• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Algemeen / Toch verborgen boodschap in Voynich manuscript?

Toch verborgen boodschap in Voynich manuscript?

19 July 2013 by Pepijn van Erp 14 Comments

Het Voynich-manuscript is een handgeschreven middeleeuwse tekst, geïllustreerd met  afbeeldingen van ondere andere planten en astronomische objecten. Het manuscript lijkt voor een belangrijk deel te gaan over recepten met kruiden, hun bereidingswijzen en toepassingen. Lijkt, want de enige aanwijzing daarvoor ligt in die afbeeldingen. De tekst is namelijk tot op heden een onkraakbare puzzel gebleken. Talloze wetenschappers en cryptografen hebben er iets van proberen te maken, maar tevergeefs. De mogelijkheid dat het hele werk een hoax is, werd steeds meer als waarschijnlijk aangenomen. Een maand geleden kwamen onderzoekers van de universiteit van Manchester echter met de resultaten van hun analyse van het intrigerende document: er zijn duidelijk aanwijzingen dat het geen willekeurige verzameling onzinwoorden en zinnen is en dat er dus wel degelijk een boodschap in de tekst verstopt kan zitten. Niet iedereen is echter overtuigd dat die conclusie getrokken kan worden.

voynich-fav-img
Een karakteristieke pagina uit het Voynich-manuscript

Kunsttaal …
Zelfs met een lekenoog valt het op dat de teksten in het Voynich-manuscript veel weg hebben van een echte taal. Er zijn woorden en zinnen van verschillende lengte, korte woordjes lijken vaker voor te komen dan lange en meer van dat soort kenmerken. Het is zeker niet uitgesloten dat hem om een kunsttaal zou gaan, zoiets als Esperanto, maar dan zonder enige relatie met bekende talen. Maar waarom zou iemand in de 15de eeuw die moeite doen voor één zo’n manuscript? Er is immers geen enkel ander document bekend dat in dezelfde ‘taal’ is geschreven. De geschiedenis van het manuscript laat echter zien dat er in de loop van de tijd door verschillende mensen toch behoorlijke bedragen voor zijn betaald om er eigenaar van te worden. Het is genoemd naar Wilfred Voynich die het document in 1912 kocht. De moeite die het gekost moet hebben om het te vervaardigen, kan best een lucratieve bezigheid zijn geweest. Het manuscript is nu eigendom van de Beinecke Rare Book and Manuscript Library of Yale University en kan in zijn geheel online worden ingezien.

voynich-03-astronomical
Een afbeelding uit een astronomisch gedeelte?

In hun recente artikel ‘Keywords and Co-Occurrence Patterns in the Voynich Manuscript: An Information-Theoretic Analysis‘ leggen auteurs Marcelo Montemurro en Damián Zanette (natuurkundigen) uit hoe ze hun analyse hebben uitgevoerd. In het kort komt het er op neer dat je heel precies kijkt naar de verdeling van woorden over de tekst en de onderlinge samenhang. Korte, niet zoveel betekenis hebbende woordjes (als lidwoorden, voorvoegsels e.d.) zullen regelmatig verspreid over de tekst voorkomen, maar woorden met ‘hoge informatiedichtheid’ zullen minder vaak optreden en meestal meer geconcentreerd, binnen een hoofdstuk bijvoorbeeld. De techniek was al gebruikt voor andere teksten en lijkt zinvolle resultaten te geven. In Darwins On the Origin of Species, werden bijvoorbeeld als belangrijkste woorden species,varieties, hybrids, forms en genera aangewezen. De woorden die in het Voynich manuscript als belangrijkste worden gevonden, lijken vaak specifiek bij de verschillende secties van het manuscript terug te vinden te zijn. Het lijkt er dus op dat de verschillende secties over verschillende onderwerpen gaan en dat wijst dus toch op een betekenis in de tekst. Want hoe zou een vervalser in de 15de eeuw met deze geavanceerde analysetechnieken rekening hebben kunnen houden?

… of hoax?
De conclusie van Montemurra en Zanette kreeg meteen stevige kritiek van Gordon Rugg, een onderzoeker die juist de theorie verdedigt dat het manuscript een hoax is. Op zijn weblog heeft hij inmiddels een aantal artikelen geplaatst waarin hij uiteenzet wat er niet aan het verhaal van de onderzoekers uit Manchester klopt. De belangrijkste kritiek komt er op neer dat ze te weinig kennis hebben genomen van wat er al eerder aan onderzoek is gedaan naar het manuscript en dat het feit dat de tekst geen willekeurige reeks woorden lijkt te zijn, niet automatisch hoeft te betekenen dat het dan ook een echte boodschap bevat. Rugg had nu juist laten zien dat met de methode die hij suggereert voor de vervaardiging van zo’n tekst, die eigenschappen als het ware vanzelf optreden.

De methode die Rugg geeft is inderdaad bijna een automatisch proces, er is weinig betekenisvols aan. Je start met een rooster gevuld met zelfverzonnen ‘lettergrepen’. Over dat rooster schuif je een mal en de vakjes die niet afgedekt zijn, vormen telkens je volgende woord. Je kunt nu variëren met diverse mallen en roosters. De vakjes moeten wel een bepaalde verdeling hebben. In de middeleeuwen was de cryptografische kennis wel zo ver dat ze kennis hadden van de meest basale statistische kenmerken van teksten. Dat talen een specifieke verdeling van letters hadden en dat woordlengte op een bepaalde manier varieert, is niet zo lastig te verwerken in zo’n rooster. De hoaxer moet er wel op letten om zijn mal niet op een systematische manier over zijn rooster te schuiven, anders ontstaan er alsnog duidelijke patronen die kunstmatig aandoen.

voynich-slide3
Een voorbeeld van het gebruik van rooster en mal, gebruikt door Rugg om Voynich achtige teksten te fabriceren.

Bij geheimschriften werden in die tijd dit soort roosters wel gebruikt, dus dat maakt het gebruik ervan bij het vervaardigen van zo’n tekst niet geheel onwaarschijnlijk. Het is wel lastig om er voor te zorgen dat de roosters volstrekt willekeurig worden ingevuld, zeker als je als middeleeuwer nog helemaal niet op de hoogte was van zoiets als ‘true randomness’.  Bij het wisselen van rooster verwacht je dan eigenlijk ook wel een verschil in de verdeling van de lettergrepen te kunnen zien. En dat blijkt zo te zijn in het Voynich-manuscript. Veel gebruikte lettergrepen komen door het document heen in verschillende blokken van dichtheid voor. Die toch niet zo willekeurige verdeling vertaalt zich ook in het vaker voorkomen van langere combinaties van die lettergrepen in bepaalde stukken tekst. Rugg stelt dat de effecten die Montemurro en Zanette vinden en toewijzen aan verschillende besproken onderwerpen in de tekst, in feite kunnen wijzen op het gebruik van die verschillende roosters zonder betekenisvolle inhoud. Hij schat dat de hoaxer tussen de zes en tien verschillende roosters heeft gebruikt.

De controverse kan beslecht worden door met de methode van Rugg langere stukken tekst te maken en dan te kijken met de methode van Montemurra en Zanette of je inderdaad hetzelfde soort ‘betekenisvolle’ woorden vindt. Een ander argument dat Rugg noemt, dat erop duidt dat het om een hoax gaat, is het feit dat er geen verbeteringen in de tekst zijn te vinden. Dat is merkwaardig als het om een echte taal zou gaan. Bij het schrijven van zoveel tekst, maakt iedereen wel eens een fout en in andere handschriften tref je die volop aan, vaak verbeterd. Een hoaxer zal echter niet zoveel reden hebben om een fout overgeschreven lettergrepencombinatie van zo’n mal te verbeteren, dat verandert immers niets aan de inhoud die er toch al niet inzat.

Links:

  • Artikel van Montemurra en Zanette
  • Website van Rugg
  • New signs of language surface in mystery Voynich text, NewScientist
  • The Voynich Manuscript: The Book Nobody Can Read, Klaus Schmeh, Skeptical Inquirer

 

Steun Kloptdatwel

Toch verborgen boodschap in Voynich manuscript? 1Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
Consensus of nonsensus?
Next Entry »
Harriet Hall – Complementary and Alternative Medicine (CAM): Fairy Tale Science and Placebo Medicine

Filed Under: Algemeen, Uit het nieuws, Wetenschap Tagged With: code, geheimschrift, hoax, vervalsing, Voynich

Reader Interactions

Comments

  1. JennyJ0 says

    19 July 2013 at 09:37

    Bij het schrijven van zoveel tekst, maakt iedereen wel eens een fout en in andere handschriften tref je die vollop aan, vaak verbeterd. Een hoaxer zal echter niet zoveel reden hebben om een fout overgeschreven lettergrepencombinatie van zo’n mal te verbeteren, dat verandert immers niets aan de inhoud die er toch al niet inzat.

    Grappig dat foutje, gezien de inhoud van je stuk. 🙂

    Log in to Reply
    • Jan Willem Nienhuys says

      19 July 2013 at 09:55

      Ja ja, ik heb het al verbeterd…

      Ik vraag me trouwens af: met ‘roosters’ krijg je natuurlijk maar een beperkt aantal symbolen of lettergrepen, namelijk die van het rooster. Maar in een echte taal heb je veel lettergrepen met erg lage frequentie. Zo zul je in het Nederlands “lotl” niet zo vaak tegenkomen. Ik denk dat in elke ‘echte’ tekst, speciaal als die over een gespecialiseerd onderwerp gaat met veel namen, er nogal wat lettergrepen zijn die maar 1 keer voorkomen.

      Een andere bekende hoax is het Oera Linda boek. Hoe zit het daar met de verschrijvingen?

      Log in to Reply
      • Pepijn van Erp says

        19 July 2013 at 12:18

        In dit blog van Rugg wordt dieper ingegaan op structuur van ‘t “Voynich” http://hydeandrugg.wordpress.com/2013/04/14/visualizing-textual-structures-in-the-voynich-manuscript/ Ook schrijft hij daar over mogelijke kopieerfoutjes tussen de verschillende roosters, die hun effect hebben op de tekst.
        Er zijn dus wel een aantal karakteristieken die het Voynich gemeen heeft met bekende talen, maar het wijkt ook weer sterk af. Ik vond niet zo snel iets over het voorkomen van heel zeldzame lettergrepen. Als die er wel in zouden zitten, zou het tegen een hoax pleiten, tenminste eentje die op de manier van Rugg zou zijn gemaakt.

        Log in to Reply
  2. Dennis says

    19 July 2013 at 10:04

    Ok, een middeleeuwse vervalser weet genoeg over taal om met roosters, niet 1 maar verschillenden te werken, zodat statistische analyses ooit eens zouden kunnen bevestigen dat het inhoudelijk een echte tekst betreft, maar denkt ondanks zulke zorgvuldigheid niet aan het maken van geveinsde fouten? Sorry, maar dat lijkt me toch zo ongeveer het eerste waar een vervalser wel aan denkt. Conclusies kunnen we niet trekken, maar mijn gevoel zegt dat dit soort argumenten toch aardig op tunnel visie wijzen. Het kan nog steeds een vervalsing zijn, natuurlijk, maar ik vind het eerlijk gezegd vergezocht om dat nog steeds als waarschijnlijk te zien.

    Het gebrek aan verbeteringen lijkt me ook aardig te verklaren door het gebruik van een niet makkelijk te lezen geheime taal (lees: codering)…. Verbeteringen ontstaan vaak doordat je kijkt wat je schreef, en ziet dat het fout was. Als je zeer secuur bezig bent met het (over)schrijven van een tekst in een gecodeerde vorm dan ben je veel minder bezig met terug lezen. Verbeteringen van tijdens de formulering zelf zijn al in een oorspronkelijke draft door gevoerd (al dan niet stukje bij beetje als klad, bijv in het zand geschreven). En fouten bij het coderen vallen gewoon echt niet op, omdat het decoderen ter controle veel meer werk kost dan het in een oogopslag terug lezen van leesbare teksten.

    Log in to Reply
  3. Agno says

    20 July 2013 at 13:23

    Inderdaad een intrigerend document.

    Los van het ontbreken van verbeteringen, valt me ook op dat de tekst aan de rechterzijde erg mooi uitgelijnd is. Deze is verdacht recht of bijna te mooi de tekeningen volgend. Er staat geen enkel afbreekstreepje in (tenzij daar natuurlijk een vast symbool voor gebruikt wordt, maar dit kon ik zou gauw niet ontdekken). Dit vind ik vreemd, omdat als het om een echte tekst gaat, je een veel grote spatiëring aan het einde van een zin zou verwachten. Zelfs de automatische uitlijning van Word moet op een gegeven moment gaan afbreken anders komt er teveel ‘lelijke lucht’ tussen te woorden. Bij een hoax heb je echter alle vrijheid om de uitlijning zo fraai te maken als je wilt en kan je aan het einde kiezen voor een mooi passend verzonnen woordje. Dit fenomeen zou wellicht ook kunnen verklaren waarom “korte woordjes vaker lijken voor te komen dan lange”. Zou er statistisch iets af te leiden zijn uit de toenemende frequentie van kortere woordjes aan het einde van de zin?

    Iets anders is dat er geen cijfers in staan (maar die kunnen natuurlijk als tekst geschreven zijn). Toch ontwaarde ik wel een paginanummer rechtsboven in cijfers (bijv. op deze pagina http://brbl-zoom.library.yale.edu/viewer/1006086 ).

    Log in to Reply
  4. André Kappert says

    16 May 2019 at 07:31

    Nu zou het toch ontcijferd zijn?
    https://www.thesun.co.uk/tech/9082501/voynich-manuscript-meaning-deciphered-code-broken/

    Log in to Reply
    • Hans1263 says

      16 May 2019 at 14:43

      Het boek zou geschreven zijn in een vergeten taal en in een vergeten schrift. Hoe waarschijnlijk is het dat zowel een schrift als een taal vergeten zijn? Ik twijfel niet aan de kundigheden van meneer Cheshire, het betreft ook niet mijn vakgebied, maar ik zou toch wel graag wat meer argumenten zien m.b.t. de zekerheid waarmee hij zijn vondst claimt. Misschien op korte termijn eens in de wetenschapsbijlage van NRC?

      Log in to Reply
      • André Kappert says

        16 May 2019 at 15:11

        Als je de juistheid van de steen van rosetta kunt aantonen dan zou je ook de juistheid van een vertaling van een dergelijk lang manuscript moeten kunnen aantonen. Een woord vertaling moet wel consistent in het hele manuscript de zelfde betekenis hebben. En de vertaalde woorden moeten wel een logische zin opbouwen.

        Log in to Reply
        • Hans1263 says

          16 May 2019 at 16:02

          Zo langzamerhand hoeven we toch niet meer aan de steen van Rosetta te twijfelen?

        • unbanmagic says

          16 May 2019 at 17:56

          Die had nog een extra complicatie, deze is beschreven in 3 schriften.
          Of is dat een extra tool om tot de beste vertaling te kunnen komen geweest?

    • Renate1 says

      16 May 2019 at 15:06

      Ik geloof niet dat je The Sun nu als een kwaliteitskrant kunt betitelen, dus ik zou het een en ander toch maar met een stevige lading zout nemen.

      Log in to Reply
      • Hans1263 says

        16 May 2019 at 16:03

        Ik wacht rustig een “long read” wetenschapsbijlage af. 🙂

        Log in to Reply
  5. unbanmagic says

    16 May 2019 at 17:59

    https://arstechnica.com/science/2019/05/no-someone-hasnt-cracked-the-code-of-the-mysterious-voynich-manuscript/

    “So another day, another dubious claim that someone has “decoded” the Voynich manuscript.”

    Log in to Reply
    • Hans1263 says

      16 May 2019 at 21:47

      Ach wat jammer nu weer. Ik had het kunnen weten. Alleen al afgaande op de titel van deze site.

      Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • SKEPP
  • SBM
European Skeptics Congress 2022 vindt plaats in september te Wenen
15 May 2022 - Pepijn van Erp

  Het tweejaarlijks georganiseerde congres van de koepel van Europese skeptische organisaties ECSO zal komende keer plaatvinden in Wenen, van 8 t/m 11 september. Een uitgelezen moment om actieve skeptici te onmoeten en te horen waar die zich zoal mee bezighouden in hun landen. Zeker nu het het weer het eerste congres is na het ... Meer lezen Het bericht European Skeptics Congress 2022 vindt plaats in september te Wenen verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Gauquelin’s Mars Effect
9 March 2022 - Jan Willem Nienhuys
Gauquelin’s Mars Effect

For Dutch version click on flag.   The Mars Effect kept skeptics quite busy for quite some time. One of the amazing things is how easily all kinds of skeptics were fooled and how quickly they launched themselves into investigations without examining properly the source of this effect. Rereading the original articles doesn’t lessen this ... Meer lezen Het bericht Gauquelin’s Mars Effect verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Skepter 35.1 – themanummer over reuk
26 February 2022 - Pepijn van Erp
Skepter 35.1 – themanummer over reuk

Ruikt de mens wel echt zo slecht als wordt beweerd? Wat is er voor bewijs voor de werkzaamheid van aromatherapie? Welke rol spelen feromonen in ons liefdesleven? Maar we keken ook de documentaires over Jomanda en verdiepten ons in het verband tussen complotdenken en populisme. Het bericht Skepter 35.1 – themanummer over reuk verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

De onzin in HR is nog lang niet dood - Het artikel dat u drie jaar lang niet mocht lezen...
9 May 2022 - Paul De Belder
De onzin in HR is nog lang niet dood - Het artikel dat u drie jaar lang niet mocht lezen...

Twee jaar geleden (maart 2016) gaf Patrick een TED talk over de onzin in human resources. Ondanks het duidelijke succes bij een Human Resources (HR) publiek is daarmee de onzin duidelijk de wereld nog niet uit.  We bespreken in dit artikel één recent én een langlopend voorbeeld van wat je allemaal kunt aantreffen in de HR-wereld, of zakenwereld tout court. Enkele jaren geleden schreef Patrick een kritisch artikel over het Carl Van De Velde Instituut (CVI). Carl Van de Velde (52) leidt het instituut dat naar hem is vernoemd en is naar eigen zeggen een self-made man die zonder hogere studies zich opwerpt als coach of goeroe van mensen die – tsja, snel rijk willen worden… [...]

Sapiens – Een beeldverhaal – Een misleidende verweving van wetenschappelijke feiten en fantasierijke interpretaties
17 May 2022 - Paul De Belder

Fictieve wetenschappers Harari brengt enkele (relatief) nieuwe wetenschappelijke inzichten. We waren niet uniek. Nog niet zo lang geleden leefden we samen met andere moderne mensensoorten, zoals de Neanderthalers en de Denisovamens. De Neanderthaler werd in het verleden schromelijk onderschat, maar blijkt nu erg slim te zijn geweest, met grote survivalskills. Enkel Sapiens overleefde en veroverde de hele wereld. Dat hebben we te danken aan onze taal en het vermogen om mythen en verhalen te creëren die collectieve intelligentie, sociale samenhang en grote samenlevingen mogelijk maakten. Het leidde ook tot grote variëteit in gezins- en samenlevingsvormen en culturele gewoonten. Maar Sapiens ontpopte zich ook tot een intercontinentale seriemoordenaar van andere diersoorten. Harari brengt die inzichten door vier personages als wetenschapper op… [...]

‘Dokter Google is een kwakzalver’
11 May 2022 - tayson

De voorbije twee jaar werden we overspoeld met desinformatie over corona en covid. Nu we in de staart van de pandemie lijken te zitten, is het hopelijk voor iedereen duidelijk dat het virus niet mee surft met de elektromagnetische stralen uit onze smartphone, covid niet onvruchtbaar maakt (tijdens de pandemie werden meer kinderen geboren) en de coronavaccins geen microchips bevatten die onze handel en wandel in kaart brengen. [...]

Should We Fear the Monkeypox?
25 May 2022 - Steven Novella

A recent outbreak of monkeypox is likely containable, but people are understandably concerned. The post Should We Fear the Monkeypox? first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Big Success for Anti-obesity Drug
24 May 2022 - Harriet Hall

Will an expensive, new, injectable, untested medication help people lose weight? Maybe! But right now, we don't know if it's safety and efficacy profiles make it worth the price. The post Big Success for Anti-obesity Drug first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The ABIM vs. medical misinformation: Better late than never?
23 May 2022 - David Gorski

Last week, the New England Journal of Medicine published an editorial by the President of ABIM discussing how the board certification can be taken away from diplomates who spread medical misinformation. Is this too little, too late? The post The ABIM vs. medical misinformation: Better late than never? first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2022)En dan krijgen we weer de nodige maffe reacties van warhoofden, bijvoorbeeld over het feit dat de dader een verward
  • Wilma S. on De linke weekendbijlage (21-2022)@Renate1 Ach ja, ik word wel eens doodmoe van dit soort kromme redenaties. Cynische reactie van Chris Klomp n.a.v. een
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2022)Ach ja, ik word wel eens doodmoe van dit soort kromme redenaties. En dan wordt er weer geroepen dat een
  • Wilma S. on De linke weekendbijlage (21-2022)@Renate1 Veranderen zal er ook nu niets, want volgens de Republikeinen is het beste middel tegen wapengeweld meer wapens, want
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2022)Het gaat mijn verstand ook te boven. Veranderen zal er ook nu niets, want volgens de Republikeinen is het beste

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2022 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in