• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Jared Diamond

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt

29 April 2011 by Gert Jan van 't Land 3 Comments

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt 1
Moai op Paaseiland (wikipedia)

In zijn bekende boek ‘Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed‘ (2005) stelt Jared Diamond dat de bewoners van Paaseiland eeuwen geleden een ecologische ramp veroorzaakten die leidde tot de ineenstorting van hun samenleving. De theorie van Diamond is een bekende leerstelling van de milieubeweging en wordt veel gebruikt om te waarschuwen tegen het onheil dat we kunnen verwachten van een niet duurzame samenleving. Jan Boersema toont aan dat deze theorie niet klopt.

Paaseiland is een piepklein eiland (net zo groot als Texel) dat op 2000 kilometer afstand van Zuid-Amerika ligt, in de Stille Oceaan. De theorie van Diamond is dat de geïsoleerd levende Paaseilanders te veel bomen omhakten om beelden (‘moai’) te transporteren. Toen alle bomen op waren konden er geen boten voor de visvangst meer worden gebouwd. Honger sloeg toe en het eiland viel uiteen in oorlogvoerende facties. Het gevolg zou zijn geweest dat de bevolking werd gedecimeerd. Aldus de theorie van Diamond.

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt 2
Ligging van Paaseiland (google maps)

 

 

Jan Boersema toont in zijn recent verschenen boek ‘Beelden van Paaseiland, Over de duurzaamheid van een cultuur’ aan dat de theorie van Diamond niet klopt. De NRC besprak zijn boek op 23 april. Een korte samenvatting van de NRC-bespreking:

Boersema legt uit dat voor het transporteren van de 887 beelden op Paaseiland maximaal 15.000 bomen nodig zijn geweest (en waarschijnlijk minder omdat sommige bomen meerdere malen konden worden gebruikt). Vervolgens rekent Boersema voor dat op het eiland honderdduizenden bomen groeiden. Zijn conclusie is logisch – de mens kan niet achter het verdwijnen van de bomen zitten.  De oorzaak van de ontbossing is niet bekend, mogelijk is de boosdoener een soort rat die de zaden van de bomen kapot knaagde. Na het verdwijnen van de bomen toonden de Paaseilanders juist grote veerkracht door veel zaken over een andere boeg te gooien. De religie die tot dan toe op de voorouderbeelden was gericht werd verruild voor de ‘vogelman-cultus’. Er ontstonden nieuwe rituelen. Ook het dieet werd aangepast. Visvangst was immers niet meer mogelijk omdat er geen bomen meer waren om boten te bouwen. De Paaseilanders intensiveerden daarop de landbouw. Er is geen aanwijzing voor een ineenstorting van de samenleving op Paaseiland. Boersema in de NRC:

‘De eilandgeschiedenis voor de komst van de Europeanen is er eerder een van continuiteit en verandering dan van ineenstorting en verdwijning. De samenleving wist zich goed aan te passen aan de ontbossing en de gevolgen die deze had voor natuur en cultuur en wist daarbij een nieuwe balans te bereiken’.

De echte ineenstorting van de samenleving op Paaseiland voltrok zich pas in de 19e eeuw. De oorzaak kwam van buiten. Peru ontvolkte de eilanden. De bewoners werden in plantages aan het werk gezet. In 1877 waren er nog maar 111 Paaseilanders over.

 

 

 

Filed Under: Uit het nieuws, Wetenschap Tagged With: duurzaamheid, jan boersema, Jared Diamond, paaseiland

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
James Randi test wichelroedelopers in Australië
11 June 2025 - SkepsisSiteBeheerder
James Randi test wichelroedelopers in Australië

In 1980 bezocht James Randi Australië op uitnodiging van Dick Smith om daar een test uit te voeren met wichelroedelopers.Lees meer James Randi test wichelroedelopers in Australië › [...]

Polarisatie juist goed voor democratie?
5 June 2025 - Ward van Beek
Polarisatie juist goed voor democratie?

.Soms lijkt het wel alsof we elkaar de hele dag de tent uit vechten. Op social media, bij verjaardagsfeestjes en in talkshows zijn we het oneens over vaccins, over Gaza, over vrouwenrechten. Dat blijkt ook uit onderzoek van het Sociaal…Lees meer Polarisatie juist goed voor democratie? › [...]

Ype & Ionica zijn Skeptisch
5 June 2025 - Ward van Beek
Ype & Ionica zijn Skeptisch

Zier hier de hele strip!  [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Go Ahead, Make the Case that Science, Free Speech, and the NIH are Thriving Under Dr. Jay Bhattacharya
20 June 2025 - Jonathan Howard

Many smart people reassured us that Dr. Jay Bhattacharya was both qualified to run the NIH and motivated to make it a better place. They should make the case they were right. The post Go Ahead, Make the Case that Science, Free Speech, and the NIH are Thriving Under Dr. Jay Bhattacharya first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Biohacking Backfires: When Self-Tracking Can Harm
19 June 2025 - Scott Gavura

Is your fitness tracker helping or hurting your health? The post Biohacking Backfires: When Self-Tracking Can Harm first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Real Time Computer Communication
18 June 2025 - Steven Novella

For those with advanced ALS (amyotrophic lateral sclerosis) or certain brainstem strokes, they can be what is referred to as “locked in”. They are mostly paralyzed. A tip of the basilar artery brainstem stroke, for example, can leave one only able to move their eyes. Many with ALS, long before they get to this point, lose the ability to speak because of […] The post Real Time Computer Communication first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (24-2025)Tja, voor een heer speelt geld geen rol. 😅
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (24-2025)Moet ik in plaats van filosofie dan maar het gedachtegoed, of de werkwijze zeggen? De heer Musk is gewoon van
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (24-2025)@Renate1 Filosofie? Bij een drugsverslaafde?
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (24-2025)Dat is onderdeel van de filosofie van de heer Musk. Dingen leren door te kijken naar wat er mis gaat.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (24-2025)Enfin, zolang de Musk-raketten blijven ontploffen, zijn er nog lichtpuntjes. Lekker mee doorgaan! Schadenfreude is toch wel leuk.

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in