Beoefenaren van Therapeutic Touch (TT) geloven dat we allemaal omgeven worden door een energieveld. Dit veld kan verstoord raken, waardoor er gezondheidsklachten ontstaan. Een TT-beoefenaar zou het veld af kunnen tasten en met strijkende handbewegingen weer kunnen harmoniseren, dit alles zonder de patiënt aan te raken. Sommige TT-onderzoekers zijn bescheiden en testen of dit soort luchtmassages bij patiënten tot meer rust en reductie van stress leiden. Andere onderzoekers zien een toekomst voor TT bij de behandeling van kankertumoren en uitzaaiingen. Zoals een groep Amerikaanse onderzoekers van het University of Connecticut Health Center. Zij onderzochten het effect van TT op laboratoriummuizen met borstkanker. Het leverde een artikel op waarin lach en traan dicht bij elkaar liggen: het onderzoek is zo bizar dat je voortdurend in de lach schiet, en tegelijkertijd zo wreed en onethisch dat het woede opwekt. Een paar dozijn muizen werd afgemaakt in naam der toverkunst, en het onderzoek was nog zwaar onder de maat ook.
Borstkanker bij muizen vereist wel enige toelichting. De onderzoekers maakten gebruik van vrouwelijke BALB/c-laboratoriummuizen (zie hiernaast). Incidentie van borstkanker bij deze albinomuizen is normaal laag, dus de kanker moest kunstmatig veroorzaakt worden door het inspuiten van kankercellen. Dat gebeurde door middel van een injectie in de zool van de rechterachterpoot, waarop zich dus gedurende een week of vier flinke tumoren begonnen te vormen. Die zaaiden vervolgens uit naar de lymfeklieren in de knieholtes.
TT bij muizen vereist niet alleen heel veel toelichting, maar ook nog veel meer fantasie. Als je gelooft in een energieveld rondom mensen, is het niet zo vreemd dat je ook gelooft in een energieveld rondom andere levende wezens. Alleen de rationele skepticus vraagt zich vervolgens af of je het energieveld van een muis dan op dezelfde manier kan behandelen als dat van een mens. De onderzoekers maken daar geen woord aan vuil. Kennelijk voelt een TT-beoefenaar van nature aan hoe gehandeld moet worden. Maar er ontstaan natuurlijk wel praktische problemen: een menselijke patiënt wordt geacht op een stoel te gaan zitten, de ogen te sluiten, het hoofd leeg te maken en rustig te ademen. Dit is bij een muis tamelijk onuitvoerbaar. In een Iraans onderzoek dat ik onlangs besprak, valt te lezen dat de TT-behandelaar de ziektegeschiedenis met de patiënt moet bespreken. Ook moet hij mentaal toestemming vragen aan de patiënt om de behandeling uit te voeren. Zie dat allemaal maar eens gedaan te krijgen bij muizen die in een kooitje rondkrioelen.
Methoden
De onderzoekers menen er iets op gevonden te hebben door de muizen per twee in een plastic fles van 18 bij 11,5 bij 4 centimeter te stoppen (een zogenaamde ’tissue culture flask’). Die fles werd in een houder geplaatst. Met de handen op een afstand van 5-25 centimeter van deze opstelling voerden de TT-behandelaars vervolgens hun luchtmassages uit. Dat gebeurde twee keer per week gedurende tien minuten. Volgens de onderzoekers kun je prima door het plastic heen het energieveld bereiken: “Previous studies from our laboratory had shown that tissue culture plastic did not impede human biofield treatments”, waarna een verwijzing volgt naar een onderzoek waarin de TT-behandelaars rondom een schaaltje celmateriaal hadden staan handenwapperen.
Er was ook voorzien in een soort placebogroep, waarvoor ook weer muizen paarsgewijs in een fles werden gestopt. De onderzoekers spreken van mock-TT, maar van een behandeling kun je hier eigenlijk niet spreken. Het ging namelijk louter om “a non-TT person standing next to the flask”. Die stond erbij en keek ernaar. Ten slotte was er een controlegroep van muizen die alleen een zoutoplossing ingespoten kregen, kennelijk om aan te tonen dat bij hen geen tumoren en uitzaaiingen ontstonden. Deze muizen kregen ook geen TT of mock-TT. Na 26 dagen werden de muizen met kanker afgemaakt. De onderzoekers herhaalden het experiment vervolgens, maar nu kregen de muizen ook TT twee weken vóórdat de kankercellen werden ingespoten. De beestjes werden dus weer in de fles gestopt en kregen een preventief bedoelde behandeling. Ook na de injecties werd weer TT en mock-TT uitgevoerd, en na 29 dagen hadden de beestjes tumoren aan hun voetzolen van 320-330 mm3, waarna ze uit hun lijden verlost werden. Het Animal Care Committee of the University of Connecticut Health Center had geen ethische bezwaren gezien en alle experimenten van tevoren goedgekeurd.
De resultaten
Voordat we op de resultaten ingaan eerst even iets over het aantal gebruikte muizen. De auteurs schrijven zelf:
“In the first study each treatment group consisted of 16 mice. An additional 8 mice received 20 μL vehicle injections (PBS) as the negative control. For the second study, 12 mice/treatment group were used and an additional 8 mice for the negative control.”
Omdat de onderzoekers ook spreken van mock-treatment, lees ik dit als: 16 muizen kregen TT, 16 kregen mock-TT en 8 vormden de controlegroep. Voor het tweede experiment (met preventieve TT) zijn de cijfers dan 12, 12 en 8. Maar het rare is dat de onderzoekers hun resultaten op andere aantallen baseren:
“Results were obtained from 8 mice/group/assay for the first study and 6 mice/group/assay for the second study as means ± standard error.”
Als de auteurs met “each treatment group consisted of 16 mice” bedoelden dat de TT-groep en de mock-TT-groep bij elkaar 16 muizen (namelijk 2×8) bevatten, dan klopt het aantal (idem voor 12). Maar dat is dan wel heel ongelukkig geformuleerd. Uitgaande van 16 of 12 muizen per groep, wordt steeds maar de helft van een groep gebruikt voor de statistische analyse. ‘Missing data’ dus. Met resultaten gebaseerd op slechts 24 muizen in het eerste experiment (inclusief 8 in de onbehandelde controlegroep) en 20 in het tweede (idem) is het onderzoek sowieso underpowered.
Maar wat zijn de resultaten dan? Met betrekking tot de groei van de tumoren is er een teleurstelling voor de onderzoekers:
“In this study, we found no significant effects of TT on proliferation or apoptosis in the primary tumor.”
Geen effect op de tumorgroei dus, een weinig verrassende conclusie. Treurig is dat de onderzoekers speculeren dat TT bij een minder agressieve vorm van borstkanker wellicht meer resultaat had geboekt. Ze menen dat er als het gaat om uitzaaiingen wel positieve effecten te melden zijn. Om statistische significantie te behalen moeten ze echter een truc uithalen:
“One mouse had 7-fold more colonies (76 colonies) than the mean. If this extreme outlier is excluded since it is greater than two standard deviations from the mean, TT significantly decreased metastasis compared to the mock-treated group.”
De onderzoekers vergelijken dus twee groepjes van 8 muizen, en elimineren de resultaten van één muis uit de TT-groep omdat die teveel afwijken. Bij zulke kleine aantallen kun je dat gewoon niet doen. Met de in de studie gebruikte statistische test is het resultaat met deze outlier meegenomen echter niet significant en impliciet geven de auteurs dat toe. Ook met betrekking tot de uitzaaiingen hadden de onderzoekers dus kunnen (en moeten) concluderen: we hebben niets gevonden.
Wat dan nog volgt is – in de woorden van Orac in zijn schamperende bespreking van dit artikel – “a fishing expedition among cytokines”. Cytokines zijn een brede categorie moleculen (eiwitten) die een rol spelen in de immuunafweer, en dus ook bij kanker. De onderzoekers meten wel 32 verschillende cytokinemarkers en constateren her en der een significante verbetering van cytokines ten gunste van de TT-groepen in de twee experimenten. Omdat het maar om zeer kleine aantallen muizen per groep gaat (hooguit 8), er geen effect gevonden werd op tumorgroei en eigenlijk ook niet op uitzaaiingen en bovendien onduidelijk is of de onderzoekers wel correct gecorrigeerd hebben voor meervoudig toetsen, is er eigenlijk geen reden over de statistisch significante resultaten te gaan jubelen. De onderzoekers doen dat natuurlijk wel: ze schrijven onder Discussion pagina’s vol over hun ‘ontdekkingen’. Maar ook hier moeten ze een teleurstelling incasseren:
“Pretreatment with TT prior to cell injection had no additional effect on metastasis, serum cytokines, or % immune cells.”
Preventief handenwapperen heeft dus ook volgens deze onderzoekers geen toegevoegde waarde.
Slotbeschouwing
Ik moet bekennen dat ik aanvankelijk dacht dat het hierboven besproken onderzoek, gepubliceerd als Therapeutic Touch Has Significant Effects on Mouse Breast Cancer Metastasis and Immune Responses but Not Primary Tumor Size, een grap was. TT bij muizen met borstkanker is zo bizar dat dit onderzoek toch niet echt kon zijn. Wellicht was het iets uit een kerstnummer van een tijdschrift, vergelijkbaar met het bekende BMJ-onderzoek dat concludeerde dat er nooit RCT’s zijn uitgevoerd met het gebruik van parachutes. Maar deze Amerikaanse onderzoekers zijn bloedserieus. Ze publiceerden hun stuk in Evidence-based Complementary and Alternative Medicine. Dat blad had in 2011 nog een zeer respectabele impact factor van 4.774, maar die is inmiddels gekelderd naar 1.88. Als men dit soort troep blijft publiceren, is een verdere daling alleen maar toe te juichen. Dit is eerder Fantasy-based hocus-pocus and cruelty to animals.
Maar niet iedereen denkt er zo over. Martine Busch, directeur van het parapsychologische Van Praag Instituut, was bijvoorbeeld in de zomer van 2014 heel enthousiast over het muizenonderzoek. Het onderzoek was toen nog niet in artikelvorm gepubliceerd; Busch had slechts een presentatie bijgewoond van de hoofdonderzoekster op een congres over Integrative Medicine in Miami. Het belette haar niet om van ‘harde’ metingen en ‘harde’ resultaten te spreken. Die resultaten waren in werkelijkheid dus boterzacht. Over het ethische gehalte van het eerst pijnigen en vervolgens afmaken van een paar dozijn muizen, allemaal in naam van wilde fantasieën, moeten we het ook nog maar eens hebben.
De genoemde hoofdonderzoekster is dr. Gloria Gronowicz, een gerenommeerde celbiologe. Ze is zelf oud-borstkankerpatiënte en beschrijft in een boekje dat dit jaar verscheen hoe ze tijdens haar eigen behandelingen acupunctuur en supplementen probeerde, maar pas rust en ontspanning vond bij een TT-behandeling. Naar eigen zeggen gebruikt ze ‘strict criteria in science’ bij het onderzoeken van TT, maar daar is in het hier besproken artikel niets van te merken. Dat is geschreven door gelovigen voor gelovigen. Dat moge ook blijken uit de citaten die Martine Busch uit de mond van Gronowicz optekende. Na wat obligate relativeringen over het beperkte aantal muizen, zegt ze dat haar onderzoek aantoont dat “TT diep in het lichaam – in het immuunsysteem – doorwerkt”. In your dreams, zou ik zeggen.
Dit onderzoek naar TT bij muizen met borstkanker moet wel een van de beroerdste, meest nutteloze onderzoeken zijn die ik de afgelopen jaren ben tegengekomen. Een nieuw dieptepunt.
Met dank aan Pepijn van Erp voor hulp bij de statistiek.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Op dit moment hoef ik er niet om te lachen en ook (nog net) niet te huilen, maar word er zo strontvervelend van dat ik i.i.g. alvast deze koptekst voorstel:
Therapeutic Touch voor muizen met borstkanker in een pootje: maak dat maar wijs aan je grootje!
TT helpt dan misschien wel niet tegen borstkanker bij muizen, maar wat er niet tegelijk ook even is gemeten, is de plotselinge afname in het IQ van wel 3 punten bij de hele bevolking van Connecticut (die universiteit draait natuurlijk op gemeenschapsgeld en niet op homeopatisch verdund water). Dit had niet over het hoofd mogen worden gezien en dat is een ernstige omissie in het onderzoek van deze geniale celbiologe! 🙂
Het barst van de universiteiten in de US waar een alternatieve therapie wordt onderwezen.
Volgens de auteur is kritiekloze voorlichting over CAM op universiteiten ontaard in acceptatie.
https://www.sciencebasedmedicine.org/the-infiltration-of-cam-and-integrative-medicine-into-academia/
Ik ben maar een stomme boer en vraag me zodoende af waarom het borstkanker bij muizen genoemd wordt. De menselijke borstkankercellen werden ingespoten in een voetzooltje, maar er wordt niet gesproken over afstotingsverschijnselen voor zover ik weet.
En dan ook nog eens in een vloek en een zucht enorme (primaire?) tumoren in dat pootje van een gezonde muis, die op hun beurt zowat sneller als de bliksem uitzaaien naar de lymfeklieren in de knieholtes. Hoe aannemelijk is dat allemaal?
Als er bij borstkanker (mensen) uitzaaiingen op afstand ontstaan, is dat grotendeels in de botten en daarnaast in lever, longen en hersens, dus niet op willekeurige plekken in het lichaam.
Als ik het goed begrepen heb, gaat het om “muiselijke” borstkankercellen. De onderzoekers schrijven onder 2.1:
Ik begrijp dat voor deze cellijn en dit muizenmodel gekozen wordt omdat de ontwikkeling van tumoren hier sterke gelijkenissen zou vertonen met de ontwikkeling bij mensen (ik ben natuurlijk geen specialist op dit terrein). Dat neemt niet weg dat de opmerking van Gronowicz, zoals opgetekend door Busch, “wat bij muizen gebeurt mag je niet 1-op-1 overzetten naar mensen, maar dit is wel veelbelovend onderzoek” het beste kan worden gekwalificeerd als een obligate relativering, gevolgd door gejubel dat van weinig realiteitszin getuigt.
Dan blijft voor mij het verhaal grotendeels hetzelfde. Ook ‘muiselijke’ (borst)kankercellen hebben de juiste voedingsbodem nodig om te kunnen gedijen. Het zal bij deze beestjes -die gemiddeld een jaar of twee oud worden- inderdaad een stuk sneller gaan, maar ook niet op willekeurige plekken lijkt mij zo.
Een artikel uit 2008 over muizen als proefdier bij kankeronderzoek: http://www.kleineknaagdieren.nl/artikelen/kleurmuizen/20080119/
Algemene informatie: https://anaximperator.wordpress.com/2012/03/30/if-it-works-in-a-mouse-it-works-in-a-man-right-well-not-necessarily/
If a cancer treatment works in a mouse it works in a human right?? — Well, not necessarily
Posted by JLI on March 30, 2012
Laurens,
Een complete andere wereld, energetisch en informatief samenhangend, is het sprookje dat van praktisch alle kwakzalverij één hechte familie maakt.
Er is denk ik geen raar apparaat dat daar niet van uitgaat.
Onderstaande is exemplarisch:
Ref: http://www.centrumlumos.nl/paginas/overig/complementaire-geneeswijzen.htm
“De energieoverdracht tussen het individu en de energetische velden is informatie. Dit niveau van uitwisseling wordt quantum level (kwantumniveau) genoemd. Onderzoeken in de laatste decennia laten steeds duidelijker zien dat dit klaarblijkelijk geschiedt d.m.v. fotonen, vrije lichtdeeltjes die tussen beide werkelijkheden heen en weer schieten.
Homeopathie, maar ook regressietherapie, Reiki e.d., beïnvloeden ons op informatief niveau, en hebben daardoor dus een heel andere ingang dan biochemie.”
Roeland
Ongerelateerd en toch heel toepasselijk:
Dixit Jan Sprenger, wiskundige en filosoof, in een interview met NRC enkele dagen geleden (http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/04/09/ons-zicht-op-de-werkelijkheid-wordt-verstoord-1605726 ). Zou hij het muizenonderzoek ook gelezen hebben?
Dit ruikt naar zo’n zelfde opzetje als van de homeopaten: “zie je wel, het werkt ook bij dieren en die kunnen geen placebo-effect vertonen”.
Volgende keer in dit theater: therapeutic touch bij veel te vroeg geboren baby’s. Mijn laatste bijdrage in een vierluik over TT.
Geen vijfluik? Ik weet er nog wel een.
TT als therapie bij neiging tot oplichting en bedrog.
De bedrieger bedrogen…
Dan heet het anders, Tough Touch.
Valt daar zo’n TT’er eens flink met de kop tegen de muur meppen ook onder?
Het heet niet voor niets ‘Tough’ 😉
Zo lang die maar heel blijft.