Britse complotdenker overleden: omstandigheden verdacht of niet?

Mijn Vlaamse skeptische vriend Frank Verhoft deelde dit Yahoo-nieuwsartikel over een Britse complotdenker en ufoloog die zijn eigen dood 2 dagen van tevoren zou hebben voorspeld, hetgeen erop zou wijzen dat hij is vermoord door de autoriteiten. Het artikel leek mij nogal partijdig door de complottheorieën vrijwel voor zoete koek te slikken, dus ik zocht naar hetzelfde verhaal in een wat betrouwbaardere krant, in dit geval The Independent, om het te controleren.

Het lijkt erop dat persoon in kwestie, Max Spiers, een bestaande persoon was en inderdaad is overleden in Warschau waar hij voor een complotdenkerscongres was, op 16 juli 2016 (dus al een tijdje geleden). Yahoo brengt de volgende punten als feiten, terwijl het slechts onbevestigde beweringen zijn:
– Max sms’te z’n moeder Vanessa 2 dagen van tevoren (14 juli) met de tekst ‘”Your boy’s in trouble. If anything happens to me, investigate.”‘ (Let erop dat zoiets totaal niet specifiek is en zeker door een complotdenker wel vaker zal worden gezegd – het zijn dikwijls figuren die sneller paranoïde zijn en overal een duister plan achter zien. Eerdere waarschuwingen dat hij in levensgevaar zou zijn, kunnen we sowieso afschrijven als onjuist).
– Er is volgens Vanessa geen lijkschouwing geweest, maar wel een natuurlijke dood gemeld. Echter, zelfs Yahoo schrijft: “A post-mortem examination was carried out by a pathologist in east Kent”, waarvan de resultaten nog niet binnen zijn.

Spiers tijdens zijn laatste interview, waarin hij verband legt tussen de woorden ‘zion’ en ‘nazi’. (Credit: The Independent)

Het enige wat verdacht zou zijn, is dat de Poolse politie geen lijkschouwing heeft uitgevoerd en als er iets zou kloppen van de opmerking dat “ze ook weigeren enig papierwerk erover aan mij te leveren, want ik heb daarvoor, absurd genoeg, zijn schriftelijke toestemming niet voor.” Hoe die bureaucratische vork precies in de steel zit, is nog wel interessant om uit te vogelen.

Wat Spiers verder zegt over ‘zion’ en ‘nazi’ (‘vervang 1 klinker, de volgorde en het is hetzelfde woord, dat kan toch geen toeval zijn!!!1!1!’) en dat zionisten en nazi’s al 50.000 jaar met elkaar in oorlog zouden zijn onder andere namen (terwijl menselijke geschreven bronnen niet verder teruggaan dan 5500 geleden) is zo absurd en onlogisch en staat zo los van de feitelijke geschiedenis, dat het moderne overheden waarschijnlijk zal jeuken wat hij uitkraamt. Er wordt beweerd dat hij ‘een naam voor zichzelf maakte in de wereld van complottheorieën’ (Yahoo) en ‘prominent was in complotdenkerskringen’ (The Independent), maar is dat wel zo? Voor zover ik zo gauw kan checken (met zoeken naar online nieuws), heeft Spiers nog nooit de mainstream media gehaald vóór hij dit jaar overleed. Dus zo’n bedreiging voor de autoriteiten zal hij vast niet zijn geweest.
Spiers heeft ook geen Wikipedia-artikel (een belangrijke indicatie voor hoe prominent een individu is), noch heeft iemand ooit geprobeerd er eentje te schrijven dat daarna is verwijderd. Vergelijk hem eens met David Irving of Alex Jones. Als dit een ‘prominent’ figuur was, dan stelt de complotdenkersbeweging wel erg weinig voor. Het zal voor overheden veel te onrendabel zijn om relatief onbeduidende figuren als Spiers te laten vermoorden met het gevaar dat de ware toedracht wordt ontdekt; veel beter kunnen ze hen negeren en laten kletsen dan daar hun reputatie bij een veel groter publiek voor te riskeren.

Overigens is het een bekend fenomeen mensen die plots overlijden (of op wie een aanslag wordt gepleegd die ze overleven, zoals Malala Yousafzai) ineens een veel grotere betekenis wordt toegedicht en voorgesteld worden als held, terwijl ze daarvoor relatief onbekend waren. Denk aan Chris Stevens, de Amerikaanse ambassadeur in Benghazi die op 11 september 2012 omkwam bij een aanslag. Alle Wikipedia-biografieën over hem in 28 verschillende talen zijn pas geschreven nadat hij was overleden. Een teken dat alleen zijn dood hem bekendheid heeft opgeleverd en dat het publiek hem voordien geheel niet kende. Met uitzondering van de Engelse Wikipedia, zijn alle biografieën over Malala in 92 talen ook pas geschreven nadat er op 9 oktober 2012 een aanslag op haar werd gepleegd.
In de berichtgeving van Yahoo en The Independent en ook tal van obscure blogjes en video’s op YouTube over de dood van Max Spiers zie ik hetzelfde patroon: een marginale figuur die na zijn dood plots wordt voorgesteld als prominent. Uiteraard ben ik niet blij als iemand doodgaat, maar laten we deze persoon niet groter maken dan hij is. De vraag is dan ook waarom de media hier aandacht aan besteden, zeker aangezien hij al maanden geleden doodging.

Wat er daadwerkelijk is gebeurd, en wat voor ‘zwarte vloeistof’ hij naar verluidt heeft uitgebraakt in de laatste dagen voor zijn dood, mag nog even netjes worden uitgezocht door experts. Dat de media hier nu aandacht aan besteden is (afgaande op The Independent) blijkbaar alleen maar omdat z’n moeder ongeduldig is geworden. De labresultaten zijn nog niet binnen en daarom probeert ze persaandacht te krijgen met een interview (13 oktober) door de volledige situatie voor te stellen als een reusachtig complot. Daar zouden nu zowel de Poolse als Britse pathologen en autoriteiten bij betrokken zijn, allemaal om een ‘waarheid’ te verhullen die kennelijk bestaat uit wat hersenspinsels van Spiers die naar alle waarschijnlijkheid voor hen geen enkele bedreiging vormen. Max Spiers was geen Aleksandr Litvinenko.