Kloptdatwel?

afslanken

Reclame Code Commissie: Afslanken

by 1 Comment

Pillen, poeders en drankjes voor wie geen zin heeft in een gezonder dieet en meer beweging. Succes helaas niet gegarandeerd.

(zie ook onder ALCACHOFA DE LAON)

Er zijn in de databank 10 uitspraken van de RCC over afslanken.

1. RCC 20 juni 2016 (dossiernummer: 2016/00348)

ghSamenvatting reclame-uiting: aanprijzing van het product GH Balance, een “mannelijke groeihormoon in een pil”, op adverteerders website.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Het product GH Balance is een voedingssupplement en moet worden aangemerkt als een levensmiddel (of voedingsmiddel) in de zin van artikel 2 van de Verordening (EU) 178/2002. Op een dergelijk levensmiddel is Verordening (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten van toepassing. Krachtens artikel 9 lid 1 sub b van deze verordening geldt de lijst van ingrediënten als verplichte voedselinformatie. In artikel 14 lid 1 sub a van de verordening is bepaald dat bij verkoop op afstand – waarvan bij de onderhavige website met bestelmogelijkheid sprake is – de verplichte voedselinformatie beschikbaar is voordat de aankoop plaatsvindt en voorkomt op het materiaal ter ondersteuning van de verkoop op afstand. De RCC is van oordeel dat op grond van deze regelgeving adverteerder in haar uiting op haar website de lijst van ingrediënten moet vermelden. Door dat na te laten, is de uiting niet in overeenstemming met genoemde Verordening (EU) Nr. 1169/2011 en daarmee in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Extra informatie: vervolg op Voorzitter RCC 9 december 2015 (zie hieronder).

*****

2. Voorzitter RCC 22 december 2015 (dossiernummer: 2015/01098)

TijiSamenvatting reclame-uiting: Ti ji afslankpleisters 30st. Afslankpleister zorgt voor een vermindering van de eetlust en een snellere afbraak van vetcellen. Dit alles zal leiden tot een aanzienlijke gewichtsafname. Ingrediënten o.a. Fucus Vesiculosus, Carcinia Cambogia, Gurana.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: misleidend en oneerlijk. Niet kan worden aangenomen dat het product de daaraan in de uiting toegeschreven werking heeft.

*****

3. Voorzitter RCC 9 december 2015 (dossiernummer: 2015/00989)

ghSamenvatting reclame-uiting: betreft het product GH Balance. Diverse claims, o.a. vergroten spiermassa, verwijderen overbodig vet, c.q. verbranden vetweefsel, soepele huid. Product gepresenteerd als “een mannelijke groeihormoon in een pil”. Tribulus Terristris ondersteunt en versnelt de groei van de spiermassa en heeft ook een gunstige invloed op mannelijk libido. Cafeïne helpt bij veeleisende trainingen en heeft positieve invloed op de verbranding van het vetweefsel.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: de uiting is in strijd met de wet voor zover het gaat om gezondheidsclaims voor cafeïne, want de uiting is verboden op grond van artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening. Dat het aangeprezen product door het ingrediënt Tribulus Terristris de daaraan toegeschreven effecten heeft (ondersteuning en versnelling groei spiermassa en gunstig effect op het mannelijk libido), is door adverteerder tegenover hetgeen klaagster stelt op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. Misleidend en oneerlijk. Gebruik van de term “groeihormoon” is onjuist.

*****

4. RCC 5 november 2015 (dossiernummer: 2015/00942)

green-coffee-bean-max-bottleSamenvatting reclame-uiting: reclame voor “Green Coffee Bean Max”, zoals te zien op 27 augustus 2015 op www.greenbreancoffeemax.nl. Zou vetopname verminderen en helpen af te vallen.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Mogelijk is er sprake van gezondheidsclaims met betrekking tot één of meer stoffen die in het product zijn verwerkt, waarbij die claims vallen onder een overgangsregeling van de Claimsverordening, waardoor deze niet in strijd zijn met die verordening. Dat vorenbedoelde overgangsregeling mogelijk van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het product Green Coffee Bean Max kan helpen om af te vallen/gewicht te verliezen, zoals in de uiting gesteld, is door adverteerder niet, althans niet voldoende aannemelijk gemaakt, ook niet door de mededeling dat adverteerder vaak van klanten verneemt dat het product goed werkt. Dat de uiting de volgende nuancering bevat: “het resultaat van Green Coffee Bean Max is niet gegarandeerd maar kan wel behaald worden” maakt bovenstaand oordeel niet anders. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: zie ook de tweede update bij dit artikel.

*****

5. Voorzitter RCC 7 augustus 2015 (dossiernummer: 2015/00589)

017307Samenvatting reclame-uiting: reclame voor de aanbieding voor “De Tuinen Groene Koffie” op www.detuinen.nl. In de uiting wordt met betrekking tot dit product onder meer gezegd: “Ondersteunt de energiehuishouding en heeft een positieve invloed op de vetverbranding.”. Het product bevat blijkens de ingrediëntendeclaratie op de website onder meer “Yerba Matte Leaf Extract”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: geen aanleiding om de onderhavige uiting in strijd met de Claimsverordening te achten. Er is sprake van een gezondheidsclaim met betrekking tot een botanische stof (Yerba Mate) die in het product is verwerkt, en die valt onder een overgangsregeling van de Claimsverordening. Hierdoor is de claim, indien aan de overige eisen wordt voldaan, niet in strijd met die verordening. Het feit dat deze overgangsregeling van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het aangeprezen product een afslankend effect heeft, is door adverteerder op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. In dit verband kon adverteerder op grond van het voorgaande niet volstaan met enkel te verwijzen naar de ‘on hold’ status. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: zie ook de eerste update bij dit artikel.

*****

6. RCC 11 juni 2015 (dossiernummer: 2015/00276)

groene-koffie-600x300Samenvatting reclame-uiting: reclame voor het “voedingssupplement” “Groene koffie 1500” op www.groenekoffie1500.nl. Het product zou helpen bij het afslanken.

Oordeel: klacht grotendeels gegrond.

Samenvatting uitspraak: onduidelijke respectievelijk ontbrekende informatie omtrent de ingrediënten vitamine B12 en Arabica bonen. Op dat punt misleidend en oneerlijk. In de uiting wordt aan het product Groene koffie 1500 een afslankende werking toegeschreven, waardoor er sprake is van gezondheidsclaims als bedoeld in artikel 2 lid 5 van de Europese Claimsverordening. Claims o.a. reguleren eetlust, snellere stofwisseling, hogere vetverbranding, verbeterde en efficiëntere afvoer van afvalstoffen. In dit geval gaat het om een kruidenextract waarvoor nog geen gezondheidsclaims geautoriseerd zijn en wat betreft green coffee is er geen sprake meer van een zogenaamde ‘on hold’ claim, die zou kunnen worden beschouwd als was deze voorlopig toegelaten. Derhalve in strijd met artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

7. Voorzitter RCC 19 november 2012 (dossiernummer: 2012/00945)

SlipperSamenvatting reclame-uiting: advertentie voor SlimReflex® Therapeutische Bioslippers in de catalogus van HomeShopper (pag. 14). Onder een foto van de slippers staat onder meer: “Met deze nieuwe SlimReflex® massageslippers zal u ook afvallen” en “u wordt slanker zonder dieet of medicijnen. Verlies ook uw overtollige kilo’s en bestel uw SlimReflex® slippers vandaag nog!”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Nu door klaagster gemotiveerd is aangevochten dat men door het dragen van de aangeprezen slippers slanker wordt zonder dieet of medicijnen, ligt het op de weg van adverteerder om aannemelijk te maken dat dit product de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Adverteerder heeft dit niet gedaan. Misleidend, oneerlijk.

*****

8. RCC 9 juli 2012 (dossiernummer: 2012/00457)

198476Samenvatting reclame-uiting: Refresh Teacaps (EGCG; capsules) ondersteunt bij natuurlijk afvallen, helpt bij overgewicht, verhoogt de vetverbranding, verhoogt het basaalmetabolisme.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: De Keuringsraad KOAG/KAG heeft meegedeeld dat deze uiting niet aan de KAG is voorgelegd en uit de door adverteerder overgelegde correspondentie met de Keuringsraad betreffende de website kan niet worden afgeleid dat deze betrekking heeft op goedkeuring van de thans bestreden uitingen. Met betrekking tot de onderbouwing van de claim “verhoogt de vetverbranding” heeft klager gemotiveerd en onderbouwd met (verwijzingen naar) wetenschappelijke literatuur aangevoerd dat het door adverteerder genoemde onderzoek van Boschmann en Thielecke uit 2007 niet de conclusie rechtvaardigt dat EGCG leidt tot gewichtsverlies. Adverteerder heeft hierop niet gereageerd en daarmee de voor het product Refresh Teacaps gemaakte claim “Verhoogt de vetverbranding” onvoldoende aannemelijk gemaakt. Hetzelfde geldt voor de claims “Verhoogt het basaalmetabolisme” en “Helpt bij overgewicht”. Voor de eerste claim is door adverteerder geen wetenschappelijke onderbouwing overgelegd. Voor de tweede claim komt de Commissie tot de conclusie dat een eventueel positief resultaat van EGCG met  betrekking tot gewichtsverlies kan worden toegeschreven aan een combinatie van EGCG met cafeïne,  maar dat voor het geclaimde gunstige effect van uitsluitend EGCG op gewichtsverlies onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing bestaat. De reclame is misleidend en daardoor oneerlijk.

Extra informatie: zie voor EGCG ook onder “Kanker”.

*****

9. RCC 5 april 2012 (dossiernummer: 2012/00186)

SlipperSamenvatting reclame-uiting: advertentie voor “afslankslippers”. Onder het kopje “Val kilo’s af” staat onder meer: “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!” en “Deze afslankslippers zijn bezet met massageknoppen voor de reflexzones van de spijsverteringsorganen”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft niet aannemelijk gemaakt dat het enkele dragen van de afslankslippers de gevolgen heeft die in de uiting worden genoemd, met als resultaat dat men zienderogen afvalt en snel het ideale gewicht bereikt, zoals in de uiting wordt gesteld.  Voorts vormt het bericht van 28 april 2007 op de website van VARA KASSA, dat bij het verweer is overgelegd, waarin sprake is van een dame die de slippers 4 weken droeg en ongeveer 5 kilo afviel, onvoldoende grondslag voor de mededeling “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!”. Misleidend, oneerlijk.

*****

10. RCC 14 mei 2008 (dossiernummer: 2008/08.0125)

sdSamenvatting reclame-uiting: uiting van Gustavsson Vandermark Orthomoleculair Laboratorium op de website http://www.slimmingdrops.nl waarin onder andere staat: “revolutionaire afslankdruppels”, “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren” en “Het product is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft geen wetenschappelijke artikelen overgelegd ter onderbouwing van de stellingen: “revolutionaire afslankdruppels” en “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren”. Adverteerder heeft slechts enige samenvattingen van artikelen overgelegd, waarin met betrekking tot een aantal ingrediënten voorzichtige conclusies staan die niet met adverteerders stellingen in de uiting overeenkomen. Misleidend, oneerlijk.

*****

Reclame Code Commissie: Alcachofa de Laon

by 2 Comments

Afvallen door middel van artisjokharten. Bekend van de spotjes op TV, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat het ook werkt.

Er zijn in de databank 3 uitspraken van de RCC over Alcachofa de Laon.

1. RCC 25 augustus 2015 (dossiernummer: 2015/00769)

AlcaSamenvatting reclame-uiting: uitingen voor Alcachofa de Laon afslankdrankjes, waaronder een televisiereclame met verschillende testimonials waarin gebruikers van dit product vertellen hoeveel kilo zij zijn afgevallen en binnen welk tijdsbestek, en uitingen in de gebruiksaanwijzing op de website www.tommyteleshopping.com.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: geen sprake van één of meer goedgekeurde gezondheidsclaims in de zin van de Claimsverordening waar het betreft enerzijds artisjok/cynarine en/of L-carnitine en anderzijds het afslankende of gewichtsbeheersende effect of een vermindering van het hongergevoel. Ook geen “on hold claim”. De uitingen zijn in strijd met artikel 10 lid 1 Claims-verordening, voor zover daarin een verband wordt gelegd tussen (de ingrediënten van) Alcachofa de Laon enerzijds en een afslankend of gewichtsbeheersend effect of een vermindering van het hongergevoel anderzijds. Voorts zijn de claims die zinspelen op de snelheid of mate van gewichtsverlies in strijd met artikel 12 sub b van de Claims-verordening. Niet relevant of de gewraakte claims door klanten van adverteerder worden geuit of door acteurs of anderszins. Het product bevat een kunstmatige zoetstof (sucralose), dus de mededeling “Alcachofa de Laon ingrediënten zijn 100% natuurlijk” is onjuist.

*****

2. RCC 10 juli 2014 (dossiernummer: 2014/00250)

AlcaSamenvatting reclame-uiting: uitingen voor Alcachofa de Laon afslankdrankjes. Onder meer in een televisiereclame met teksten als “Ik ben 13 kg kwijtgeraakt in 1 maand”, “Ik ben eraan begonnen en het werkte direct”, “Lichaam wordt ontgift, vetverbranding versneld” en “Het is ontzettend effectief en je verliest heel snel en gemakkelijk je overgewicht”. Op de website www.tommyteleshopping.com staat onder meer “Stilt de honger/ Bevordert de vetverbranding en stoelgang/Alcachofa de Laon ingrediënten zijn 100% natuurlijk” en “In de kern van artisjok zit cynarine, het snelste en meest krachtige gewichtsverliessupplement ooit bekend”. Ook uitingen in de gebruiksaanwijzing.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: geen sprake van één of meer goedgekeurde gezondheidsclaims in de zin van de Claimsverordening waar het betreft enerzijds artisjok/cynarine en/of L-carnitine en anderzijds het afslankende of gewichtsbeheersende effect of een vermindering van het hongergevoel. Ook geen “on hold claim”. De uitingen zijn in strijd met artikel 10 lid 1 Claimsverordening, voor zover daarin een verband wordt gelegd tussen (de ingrediënten van) Alcachofa de Laon enerzijds en een afslankend of gewichtsbeheersend effect of een vermindering van het hongergevoel anderzijds. Voorts zijn de claims die zinspelen op de snelheid of mate van gewichtsverlies in strijd met artikel 12 sub b van de Claimsverordening. Het product bevat een kunstmatige zoetstof, namelijk sucralose, dus de mededeling “Alcachofa de Laon ingrediënten zijn 100% natuurlijk” is onjuist.

*****

3. Voorzitter RCC 19 december 2012 (dossiernummer: 2012/00973)

AlcaSamenvatting reclame-uiting: televisiecommercial op Tel Sell voor Alcachofa Slimming Shots, waarin onder meer wordt gesteld dat deze Slimming Shots een natuurlijk product met artisjokken en 15 andere ingrediënten zijn die gezamenlijk hebben bewezen een goede invloed op de gezondheid te hebben en helpen om af te vallen met echte, blijvende resultaten, de belofte van eenvoudig kilo’s afvallen en uitingen over cholesterolniveau en bloeddruk verlagen.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: ingevolge artikel 20 lid 2 onder a van de Warenwet is het verboden eet- en drinkwaar aan te prijzen met gebruikmaking van vermeldingen of voorstellingen, die aan de waar eigenschappen toeschrijven inzake het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte van de mens, of die toespelingen maken op zodanige eigenschappen. In de reclame-uiting is sprake van verboden claims in de zin van artikel 20 lid 2 onder a van de Warenwet. Andere claims zijn gezondheidsclaims in de zin van artikel 2 lid 5 van de Claimsverordening. Op grond van artikel 12 sub b van de Claims-verordening zijn gezondheidsclaims die zinspelen op de snelheid of mate van gewichtsverlies bij voorbaat niet toegestaan.

*****

Groene koffie: ander nummer, nog steeds misleiding

by 17 Comments

De Reclame Code Commissie (RCC) heeft reclame voor een supplement met de naam ‘Groene koffie 1500’ afgekeurd. Het product zou helpen bij het afslanken, maar de RCC acht de betreffende reclame misleidend en in strijd met de Europese verordening inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen.

Groene koffie 1500 van de gelijknamige website www.groenekoffie1500.nl
Groene koffie 1500 van de gelijknamige website www.groenekoffie1500.nl

Groene koffie als afslankmiddel is in skeptische kringen niet onbekend. In 2012 verklaarde de RCC al een klacht van Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, tegen reclame voor het product Green Coffee 800+ gegrond. Volgens de RCC was niet aangetoond of voldoende aannemelijk gemaakt dat Green Coffee 800+ de afslankende werking heeft die daaraan wordt toegeschreven. De reclame voor het product was misleidend en daarmee oneerlijk. Begin dit jaar schreef Pepijn van Erp een stuk over frauduleus onderzoek naar groene koffie en de dubieuze rol die de Amerikaanse tv-dokter Dr. Oz speelde bij de promotie van het vermeende afslankmiddel.

Dit keer ging het dus om Groene koffie 1500, eenzelfde soort product met een ander nummertje. Volgens de website waarop de reclame werd gemaakt is Groene koffie 1500 “de opvolger van Green coffee 800, Green coffee 1000 en Green coffee 1000 plus. Green coffee 1500 is de meest geavanceerde formule”. De persoon die de klacht aanbracht, was niet onder de indruk van dit beweerdelijk zeer geavanceerde supplement en voerde aan dat voor de geclaimde afslankende werking geen wetenschappelijk bewijs voorhanden is. Klaagster stelde onder meer:

“Eén artikel dat een beetje in de buurt komt, is “Can green tea preparations help with weight loss?”. Het gewichtsverlies dat hier werd waargenomen, werd statistisch gezien echter niet de moeite waard genoemd.”

Dat ging dus over groene thee-preparaten, maar het onderzoek is toch relevant omdat Groene koffie 1500 mede en misschien zelfs wel vooral een extract van groene theebladeren bevat. De eerste klacht was dan ook dat de benaming ‘green coffee‘ (nu kennelijk weer in het Engels) misleidend was. Die klacht wijst de RCC af, omdat de adverteerder inmiddels ook Arabica koffiebonen bij de ingrediënten had vermeld. De reclame is wel in een ander opzicht misleidend, namelijk omdat voor de consument onduidelijk is of er vitamine B12 in het product zit, terwijl deze vitamine wel in de reclame genoemd werd. Verder zijn de in de reclame genoemde gezondheidsclaims – regulering van de eetlust, snellere stofwisseling, hogere vetverbranding, verbeterde afvoer van afvalstoffen – in strijd met de Europese Verordening inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen en daarmee ook in strijd met artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code.

Opmerkelijk is nog dat de adverteerder zich in deze procedure het slachtoffer waande:

“Wat betreft het effect van het bij de in de ingrediënten vermelde “EGCG” zou adverteerder het waarderen als de Commissie tracht om de marktleider op dit gebied juiste informatie te laten verstrekken, alvorens adverteerder “aan te pakken”. Adverteerder stelt:

“Zie oa website “De Tuinen” bij zoekopdracht EGCG. ? extract ter ondersteuning van de vetverbranding”.

In het geval de Commissie “de grotere vissen” zoals bijvoorbeeld “De Tuinen” niet willen aanschrijven, dan zal adverteerder laten onderzoeken in hoeverre “uw organisatie” en “naam klaagster” onafhankelijk zijn ten opzichte van deze aanbieders.”

Nodeloos te zeggen dat de RCC hier niet van onder de indruk was.

Update 28 augustus 2015:
Inmiddels is er ook een oordeel van de voorzitter van de RCC over de reclame voor ‘De Tuinen Groene Koffie’. Ook hier krijgt klaagster Rie Prins volledig gelijk, zij het op iets andere gronden. De gemaakte gezondheidsclaim, namelijk dat een extract van yerba mate in de koffie positieve invloed op de vetverbranding zou hebben en dus tot gewichtsverlies zou leiden, is niet in strijd met de Europese Claimsverordening. De claim staat namelijk ‘on hold’ – is nog niet beoordeeld door de EFSA en de Europese Commissie – en mag dan voorlopig gebruikt worden, althans volgens de Claimsverordening. Echter:

“Het feit dat deze stof om die reden op de ‘on hold’ lijst is geplaatst, impliceert derhalve nog geen enkel oordeel over de aannemelijkheid van de werking daarvan. Om die reden dient adverteerder, zolang deze beoordeling niet heeft plaatsgevonden en totdat de Europese Commissie de claim bij verordening heeft goedgekeurd, de werking van het product aannemelijk te maken indien deze, zoals in het onderhavige geval, gemotiveerd wordt betwist.”

Waarna de voorzitter kan concluderen:

“Dat het aangeprezen product een afslankend effect heeft, is door adverteerder op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt.”

De reclame is daarmee misleidend en daarom ook oneerlijk in de zin van artikel 7 van de Reclame Code Commissie.

Update 27 november 2015:
Ook de reclame voor Green Coffee Bean Max is misleidend en daardoor oneerlijk. Deze groene koffie zou de vetopname verminderen en helpen af te vallen. De RCC oordeelt dat dit “door adverteerder niet, althans niet voldoende aannemelijk [is] gemaakt, ook niet door de mededeling dat adverteerder vaak van klanten verneemt dat het product goed werkt.” De adverteerder had in zijn advertentie meerdere malen de curieuze disclaimer “het resultaat van Green Coffee Bean Max is niet gegarandeerd maar kan wel behaald worden” opgenomen. Daar is de RCC niet van onder de indruk. Op het al even merkwaardige verweer:

“Indien Nederlanders geen supplementen meer mogen verkopen, omdat geen claim meer mag worden gebruikt, zullen supplementen voornamelijk worden verkocht door buitenlandse bedrijven. Op deze bedrijven wordt geen toezicht uitgeoefend. Bovendien betalen deze bedrijven geen belasting in Nederland, hetgeen arbeidskrachten zal kosten. Adverteerders producten worden in Nederland geproduceerd en voldoen aan de regels van de VWA. Verder laat adverteerder audits uitvoeren om de kwaliteit van de producten te waarborgen.”

gaat de RCC – naar ik vermoed omdat het niet relevant is – niet eens in.

Het ‘Dr. Oz-effect’ en de fraude met groene koffie

by 6 Comments

Voedingssupplementen op basis van groene koffie worden verkocht als afslankmiddel. In de Verenigde Staten explodeerde de verkoop van een groenekoffiesupplement nadat een zogenaamde expert, Lindsey Duncan, in The Dr. Oz Show de kans kreeg om de loftrompet te steken over het middel. Dr. Mehmet Oz deed er zelf nog een flink schep aan promotie bovenop. Er is echter geen bewijs dat de ongebrande koffiebonen een serieuze bijdrage kunnen leveren aan gewichtsverlies. Afgelopen week werden miljoenenboetes uitgedeeld aan de fopexpert en zijn betrokken bedrijven.

Dr. Oz promootte in zijn show groene koffie als afslankproduct. Een zogenaamde expert in zijn programma verdiende er milljoenen door.
Dr. Oz promootte in zijn show groene koffie als afslankproduct. De zogenaamde expert in zijn programma verdiende daardoor milljoenen met die onzin.

Slechts een magere studie diende als bewijs voor de claims die Oz en zijn expert naar voren brachten in de show. En die studie bleek ook nog eens frauduleus. Vorige week werd voorlopig het laatste hoofdstuk gesloten in deze affaire met de ‘boete’ van negen miljoen dollar die opgelegd werd door de Federal Trade Commission (FTC). De vrijgegeven documentatie geeft een inkijkje hoe het dubieuze samenspel tussen dr. Oz en de supplementverkopers in elkaar steekt.

De Canadese apotheker Scott Gavura heeft uitgebreid geschreven over Green Coffee Bean Extract (GCBE) en de promotie ervan door dr. Oz. Zijn stukken verschenen op Science-Based Medicine en op zijn eigen website Science-Based Pharmacy. Zijn meest recente artikel How a diet scam was born: The rise and fall of green coffee bean is een uitstekend startpunt om terug te zoeken hoe deze affaire zich ontwikkeld heeft in de afgelopen paar jaar.

Het begon in april 2012 met een uitzending van The Dr. Oz Show, waarin Oz de groene koffiebonen introduceert als een ‘magic weightloss cure’ die als supplement in de vorm van een pilletje zeer effectief zou zijn in het verbranden van vet. Proefpersonen uit een wetenschappelijk studie waren in 12 weken gemiddeld bijna 8 kg kwijtgeraakt zonder er ook maar iets extra’s voor te doen! ‘Breaking news’, natuurlijk. Maar de expert die het allemaal kwam uitleggen, ene dr. Lindsey Duncan, zit zelf in de supplementenbusiness en doet maar een beetje alsof hij verstand heeft van gezondheidszaken. Zijn opleiding is niet eens erkend in de staat waar hij zijn bedrijven runt (Texas) en het voeren van de titel ‘dr.’ is daar daarom zelfs illegaal. Een handige zakenman is ie wel, hij heeft althans in korte tijd een flink klapper weten te maken.

Hoe zet je in korte tijd vijftig miljoen dollar om met een onzinproduct? Een handleiding in acht stappen:

  1. Vind een supplement om te verkopen.
  2. Zorg dat je Duncan op tv krijgt onder het mom dat hij een expert is op gezondheidsgebied.
  3. Laat Duncan producten aanbevelen waarin hij zelf een direct financieel belang heeft.
  4. Vertel niets over deze belangenverstrengeling.
  5. Laat Duncan vertellen hoe je het product op Internet kunt vinden door het suggereren van zoektermen die zullen leiden naar websites van zijn eigen bedrijven (bv. “pure”).
  6. Gebruik van te voren goed ingestelde engine optimization (SEO) om zoekopdrachten bij je eigen websites te laten uitkomen.
  7. Koop vast Google AdWords in om nog meer verkeer richting je sites te genereren.
  8. Maak winst.
Lindsey Duncan als 'expert' in The Dr. Oz Show (april 2012)
Lindsey Duncan als ‘expert’ in The Dr. Oz Show (april 2012)

Hoe The Dr. Oz Show in de praktijk werkt als een gewillig platform voor fopexperts die de gelegenheid krijgen om hun onzinproducten te promoten, is nu allemaal terug te lezen in de stukken van de FTC (pdf). In het geval van GCBE was het wel heel doortrapt. Duncan zat nog niet eens in dat spul, maar toen hij benaderd werd door de redactie van The Dr. Oz Show of hij misschien als expert iets over de mogelijkheden van GCBE in het programma kon komen vertellen, zei hij vrijwel direct ja. Intussen deed hij een grote bestelling van het ruwe product en begon nog voor hij in het programma op zou treden met een marketingcampagne om het product te verkopen. Duncan kreeg zelfs de gelegenheid om het script van de show zo aan te passen dat hij de kijkers op het hart kon drukken dat ze vooral op “pure green coffee beans” moesten zoeken, wat ze feilloos naar zijn websites zou leiden.
Maar het gaat nog verder: Duncan betaalde ‘gewone consumenten’ voor positieve beoordelingen op Amazon.com, video testimonials op zijn websites bleken van zijn medewerkers te zijn en ook andere ‘onafhankelijke’ experts, die op radio en tv zijn producten aanprezen, bleken ingehuurd. Lees ook Read this before you ever believe another guest on the Dr. Oz Show op vox.com hoe Duncan de gouden kans aangeboden door Oz aangreep om er een slaatje uit te slaan.

De groene koffie zou overigens moeten werken door het hoge gehalte aan chlorogeenzuur. Het supplement gebruikt in de studie zou daar voor maar liefst 45,9 procent uit bestaan. Oz doet in zijn show voorkomen dat het stofje alleen in de groene (ongebrande) koffiebonen zou voorkomen, dat is al niet waar. De aangehaalde studie was zo dunnetjes, dat een redactie die de verantwoordelijkheid had gevoeld om het publiek fatsoenlijke informatie te bieden, dat eigenlijk wel had moeten zien. Dat Oz op basis van zulk flinterdun bewijsmateriaal termen als ‘magical cure’ in de mond durfde te nemen, is op geen enkele manier te verantwoorden. Het is dus wat te simpel om te stellen dat Oz in dit verhaal ook maar slachtoffer was van de gehaaide Duncan.

Maar het bleek nog wat erger gesteld met dat onderzoek. In oktober 2014 werd het artikel ingetrokken nadat de FTC had geoordeeld dat de dataverzameling frauduleus was geweest:

The FTC charges that the study’s lead investigator repeatedly altered the weights and other key measurements of the subjects, changed the length of the trial, and misstated which subjects were taking the placebo or GCA during the trial. When the lead investigator was unable to get the study published, the FTC says that AFS hired researchers Joe Vinson and Bryan Burnham at the University of Scranton to rewrite it. Despite receiving conflicting data, Vinson, Burnham, and AFS never verified the authenticity of the information used in the study, according to the complaint.

Wie in meer detail wil weten wat er mis was met de studie, moet een ander stuk van Gavura dat er diep op ingaat maar lezen. De FTC schikte deze zaak met de opdrachtgever (AFS) voor  3,5 miljoen dollar en kwam overeen dat die nooit meer claims over afslanken met hulp van hun product zal maken als er niet minstens twee goed opgezette klinische studies voor aangevoerd kunnen worden.

Groene koffie supplement
Groene koffiebonen supplement

Het mooie voor Duncan was dat Oz in zijn show regelmatig terugkwam op GCBE. Iedere keer natuurlijk weer kassa vanwege de hernieuwde aandacht. Oz ging zelfs zover om een soort klinische trial te doen onder ongeveer 100 vrouwen. De uitkomst was nou niet bepaald schokkend en de opzet uitermate beroerd. Meer opmerkelijk was dat Oz blijkbaar dacht geen toestemming van een ethische commissie voor zijn onderzoek nodig te hebben.

Overigens is de ‘boete’ van de FTC voor Duncan en zijn bedrijven (die hij in 2014 zou hebben verlaten) ook een schikking. De 9 miljoen dollar moeten terugbetaald worden aan ontevreden klanten. De betrokken bedrijven, Pure Health LLC en Genesis Today Inc kunnen door de ‘no-fault settlement’ lekker blijven volhouden eigenlijk niets verkeerds gedaan te hebben.

In juni vorig jaar werd Oz uitgenodigd om te komen getuigen bij een senaatscommissie waarin gesproken zou worden over hoe consumenten beter beschermd zouden kunnen worden tegen oplichterspraktijken met afslankproducten. Het werd waarschijnlijk een iets ander gesprek dan hij van tevoren verwacht had. Senator Claire McCaskil legt hem het vuur aan de schenen en de gezichtsuitdrukkingen van Oz spreken boekdelen voor hoe hij zich gevoeld moet hebben:

In Nederland kwam groene koffie ook onder de aandacht, maar dan vooral doordat er in sommige supplementen ook wel stoffen bleken voor te komen die schadelijk kunnen zijn. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit had er een stof in aangetroffen (sibutramine), die niet meer verhandeld mocht worden. Ook TROS Radar besteedde er aandacht aan. De Reclame Code Commissie gaf Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, later ook gelijk met haar klacht over de teksten die de verkoper gebruikte op zijn website.