Met veel tamtam hebben 22 ‘experts’ een verzoek ingediend om het eerste wetenschappelijke artikel waarin een PCR-test voor het coronavirus wordt voorgesteld in te trekken. Volgens dit clubje, aangevoerd door moleculair bioloog en creationist Pieter Borger, is er van alles mis met deze test. Die test is ontworpen door internationaal vooraanstaande wetenschappers als Christian Drosten en “onze” Marion Koopmans. Dus om aan te tonen dat ie niet deugt zul je met je argumenten van goeden huize moeten komen, maar dat valt hier nogal tegen.
De aandachttrekkerij voor hun actie die op sociale media al geruime tijd aan de gang was voor het daadwerkelijk indienen van hun ‘retraction paper’ heeft in zoverre succes dat het Russische propagandakanaal RT het heeft opgepikt en FvD Tweedekamerlid Wybren van Haga er kamervragen over heeft gesteld. Het Reformatorisch Dagblad, waarin Borger met enige regelmaat creationistische stukjes publiceerde, besteedde er ook aandacht aan, maar niet op een manier waar hij op gerekend had: “PCR-test overleeft stortvloed aan kritiek“. Volgens Borger had de journalist hem er achter de rug van de wetenschapsredactie om ingeluisd.
De kritiek op de ‘Corman-Drosten paper‘ (Victor Corman is de eerste auteur van het artikel) is vrij technisch van aard en voor iemand die geen expertise op het gebied van PCR in huis heeft, vaak lastig op waarde in te schatten. Ik heb die kennis zeker niet, dus zal me bescheiden opstellen. De club van 22 wordt door Borger onomwonden wel als experts voorgesteld (zie zijn tweet hierboven), terwijl dat duidelijk maar hooguit voor enkelen van hen opgaat. Een ondertekenaar, de Nederlandse kwaadsprekende neuroloog Jan Bonte, geeft het ruiterlijk toe op Twitter:

Aan het slot van dit stuk zal ik nog wat namen laten passeren van de lijst, zoals ik ook op Twitter al deed. Kritiek van (veelal anonieme) tweeps op dat commentaar is dat ik angstvalig zou vermijden op de inhoud van de kritiek van Borger c.s. in te gaan. Dat is aantoonbare onzin, maar een blog als deze leent zich wat beter om mijn opmerkingen op een rijtje te zetten.
Kritiek op Corman-Drosten et al. Eurosurveillance 2020
In het retraction paper (waarvoor ze een eigen website hebben ingericht [gearchiveerde kopie]) staan 10 punten van kritiek, ‘major scientific flaws’ in hun woorden. Die variëren van wobbly primers en problemen met annealing temperatures tot het ontbreken van een voorgeschreven afbreekpunt voor het aantal cycles. Het voert te ver om hier in detail uit te leggen hoe zo’n RT-qPCR test precies werkt, lees dat maar na op Wikipedia en lees bijvoorbeeld een interessant draadje van de Australische viroloog Ian Mackay op Twitter die uitlegt hoe je de procedure nu in de praktijk uitvoert.
Veel van de punten van kritiek komen er op neer dat de primers en probes die in het Corman-Drosten artikel worden voorgesteld niet goed gekozen zouden zijn. Het zijn juist die elementen die in de test (delen) van het rna van het coronavirus moeten herkennen en vermenigvuldigen en rna van andere bronnen links moeten laten liggen. Volgens Borger is de test ‘volledig aspecifiek’:
Dat de patiënten in de ziekenhuizen en op de IC’s met Covid-19 eigenlijk griep zouden hebben, is wat vreemd, gegeven het feit dat griep helemaal niet rondgaat op het moment zoals uit de NIVEL surveillance valt op te maken. Dat de Covid test zo aspecifiek zou zijn dat die ook bij influenza positief kan uitslaan, bedoelt Borger volgens mij ook weer niet.
In een eerder stuk op LinkedIn maakte Borger er wel een punt van dat de Corman-Drosten test ook positief uitslaat bij SARS-CoV (het SARS-virus dat in 2002/2003 opdook) en enkele andere (vleermuis)coronavirussen. Waarom dat precies een probleem zou zijn, kon hij mij toen niet uitleggen (screenshot van deel van de discussie, kort hierna werd Borgers LinkedIn-account verwijderd). De test is juist speciaal zo ontworpen dat hij ook positief is bij SARS-CoV, want materiaal van dat virusmateriaal was makkelijk verkrijgbaar voor laboratoria en kon dus als positieve controle gebruikt worden. Fout positieven levert het niet op aangezien dat virus niet meer is aangetroffen bij mensen sinds 2003, en die vleermuisvirussen natuurlijk ook niet. Drosten legde dat ook al eerder dit jaar helder uit in de media:

Andere risico’s op vals positieven?
Een van de primers zou ook precies matchen met een bacterie, Pantoea agglomerans. Die zou je kunnen aantreffen bij personen met een niet goed functionerend immuunsysteem. Is dat dan iets om je zorgen over te maken? Dat lijkt me niet. Als je opzoekt hoe dat zit met die bacterie kom je er al snel achter dat het gaat om een bacterie die bij planten voorkomt. Als je je bijvoorbeeld prikt aan een besmette plant, zou je een lokale infectie kunnen oplopen. Met een slecht functionerend immuunsysteem kan zo’n infectie uit de hand lopen en zelfs tot sepsis lijden. Dit komt echter zelden voor. En voor je de bacterie in neus of keel aantreft, is het met de persoon in kwestie waarschijnlijk al ernstig gesteld [*], zo iemand gaat niet voor een coronatest naar de teststraat.

Nog een probleempje: sommige primers zouden deels op elkaar kunnen plakken. Theoretisch vast ongewenst, maar levert het in de praktijk ook problemen op? Als ik de volgende paragraaf lees in het artikel van Corman, Drosten e.a., dan lijkt me dat ze dat getest hebben en uitgesloten als probleem:
Maar goed, zoals al gezegd, ik ben geen expert op dit gebied. Wat ik er wel uit opmaak is dat eigenlijk al dit soort kritiekpunten erop neerkomen dat de specificiteit van de Corman-Drosten test niet zo hoog zou zijn. Dat zou dan betekenen dat je veel vals positieven vindt. Dat is echter niet zo, zie daarvoor bijvoorbeeld een blog van de eerdere vermelde Mackay: The “false-positive PCR” problem is not a problem.
Een belangrijke makke van het ‘retraction report’ is het ontbreken van elk experimenteel bewijs dat de aangedragen theoretische bezwaren in de praktijk ook echt vals positieven veroorzaken.
‘Unieke vingerafdruk’ – Borgers creationisme sijpelt door?
Ook in het retraction report staat de ‘vondst’ van Borger dat SARS-CoV-2 een verzwakte variant van SARS-CoV zou zijn. Hij schreef dat al in het voorjaar op in een artikeltje in de American Journal of Biomedical Science & Research. Klinkt indrukwekkend, maar het blijkt een predatory journal. Grappig detail: omstreeks dezelfde tijd als dat de journal Borgers stuk publiceerde, accepteerden ze ook een artikel dat zo duidelijk fake was dat het door geen enkele serieuze peer review heen zou kunnen slippen.
Borger meent als eerste gezien te hebben dat in het rna van het huidige coronavirus een reeks codons (setje van 3 baseparen dat voor een eiwit codeert) voorkomt die haast gelijk is aan de overeenkomstige reeks in het SARS virus van 2003, en die zou uniek zijn. Voor Borger het bewijs (naast zijn verkeerde veronderstelling dat SARS en Covid-19 beide goed met chloroquine behandeld kunnen worden), dat het eigenlijk om dezelfde virussen en ziektes gaat. Het huidige coronavirus zou een afgezwakte variant zijn van SARS-CoV, minder dodelijk inmiddels, maar wel makkelijker verspreidbaar.
Het gaat in SARS-CoV om de eiwitreeks KTFPPTEPKKDKKKKTDEAQ. Nu is zo’n reeks sowieso al wat variabel, de afzonderlijke eiwitten kunnen door meerdere codons gecodeerd worden, Lysine (K) bijvoorbeeld door AAA en AAG. Borger haalt een Science artikel uit 2003 aan, waarin staat dat deze reeks uniek is voor SARS-CoV. Het is echter duidelijk dat je dat moet lezen als ‘we hebben het nog nergens anders aangetroffen’. Wie nu in de databases zoekt op die reeks komt erachter dat de reeks inmiddels in coronavirussen van diverse vleermuissoorten is aangetroffen en ook bij civetten. Daarmee valt het verhaal van Borger al grotendeels in duigen, maar er is ook onderzoek dat laat zien dat de evolutionaire ontwikkelingen die tot de twee virussen heeft geleid vanaf een gemeenschappelijke voorganger al aardig lang geleden uit elkaar zijn gaan lopen. Gepubliceerd in Nature Micriobiology, dus daar mogen we toch wel iets meer gewicht aan hechten dan aan Borgers publicatie in zo’n ‘u-betaalt-wij-publiceren’- tijdschrift.
Het ideetje van Borger paste denk ik iets te mooi in zijn versie van het creationisme om het te laten liggen. Gaat mij hier te ver om dat uit te diepen, maar als de lezer daar meer van wil weten, kan ik de uitvoerige bespreking van Bart Klink van Borgers boek Terug naar de oorsprong, of hoe de nieuwe biologie het tijdperk van Darwin beëindigt waarin het ook gaat over rna-virussen, van harte aanraden: De wetenschappelijke dwaalwegen van een creationistisch bioloog.
De lijst ondertekenaars
Over Borger heb ik het al genoeg gehad, maar wie zijn zijn 21 medestrijders? De lijst ‘lekte’ vroegtijdig uit. De website had pas maandag publiekelijk gemaakt moeten worden, maar iemand deelde al eerder een link, waarna de website beheerder en mede-ondertekenaar, 3D kunstenaar Bobby Malhotra, haastig een wachtwoord op de pagina’s zette. Net te laat om te voorkomen dat iemand die al in webarchieven had opgeslagen. Toen ik daarvan screenshots deelde, betichte Malhothra mij er zelfs van dat ik ze gefotoshopt zou hebben en dreigde nauwelijks verholen mij te gaan hacken. Een lekker heerschap.

Iemand anders die nauw betrokken was bij het schrijven van het rapport is prof. dr. Ulrike Kämmerer, die zich in Duitsland al stevig had geroerd in discussie over de PCR-test, maar bijvoorbeeld ook onzinnige diëten bij kanker promoot. Personen die wat nadrukkelijker als expert worden genoemd zijn die van dr. Michael Yeadon en Kevin McKernan. De eerste was iets belangrijks bij Pfizer (en vertelt onterecht dat de pandemie eigenlijk al over is) en McKernan is iemand die betrokken is geweest bij de ontwikkeling van machines om dna te sequencen. Die weet waarschijnlijk van het clubje nog het beste waar hij het over heeft, maar gaat net als Borger en Malhotra nogal lomp te keer op Twitter tegen o.a. Koopmans en Drosten.
Dan hebben we nog Thomas Binder, een Zwitserse cardioloog, die zich vorig jaar in de picture speelde met complottheorieën over de gifgasaanval in Douma. Rondom corona houdt hij ook nog vol dat er mogelijk een verband is tussen covid-19 en 5g. Eerder dit jaar werd hij enige tijd gedwongen opgenomen in een psychiatrische inrichting.
En bij de Italiaanse ondertekenaars treffen we dr. Stefano Scoglio aan. Een homeopaat, gepromoveerd in de filosofie, die meent dat hij genomineerd is geweest voor de Nobelprijs voor geneeskunde en een van die types is die blijft roepen dat het virus nooit is geïsoleerd.
Vul in de comments hieronder uw eigen bevindingen over deze of anderen van de lijst aan. Er is volgens mij nog genoeg interessants over ze vinden!
Besluit
Wat denken ze eigenlijk te bereiken met hun kritiek op de test? Waarom zou het artikel überhaupt ingetrokken moeten worden als de gekozen primers niet optimaal zijn? Die is immers niet gepresenteerd als de meest optimale test, maar als een test die snel ontworpen is, maar toch heel nuttig kan zijn in het begin van de pandemie. En er zijn inmiddels ook andere tests, met andere primers.
De suggestie die ze willen wekken is dat alle maatregelen die genomen zijn om de verspreiding van het coronavirus te beperken in feite afhangen van deze PCR-test, de eerste die officiële wetenschappelijke erkenning kreeg en door de WHO werd omarmd. Zou je dit steentje uit het bouwwerk van de coronabestrijding weten weg te toveren, dan zou alle grond voor die maatregelen wegvallen. Maar dat is natuurlijk flauwekul. De zieken die opgenomen moeten worden, hebben zonder PCR-test niet opeens een andere ziekte. En zonder PCR-test zou je bij verdenking op besmettelijkheid waarschijnlijk veel vaker en langer in quarantaine moeten, want dan zouden we weer aangewezen zijn op viruskweken die lang niet zo vaak lukken en zeker veel meer tijd in beslag nemen.
Op Twitter hebben ook anderen (waaronder Koopmans) al kritiek geleverd die geheel of delen van het ‘retraction paper’ bespreken. En nogmaals: met dit stuk probeer ik dat rapportje allerminst uitputtend te behandelen. Er zijn anderen die daar veel meer voor gekwalificeerd zijn dan ik, bijvoorbeeld de editorial board van Eurosurveillance, die hier vast een stevige reactie op zal formuleren.
(titelafbeelding: thiagolazarino |Pixabay)
[*] Update 3/12/2020: dit stel ik misschien wel iets te stellig. Er zijn wel onderzoeken die laten zien dat de bacterie ook bij een klein percentage gezonde mensen in de mondholte en de tonsillen is gevonden. Het voorkomen van de bacterie is echter niet voldoende om deze PCR-test positief te laten uitslaan, daar is nog wel meer voor nodig. Degene die het als mogelijk ontwerpprobleem opperde, McKernan, gaf op Twitter ook aan dat hij niet echt verwacht dat dit vals positieven zal veroorzaken. Het is dus eerder gemiereneuk over het ontwerp en dat de auteurs dit hypothetische probleem niet in het artikel hebben besproken.
Update 4/2/2012: Eurosurveillance verwerpt het verzoekt tot intrekking. De reactie gaat in op de snelle peer review en stelt na advies van vijf geraadpleegde onafhankelijke deskundigen:
The consulted experts confirmed that the Corman et al. article was scientifically adequate for its purpose and for the limited data and material available at this early stage in the COVID-19 pandemic. Any laboratory deciding to use the primers and protocol suggested in this article would ascertain the assay for its fitness for purpose and compliance with local quality and accreditation requirements; this is what has happened worldwide since the publication of the article. With more data and evolving knowledge, laboratories have since further improved the initial method, as per usual practice.
Thomas Binder, 1 van de 22 auteurs van Borger et al. (2020), is weer terug op Twitter. Zie https://twitter.com/Thomas_Binder Viskweker annex vitaminepillenverkoper Simon Goddek was al wat langer weer terug op Twitter. Simon Goddek https://twitter.com/goddeketal is nogal blokkerig. Daarom ook een link naar een gearchiveerde versie van zijn account, zie https://archive.is/xDp2h
Ondertussen is de uitspraak van de kantonrechter over het ontslag op staande voet van Rogier Louwen gepubliceerd, zie https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:RBROT:2022:11606 Zie ook https://www.rtlnieuws.nl/economie/life/artikel/5358639/ontslag-docent-erasmus-kritiek-testen-vaccinatie-corona De complete ontslagbrief van Erasmus MC is daardoor nu voor iedereen te lezen. In de ontslagbrief staan 2 tweets van Pieter Borger (‘persoon 5’ in de uitspraak). Beide tweets zijn van 3 juni 2022.
(1): “Beste mensen, we hebben de PCR test van @ [naam persoon 10] getest, waar ook @ [naam persoon 7] zogenaamd aan meewerkte. Volgende week online. Het kostte een jaar maar ja, wetenschappelijke vooruitgang kost tijd omdat je veel experimenten moet doen.”
(2): “Volgende week ga ik u ook vertellen hoe het Erasmus ons tegenwerkte om de data publiek te maken. Alles zwart op wit. 100% betrouwbare journalistiek. Basel. Rotterdam. Overal dezelfde sciëntisme geest. Science is dead.”
De ontslagbrief schetst een ontluisterend beeld van de teloorgang van Rogier Louwen. Totaal verwapt en totaal niet meer voor rede vatbaar. Het was dus volkomen terecht dat Erasmus MC Rogier Louwen op staande voet heeft ontslagen.
In de uitspraak staat zorgelijke informatie over de beide preprints die Rogier Louwen recentelijk samen met onder andere Pieter Borger heeft gepubliceerd.
Pieter Borger verzwijgt in beide preprints dat hij is verbonden aan Wort und Wissen, https://veranstaltungen.wort-und-wissen.org/referenten/borger/ Alleen al op grond van dit punt is er in beide preprints in strijd gehandeld met een norm in Hoofdstuk 3 van de Gedragscode. Het gaat om norm 44 (“wees open en volledig over de rol van externe belanghebbenden, opdrachtgevers, financiers, mogelijke belangenconflicten en relevante nevenwerkzaamheden.”).
Voor zover mij bekend is het voor christenen niet toegestaan om valse getuigenissen af te leggen. Deze week kwam naar voren dat een diepgelovige christen, de welbekende jonge-aarde creationist Pieter Borger (tegenwoordig werkzaam bij Wort und Wissen, een zwaar christelijke organisatie van jonge-aarde creationisten), het geen probleem vindt om willens en wetens valsheid in geschrifte te plegen dan wel om willens en wetens documenten te falsificeren. Falsificeren is een doodzonde voor iedere wetenschapper en heeft als gevolg dat de geloofwaardigheid van een wetenschapper 0 is en 0 blijft. De details zijn na te lezen via https://twitter.com/pjvanerp/status/1628693746014425090 (gearchiveerd op https://archive.is/AEcne en op https://archive.is/LsXA5 ). Opnieuw krijgen we een blik op de achtergronden en op de werkwijze van de auteurs van dit malle retraction request.
Er is wat ophef over het onterecht gebruiken van de beschermde academische titel ‘Dr.’ door co-auteur Jan Bonte in het bewuste manuscript over de PCR test wat is aangeboden aan het tijdschrift Eurosurveillance. Daarom hieronder twee links naar gearchiveerde bronnen waarin heel erg duidelijk staat dat Jan Bonte de beschermde academische titel ‘Dr.’gebruikt.
(1): https://web.archive.org/web/20201128002522/http://www.cormandrostenreview.com/
(2): https://web.archive.org/web/20210209000812/cormandrostenreview.com/icsls/
Voor alle duidelijkheid, Jan (G.J.) Bonte is (en was destijds) een BIG geregistreerde neuroloog die niet is gepromoveerd (aan een Duitse universiteit). Hij mag daardoor niet de titel ‘Dr.’ (of ‘dr.’ of ‘Dr. med.’) gebruiken.
In Duitsland, maar ook in Oostenrijk, is het de regel dat artsen die aan een medische faculteit zijn gepromoveerd zich ‘Dr. med.’ mogen noemen. De titel ‘Dr. rer. nat.’ wordt in landen als Duitsland en Oostenrijk verleend aan mensen die aan een Duitse of aan een Oostenrijkse universiteit in de natuurwetenschappen zijn gepromoveerd. Al deze mensen hebben in Nederland het recht om de beschermde academische titel ‘Dr.’ (of ‘dr.’) te gebruiken.
Hoofdauteur Pieter Borger blijkt al geruime tijd een “Research Associate” te zijn van LOGOS, zie https://www.logosresearchassociates.org/about-us/dr.-pieter-borger Volgens een gearchiveerde versie was dit in ieder geval al zo op 28 januari 2021. Het is vooralsnog onduidelijk of Pieter Borger deze relevante nevenfunctie / (extra) affiliatie al had op het moment dat hij dit retraction request bij Eurosurveillance heeft ingediend. Wel is duidelijk dat Pieter Borger in alle recente publicaties deze relevante nevenfunctie / (extra) affiliatie heeft verzwegen. Goede vriend G weet gelukkig veel te vinden en het Internet Archief heeft veel bewaard.
Daarnaast wordt opnieuw duidelijk dat het wel degelijk correct is om te stellen dat het verplicht is voor Pieter Borger om altijd te verkondigen dat de Aarde <10.000 jaar oud is. Pieter Borger haalt in debatten op Twitter altijd alles uit de kast om dit niet volmondig toe te geven. De informatie op deze website, onder andere op https://www.logosresearchassociates.org/teachingpoints en https://www.logosresearchassociates.org/convictions is wat dat betreft erg duidelijk.
Ik begrijp er dus niets van dat Pieter Borger altijd alles uit de kast haalt om niet volmondig toe te geven dat het verplicht voor hem is om te verkondigen dat de Aarde <10.000 jaar oud is.
In een commentaar van mij uit november 2022 staat dat vier van de zes auteurs van het retraction request, Ulrike Kämmerer, Rainer Johannes Klement, Pieter Borger en Klaus Steger, een preprint hebben gepubliceerd die beschouwd kan worden als een opvolger van dit retration request. De titel ervan was “Major Shortcomings of the First Who-Recommended RT-QPCR to ‘Detect’ SARS-CoV-2 and to ‘Diagnose’ COVID-19”. De subtitel was “NGS Provides Evidence that Successive Waves of SARS-CoV-2 Variants Lack Genomic Relationship”.
Begin april 2023 is deze preprint gepubliceerd in het “International Journal of Vaccine Theory, Practice, and Research”. Dit tijdschrift is niet al te lang geleden opgericht door een stel notoire antivaxxers c.s. Het artikel staat op https://ijvtpr.com/index.php/IJVTPR/article/view/71 en de titel is nu “RT-PCR Test Targeting the Conserved 5′-UTR of SARS-CoV-2 Overcomes Shortcomings of the First WHO-Recommended RT-PCR Test”. De inhoud maakt duidelijk dat het om hetzelfde manuscript gaat.
Auteur Rogier Louwen vermeldt “Department of Medical Microbiology and Infectious Diseases, Erasmus University Medical Center Rotterdam, Rotterdam, Netherlands” als eerste / belangrijkste affiliatie bij zijn naam. Het gaat dus om een Erasmus MC artikel. Dit is een erg vreemde gang van zaken, want auteur Rogier Louwen is in juni 2022 op staande voet ontslagen door het Erasmus MC, zie een eerder commentaar van mij voor de bron met achtergronden over dit ontslag.
Bovendien mogen (voormalige) medewerkers van het Erasmus MC geen artikelen in dit soort tijdschriften publiceren. Dat valt af te leiden uit norm 52 in hoofdstuk 3 van de ‘Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit 2018’. Daarin staat: “richt geen wetenschappelijk tijdschrift op dat op publicaties niet de vereiste kwaliteitscontroles toepast en verleen geen medewerking aan zo’n tijdschrift”.
In een draad op https://twitter.com/MarionKoopmans/status/1644018441332858894 staat een korte reactie van professor Koopmans op dit nieuwe artikel.
Daarnaast is er onduidelijkheid over de affiliatie van Pieter Borger. Ik kan niets vinden over een “Independent Research Institute on Information and Origins, Lörrach, Germany”. Het is mij totaal onduidelijk wat dit is. Daarnaast heeft Pieter Borger meerdere affiliaties / relevante (neven)functies verzwegen, zie https://pubpeer.com/publications/FF2FA4AD7C790C3A0DDEDC1B5B0F9E Het verzwijgen hiervan is niet toegestaan volgens de Gedragscode. In norm 44 staat: “wees open en volledig over de rol van externe belanghebbenden, opdrachtgevers, financiers, mogelijke belangenconflicten en relevante nevenwerkzaamheden”. Erasmus MC / Rogier Louwen is volgens norm 33 van deze Gedragscode verantwoordelijk / aansprakelijk voor dit verzwijgen van relevante (neven)functies van Pieter Borger in deze publicatie (“alle auteurs zijn volledig verantwoordelijk voor de inhoud van het wetenschappelijke product, tenzij dit daarin anders is vermeld”).
Wordt vast vervolgd.