De omstreden goeroe Andrew Cohen, spiritueel leraar en oprichter van de wereldwijde religieuze beweging EnlightenNext liet onlangs weten zich voor onbepaalde tijd terug te trekken en bood hierbij tevens zijn verontschuldigingen aan. Hij zegt spijt te hebben omdat hij het leven van zijn naasten onnodig moeilijk heeft gemaakt.
Cohen die zichzelf verlicht noemt ziet zich als een van de leidende figuren die de taak hebben de mensheid te verheffen naar een nieuwe evolutionaire fase. Het is een al oud concept stammend uit de new-age beweging dat er van uit gaat dat er na de volgens hen inmiddels afgeronde fase van de organische evolutie, het nu tijd is voor de evolutie van de geest. De ‘best aangepasten’ begrijpen deze realiteit al, terwijl de ‘slechtst aangepasten’, degenen die vastzitten in oude structuren, nog veel hebben te leren.
De evolutionaire beweging ziet zichzelf dus graag als een voorhoede, een richtinggevende elite die uitblinkt in persoonlijke en collectieve bewustzijnsontwikkeling. Op de website van EnlightenNext staat het mooi geformuleerd en het is dan ook niet verwonderlijk dat velen zich hiertoe aangetrokken voelen :
‘Als we een nieuwe cultuur willen creëren, dan moeten we vrij zijn van het oude. Maar hoe doen we dat? Hoe laten we los wat ons tegenhoudt en hoe omarmen we een verlichte, evolutionaire relatie tot het leven? Met zijn innovatieve leer evolutionaire verlichting, geeft Andrew Cohen antwoord op de specifieke spirituele behoeften van onze tijd. Het stelt individuen op een unieke wijze in staat te transformeren, om samen met anderen te ontwikkelen en een uitdrukking te worden van een nieuwe en werkelijk verlichte cultuur.’
Ook Herman Wijffels, tegenwoordig deeltijd hoogleraar duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verandering aan de universiteit van Utrecht voelt zich thuis bij dit gedachtegoed. Over zijn spirituele inspiratiebronnen schreef Rob Nanninga in 2006 het artikel ‘Evolutionair leiderschap, de goeroes van Herman Wijffels’ waarin veel informatie over de werkwijze van Cohen te vinden is.
Voor zijn eigen persoonlijke ontwikkeling ging Cohen in de jaren 80 in de leer bij de Indiase goeroe Poonja. Al na enkele gesprekken verklaarde deze hem voor verlicht en zond hem uit naar het westen om daar de leer van het overwinnen van het ego te prediken. Voortvarend pakte Cohen dit op en richtte in de VS de organisatie EnlightenNext op die al snel vestigingen kreeg in diverse landen. De charismatische Cohen reisde de wereld rond om lezingen te geven, richtte het tijdschrift What is Enlightenment? op en stichtte een spirituele leefgemeenschap voor volgelingen die zich serieus op de zaak wilden toeleggen. Zijn eigen moeder was één van de toegewijden, maar hield het al snel weer voor gezien. Haar zoon was sinds zijn verlichting veranderd in een onuitstaanbare dwingeland concludeerde ze. Over haar ervaringen in de spirituele leefgemeenschap schreef ze een boek met de spottende titel The Mother of God.
Ze was bepaald niet de enige met kritiek, in de loop van de tijd groeide de lijst met verhalen van ex- aanhangers, een daarvan is de Nederlandse Hoogleraar boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities André van der Braak. Hij leefde 11 jaar in de commune van Cohen en beschreef zijn ervaringen in het boek Enlightenment Blues. En dan is er nog de kritische organisatie van ex-aanhangers What Enlightenment??! De nieuwe ontwikkelingen bracht woordvoerder Hal Blacker ertoe om een overzicht te publiceren getiteld the ‘A’ list of Andrew Cohen- A catalogue of trauma and abuse , waarin alle aanklachten van geestelijke en lichamelijke mishandeling eens op een rijtje werden gezet. Blacker spreekt ironisch de hoop uit dat het Cohen stof moge bieden voor zijn komende contemplaties. Ook de Nederlandse tak van EnlightenNext heeft weinig vertrouwen in verbetering, zij distantiëren zich van Cohen en hebben besloten zich op te heffen. Ex-bestuurslid Arjan Kindermans laat weten dat hij er niet meer achter kan staan om verder te gaan. ‘Datgene waar we mee bezig waren moet geleefd worden in vrijheid. Toen dat niet meer klopte heb ik conclusies getrokken’. Op andere locaties in de wereld wordt een pauze genomen.
Gelukkig zijn er volgelingen die hun conclusies trekken als dergelijke misstanden zich voordoen, maar dat zal lang niet gelden voor iedereen, velen negeren dergelijk wangedrag of zijn geneigd de daden van hun goeroe op de een of andere manier goed te praten. Hoe dat kan gaan lezen we bijvoorbeeld in de column van Tijn Touber, die er in het nieuwste nummer van Happinez over schreef. Hij vergelijkt daarin zijn eigen gedrag t.o.v. intieme vrienden met dat van Cohen. Hoewel hij iedere keer weer getroffen werd door Cohens arrogante en botte gedrag en zelfs een keer de zaal uitliep concludeert hij tenslotte dat het hebben van een schaduwkant onlosmakelijk is verbonden met het verspreiden van licht. En de schaduw komt nu een keer vaak terecht bij degenen die het dichtst bij de zon staan… Ook weet hij uit eigen ervaring hoe lastig het is om integer om te gaan met mensen die jou willen zien als hun leraar. In navolging van Cohen wil hij zijn naaste dierbaren dan ook vanuit de grond van zijn hart bedanken dat ze de rol willen spelen van beschikbaar te zijn voor de schaduwzijde. Ook noemt Touber het moedig dat Cohen deze stap nu zet. Het geeft aan dat hij de tijdgeest goed aanvoelt en beseft dat het archetype van de goeroe (…) die ons wel even zal redden van het kwaad aan vervanging toe is. Een principiële afwijzing van de geestelijke en lichamelijke mishandelingen van Cohen zou op zijn plaats zijn, maar daar horen we Touber niet over. Het lijkt erop dat hij de lessen van de goeroe liever verplaatst ziet naar de privésfeer, waar iedereen zijn eigen en elkaars goeroe is. En tja, ‘de schaduwkant’, die hoort er nu een keer ook bij.
Deze neiging tot het bagatelliseren van geweld en wangedrag wordt breed gedragen onder de doorgaans zo vredelievend overkomende aanhangers van de conscious evolution. Aan de invloedrijke spiritueel filosoof en geestverwant Ken Wilber werd eens gevraagd wat hij vond van de misdragingen van Cohen. Zijn reactie was (Wikipedia): ‘Ik heb vaak horen zeggen dat Andrew lastig is, en ik denk ‘God zij dank!’ Eigenlijk is elke kritiek op Andrew die ik ooit heb gehoord een variatie op ‘Hij is erg grof, vindt u niet?’ En ik glimlach de breedste glimlach die je ooit hebt gezien. Zonder de onbehouwen kerels en hatelijke meiden der godverwerkelijking zou de geest in deze vreemde wereld een zeldzame bezoeker zijn.’
Dit soort uitlatingen van prominenten in de beweging laten zien dat aan geweld en misdragingen een niet onbelangrijke functie wordt toegekend. Deze ‘inspanningen’ van de leraar om mensen te schofferen (of erger) zie je steeds weer geduid worden als zouden ze een bijzondere methode zijn, ingezet om het ego van de leerling een lesje te leren of ‘van oude patronen los te weken’ of zoiets.
Voor zover ik weet heeft ook Wijffels zich nog nooit uitgesproken over de duidelijk niet in de haak zijnde methodes van Cohen en de aanmoedigingen hiertoe van Wilber. En dat terwijl in zijn woorden (Wijffels ziet een overgang naar een duurzame economie als een volgende stap in de beschaving) wel steeds de ideeën van deze leraren doorklinken en hij zelfs een tijd als mentor verbonden was aan de masteropleiding Conscious Evolution die in samenwerking met het tijdschrift van Cohen werd aangeboden. Ook schrijft hij de een na de andere aanbeveling in vreemde boeken die de realiteit ontegenzeggelijk uit het oog verloren hebben, zoals voor Coen Vermeerens Ufo’s bestaan gewoon, waarin extreme complottheorieën als feiten gepresenteerd worden (bespreking in Skepter 25-2).
In Vrij Nederland van 14 september konden we lezen over hoogleraar Eric André de la Porte, die in 1992 werd ontslagen omdat hij niet meer voldeed aan de wetenschappelijke norm. Hij was meer geïnteresseerd in spiritualiteit dan in zijn juridisch wetenschappelijke werk. Hij kwam er zelfs achter dat zijn huis als paleis in gebruik was door de voor normale mensen onzichtbare kobolden, maar dat was later.
Voor een hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering is het blijkbaar geen probleem, of misschien wel juist een pre om spiritueel te zijn. Voor Wijffels vormt het duidelijk een belangrijke motivatie om duurzaamheid en maatschappelijke verandering na te streven. Dat hij inspiratie put uit het ideeëngoed van wel zeer omstreden goeroes en profeten wordt vreemd genoeg nog steeds door geen enkele journalist aan de orde gesteld. Ik ben het tenminste nog niet tegengekomen.
Update: 18 september is bekend geworden dat Wijffels is genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2013 , de prijs bestemd voor ‘instellingen, personen of ondernemingen die in belangrijke mate hebben bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland’.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
“meiden der godverwerkelijking”.
Wat voor meiden zouden dat zijn?
Een volstrekt raadsel.
En wat is eigenlijk “godverwerkelijking”?
Wijffeliaanse kretologie?
“En de schaduw komt nu een keer vaak terecht bij degenen die het dichtst bij de zon staan”
Wat een flutzin, wie te dicht bij de zon komt brandt zich hevig, dus wegblijven bij goeroes.
Tijn Touber, waar kende ik hem van: a, hij had het groepje van Lois Lane opgericht, en is naderhand ‘spiritueel’ geworden.
U bent het met me eens dat dit soort “spiritualiteit” (en misschien wel alle spiritualiteit?) kretologische zweefkezerij is? Ook bij die zin met die godverwerkelijkende meiden? Hatelijk schijnen die meiden bovendien ook nog te zijn… Waar kom je dergelijke meiden eigenlijk tegen?
Bij die hatelijke meiden moest ik denken aan een anekdote die iemand mij pas vertelde. Hij was onlangs min of meer per ongeluk bij een Aum-meditatie beland (een vriendin waar hij op bezoek was ging daar net naar toe)http://www.osho.nl/New-Osho-NL/Meditatie-uitleg/AUM.htm. Bij meditatie denken de meeste mensen aan iets rustigs, maar hier ging het er heel anders aan toe! Het bleek een soort groepssessie waarbij je tegen over iemand moest gaan staan en schreeuwen ‘ik haat je’, in het volgende deel van de meditatie moest je dan juist weer heel lief en aardig gaan doen. Hij weigerde mee te doen aan het geschreeuw en werd toen bijzonder hatelijk bejegend door de ‘meiden’ van de leiding.
Klinkt erg nuttig, dergelijk gedoe. 🙂
Tja, hoe zou je nu eigenlijk het begrip spiritualiteit nog moeten definiëren, het is langzamerhand verworden tot een soort van mode-term die te pas en onpas wordt gehanteerd.
Ja, het hele begrip spiritualiteit is net zo verfrommeld of hoe je het ook noemt, als het woord God of wat ook. Hoe moet je het definiëren, zonder dat het al verdacht wordt, ook de verwijzing naar new age enz. Hoe hou je scepticisme (oprecht bedoelt) en openheid uit elkaar, ben je nog geloofwaardig te noemen als je de term spiritualiteit gebruikt? En wat is spiritualiteit?
Neem nou Tijn Touber, (het groepje Lois Lane heb ik overigens drie keer zien optreden), zijn huwelijk met een van de (beeldschone) dames liep mis, en het groepje kreeg het moeilijk met zijn ‘spirituele belangstelling’ , tot hij besloot eruit te stappen. (Heb een stukje een gesprek met hem gevolgd.) Daarna zwierf hij jarenland rond door India, van Goeroe naar Goeroe. Ik vind het (voor mij) volledig absurd, wat weten al die Goeroes nu meer dan jij of ik?
Tja, definities rondom niet bestaande zaken zijn nu eenmaal onmogelijk te geven. Iedereen die dat toch probeert, komt prompt terecht bij nieuwe kleren van de keizer, inhoudsloze onzin, wat ik hierboven kretologische zweefkezerij noemde, zoals bijvoorbeeld de “hatelijke godverwerkelijkende meiden”.
Het ergste is nog dat die Wijffels nog een behoorlijke invloed heeft ook!
“wat weten al die Goeroes nu meer dan jij of ik?”
Geen éne moer, ze zijn alleen maar geïnteresseerd in je bankrekening, Krishnamurti heeft voor mij nog wel wat te melden en hetgeen wat in het Zen-Boeddhisme duidelijk wordt gesteld: If you meet the Buddha on the way, kill him!!
Een zeer diepzinnige wijsheid.
Misschien was het wel een stukje compensatie van Tijn Touber, omdat zijn huwelijk stuk liep, dat hij door het veroorzaakte leed hieromtrent op zoek ging naar verlossing in allerlei spirituele richtingen en tradities, om misschien uiteindelijk ooit eens te ontdekken dat de antwoorden al diep in het eigen wezen verankerd zitten.
Herman Wijffels genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2013?
Dat noem ik pas humor.
Herman kennende komt hij niet meer bij van het lachen.
Doet me denken aan mijn lagere-schooltijd: waarom zit jij te lachen? Nergens om, meester… En dan kreeg je flink de wind van voren.
De portee en relevantie van uw bijdrage ontgaat mij volledig, maar ja, dat heb ik wel vaker bij uw reacties.
Uw humor is dan ook pas écht relevant.
Mee eens.
Als Herman Wijffels niet meer bij komt van het lachen, is hij nog zieliger dan ik al dacht.
U bent een begenadigd mensenkenner, stel ik vast.
Correct.
Fijn dat we daar unaniem in zijn.
En dat is super-relevant!
Ook mee eens.
Het duurt even, maar we komen er wel..
Welnee, u bent er allang.
Mevrouw Tieben, van mij mag u de opmerkingen over al dan niet relevant zijn van sommige opmerkingen gerust weghalen hoor.
Aan de discussie voegen ze namelijk niets toe. Ze zijn integendeel alleen maar oervervelend.
Mama help, hij plaagt me!
Laat ik maar de wijste zijn en dit leerzame onderonsje hierbij stoppen.
Waar? 🙂
Laten we hier deze melige uitwisseling van reacties maar beëindigen.
Hans zijn verzoek aan Mw Tieben heeft ook enigszins te maken met de terechte kritische teneur van de post van Alfonse op de reactie op de post van Hans van drie dagen geleden.
Quote Hans: Doet me denken aan mijn lagere-schooltijd: waarom zit jij te lachen? Nergens om, meester… En dan kreeg je flink de wind van voren.
Hoe kwalificeer je dan de inhoud van een dergelijke post.
Daar wordt je toch ook niet veel wijzer van.
@agnestieben:disqus
“Voor een hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering is het blijkbaar geen probleem, of misschien wel juist een pre om spiritueel te zijn.”
Maar wat voor meerwaarde zou hij hier volgens jou dan aan kunnen ontlenen, waarom zou dat gegeven misschien wel juist in zijn positie een pre kunnen zijn.
Dat komt volgens mij omdat spiritualiteit tegenwoordig vaak geassocieerd wordt met vooruitstrevendheid. In dit stukje wil ik maar weer eens onder de aandacht brengen dat dat beeld wel wat bijstelling kan gebruiken.
Okay, duidelijk, op die manier, want ik vond het al een markante opmerking voor een skeptica. 🙂
Wijffels is niet de minste :
http://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Wijffels
Het enige wat ik niet snap bij mev. Tieben is, wat er eigenlijk op tegen is,
als het gaat om duurzaamheid? Maar ik weet niet hoe Wijffels dat invult,
(daar kun je dan weer een hoop onbenulligheid van maken – plastic scheiden of zo.)
Duurzaamheid is prima, maar tegenwoordig is dat vaak een misbruikte term en wordt het te pas en te onpas gebruikt, als modewoord dus.
Ik hoef alleen maar te herinneren aan het informateurschap van Wijffels om grote vraagtekens te zetten bij “Wijffels is niet de minste”.
Wat is überhaupt het nut van spiritualiteit, niet alleen bij Wijffels, maar bij wie dan ook?
Ja, duurzaamheid nastreven is natuurlijk oké en spiritualiteit kan vast wel nut hebben maar Wijffels begint o.i.v. zijn evolutionaire geloof tussen de gemeenplaatsen door duidelijk een hoop onzin uit te kramen. In zijn lezing over duurzaamheid voor Studium Generale bijvoorbeeld: http://www.sg.uu.nl/prog/2011a/doc/Lezing%20Herman%20Wijffels.pdf
‘We zijn nu echter bezig om in de wereld van de kwantumfysica terecht te komen. Dat houdt in: leren dat verbindingen tussen, dat de relaties tussen deeltjes ook van belang zijn. We zijn ook bezig om de wereld steeds meer te zien als een samenhangend interdependent geheel. Dat brengt ook in de ethiek bepaalde zaken naar boven die terug te voeren zijn op de Oudheid.’
Heeft Wijffels eigenlijk wel verstand van duurzaamheid, denk ik dan.
De term duurzaamheid leent zich blijkbaar nu eenmaal voor een zeer brede interpretatie.
Nou, van kwantumfysica heeft hij natuurlijk niet de ballen verstand.
Dat houdt in dat hij kennelijk een aantal zwevers napapegaait. Met zo’n onkritische instelling van de man hecht ik geen enkel belang aan de dingen die hij beweert waar hij wél verstand van heeft of zou moeten hebben.
Spiritualiteit gemengd met “duurzaamheid” en economische inzichten levert m.i. een walgelijk gerecht op van bijvoorbeeld zure haring met chocolade.
“Spiritualiteit kan vast wel nut hebben”. Ja, misschien wel, misschien niet… Ik doe het maar liever zonder. Gaat heel goed tot nu toe.
@Theo,
Agnes stelt dat spiritualiteit tegenwoordig inderdaad vaak wordt geassocieerd met vooruitstrevendheid, duurzaamheid etc, daarmee heeft ze wel een punt, want in feite wordt hiermee de oorspronkelijke betekenis als zodanig van de term spiritualiteit totaal uit zijn voegen gerukt.
En dat gegeven mag ook wel eens aan de orde gesteld worden. Bij deze!
Is het niet ook een typisch politiek “ding”,
politiekers moeten het hebben van termen en alles wat lekker klinkt,
zoals die term Duurzaamheid. Daar win je vast stemmen mee.
Natuurlijk, dat bekt lekker, democratie is manipulatie van de massa, op wat voor manier dan ook, maar zoals Churchill het al stelde, het is niet perfect maar ik kan ook geen beter systeem bedenken.
Reageer…
@ Agnes Tieben
Ik heb net voor de derde keer de tekst doorgelezen en toen snapte ik nog steeds niet van welk gedrag Wijffels nu precies spijt had. En nu zie ik pas dat ik de tekst helemaal verkeerd heb begrepen.
Dus mag er in de titel het woordje “van” bij ? (Goeroe van Herman Wijffels …)
En in “concious” is een s weggevallen.
Wat betreft de titel, het is een zinspeling op het verderop in de tekst gelinkte Skepter artikel ”De goeroes van Herman Wijffels”. Om die reden had ik het tussen aanhalingstekens geplaatst. De spelfout ga ik aanpassen, bedankt voor de opmerkzaamheid.