen gezonder zijn dan zij die dat niet doen.
In de analyse van de microdata van het CBS waar Bakker toegang toe had, probeert hij dat te doen door matching op basis van een gezondheidsscore die weer gebaseerd is op (oa) medicijngebruik over 2020.
In het kort je vergelijkt een gevaccineerde met ongevaccineerde die een vergelijkbaar profiel heeft qua leeftijd, geslacht, medicijngebruik en waarvoor het moment van vaccinatie naar verwachting hetzelfde zou zijn geweest als degene die hem wel nam. En omdat er zoveel meer gevaccineerden zijn dan ongevaccineerden, namen ze telkens 3 gevaccineerden tov 1 ongevaccineerde.
De resultaten zijn af te lezen in dit soort grafieken, Kaplan-Meier Survival Curves. Wat gelijk opvalt is dat er bij de gematchde ongevaccineerde in de eerste weken na hun verwachte (maar dus niet genomen) vaccinatie een forse sterfte is. Dat roept vragen op.
Bakker geeft twee mogelijke verklaringen:
De eerste verklaring is eigenlijk heel voor de hand liggend. Zo’n extreem HVE staat ook wel bekend als High Risk for Death (HRD). Personen die op moment van verwachte vaccinatie terminaal zijn, of anderszins ziek (ze hadden bijvoorbeeld een actieve covd-infectie) zullen niet (meer) gevaccineerd worden. Dit is een groep waarin je op korte termijn hoge sterfte verwacht. Nu is de totale groep ongevaccineerden zeker bij de oudere cohorten zo klein, dat deze groep die vanwege medische conditie niet gevaccineerd zal worden daar een substantieel deel van zal uitmaken. Het is een effect waarvoor je met de beschikbare data niet goed kunt corrigeren.
Jaime Borjas schreef ook een goede draad hierover op X. Dit probleem speelt ook bij het Nivel-rapport dat recent uitkwam, maar nu even is ingetrokken omdat er fouten in zijn ontdekt die gecorrigeerd moeten worden.
Op X illustreert ‘Nico de Mus’ het als volgt met een gifje:
Professor Jeffrey Morris schreef een verhelderend stuk over dit HRD wat hij het “straggler effect” noemt, waarin hij benoemt dat hij dit ook ingebracht heeft als kritiek op analyses van Norman Fenton en Martin Neil, die zeg maar dezelfde rol vervullen in Engeland als Meester bij ons in het coronadebat.
Het is daarom misschien ook niet zo verwonderlijk dat voor de tweede mogelijke verklaring die Bakker naar voren brengt ook naar Engeland wordt verwezen.
Maar wat stelt die bevestiging voor? Het is een mail die volledig uit context wordt opgevoerd. Die is weergegeven in figuur 56 waaraan al in hoofdstuk 1 is verwezen:
Als er een officiële bevestiging zou zijn door ONS zou je daar toch wel naar verwijzen ipv naar een interne mail? Zo’n bevestiging is er wél. Nou ja, het is een bevestiging dat er in een redelijk beperkt aantal gevallen sprake was van misclassificatie, maar ook dat het inmiddels gecorrigeerd is. Waarom dat niet ook vermeld?
Dit komt van de website van de HART groep, waar Clare Craig (aan haar tweet refereert Bakker) voorzitter van is. Een organisatie die zich nogal dubieus heeft gedragen tijdens de pandemie. Craig was overigens ook een van de auteurs van het zogenaamde ‘retraction paper‘ dat door Pieter Borger was georganiseerd.
Aanvulling 28 februari 2025
Jaime Borjas heeft nog eens in detail gekeken naar de analyse en komt tot de conclusie dat er (mogelijk voor de auteurs ongemerkt) een bias in is geslopen. Het is een vrij technisch verhaal wat de geïnteresseerde hier terug kan lezen, maar de crux zit ‘m erin dat bij de matching informatie gebruikt wordt, die pas in de toekomst beschikbaar komt. Omdat je de ‘nog niet gevaccineerden’ nog niet kunt gebruiken voor de matching én die in ieder geval blijven leven totdat ze gevaccineerd worden, krijg je vanzelf dat bij de gekoppelde ‘nooit gevaccineerden’ de sterfte omhoog geduwd wordt.
Hier is dat ook wel te zien als je de grafieken vergelijkt van de sterfte in het cohort geboren in periode 1940-1950 met (links) en zonder (rechts) matching. In de gematchtepopulatie zie je een fors verhoogde sterte in de eerste weken na start van de vaccinatiecampagne. Het verschil verdwijnt in de loop van de tijd, omdat dan de vaccinatiegraad naar de 90 procent is gegaan.
Hoofdstuk 7
Dit is weer van Aukema. Die maakt er een enorm punt van dat er maar liefst 877.885 eerste vaccinaties verdwenen zouden zijn uit CIMS, het systeem waarin de vaccinaties zijn geregistreerd. CBS bestreed dat al in maart bij monde van Ruben van Gaalen op X. En recent heeft het RIVM ook een stuk hierover op hun website gezet: Vaccinatie en (oversterfte), maar dat is denk ik pas na de publicatie van dit rapport gebeurd. Verschillende exports van de data gebruik je voor verschillende doelen. Voor het inschatten van de actuele vaccinatiegraad moet je inderdaad de overledenen en geëmigreerden niet meenemen.
Aanvulling 15 december 2024
Intussen heb ik denk ik door waar de verwarring bij Aukema door komt. Hij vergelijkt de cijfers van het RIVM uit een rapportage waarin ze zo goed mogelijk probeerden weer te geven hoeveel vaccinaties gezet werden met de CIMS cijfers zoals ze bij het CBS bekend zijn. Hij leest de rapportage echter niet goed.
De cijfers over aantal gezette vaccinaties haalt RIVM daarin vooral uit het CoronIT-systeem (voor de bij de GGD gezette vaccinaties), aangevuld met de in CIMS geregistreerde vaccinaties die door huisartsen en andere uitvoerders werden gezet. Maar dat laatste zijn dus alleen de vaccinaties waarvoor de ontvangers toestemming hebben gegeven voor de verwerking van hun persoonsgegevens, dus het RIVM verhoogt het aantal nog eens met behulp van schattingen op basis van geleverde vaccins.
De aantallen in deze RIVM rapportage zijn daarom vanzelfsprekend hoger dan die in het CIMS waarin alleen mensen staan die expliciet toestemming hebben gegeven voor niet-anonieme verwerking van hun vaccinatie.
Aukema zoekt ook herhaaldelijk spijkers op laag water, blijkt oa uit de volgende passage:
Het is nogal een vermetele stap om ‘mislukte vaccinatie’ in het ene geval exact dezelfde betekenis toe te dichten als ‘vaccination failure’ in een andere bron. Mijns inziens gaat het evident om verschillende zaken, het niet lukken van het toedienen van een vaccin versus infecties die niet zijn voorkomen ondanks dat iemand gevaccineerd was.
Nog meer bewijs van de eigenwijzigheid van Aukema is het gebruik van een dataset die via een wobverzoek verkregen is van het RIVM. Het is al lang duidelijk dat die dataset niet bruikbaar is, er zitten rare artefacten in.
Even terzijde: Theo Schetters presenteerde recent op basis van diezelfde dataset (‘deltavax’) een bangmaakgrafiek bij Ongehoord Nieuws. Het voert wat ver om uit te leggen wat er precies mis is met die dataset, maar wat er feitelijk gek is aan de grafiek is niet de piek in sterfte binnen enkele dagen na de 2e vaccinatie, maar dat er vanaf een dag of 7 nagenoeg niemand meer zou sterven uit deze groep. Dat komt omdat iemand die op 25 maart 2021 zijn 2e prik kreeg en bijvoorbeeld op 3 april overleed al in de selectie van april zit, die Schetters niet heeft meegenomen. Nogal een stuitende blunder, hoewel de dataset sowieso niet erg bruikbaar is.
Aukema schrijft wel zelf: “de dataset kan niet helemaal correct zijn” maar geeft dan als argument dat die maar tot april 2022 vaccinaties bevat en daarom niet compleet is, wat erop kan wijzen dat hij de serieuzere problemen nooit geconstateerd heeft. De grafiek van Schetters kon ik tenminste nog reconstrueren op basis van de data maar wat Aukema hier doet niet:
In plaats van 3234 overleden personen vind ik er maar 2006 die overleden zouden zijn op dag 0-7 (eigenlijk al iets meer dan een week) na eerste vaccinatie. En daarmee kom je uit op gemiddelde sterftekans die hij ook noemt, dus is volgens zijn logica de sterfte na een eerste vaccinatie helemaal niet “beduidend hoger dan normaal het geval zou zijn geweest.”
Hoofdstuk 8
Titel van dit hoofdstuk is ‘Medische Overwegingen’. Jan Bonte en Jona Walk geven hierin een overzicht van alle mogelijke bijwerkingen van de covidvaccins. Iets nieuws biedt dit hoofdstuk volgens mij niet voor wie dit onderwerp gevolgd heeft. Hoewel Bonte en Walk veel studies waaraan ze refereren wel wat kritischer tegen het licht hadden mogen houden, komen ze tot een redelijk ingetogen conclusie:
Met bovenstaand overzicht hebben we duidelijk proberen te maken hoe de verschillende vaccins tegen Covid-19 tot overlijden zouden kunnen leiden en zo een bijdrage zouden kunnen leveren aan de oversterfte. Helaas is het met de gerefereerde studies in dit hoofdstuk niet mogelijk een conclusie te trekken over hoeveel mensen er overleden zijn als gevolg van vaccinatie – we weten eigenlijk nog veel te weinig.
Wie op zoek is naar kritische beschouwingen doet er goed aan de studies op te zoeken op PubPeer. Een veel bekritiseerde studie is bijvoorbeeld deze van Fraiman et al. Bij Bonte en Walk vind je niets van dat soort kritiek terug.
(Over de persoon Jan Bonte zal ik hier verder maar zwijgen, daar kun je zelf zo genoeg over vinden)
Hoofdstuk 9
In dit slothoofdstuk zijn vermoedelijk hoofdzakelijk Meester en Jacobs zelf weer aan het woord. Met betrekking tot het interessantste hoofdstuk 6, leggen ze toch een wat ander accent op de mogelijke verklaringen voor de hoge sterfte onder ongevaccineerden
“Dat gegeven laat zich bijna niet anders verklaren dan door datavervuiling.” is mijns inziens niet onderbouwd. Een poging om te analyseren of een heftig healthy vaccinee effect op korte termijn, wat ze dus wel noemen als mogelijke verklaring, het op zich al niet afdoende zou verklaren ondernemen ze namelijk niet echt.
Meester en Jacobs beklagen zich er ook over dat ze niet serieus worden genomen:
De Nederlandse media, met verschillende wetenschapsjournalisten voorop, hebben tot nu toe alles aangegrepen om een mogelijke verdenking van de vaccins al bij voorbaat belachelijk te maken. Wetenschappelijk werk dat anders concludeerde werd bij voorbaat niet serieus genomen, en elke studie die in het straatje van politici of journalisten kwam werd juichend ontvangen. Dat is natuurlijk geen situatie waarin de waarheid, wat deze ook mag zijn, makkelijk boven tafel komt.
In dit verband is het tekenend dat we dit onderzoek zelf moesten financieren. De recente ophef over het artikel waar we op bladzijde 2 uit citeren is ook een teken aan de wand. Onze samenleving verkeert nu in een gezamenlijke mindset waarin welke kritiek op de vaccins tegen Covid-19 dan ook nog steeds niet wordt geaccepteerd. De media nodigen keer op keer dezelfde opiniemakers uit om deze situatie in stand te houden.
Opmerkelijk is dat ze hierbij als voorbeeld verwijzen naar het artikel van Saskia Mostert et al. Daar was inderdaad ophef over, maar niet bepaald om niets. Er staat inmiddels een Expression of Concern bij en het zou mij sterk verbazen als het onderzoek van de commissie wetenschappelijke integriteit dat het Prinses Máxima Centrum is gestart niet binnen korte tijd zal leiden tot intrekking van het artikel. Er speelt ook nog een plagiaat mee. Het is echt merkwaardig dat Meester en Jacobs de problemen met het artikel afdoen met ‘ophef’. Zie ook mijn persoonlijke blog: Plagiarism in that terrible BMJ Public Health article by Mostert et al.
Conclusie
Het is dus best een broddelwerk geworden. Dat het niet eerst (of in ieder geval deels) voor peer review is aangeboden hoeft niet te verbazen: Meester liet al herhaaldelijk weten daar op dit dossier niet meer op te vertrouwen.
Andere kritische besprekingen vind je bijvoorbeeld op LinkedIn bij Chi Luen Chiu en Anne Laning. En Marc Bonten (toegevoegd op 20/9/2024).
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Op https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/hoe-de-agrolobby-ons-land-met-nepnieuws-overspoelt staat een recent artikel over Marc Jacobs, de tweede auteur van het rapport over oversterfte. Uiteraard heeft Marc Jacobs in het rapport over oversterfte verzwegen om te vermelden dat hij ook toen al erg actief was bij Agrifacts. Dat geeft een mooi inkijkje in de weinig transparante werkwijze van Marc Jacobs. Dit verzwijgen is in strijd met norm 44 van de Gedragscode (“44. Wees open en volledig over de rol van externe belanghebbenden, opdrachtgevers, financiers, mogelijke belangenconflicten en relevante nevenwerkzaamheden.”).
Verder blijkt een website van Wendy Mittemeijer met een interview met Marc Jacobs niet meer te bestaan / niet meer te werken. Gelukkig is dit interview bewaard gebleven https://archive.is/UpuyP Ook dit interview geeft een mooi inkijkje in de werkwijze van Marc Jacobs.
Marc Jacobs liegt in dit interview (“Zelf pleit ik voor open dialoog.”), want het is algemeen bekend dat Marc Jacobs iedereen blokt die het niet met hem eens is.
Ook zijn uitspraak “Wetenschap bedrijven is de verbinding zoeken, elkaar fysiek ontmoeten en kunnen zeggen: ik zie dat anders, leg eens uit.” is onzin / een leugen, want Marc Jacobs heeft tot heden hier op Kloptdatwel niet gereageerd op de blog van Pepijn van Erp. Dezelfde Marc Jacobs heeft tot heden ook niet gereageerd op “comments” van mij en anderen bij het rapport op ResearchGate.
@Renate1 en @Hans1263, Radboud UMC arts/onderzoeker Jona Walk verzwijgt in een recent interview met Ab Gietelink dat ze als arts op de IC van het Radboud UMC werkt.
Waarom mogen patiënten van het Radboud UMC niet weten dat er op de IC van dit academisch ziekenhuis een arts werkt, te weten Jona Walk, een intensivist-internist in opleiding, die optredens verzorgt voor een kanaal van Ab Gietelink, te weten https://www.alternatief.tv/ ?
Het interview staat op YouTube (“392 De Vierde Golf, Corona en Oekraïne. Peter van der Vlis Jona Walk….”). https://www.youtube.com/watch%3Fv%3D1oKF2xsLHn4&ved=2ahUKEwjTiNuGtO2LAxUOhf0HHS6MPHMQFnoECAIQAg&usg=AOvVaw3dkPBLaDXUKAYeMKIeg1D3
@Klaas van Dijk
Ik moest opzoeken wie deze Gietelink is en na enig bladeren op zijn abjecte site kreeg ik algauw een vieze smaak in mijn mond. Weer wat geleerd. Wat me ook opvalt: wat spelt deze man beroerd.
Als mw. Walk zich met dit soort vergif inlaat, betekent dat automatisch dat je je maar beter ver van mw. Walk kunt houden. Je moet absoluut niet in het Radboud terechtkomen,
@Hans1263, de Radboudumc arts Jona Walk, werkend op de IC van het Radboud UMC, weet heel goed wat ze doet. Ze gaat bewust in zee met Ab Gietelink, want ze weet van te voren dat ze dan geen kritische vragen zal krijgen. Andersom is erg goed gedocumenteerd dat Jona Walk het gesprek met haar vele critici juist uit de weg gaat. Ze weet namelijk van te voren dat ze het dan op de inhoud zal gaan verliezen.
Volgens mij is het vrij logisch dat Jona Walk zit inlaat met iemand als Ab Gietelink. Het is volgens mij een logisch gevolg van de keuze van deze Radboudumc arts om nauw te gaan samenwerken met mensen als datasjoemelaar Wouter Aukema, nepnieuwsverspreider Marc Jacobs en de onlangs van LinkedIn verwijderde Herman Steigstra.
Ab Gietelink heeft zich ooit laten verleiden tot het aangaan van een inhoudelijk debat met Maarten Keulemans van de Volkskrant. Dat werd een drama voor Ab Gietelink. Zie bijvoorbeeld https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/cafe-weltschmerz-kan-de-waarheid-niet-aan-en-verwijdert-coronadebat en https://www.villamedia.nl/artikel/mijn-wapens-zijn-de-cijfers-en-mijn-communicatieve-vaardigheden
Al met al is dit optreden van de Radboud UMC arts Jona Walk https://www.radboudumc.nl/personen/jona-walk_1 bij Ab Gietelink geen goede reclame voor het Radboudumc. M.i. is het veelzeggend voor het Radboud UMC dat dit academisch ziekenhuis tolereert / faciliteert dat hun arts Jona Walk dit kan en mag doen.
Wat correspondentie met Lareb over de Radboud UMC arts/onderzoeker Jona Walk
Jona Walk en de VU hoogleraar Ronald Meester hebben op 7 februari 2025 via LinkedIn een sterk op elkaar lijkend verslag gepost van een bespreking die ze hebben gehad met mensen van het RIVM, CBS en Lareb. Bij dit gesprek was ook aanwezig de Amsterdam UMC onderzoeker Bram Bakker, auteur en samensteller van Hoofdstuk 6 van het oversterfterapport van Ronald Meester & co. Een gearchiveerde versie van de posting van Ronald Meester staat op https://web.archive.org/web/20250304091407/https://nl.linkedin.com/posts/ronald-meester-38b71b115_enkele-weken-geleden-bezochten-bram-bakker-activity-7294379092081070080-dLQh Een gearchiveerde versie van de posting van Jona Walk staat op https://web.archive.org/web/20250210080319/https://nl.linkedin.com/posts/jona-walk-2b707554_enkele-weken-geleden-bezochten-ronald-meester-activity-7294380937990074368-tHR5
Ronald Meester schreef in zijn verslag het volgende over Lareb: “Wel leidde de afspraak tot goed contact met het Lareb. Hun data zouden mogelijk verder inzicht kunnen geven in eventuele misclassificatie bias. Wij zijn samen bezig met een concreet onderzoeksvoorstel.”
Jona Walk gebruikte dezelfde drie zinnen, maar voegde er nog iets aan toe: “Wel leidde de afspraak tot goed contact met het Lareb. Hun data zouden mogelijk verder inzicht kunnen geven in eventuele misclassificatie bias. Wij zijn samen bezig met een concreet onderzoeksvoorstel, daarover schrijven wij later meer.”
Een aantal dagen later schreef Jona Walk in een reactie op LinkedIn: “Het onderzoek wat ik zou willen doen met het Lareb maakt op een andere manier gebruik van hun data. We zullen daar t.z.t. over rapporteren als de details zijn uitgewerkt.” (screenshot).
Op zaterdag 1 maart 2025 heb ik aan een aantal mensen van Lareb een uitgebreide mail gestuurd waarin ik Lareb heb gewaarschuwd voor het aangaan van een wetenschappelijk samenwerkingsverband met Jona Walk. Ik heb o.a. aan Lareb uitgelegd dat deze Radboud UMC arts/onderzoeker al geruime tijd niet wenst te werken volgens alle regels en richtlijnen van de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit. Ik heb ook uitgelegd dat het voor Lareb extreem problematisch is dat Jona Walk de keuze heeft gemaakt om nauw te gaan samenwerken met de beruchte datasjoemelaar Wouter Aukema https://retractionwatch.com/2021/07/02/journal-retracts-paper-claiming-two-deaths-from-covid-19-vaccination-for-every-three-prevented-cases/
Lareb heeft hier erg goed op gereageerd. Afgelopen zondag kreeg ik al een e-mail van Astrid Kant. Daarin stond o.a.: “het is ook helemaal niet de bedoeling met Jona Walk samen te werken.”
Eergister kreeg ik als reactie onderstaande mail:
“From: Agnes Kant; To: Klaas van Dijk; Cc: Eugene van Puijenbroek; Sent: Monday, March 03, 2025 4:30 PM; Beste Klaas, Dank voor de informatie. Omdat Eugene van Puijenbroek vakantie heeft toch even een reactie van mij. Er is een bijeenkomst geweest bij RIVM waarbij gediscussieerd is over onderlinge kritiek op onderzoeken naar oversterfte. Daar was Eugene namens Lareb bij aanwezig, en ook Jona Walk en een aantal anderen waar zij mee samen werkt. De manier waarmee zij vervolgens op sociale media verslag gedaan hebben hiervan is onjuist. Dat onderstreept nog eens dat van samenwerking geen sprake kan en zal zijn. Met vriendelijke groet, Prof. dr. Agnes Kant Directeur”.
Volgens mij is het erg goed dat Lareb dit op deze wijze aan mij heeft gecommuniceerd.en volgens mij is het erg goed dat Lareb niets meer te maken wil hebben met het clubje rond Ronald Meester, Jona Walk, Bram Bakker & co. Wel denk ik dat de afdeling PR van het Radboud UMC niet blij zal zijn deze uitspraken over hun arts/onderzoeker Jona Walk.
Daarnaast rijzen vragen over de visie van het RIVM en van het CBS over de beide postings op LinkedIn over het gesprek met Ronald Meester & co. Kunnen deze organisaties zich wel vinden in de wijze waarop Ronald Meester en Jona Walk via het professionele netwerk LinkedIn verslag hebben gedaan van deze bijeenkomst?
Kleine verbetering: Agnes Kant i.p.v. Astrid.
@Hans1263, uiteraard heb je gelijk, veel dank hiervoor.
Op https://www.lareb.nl/Knowledge/FilePreview?id=51293&p=10938 staat een PDF van de meest recente publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift van onderzoek van Lareb naar bijwerkingen van de cononavaccins. Dit artikel, “The association between coronavirus disease 2019 vaccination during pregnancy and neonatal health outcomes”, Petra Woestenberg et al., Pediatric Investigation, is gepubliceerd op 7 november 2024. Via https://www.lareb.nl/publicaties-en-rapporten kun je nog veel meer vinden.
Dit is al het eerste cruciale verschil tussen Jona Walk en Lareb.
Jona Walk dumpt de bevindingen haar onderzoek naar bijwerkingen van de coronavaccins, Hoofdstuk 6 in het rapport van Ronald Meester & Marc Jacobs, op ResearchGate, een medium zonder enige kwaliteitscontrole, terwijl Lareb vergelijkbare bevindingen netjes publiceert in een wetenschappelijk tijdschrift met een fatsoenlijke peer-review.
Daarnaast staan in dit artikel diverse citaten die onverteerbaar zijn voor Jona Walk en voor alle anderen die hebben meegewerkt aan het rapport van Ronald Meester & Marc Jacobs. Hieronder drie voorbeelden:
* “Pregnant women have a higher risk of maternal mortality and morbidity, and neonatal morbidity after an infection with SARS-CoV-2. [4] These health risks can be reduced by COVID-19 vaccination. [5, 6]”. (Inleiding)
* “In the Netherlands, we previously studied the safety of COVID-19 vaccination during pregnancy with respect to reactogenicity [8], miscarriage [9], preterm delivery [10], and major congenital malformations in the offspring. [11]. In these studies we supported the growing body of evidence regarding the safety of COVID-19 vaccination during pregnancy.” (Inleiding)
* “The findings contribute to the growing body of evidence on the safety of the COVID-19 vaccination during pregnancy on neonatal health outcomes.” (laatste zin van de Discussie).
Lareb moet dus bij een eventuele samenwerking met Jona Walk & co. flink gaan inleveren op het niveau en de kwaliteit van gezamenlijke documenten / onderzoeksvoorstellen, want Jona Walk zal nooit kunnen accepteren dat bovenstaande teksten in gezamenlijke documenten / onderzoeksvoorstellen komen te staan. Idem voor de anderen (waaronder uiteraard Ronald Meester).
Hetzelfde probleem is er voor onderzoeksinstellingen die willen gaan samenwerken met de welbekende jonge-aarde creationist Pieter Borger: ook dan zal Pieter Borger nooit kunnen accepteren dat in gezamenlijke teksten / onderzoekdsvoorstellen uitspraken komen te staan (over een gemeenschappelijke voorouder van de mens en apen) die strijdig zijn met wat dan ook in Genesis 1-11 van de bijbel.
Daarnaast kan het ook niet eens, want in de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit staat heel erg duidelijk, in punt 8 in Hoofdstuk 1 en in norm 15, dat zulke samenwerkingsverbanden alleen maar mogen worden aangegaan als er zekerheid is dat het gezamenlijk product voldoet aan alle regels en richtlijnen van deze Gedragscode.
Ronald Meester, Jona Walk en Bram Bakker hebben alle drie luid en duidelijk en in het openbaar verklaard dat ze niet (langer) wensen te werken volgens alle regels en richtlijnen van deze Gedragscode. Het is zelfs de hoofdreden dat Jona Walk voortdurend moet verzwijgen en/of moet verdoezelen dat ze sinds begin 2023 weer als arts/onderzoeker is verbonden aan het Radboud UMC.
Samenvattend, Ronald Meester, Jona Walk en Bram Bakker zijn er zelf voor verantwoordelijk dat niemand meer met hen wil samenwerken en dat niemand hun schrijfsels serieus neemt.
Het rapport van Ronald Meester & Marc Jacobs over oversterfte is niet transparant over de namen van de auteurs die hebben bijgedragen aan de teksten van de verschillende hoofdstukken. Zo staat bij Hoofdstuk 8 (“Medische overwegingen”, pagina 143 – 161) alleen een voetnoot waarin staat: “Het onderzoek in dit hoofdstuk is voornamelijk uitgevoerd door Jan Bonte, arts en dr. Jona Walk, arts”. Gelukkig staat op pagina 158: “Er zijn steeds meer studies die de niet-specifieke effecten van vaccinatie onder gecontroleerde omstandigheden inzichtelijk maken; zo lieten Nijmeegse onderzoekers (waaronder een van de auteurs van dit hoofdstuk, JW) zien dat mensen na een BCG vaccinatie anders reageren op infecties met gele koorts virus of malariaparasieten. [227, 228].”
Radboud UMC arts/onderzoeker Jona Walk is dus 1 van de auteurs van Hoofdstuk 8 van dit rapport. Er zijn veel kanttekeningen te zetten bij de wijze waarop de Radboud UMC arts/onderzoeker Jona Walk dit onderzoek heeft uitgevoerd en bij de wijze waarop ze dit in Hoofdstuk 8 van dit rapport heeft opgeschreven.
(a): haar vraagstelling (“Sinds de introductie van deze vaccins in Nederland wordt onverwacht oversterfte gezien en dit leidde tot de vraag of er een relatie is tussen oversterfte en toediening van de vaccins”, pag. 144) is alleen maar valide als je met goede bronnen kunt onderbouwen dat er inderdaad op dat moment daadwerkelijk een redelijk vermoeden is van een oorzakelijk verband tussen beide fenomenen. Die bronnen zijn er niet, want anders hadden ze wel in dit deel van de inleiding van Hoofdstuk 8 gestaan. Het is omgekeerd, want Jona Walk verwijst hier niet naar goede bronnen die aangeven dat er juist niet sprake is van (een redelijk vermoeden van) zo’n oorzakelijk verband. Het gaat bijvoorbeeld om
* “COVID-19 vaccines and adverse events of special interest: A multinational Global Vaccine Data Network cohort study of 99 million vaccinated individuals”, Kristýna Faksová et al., Vaccine, 12 februari 2024 https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2024.01.100
* “Effectiveness and safety of COVID-19 vaccines on maternal and perinatal outcomes: a systematic review and meta-analysis”, Silvia Fernández-García et al., BMJ Global Health, 4 april 2024 https://doi.org/10.1136/bmjgh-2023-014247
Met andere woorden, Jona Walk probeert hier de doorgaande afname van het aantal broedparen van de Grutto in Nederland te koppelen aan de introductie van de coronavaccins in Nederland.
(b): na de vraagstelling komt het onderdeel Materiaal en Methode. Jona Walk moet hier grondig en gedegen uitleggen hoe ze haar onderzoek, in dit geval een literatuuronderzoek, heeft opgezet en uitgevoerd en hoe anderen dit kunnen repliceren. Jona Walk komt echter niet veel verder dan twee nagenoeg inhoudsloze zinnen (“De meeste studies die bijwerkingen van vaccinatie beschrijven, zijn niet in staat om in te schatten hoe vaak zo’n bijwerking precies voorkomt. (…). Dit hoofdstuk bevat een samenvatting van wat in onze ogen de belangrijkste bijwerkingen zijn van de mRNA vaccins.”, pag 144). Hier zien we dat Jona Walk op een geheel ontransparante wijze (“in onze ogen”) gaat bepalen wat belangrijke bijwerkingen zijn en dat Jona Walk geheel eigenhandig de context heeft bepaald.
Het is geen wonder dat niemand dit serieus neemt.
Jaime Borjas heeft in februari 2025 beter bekeken naar de wijze waarop analyses voor Hoofdstuk 6 zijn uitgevoerd. Bram Bakker is verantwoordelijk voor deze analyses. Jaime Borjas heeft zijn bevindingen in drie lange draden op X gezet, zie hieronder voor de gearchiveerde versies ervan. Pepijn van Erp heeft op 28 februari 2025 dit als aanvulling in bovenstaande blog gezet.
Volgens mij laat Jaime Borjas hier zien (“Wat mij betreft: deze analyse roept an sich niet de verdenking dat de data vervuild is. Helaas alleen dat de auteurs zelf de data hebben vervuild.”) dat Ronald Meester & co. niet hadden mogen stellen dat de data van CBS / RIVM (ernstig) waren vervuild / niet bruikbaar waren (“een ernstig geval van ontbrekende data, of data-vervuiling, die dan ook alle CBS/RIVM-resultaten heel sterk heeft beïnvloed”, pag. 95 van het rapport van Ronald Meester & co).
Bram Bakker reageerde via X als volgt op de eerste draad van Jaime Borjas: “My God, wat een totale idiotie dit.” (Bram Bakker, 15 februari 2025, op X).
https://web.archive.org/web/20250216081434/https://threadreaderapp.com/thread/1890696799456813362.html?s=09 (eerste draad van 15 februari 2025);
https://web.archive.org/web/20250226110752/https://threadreaderapp.com/thread/1893625580639142179.html?s=09 (tweede draad van 23 februari 2025);
https://web.archive.org/web/20250304122241/https://threadreaderapp.com/thread/1895393454764822830.html?s=09 (derde draad van 28 februari 2025).
Op 6 maart 2025 zegt Jaime Borjas het volgende over het rapport van Ronald Meester & co (op X, screenshot):
“Saillant is dat in zo’n tabel nou net de hoeveelheid records ontvangen had moeten staan, terwijl de auteurs daar in Hoofdstuk 7 vervolgens twijfel over gaan lopen zaaien. Hoewel de kaplan meiers zijn gebruikt om de resultaten ‘realistischer’ te maken worden ze getekend over 1000 dagen, en wordt een effect maat (95% lagere sterfte voor gevaccineerden in vier weken) maar 1 keer genoemd. Dit aspect komt steeds terug – ook in de meta-analyse [= Hoofdstuk 4, gedaan door Marc Jacobs, KvD] komt geen goede beschrijvende tabel van de gevonden studies, en eigenlijk zelfs bij het bekijken van hun github (‘om transparantie te bevorderen’) kun je niet makkelijk aflezen welke studies nou uiteindelijk meedoen. Wat je wel krijgt zijn die tientallen grafieken waarvan onduidelijk welk doel ze dienen behalve een beeld te promoten van chaotische literatuur, terwijl Jacobs zelf niet zich houdt aan studies die alleen [naar] mortaliteit kijken.”
Mijn bevindingen over Hoofdstuk 8 (“Medische overwegingen”, samengesteld door Jan Bonte en de Radboud UMC arts Jona Walk) komen hier goed mee overeen.
Al met al zijn dit goede aanwijzingen dat Ronald Meester & co inderdaad doelredeneringen hebben toegepast.