We moesten er even op wachten, maar eindelijk is het zover: de resultaten van het onderzoek naar de invloed van de futuristisch ogende Xentix op uitval door burn-out zijn binnen. De Xentix is een therapeutisch apparaat dat licht en magneetvelden combineert. Ik schreef er in 2014 een artikel over toen het onderzoek opgezet werd: ‘De Xentix – technobluf van Letec tegen burn-out‘. Het artikel met de resultaten van het onderzoek van het Coronel Instituut van het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam is op 2 oktober jl. gepubliceerd in BMC Public Health.

De resultaten zijn kort gezegd volledig negatief. Op geen van de vooraf bepaalde uitkomstmaten werd enig statistische significant verschil gevonden tussen de drie groepen die aan de verschillende behandelingen werden onderworpen. Na verloop van 24 weken waren de deelnemers die de Xentix-behandeling ondergingen in combinatie met coaching, de deelnemers die coaching kregen en een nep-Xentix behandeling, en de groep die alleen coaching kreeg aangeboden, allemaal weer met vergelijkbare percentages van hun normale contracturen aan de slag. Ook op de subjectieve maten als stress en werk gerelateerde vermoeidheid scoorden de groepen niet wezenlijk van elkaar. Kortom, de Xentix kan voor de behandeling van burn-out de prullenbak in.

Op zich erg goed dat dit onderzoek, ondanks het negatieve resultaat gepubliceerd is en ook dat het onder Open Access voor iedereen te lezen is. Waar ik in mijn eerdere artikel vooral mijn verbazing over uitsprak was dat er helemaal geen serieuze aanleiding is om te denken dat de magneetvelden van de Xentix überhaupt van betekenisvolle invloed kunnen zijn. Wat Letec, de firma achter de Xentix, daarover zoal beweerde was in ieder geval natuurwetenschappelijke kolder.
In het artikel schrijven de auteurs het volgende over waarom ze toch een invloed voor mogelijk achtten:

Pulsed Electromagnetic Field therapy helps to stabilize the metabolism, resulting in a better balance between the cell and the intercellular spaces [11]. The mechanism of this therapy is thought to be that: i. hormones and neurotransmitters transmit chemical communication from one cell type to another that moderate the metabolic reactions of tissues to the environmental surroundings; ii. communication between these signalling structures is a potential mechanism by which very low-energy electromagnetic fields might increase metabolic activity in the human body. Hormone and neurotransmitter receptors are specific protein molecules that use a diversity of biochemical activities to pass chemical indicators from the external space of a cell through the plasma membrane to the inner space of the cell; iii. since many low-energy electromagnetic fields have less energy to directly pass through the membrane, it is likely that they may modify the existing signal transduction routes in cell membranes, thus producing both transduction and biochemical extension of the properties of the field itself [12]. However, the present understanding of what the physiological mechanisms of PEMF might be is incomplete.

Wie de moeite neemt om die referentie 12 (Luben, 1991) op te zoeken zal zien dat dit stukje tekst met slechts kleine aanpassingen is overgenomen van het abstract van die studie. (*). Daar volgt echter:  “As an example of the kinds of processes that may be involved in these interactions, one metabolic process in which the physiological effects of low-energy electromagnetic fields is well established is the healing of bone fractures.” En ook in het andere artikel waaraan in dit stukje wordt gerefereerd (Rahbkek, 2005) lijkt het allemaal te gaan om onderzoek waarbij de invloed van magneetvelden op bijvoorbeeld botgroei, wondheling en ontstoken gewrichten is bekeken. Dat staat mijns inziens nogal ver af van burn-outverschijnselen. Beide artikelen stonden overigens niet op de literatuurlijst die ik indertijd kreeg van Letec. Of de veldsterkte van de Xentix enigszins in de buurt komt van de minimale waarden die in deze artikelen worden genoemd, ben ik niet nagegaan, maar dat is natuurlijk ook relevant.

Dat Letec dit onderzoek zou kunnen gebruiken als promotiemateriaal, waarvoor ik een beetje bevreesd was, lijkt me met dit resultaat en de manier waarop het verwoord is, vrijwel uitgesloten. Helemaal als je in de Discussion leest dat de auteurs wat verbaasd waren dat ze eerder beschreven positieve effecten van licht- en magneettherapie los van elkaar, niet gerepliceerd zagen, en dat ze overwegen dat het misschien komt omdat bij de Xentix die twee mechanismen negatief op elkaar inwerken. Lijkt me ook onzin, maar dat schofffelt natuurlijk wel het unique selling point van de Xentix onderuit. Niet zo vreemd dat je op de website van Letec helemaal niets meer terugvindt dat verwijst naar het onderzoek, laat staan het resultaat.

Ik heb Letec een aantal vragen gestuurd over dit onderzoek en wat zij er van vinden. Zodra ik daar antwoord op krijg, vul ik dit artikel aan.

* In het artikel uit 2016, ook in BMC Public Health, waarin drie van de vier auteurs van dit nieuwe artikel de opzet van het onderzoek uit de doeken doen, is dat stuk op een spelfout na overigens 1-op-1 overgenomen en niet als citaat aangemerkt. Niet zo netjes.