In 2012 werd in een tv-uitzending van Nieuwsuur het startschot gegeven voor wat in potentie een epidemie van een nieuwe modeziekte had kunnen worden. Dat betrof een aantal echtparen, soms ook hun kinderen en niet zelden ook de huisdieren, die talrijke onverklaarde klachten* ontwikkelden nadat er bij hen onder de vloer PUR-schuim was aangebracht als woning-isolatie. Hun larmoyante verhalen zijn na te lezen op meldpuntpurslachtoffers.nl en een aantal van deze PUR-slachtoffers procedeert sindsdien tegen NUON of hun woningcorporatie.
PUR-schuim wordt op locatie aangebracht in de vorm van twee vluchtige stoffen die met elkaar reageren, waarna de zaak snel verhardt. Na die fase, die maar kort duurt, komen er geen gassen meer vrij uit de PUR en is ‘intoxicatie’ over een langere periode als oorzaak van de klachten ondenkbaar. Toch hielden sommige mensen klachten en je kon dan patiënten op de site van het ‘Meldpunt PUR-slachtoffers’ horen beweren dat het aanhouden van de klachten vervolgens toegeschreven moest worden aan het allergisch geworden zijn voor die eerder giftige ‘isocyanaten’.
Zoiets bedenken zij natuurlijk niet zelf. Vrijwel elke nieuwe ziekte kan rekenen op artsen-sympathisanten, die patiënten uit het hele land lokken en die steevast bezig zijn met wetenschappelijk onderzoek naar die voor de buitenwereld onzichtbare ziekte. Reeds in de tv uitzending werd duidelijk welke experts in ons land de ‘PUR-slachtoffers’ bijstaan: dat zijn respectievelijk het Ecemed te Arnhem en in hun kielzog de letselschadeadvocaten van Beer advocaten. Voor de isoleerders, waarvan er maar weinig ergens last van hebben, is ook het Centrum voor Beroepsziekten van de FNV actief.
Het Ecemed (Expertise Centre Environmental Medicine) te Arnhem is een onderdeel van het plaatselijke ziekenhuis en wordt gerund door scheikundige Atie Verschoor en haar man Louis, gepensioneerd internist. Toen de registratie van de laatste als internist verliep, werd (sic!) een internist-intensivist aan de Ecemed-staf toegevoegd. Men noemt zichzelf een ‘topklinisch expertise centrum STZ’ en biedt zijn diensten aan aan patiënten en bedrijven, maar navraag bij Stichting Topklinische Ziekenhuizen (STZ) leerde dat een dergelijke betiteling niet van de STZ afkomstig is. Of men in de toekomst wel voor een dergelijke eretitel in aanmerking zal komen, dat lijkt ons twijfelachtig, want daarvoor is de samenstelling van het team toch wel zeer atypisch: geen allergoloog, geen longarts en geen klinisch chemicus!
De curieuze baaierd aan door ‘PUR-slachtoffers’ gepresenteerde klachten maakt het ook lastig om in het bestaan van een allergische PUR-ziekte te geloven, maar na de tv-uitzending kwamen er Kamervragen, terwijl het echtpaar Verschoor een alarmistisch artikel in Medisch Contact [2] schreef. Toen kon de oprichting van een onderzoekscommissie niet lang meer uitblijven. VWS en de PUR-fabrikanten betaalden en op 15 september 2015 ging er een zware commissie aan het werk, die reeds in juli 2016 kwam met een gedegen rapport Protocol voor diagnostiek van gezondheidsklachten in relatie tot potentiële blootstelling aan isocyanaten en PUR schuim, gebruikt voor isolatie, bij bewoners en isoleerders. De enige medische gevolgen, aldus het rapport, die blootstelling aan PUR kan hebben bestaan uit: astma, extrinsieke allergische alveolitis, contacteczeem of urticaria (galbulten).
Opvallend is dat geen van de door ‘PUR-slachtoffers’ ervaren klachten in de medische literatuur bekend staat als gevolgen van allergie c.q. vergiftiging met PUR. Toch worden de klagers in die waan gebracht en gehouden door Ecemed. Het Protocol beveelt aan dat de diagnose PUR-allergie gesteld moet worden in een multidisciplinair verband van longarts, dermatoloog en allergoloog, eventueel ad hoc bijgestaan door milieuarts, bedrijfsarts, klinisch arbeidsgeneeskundige, arbeidshygienist, toxicoloog, beroepsziektespecialist of chemicus.
Dat ziet er toch wel iets anders uit dan het knusse team van het Arnhemse centrum, dat eerder als een familiebedrijf oogt dan als een topklinisch expertise centrum. Natuurlijk geeft men zich daar nog niet gewonnen, want reeds in het rapport staat te lezen dat de heer en mevrouw Verschoor, die door de commissie uitgenodigd waren, het contact met de commissieleden moeilijk vonden en zich er vervolgens zelfs geheel aan onttrokken. De voorzitter van de commissie, VU-dermatoloog prof Rustemeyer, werd na verschijning van het rapport geïnterviewd in Medisch Contact [3].
Binnen een week kwamen er twee ingezonden brieven, de eerste van het echtpaar Verschoor en de tweede – zeer ongebruikelijk in een medisch tijdschrift – van een letselschadeadvocaat van Beer advocaten. Niet verrassend distantieerden beide briefschrijvers zich van de ‘gevaarlijke aanbevelingen’ van het Protocol en aldus kunnen de PUR-slachtoffers, waarvan het aantal overigens beperkt lijkt te blijven tot minder dan 200 (op 100.000 isolaties sinds de jaren 80 in ons land) en hun advocaten vast nog wel even bij hen terecht. Zij zullen zelden een vergeefs beroep doen op het Ecemed, waar men al na het aanhoren van de klachten zijn conclusies trekt en de diagnose stelt. Allergologisch onderzoek (plaktesten, inhalatie e.d.) vindt er helemaal niet plaats en de expertise ervoor ontbreekt natuurlijk ook. Zo kunnen de ‘PUR-slachtoffers’ zich blijven verdedigen tegen de boze buitenwereld, strevend naar een letselschade-uitkering, en zich nog enige tijd koesterend in hun tragische pseudodiagnose. Tot ernstige schade van hun welbevinden, dat wel. Want zij zijn inderdaad slachtoffers, maar veeleer van Ecemed dan van PUR.
* Genoemd werden op de website: haaruitval, concentratieproblemen, luchtwegproblemen, eczeem op handen voeten gezicht, hartritmestoringen, huidproblemen, een beklemmend gevoel in huis, hoofdpijn, nare smaak in de mond, plekjes op de tong, vermoeidheid, koortsaanvallen, ontstoken kaak- en bijholten.
Naschrift 23 april 2018
“ECEMed gaat sluiten” berichtte de website van het Rijnstate eind augustus. De oprichters, Atie en Louis Verschoor, zijn met pensioen gegaan. De stichting ECEMed is op 12 oktober 2017 opgeheven.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Toevallig had ik een uitzending gezien van een Canadese home improvement show, of iets in die geest. Ik ben – het is hier in de avond – nu even niet genegen om dat te gaan opzoeken (dat kan namelijk wel even kosten, ik weet de naam van de show niet meer). Misschien kan ik dat later nog doen. Het ging om een echtpaar dat hun huis op een dergelijke wijze had laten isoleren en er waren inderdaad ernstige klachten opgetreden, bij het hele gezin, maar vooral bij de (jonge) dochter. Bij nader onderzoek bleek dat het PUR schuim in hun geval een giftige wending had genomen door een of andere chemische wisselwerking. Het was aangebracht door een grote firma die al vele aanbrengingen had gedaan. Het huis was onleefbaar geworden. Alles moest eruit.
Dit PUR schuim (niet te verwarren met het purren van een kat ?) veroorzaakt een gigantische bende in je huis die je er vrijwel nooit meer uit gaat krijgen. Elk hoekje en gaatje moet gedaan worden, in sommige huizen een schier onmogelijke opgave. Het is, kortom, vies spul.
En als je het er al uit zou willen, om heel andere redenen dan genoemd en bestreden in dit artikel, dan staat je een helse klus te wachten.
Toen ik deze uitzending gezien had, was ik in ieder geval van één ding overtuigd: “no f#cking way” dat wij ooit ervoor kiezen ons huis met PUR schuim te isoleren. Wat een zooi!
U bedoelt mogelijk dit geval:
http://www.cbc.ca/news/spray-foam-insulation-can-make-some-homes-unlivable-1.2224287
U moet echter wel wat nauwkeuriger lezen alvorens uw informatie op KDW te slingeren.
Er is nl. sprake van ondeskundig aangebracht PUR-schuim.
Zoals bij iedere vorm van ondeskundigheid, gaat het ook hier mis.
U brengt toch ook uw auto niet bij een beunhaas voor reparatie?
Wij hebben onze kruipruimte een paar jaar geleden laten isoleren met PUR. Ons werd aangeraden om tijdens en na de behandeling goed te ventileren en indien mogelijk naar buiten te gaan. Er was geen enkel probleem, het ging snel en netjes, absoluut geen bende, integendeel, niks geroken en niet ziek of akelig geweest. Maar daar waren we ook niet bang voor, misschien dat we daarom geen klachten kregen.
Natuurlijk is er geen enkel probleem als je je huis laat isoleren door een deskundig bedrijf . Het schuim ontstaat door een chemische reactie tussen 2 componenten. Dat wil zeggen dat de hoeveelheden van die componenten nauwkeurig op elkaar moeten zijn aangepast. Goede ventilatie en tijdelijk het huis verlaten is voldoende. Woonde, als ik het me goed herinner, Constantia niet ergens waar isolatie volstrekt niet nodig is?
Machtig mooi spul zo’n spuitbus PUR.
Kruipt tot in de kleinste hoekjes en gaatjes, waterdicht, snel droog, snel hard en plamuurbaar.
Enorme tijdsbesparing en energiebesparing.
[ Het schuim ontstaat door een chemische reactie tussen 2 componenten. ]
Het niet voor iedereen duidelijke voordeel daarvan is dat je alleen maar twee vaten chemicaliën achter in de auto hoeft te zetten.
Als je met houtwol, steenwol, piepschuim o.i.d. isoleert heb je grote vrachtwagens voor transport nodig.
Maar je moet natuurlijk niet zonder meer wat van het ene bij wat van het andere spul mikken in je verdeelsysteem. Ik drukte me mogelijk wat vaag uit maar chemische reacties verlopen zo dat je er een exacte reactievergelijking van kunt maken. Zoveel A plus zoveel B geeft zoveel C plus zoveel D etc. Dat wil zeggen dat je de precieze hoeveelheden van A, B, C, D etc. kunt berekenen, tenminste als je deskundig bent.
[ Dat wil zeggen dat je de precieze hoeveelheden van A, B, C, D etc. kunt berekenen ]
Als de verhouding door een machine bepaald wordt, kan er iets mis gaan. Dan is er van één van de stoffen iets teveel en die verdampt misschien? Ook bij goede menging zal het nooit 100% kloppen tot op de laatste molecuul.
Maar goed, in bovenstaande geval kwamen klachten bovendrijven die niet typisch bij PUR hoorden.
@ Hans
Jij moet ook nauwkeurig lezen, ik schreef al dat het ging om een groot bedrijf dat het al vele malen gedaan had. Geen beunhaas in jouw woorden. De uitzending hadden we op YouTube bekeken. Zou goed kunnen dat het inderdaad om Marketplace ging, maar dan zou ik dus even op YouTube moeten gaan zoeken.
Een groot bedrijf kan misschien wel eens wat personeelsleden hebben, die de regels wat minder nauwkeurig naleven.
(Noot voor mezelf, voortaan iets beter lezen, voor ik reageer.)
Iemand die er zo’n zootje van maakt zoals u in uw eerste post schreef, is per definitie een ondeskundige, dus een beunhaas, groot bedrijf of niet.
@ Hans
Woon ik daar waar isolatie niet nodig is? Huizen zijn hier van hout, niet van steen. Ik zie inderdaad weinig/geen isolatie in ons huis. In de winter kan het daarom behoorlijk chilly zijn en ik heb moeten wennen aan het volstrekt andere binnenklimaat. Na ruim vijf jaar is dat gelukkig wel een done deal.
Dat PUR schuim heeft meer nadelen: je sluit het natuurlijke ventileren van een huis volkomen af. In mijn optiek is dat een nachtmerrie, mijn luchtwegen zijn namelijk uiterst gevoelig, een zwak punt waar ik overigens in het koude en natte het klimaat van Nederland extra veel last van heb gehad.
Ik weet niet of je zulk schuim wel eens hebt gespoten of hebt proberen af te krabben. Ik wel on occasions. Het is vies spul en je krijgt het nooit meer weg. Voor kleine oppervlaktes zou ik er geen moeite mee hebben; om wat gaten te dichten. Daarvoor heb ik het ook wel eens gebruikt, in Nederland. Maar een heel huis, nee.
Wij ventileren via de ramen, daar is naar mijn mening niks onnatuurlijks aan. Ventileren via de vloer of je muren is niet de bedoeling lijkt mij, die zijn daar niet voor.
Ook zonder PUR moet je wel degelijk ventileren.
In mijn huidige huis heb ik dergelijke isolatie niet nodig want ik woon in een appartement, bovendien voorzien van dubbel glas.
En de ventilatie werkt er uitstekend, met de ramen open, maar ook met alles dicht (dat laatste nl. via een mechanisch systeem).
Als je eenmaal PUR hebt aangebracht, op deskundige wijze natuurlijk, waarom zou je het dan weer willen weghalen?
Slechts enkele “gaten” (ik neem aan warmtelekken) dichten heeft weinig zin.
[ Als je eenmaal PUR hebt aangebracht, op deskundige wijze natuurlijk, waarom zou je het dan weer willen weghalen? ]
Tegenwoordig dien je bij de bouw al te denken aan de sloop en recycling.
Dan is PUR misschien niet zo’n lekker goedje en als je hout en beton vol met PURresten zitten is het slecht herbruikbaar.
FVerweven,
Ook wij hebben de PUR gebuiksaanwijzing goed gelezen.
Het is fantastisch spul voor tocht en energiebesparing.
Dit is wat ik heb onthouden en jij denk ik ook : Houdt ‘s nachts het raam open, dan kunnen de lucide dampen uittreden , door het raam, zo naar buiten, door de nacht, en door de hemel.
Voor alle zekerheid wil ik laten weten dat dit mijn humor is en niet wil kwetsen.
@ MarianneDo
Ja, over wie zou je het nu toch hebben? Nou, het is inderdaad heel erg gevat, mijn complimenten. Ik moest hardop lachen, de beste grap sinds eeuwen! Je bent er echter eentje vergeten, maar dat mag de pret niet drukken. Ik houd inderdaad elke nacht het raam open, ook in de winter.
Ik denk wel degelijk dat als je je huis volkomen laat afdichten met PUR schuim, het ongezond is. Vooral in relatief koude landen zoals Canada en Nederland, waar het niet altijd mogelijk is, zoals hier in California, om elke nacht het raam open te houden. Ik zou er in ieder geval heel claustrofobisch van worden en ik ken mijn lichaam heel goed: mijn lichaam idem dito.
Wij hebben ‘s nachts altijd het raam open. Is geen probleem, lekker juist.
Dat zou inderdaad ongezond zijn, maar er is dan ook geen normaal mens is die dat doet.
Dat klopt, maar om een of andere reden vinden veel mensen dat moeilijk te begrijpen. Ze zetten de verwarming laag en houden zoveel mogelijk alles potdicht, en zijn dan stomverbaasd als ze vochtproblemen krijgen. Heel raar.
Zouden die mensen begrijpen waar al dat vocht vandaan komt? 🙂
Nee, dat denk ik niet. En als je ‘t uitlegt geloven ze je niet, want “dat kan nooit!”
In ” good” old times had je zelfs nog ijsbloemen op de ramen.
“Dat kan nooit” is natuurlijk ook maar een mening… 🙂
Ik heb de verwarming zelden aan en ventileer in de slaapkamer, meestal staat het bovenraampje open, in ieder geval overdag en over het algemeen ook ‘s nachts. In de kamer heb ik mechanische ventilatie en het enige vochtprobleem waar ik mee te maken heb is zeer droge lucht. In de winter onder de 40% en regelmatig rond de 30%, hetgeen voor problemen met statische elektriciteit zorgt.
Extra isolatie bij de buitenmuur, ik woon op een hoek en de keuken grenst aan die muur en is nogal koud, zou nog wel welkom zijn.
Het bedrijf dat bij ons kwam had een computergestuurde machine in de auto staan die het spul mengt. Daar kwam geen menselijke hand meer aan te pas. Net zoiets als die mengmachines in de verfwinkel, maar dan met maar 1 mogelijkheid.
Juist, de reactievergelijking dus in de computer gestopt.
Naschrifjt geplaatst: ECEMed is opgeheven.