Kloptdatwel?

trucfoto

Monster van Loch Ness legende viert 80ste verjaardag

by 14 Comments

Op 14 april 1933 reed mevrouw Aldi McKay met haar man langs de westkant van Loch Ness in de richting van Inverness. Uitkijkend over de stille wateren van het meer in de richting van Aldourie Castle, zag ze plotseling iets. “Stop! The beast!” riep ze naar haar echtgenoot en daarmee was de eerste waarneming van Nessie een feit. Ruim twee weken later werd haar verhaal opgetekend in The Inverness Courier en sindsdien zijn de waarnemingen van het monster bijna niet meer bij te houden.
Ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van het ontstaan van deze legende is een academicus van de universiteit van St. Andrew’s ruim 1.000 ooggetuigeverslagen aan het doorspitten. Wat opvalt is dat er nogal wat bij zitten van hoteleigenaren rond het meer. Ook Aldi McKay had zo’n connectie, ze was manager van het Drumnadrochit Hotel, dat nu het Loch Ness Centre herbergt. Het idee dat de plaatselijk horeca doelbewust de legende in het leven heeft geroepen om het toerisme te bevorderen is overigens niet nieuw. Dat het werkt is wel duidelijk: er wordt jaarlijks meer dan een miljoen pond verdiend aan het Nessie toerisme.

De iconische "Surgeon's Photograph" van Nessie uit 1934, die genomen zou zijn door een Londense arts
De iconische “Surgeon’s Photograph” van Nessie uit 1934, die genomen zou zijn door een Londense arts

Bovenstaande foto is misschien wel het bekendste beeld van Nessie. Lang gingen sceptici er vanuit dat het hier om een otter zou gaan, of misschien wel om een olifant (eventueel in een ander water genomen). De foto zoals die in de Daily Mail verscheen was bijgeknipt. Op het origineel is iets hoger op de foto de rand van het meer te zien, waaruit valt af te leiden dat het ‘model’ veel en veel kleiner is dan je in eerste instantie misschien zou denken. Inmiddels staat de foto bekend als een doelbewuste hoax: in 1994 bekende ene Christian Spurling vlak voor zijn overlijden dat het zou gaan om een speelgoedduikboot waarop hij een nek en hoofd had geknutseld. Doel van deze hoax was de Daily Mail een loer draaien.  Maar onder andere omdat indertijd geen van de hoaxers publiekelijk een lange neus heeft getrokken richting Daily Mail na publicatie, denkt  een Loch Ness onderzoeker als Henry Bauer, dat het verhaal niet klopt (zie The Case for the Loch Ness “Monster”: The Scientific Evidence (2002), blz 238-239). Misschien heeft hij hier een punt, maar op ander gebied heeft hij hele rare denkbeelden (zie AIDS-ontkenners).

Als het inderdaad een hoax was, dan heeft die een trend gezet. Vorig jaar verscheen ook weer een mooie foto (uit 2011) in The Inverness Courier :

Een foto van George Edwards, die al 26 jaar boottochtjes organiseert op Loch Ness. Deze foto nam hij vanaf zijn Nessie Hunter IV op 9 november 2011
Een foto van George Edwards, die al 26 jaar boottochtjes organiseert op Loch Ness. Deze foto nam hij vanaf zijn Nessie Hunter IV op 9 november 2011

Later werd duidelijk dat de fotograaf George Edwards waarschijnlijk een model van een ‘bult’ heeft gebruikt die tien jaar eerder was gemaakt en nog niet zo lang geleden gebruikt voor een National Geographic-documentaire (“Truth Behind the Loch Ness Monster“). Uitgebreide analyse van de foto (en ook van een claim uit 1986 van Edwards) is hier te lezen: An examination of the claims and pictures taken by George Edwards.

Veel mensen verdienen intussen een aardig centje aan de legende rondom Loch Ness en die moet daarom natuurlijk af en toe wel onderhouden worden met nieuwe ontwikkelingen.

Verder lezen:

 

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat

by 61 Comments

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 1Eigenlijk was ik wel een beetje klaar met het fenomeen Robbert van den Broeke. Maar hij duikt toch telkens weer op in het nieuws of in de commentaren hier op Kloptdatwel. In De Telegraaf konden we onlangs lezen hoe hij het aan de stok kreeg met een boze boerin. Van den Broeke zou zelf de graancirkel op haar land hebben gemaakt. Maar enigszins buiten ieders blikveld vindt er ook een venijnige discussie plaats tussen verschillende groepen in het graancirkelwereldje. Aanleiding? Een filmpje van Van den Broeke waarin verschijningen te zien zijn van Pat Delgado, een ‘graancirkeldeskundige’ van het eerste uur en vreemd genoeg ook van Dave Chorley. Die laatste is één helft van het duo Engelse grappenmakers dat begin jaren ’90 bekend maakte dat zij verantwoordelijk waren voor het merendeel van de graancirkels in de jaren ervoor. Het gedoe en waarover het precies gaat, vind ik niet zo boeiend. In ieder geval is wel duidelijk dat de familie van Delgado niet zo blij is met de filmpjes van Van den Broeke en wat hij beweerde door te krijgen van de geest van Pat Delgado.

Het foto-experiment
Interessanter vind ik een andere filmpje dat Van den Broeke maakte waarin Delgado en Chorley een rol spelen. Dit filmpje is gemaakt om te laten zien dat hij zijn verschijningsfoto’s kan maken, zonder de truc te gebruiken die door Rob Nanninga op het Skepsis-blog uit de doeken is gedaan. Cameraman Stan filmt in één ononderbroken shot hoe Van den Broeke eerst laat zien dat zijn camera geen beelden in het geheugen heeft zitten, geen transparantje voor de lens kan houden en vervolgens toch drie foto’s kan maken waarvan twee met verschijningen. Wonderbaarlijk of niet? Eerst zelf even kijken:

Op het blog van een grote aanhanger van Van den Broeke, Nancy Talbott, wordt ruim aandacht gegeven aan deze verschijningen. De drie foto’s die Van den Broeke maakte, staan daar ook (op de eigen website van Van de Broeke staan alleen de twee waarin de verschijningen voorkomen).

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 2
De eerste foto, met verschijning van Dave Chorley

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 3
Foto 2, met Pat Delgado die verschijnt

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 4
De derde foto, zonder verschijningen

Tijdsverschillen
Talbott merkt op dat er iets raars aan de hand is met de tijden waarop de foto’s zijn gemaakt. Volgens de videobeelden moeten ze alle drie binnen een paar seconden zijn gemaakt. Maar de tijdsaanduidingen van de digitale bestanden zijn nogal verrassend. Ze liggen minuten uiteen en lijken van een uur of twee vóór de video-opname te zijn. Maar dat laatste zegt natuurlijk niet zoveel als niet duidelijk is of de tijdsinstellingen van video- en fotocamera gesynchroniseerd waren:

Photo #1 (Dave Chorley) taken @ 03.21.04 am
Photo #2 (Pat Delgado) taken @ 03.28.58 am
Photo #3 (Stan w/video) taken @ 03.55.45 am

Vreemd, maar dit soort anomalieën komen wel vaker voor bij de foto’s van Van den Broeke. De volgorde van foto’s op een geheugenkaartje verandert of de nummering verspringt opeens. Voor zij die geloven in Van den Broeke alleen maar meer aanwijzingen dat hij over bijzondere vermogens beschikt. Maar dan zijn ze er toch nog één vergeten!

De vermogens van Van den Broeke gaan nog verder!
Als je goed kijkt naar de drie foto’s (die dus volgens Van den Broeke) binnen een tijdsbestek van een paar seconden gemaakt zouden zijn, valt het je misschien op dat Stan de cameraman alléén in de laatste foto de handstrap van de videocamera om zijn hand heeft zitten! Als we het verhaal van Van den Broeke en zijn cameraman moeten geloven, is die tussen de opnames van de tweede en derde foto plots om de hand gaan zitten. En dat allemaal zonder dat de camera wild heen en weer beweegt. Voorwaar een prestatie.

Als je dat eenmaal gezien hebt, zie je ook dat de foto’s niet allemaal vanuit exact dezelfde positie lijken te zijn genomen of dat Stan toch iets verder van de rand van het gordijn muur afstaat in de eerste twee foto’s. Hieronder de drie foto’s uitgesneden op Stan en zijn camera. Je kunt het ook zien als je bovenstaande video goed bekijkt en op de juiste momenten stilzet (zo rond 1:26 is het erg opvallend dat het perspectief verspringt tussen foto 2 en foto 3).

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 5
Cameraman Stan heeft in opname drie plotseling de handstrap om zijn hand zitten.

Hoe flikt Van den Broeke het?
Al ga je er vanuit dat de opnames met de geestverschijningen eerder zijn gemaakt (met zo’n transparantje) en al op de geheugenkaart stonden voordat het filmpje werd gemaakt, dan nog is niet meteen duidelijk hoe Van den Broeke kan starten met een ogenschijnlijk lege geheugenkaart. Ik dacht zelf eerst aan de mogelijkheid dat het blauwe schermpje met de mededeling ‘Geen afbeeldingen beschikbaar‘ misschien een afbeelding is die ook op het geheugenkaartje is gezet. Als je dan op ‘afspelen’ drukt, laat de camera die afbeelding zien en lijkt het net alsof de camera de mededeling doet. Zou kunnen, maar dan moet Van den Broeke die nog snel even wissen voordat hij de afbeeldingen aan Stan laat zien. Na het laten zien van de eerste afbeelding, druk hij nl. op ‘links’ en dan komt foto drie weer in beeld. Er zitten dus nog maar drie afbeeldingen op de geheugenkaart.
Deze optie werd ook genoemd in een discussie op de website Grenswetenschap.nl. Daar suggereerde iemand echter ook de mogelijkheid dat de afbeeldingen in het interne geheugen stonden. Dat leek me niet zo waarschijnlijk, omdat de camera’s die ik in handen had gehad meteen een foutmelding geven als er geen geheugenkaart in het toestel zit. Dacht ik. Maar met het toestel dat ik twee jaar terug kocht (een Panasonic Lumix) blijkt het heel gemakkelijk voor elkaar te krijgen. Je neemt eerst, met de truc die Nanninga heeft beschreven, de twee foto’s zónder geheugenkaart in het toestel. Waarschijnlijk neem je er meer en gooi je de foto’s die niet bevallen, weg. Die twee overgebleven opnames staan dan in het interne geheugen.
Vervolgens plaats je een lege geheugenkaart in het toestel en als je drukt op afspelen, geeft het toestel inderdaad een mededeling dat er geen afbeeldingen zijn om weer te geven. Met 7 keer klikken (bij mijn camera) kan je dan de afbeeldingen vanuit het interne geheugen kopiëren naar de geheugenkaart. Nieuwe foto’s die gemaakt worden, komen gewoon na de gekopieerde foto’s op het geheugenkaartje te staan. Maar de volgorde van handelingen maakt niet uit: ook als je eerst de nieuwe foto’s maakt en dan pas de foto’s uit het interne geheugen kopieert, staan de foto’s in de goede tijdsvolgorde.

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 6
Gedeelte van blz. 77 van de handleiding. Klik voor een vergroting.

Met de camera uit het filmpje moet het ook zo kunnen (zie de uitgebreide handleiding op blz. 77, het relevante gedeelte zie je rechts in het plaatje). Net voordat Van den Broeke de afbeeldingen aan de camera laat zien, heeft hij al wat knopjes ingedrukt (tussen 1:19 en 1:22). De laatst gemaakte afbeelding verschijnt ook niet meteen, wat er op kan duiden dat de camera nog ergens mee bezig was (het kopiëren van de afbeeldingen vanuit het interne geheugen misschien?). En zijn duim ligt niet op de knop die je gebruikt om op ‘afspelen’ te drukken (die zit iets verder links onder), maar op de grote ‘control’-knop waarmee je de kopieerinstructie kunt geven. Het is aardig krap in de tijd en de cameraman moet niet te snel komen kijken. Maar met even oefenen, kan je het natuurlijk blind doen; het is een vaste volgorde van knopjes indrukken die dicht bij elkaar liggen.
Maar hoe zit het dan met het gegeven dat je Van den Broeke drie keer hoort afdrukken? Heeft hij dan ook nog eens snel twee foto’s gewist (die dan erg zouden moeten lijken op foto 3)? Dat denk ik niet. Als je goed luistert, hoor je een afdrukgeluid op ongeveer 1:07, 1:11 en 1:16. Alléén bij de  middelste ‘afdruk’ zie je kort daarna het gezicht van Van den Broeke oplichten door het LCD-scherm dat de genomen foto weergeeft. Wellicht zijn de geluiden van de andere ‘afdrukmomenten’ later in het filmpje gemonteerd.

Oorsprong van de gebruikte beelden
Het is intussen wel bekend dat de verschijningen Van den Broeke meestal zijn terug te vinden in boeken, tijdschriften of op Internet. Ook hier lijkt duidelijk te zijn waar de afbeeldingen vandaan komen. Ene Roger Wibberley heeft een YouTube filmpje geplaatst “Robbert’s Fake shots of Pat Delgado and Dave Chorley“, waarin hij aardig overtuigend laat zien dat de verschijningen van Delgado en Chorley lijken te komen van stills van een televisieverslag over de bekendmaking van de hoax door Chorley en zijn compaan Doug Bowers.

Het filmpje van Wibberley:
http://www.youtube.com/watch?v=Gsa2oYECcFg

SKEPTER – jaargang 24 nummer 2

by 20 Comments

Skepter is een uitgave van de Stichting Skepsis.

Hieronder volgt een samenvatting van de artikelen uit de laatste Skepter. Wil je daarna meer lezen? Deze laatste Skepter kun je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (12,-) is natuurlijk handiger. Wil je Stichting Skepsis echt steunen dan kun je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v. 22,50!). Wie nú donateur wordt, krijgt als welkomstcadeau alle reeds verschenen nummers van Skepter (de eerste 83 digitaal op CD-ROM).

SKEPTER - jaargang 24 nummer 2 7
De cover van Skepter jaargang 24 nummer 2

CHEMTRAILS
Witte strepen achter vliegtuigen zijn bevroren waterdamp. Als de lucht droog genoeg is, verdampen de strepen ook weer snel. Als zo’n spoor niet verdwijnt, wordt dat geweten aan geheime organisaties die chemicaliën lozen om het klimaat te beïnvloeden of de burgers onschadelijk en ziek te maken. Men spreekt dan van chemtrails. Er zijn echter uitstekende meteorologische en luchtvaarttechnische verklaringen beschikbaar voor de verschillen tussen de strepen, ook wanneer die in dezelfde blauwe lucht te zien zijn. Chemtrailaanhangers hebben ook ongefundeerde theorieën over mysterieuze huidaandoeningen (morgellons), over de activiteiten van het HAARP-instituut in Alaska en over de wijze waarop de chemicaliën stiekem worden verspreid zonder dat het geheim uitlekt. De fantasie van de chemtrailfoob lijkt geen grenzen te kennen; alles is verdacht en overal zijn ‘bewijzen’.

UFO-COMPLOTTEN 
Dr. Coen Vermeeren, hoofddocent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek aan de TU Delft, werkte mee aan een e-boek waarin hij een reeks populaire complottheorieën van internet overnam. Vermeeren gelooft onder meer dat de astronaut Neil Amstrong ufo’s op de maan zag. Deze informatie zou afkomstig zijn van een medewerker van de NASA, maar in werkelijkheid werd het verhaal verzonnen door de bedenker van de stripheld Supergirl. Vermeeren beweert ook dat er organisaties zijn die beschikken over technologie uit neergestorte ufo’s en dat aliens meermaals atoomraketten buiten werking hebben gesteld. De getuigenissen waarop hij zich baseert, zijn echter zeer onbetrouwbaar. In de Volkskrant werd gediscussieerd over de vraag of Vermeeren nog in staat is om zin van onzin te onderscheiden. Dit artikel biedt daar een helder antwoord op.

WEERMAKERIJ
Uit angst voor de opwarming van de aarde zijn organisaties en overheden naarstig op zoek naar methoden om het klimaat te beheersen. Ruim honderd jaren geleden geloofde men nog dat explosies en kanonslagen regen konden opwekken. De Nederlander August Willem Vervaart was in 1930 de eerste die fijngemalen ijs en droogijs op wolken strooide. Vanaf 1946 experimenteerde men in de VS met zilverjodide om wolken te bezaaien en onderkoelde waterdruppels als ijsdeeltjes te laten neerslaan. De resultaten vielen nogal tegen en lieten zich ook moeilijk meten. In Rusland en China probeert men ook al tientallen jaren kunstmatig het weer te beïnvloeden, maar dat blijkt niet zo eenvoudig te zijn. Iedere wolk is weer anders en het effect is nooit groter dan een lokale bui. Men heeft er ook over gedacht om het broeikaseffect af te remmen door fijnstof in de stratosfeer te brengen, maar het probleem is dat niemand weet hoe je dat spul weer weg krijgt. De meeste plannen voor klimaatbeheersing zijn onuitvoerbaar.

VALSE UFO-FOTO
In 1990 werden in België driehoekige ufo’s gesignaleerd. Er bestaat slechts één foto waarop zo’n ufo duidelijk staat afgebeeld. Ufologen beschouwden deze foto als een belangrijk bewijsstuk. Majoor-generaal Wilfried de Brouwer, die gevechtsvliegtuigen had ingezet om de ufo’s te onderscheppen, presenteerde de foto in 2007 op een Amerikaanse persconferentie. Bovendien schreef de oud-generaal in 2010 een hoofdstuk voor een ufobestseller, waarin hij concludeerde dat de foto authentiek was. Dit zou zijn gebleken uit grondige analyses. In het tijdschrift Skepterverscheen al in 1994 een artikel waarin Wim Van Utrecht vraagtekens plaatste bij de foto, die hij zelf kon namaken. Hij kreeg gelijk toen de maker in 2011 onthulde dat hij een piepschuimen driehoek met lampjes had gefotografeerd.

TWIJFELZAAIERS
Zolang wetenschappelijke onderzoeksresultaten nog omstreden zijn, kan men er geen overheidsbeleid op baseren. Er waren enkele wetenschappers die zich in dienst van bedrijven en samen met conservatieve denktanks hebben ingespannen om het debat over de schadelijkheid van tabak, het probleem van de zure regen, de invloed van cfk’s op de ozonlaag en andere milieukwesties zo lang mogelijk te laten duren. In kranten en interviews probeerden ze de wetenschappelijke consensus te ondergraven. Zo liepen noodzakelijke maatregelen jarenlang vertraging op.

PARANORMAAL IN DE VS
Drie Amerikaanse sociologen enquêteerden bezoekers van een congres over Bigfoot en gingen samen met een paar Bigfootjagers op zoek naar het monster. Ze bedachten ook een aantal vragen over paranormale geloofsovertuigingen voor een landelijke Gallup-enquête. Daaruit bleek onder meer dat paranormale zieners onder vrouwen tweemaal zoveel aanhang hebben als onder mannen, die vaker dan vrouwen in ufo’s en complotten geïnteresseerd zijn. Het paranormale was het meest populair onder mensen die religieus zijn zonder dat ze sterk verbonden zijn met een kerk. Dit komt overeen met Nederlandse enquêtecijfers, waaruit onder meer bleek dat mensen meer paranormale overtuigingen hebben als ze niet in een persoonlijke God geloven maar in zoiets als een hogere macht. Wie een hbo-opleiding of Amerikaans college heeft gevolgd, scoort gewoonlijk niet onder het gemiddelde.

DEMONISCHE GENEESWIJZEN
Er zijn nogal wat alternatieve geneeswijzen die oosters genoemd kunnen worden. Wetenschappelijk stellen ze niet zo veel voor, maar bij allemaal liggen occulte satanische machten op de loer. Dat zegt de Bijbelse arts Ruud van der Ven, die er een boek over schreef. Ook homeopathie is in zijn ogen verdacht, omdat de Duitse bedenker van deze methode een vrijmetselaar was en een bewonderaar van Confucius

ALTERNATIEVEN IN HET ZIEKENHUIS
Uit een enquête waaraan 41 ziekenhuizen deelnamen, bleek dat iets meer dan de helft ‘complementaire zorg’ aanbiedt. Daarbij ging het echter in de meeste gevallen om onschuldige methoden om het welzijn van de patiënt te bevorderen, zoals massage en muziek.

TITELMISBRUIK DOOR CHIROPACTOREN
Er zijn in Nederland ongeveer 400 chiropractoren actief, waarvan 40 ten onrechte een doctorstitel voerden. Zij hadden meestal een buitenlandse opleiding tot ‘Doctor of Chiropractic’ gevolgd. Maar zo’n diploma betekent niet dat ze zichzelf arts mogen noemen en zeker niet dat ze ‘Dr.’ voor hun naam mogen zetten. Zo’n doctorstitel is voorbehouden aan academici die aan een erkende universiteit zijn gepromoveerd op een proefschrift. Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij verzochten de 40 chiropractoren om de onterechte academische titel van hun websites te verwijderen, maar nog lang niet iedereen heeft daar gevolg aan gegeven. Een van de chiropractoren wil er zelfs een rechtszaak van maken.

TERUGBLIK
De fysicus prof. dr. ir. Frans Sluijter was acht jaar voorzitter van de Stichting Skepsis. Hij blikt terug op het werk van de stichting, die buitengewone beweringen onderzoekt, publieksvoorlichting geeft en het wetenschappelijk en kritisch denken wil bevorderen. Zelf had hij vooral bezwaar tegen ‘misleiding van mensen om geldelijk gewin’. Zijn interesse ging in de eerste plaats uit naar het grensgebied tussen wetenschap en pseudowetenschap en minder naar ‘evidente onzin’. Tot nu toe richten skeptici hun kritiek echter bij voorkeur op onderwerpen waarover weinig onenigheid bestaat in wetenschappelijke kring, terwijl er wel veel ongefundeerde dingen over worden beweerd.

TRUCFOTO’S EN DOMMIES
Het e-boek 2012 voor dommies bevat artikelen van zeven bevlogen auteurs (waaronder Coen Vermeeren – zie boven) die ons willen voorbereiden op de Nieuwe Tijd. De meest productieve auteur is Johan Oldenkamp, die gelooft dat de Illuminati de hele wereld in hun greep hebben. Peter Toonen kijkt uit naar het einde van de Mayakalender en Janet Ossebaard richt zich in haar bijdrage op graancirkels, de komst van de planeet Niburu en immateriële lichtwezens. Ze gelooft dat het medium Robbert van den Broeke in staat is om met een geleende camera foto’s te maken van engelen, overledenen en aliens. De afbeeldingen komen volgens Robbert uit het Kwantumveld, dat een kopie bevat van alles wat op internet staat. We mogen echter aannemen dat Robbert een simpele truc gebruikt, die voor $20 op internet te koop is.

Meer lezen? Deze laatste Skepter kun je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (12,-) is natuurlijk handiger. Wil je Stichting Skepsis echt steunen dan kun je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v. 22,50!). Wie nú donateur wordt, krijgt als welkomstcadeau alle reeds verschenen nummers van Skepter (de eerste 83 digitaal op CD-ROM).