Harriet Hall – Complementary and Alternative Medicine (CAM): Fairy Tale Science and Placebo Medicine

Jan Willem Nienhuys 28 July 2013

Ik vond de geluidskwaliteit alleen bij de vragen onder de maat. Bij Skepsis-congressen doe ik altijd mijn best om vragenstellers op het hart te drukken om luid en duidelijk in de microfoon te spreken. Veel vragenstellers hebben het gevoel dat als ze zichzelf goed kunnen horen, dit ook voor iedereen anders geldt.

De toehoorders waren voor het grootste deel personen die er veel geld (overnachting in Berlijn…) en moeite voor over hadden om collega-sceptici te ontmoeten en misschien wel bekende sceptici in levende lijve te zien. Zo te zien had dokter Hall geen enkele moeite om hun aandacht erbij te houden. Die sceptici verkeren vaak zelf in de positie dat zij iets dergelijks moeten uitleggen aan anderen. Voor hen zaten er genoeg dingen in de voordracht die nieuw waren of die elegant waren samengevat. Hoeveel zouden bijvoorbeeld dat astma-onderzoekje van Kaptchuk ( http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1103319 ) kennen?

De opmerking van Hall dat onbehandelde astma fataal kan zijn, vind ik trouwens niet helemaal terecht. De proefpersonen hadden ‘mild to moderate’ astma en het doel van de proef was na te gaan wat het veffect van placeboibehandelingen nou eigenlijk was. Misschien is Halls opmerking (die ze ook meteen na publicatie van het artikel gemaakt heeft) vooral ingegeven door zinnetjes zoals ‘other outcomes such as emergency room visits and quality-of-life metrics may be more clinically relevant to patients and physicians’ aan het eind van het artikel.

De conclusie had natuurlijk net zo goed kunnen zijn dat je bij onderzoek van behandelmethoden niet moet vertrouwen op subjectieve uitkomstmaten (‘wilt u op deze lijn van 0 tot 10 (= geen klachten tot onverdraaglijk erg) een kruisje zetten bij hoe u zich voelt?’), maar op objectieve maten.

Als je van je lezing een ‘vuurwerk’ maakt, hou je minder tijd over voor het doen van inhoudelijke mededelingen, en ik weet niet of je dan je gehoor gewoon achterlaat met een prettig gevoel, zonder dat ze er ook maar iets feitelijks van onthouden hebben.

Nog een opmerking: Hall schrijft de quote over Extraordinary claims toe aan Carl Sagan. Maar die gaat eigenlijk terug op de wiskundige en astronoom Laplace. In zijn boek over waarschijnlijkheidstheorie (1814) schreef hij op p. 50:

‘Nous sommes si eloignés de connaître tous les agens de la nature et leurs divers modes d’action; que le serait pas philosophique de nier les phénomènes uniquement parce qu’ils sont inexplicables dans l’état actuel de nos connaisances. Seulement, nous devons les examiner avec une attentions d’autant plus scrupuleuse qu’il paraît plus difficile de les admettre; et c’est ici que le calcul des probabilités devient indispensable pour déterminer jusqu’à quel point il faut multiplier les observations ou les expériences, afin d’obtenir en faveur des agens quelles indiquent, une probabilté supérieure aux raisons que l’on peut avoir d’ailleurs de ne pas les admettre.’ (vet van mij; ik hoop dat ik alles netjes heb overgetikt).

Dat is een hele mondvol en men herkent er het principe van Hume in die ongeveer zei dat als je een verhaal over een wonder hoort, je altijd moet afwegen wat waarschijnlijker is: de getuigen zijn betrouwbaar en het wonder is echt gebeurd, of de getuigen liegen of vergissen zich (broodjeaapverhalen die bij het telkens doorvertellen steeds sterker worden of die gewoon begonnen als pure fictie en daarna voor feitelijk aangezien, dat verschijnsel was toen nog niet zo goed bestudeerd), en die ook schreef (1748): ‘A wise man … proportions his belief to the evidence.’ Laplace heeft het niet meer over wonderen maar over rare verschijnselen die men zelf moet proberen vaker waar te nemen.

In 1899 vatte Flournoy dit (in zijn boek Des Indes à la Planete Mars samen als het principe van Lapace. Hij citeert Laplace (bijna zo uitvoerig als ik) en vatte het daarna samen als: ‘Le poids des preuves doit être proportionné à l’étrangeté des faits.’

In de allereerste aflevering van The Zetetic (de oude naam van de Skeptical Inquirer) schreef Marcello Truzzi ‘An extraordinary claim requires extraordinary proof’. In 1987 formuleerde hij het in Zetetic Scholar nog eens aldus: ‘In science, the burden of proof falls upon the claimant; and the more extraordinary a claim, the heavier is the burden of proof demanded’. Pas daarna citeerde Carl Sagan het in de tv-serie Cosmos (1990). Dit alles staat ook kort uitgelegd in de wikibio van Sagan.
http://en.wikipedia.org/wiki/Carl_Sagan