In het NTR programma Dream School wordt een aantal leerlingen gevolgd die zijn vastgelopen in het reguliere schoolsysteem en onder begeleiding van onder andere voormalig wereldkampioen kickboksen Lucia Rijker in een soort privé-onderwijs geholpen worden een nieuwe start te maken. Deze kwetsbare jongeren van tussen de 16 en 23 jaar oud worden daarbij ook blootgesteld aan allerlei coachingstechnieken. In seizoen 7 mag Els van Steijn met ze aan de slag. Zij doet ze een familieopstelling aan, een nogal omstreden methode. Kijk en huiver bij dit fragment:
Wat een familieopstelling inhoudt, wordt wel aardig duidelijk uit dit fragment. De representant speelt dus iemand die hij of zij eigenlijk helemaal niet kent, maar vertelt wel van alles dat als waardevol wordt gepresenteerd. De krankzinnige theorie hierachter is dat de representant relevante informatie tot zich kan laten komen vanuit een alwetend veld.
De methode is bedacht door de omstreden Duitse psychotherapeut Bert Hellinger. Rob Nanninga schreef in 2004 een uitgebreid artikel in Skepter over de oorsprong. Bij het Bert Hellinger Instituut beschrijven ze als volgt hoe dat zou werken met dat veld:
In de special met luisteraarsvragen van de Skepsis podcast van december 2024 hadden we het ook al even over de familieopstellingen, want ondanks het bizarre karakter, neemt de populariteit ervan toe. Er is wel wat experimenteel onderzoek gedaan naar de mogelijke effectiviteit, maar de kwaliteit van het bewijs houdt niet echt over. Lees daarvoor het artikel dat Richard Engelfriet hierover schreef voor de nieuwe Skepter die omstreeks 1 maart zal verschijnen.
Hellinger hield er dus nogal dubieuze ideeën op na, en het is daarom geen wonder dat veel familieopstellers daar aardig ver weg van blijven. Van Steijn is echter opgeleid aan het Bert Hellinger Instituut en haar boeken en website zijn duidelijk doordrenkt met zijn gedachtengoed, dat je op zijn minst als erg conservatief mag omschrijven. Dat wordt ook wel duidelijk als je voor wat ergertainment kijkt naar een gesprek dat ze had met Giel Beelen.
Normaalgesproken is de representant een van de andere deelnemers aan een familieopstelling, hier speelt een medewerker van Van Steijn, Demi Keppel, deze rol. Dit maakt het geheel misschien nog wel dubieuzer. Ook fluistert Van Steijn iedereen voor het gemak zelf maar in wat er gezegd moet worden. Hadden de deelnemers zelf dan tijdelijke verbindingsproblemen met dat alwetende veld? Het maakt het nog meer een tenenkrommend toneelstukje gericht op opwekking van emotie, alles voor de kijkcijfers en gratis reclame voor de onderneming van Van Steijn.
Het hier getoonde fragment komt uit de derde aflevering die gepland staat voor uitzending op 4 maart maar al te bekijken is via NPO Start. Een handige compilatie van alle fragmenten uit afleveringen 2 en 3 die met de familieopstelling te maken hebben, kun je hier bekijken.
