In 2007 herdacht het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) zijn 150-jarig bestaan, met een Gedenkboek. Niet zonder trots vermeldt de redactie in de inleiding, dat “het NTvG … behoort tot een select internationaal gezelschap van algemeen medische tijdschriften die meer dan 150 jaar bestaan”. Genoemd worden dan The New England Journal of Medicine uit 1812, The Lancet uit 1823, het Deens Ugeskrift for Laeger uit 1839 en de British Medical Journal uit 1840.
Zelfs in de deftige burelen van het NTvG was men vergeten dat ons koninkrijk nog een ouder tijdschrift dan het NTvG kende, het Geneeskundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië (GTNI), het orgaan van de Vereeniging tot Bevordering der Geneeskundige Wetenschappen in Nederlandsch-Indië, waarvan het eerste nummer al in 1852 verscheen, dus vijf jaar eerder dan het NTvG. Dit tijdschrift verscheen tot 1930 éénmaal per jaar, later 18x, 26x en na 1937 wekelijks. In het rampjaar 1942 verscheen het tijdschrift nog 8 keer; het laatste nummer op 24 februari. Op zondag 1 maart 1942 landden de Jappen op Java, en capituleerde het KNIL een week later.
In het eerste nummer uit 1942 schreef de gérant, Bonne, hoogleraar aan de Geneeskundige Hoogeschool te Batavia, een voorwoord: ‘Ons Tijdschrift in Oorlogstijd’, waarvan de laatste twee zinnen luiden: “De oorlog kan in enkele dagen wegvagen, hetgeen gedurende generaties is opgebouwd. Moge ons tijdschrift standhouden”. De eerste zin is waar, de tweede bleef een vrome wens. Zo werd de 150 jaar niet gehaald, maar een eervolle vermelding in het KNMG-Gedenkboek was niet overdreven geweest.
Het NTvG bestaat nog altijd en mag best trots zijn op zijn ouderdom. Ik lees het blad sinds de jaren ’70 en publiceerde er een aantal artikelen in, soms gynaecologisch, vaker over alternatieve geneeswijzen. In de vorige eeuw had het blad de saaie uitvoering, die wetenschappelijke tijdschriften toen allemaal hadden. De laatste twee decennia ziet het blad er journalistieker uit, heeft een nieuwsrubriek en bevat ook kleurenfoto’s. Onderwerpen als boekrecensies, verenigingsverslagen en maatschappelijke aspecten van de gezondheidszorg verdwenen en uiteraard kreeg het blad ook een website. Journalisten traden toe tot de redactie.
Om lezers te blijven trekken – in een tijd van toenemende specialisering hebben generalistische tijdschriften het moeilijk – bedenkt de redactie af en toe themanummers en twee voorbeelden daarvan verschenen nog dit najaar. Het boeiende nummer van 10 november 2018 was geheel gewijd aan de Eerste Wereldoorlog, die op die datum 100 jaar eerder werd beëindigd. Er staat een aantal zeer fraaie artikelen in zoals over de Spaanse griep, chemische oorlogsvoering, chirurgie te velde en de levensloop van de militair arts John McCrae, die het prachtige gedicht In Flanders Fields schreef. Het is mij bijna onmogelijk dit gedicht te lezen zonder dat de tranen over mijn wangen biggelen. ‘In Flanders Fields the poppies blow/ Between the crosses, row on row/ The larks, still bravely singing, fly/ Scarce heard amid the guns below’ (en verder). Het oorlogsmuseum in Ieper dankt zijn naam aan dit onsterfelijke gedicht.
Minder gelukkig was ik met de NTvG-editie van 17 november die grotendeels gewijd was aan wat men noemde hard wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van softe interventies, zoals de helende omgeving. In een lang artikel werd ook de ‘muziektherapie’ onder de loep genomen. In een humoristisch bedoelde inleiding sprak redactielid Yvo Smulders de angst uit dat hij wellicht een groter kwakzalver was dan hij zich wel realiseerde. Hij lijkt inderdaad enigszins besmet met het ZonMw-virus, dat af en toe tot die rare Signalementen leidt en dat ‘invitational conferences’ organiseert, want hij blijkt voorstander van wetenschappelijk onderzoek waarin verschillende placebo’s met elkaar worden vergeleken.
Deze Smulders was erbij toen de ZonMw Invitational conference ‘Complementaire zorg’ (Den Haag, 31 mei 2013) werd opgevrolijkt door de uit Amerika ingevlogen homeopaat Wayne Jonas. Andere genodigden waren o.a. Van der Greef en Piet Leguit, oude bekenden van de VtdK. Het NTvG-artikel over de muziektherapie werd geschreven door twee jonge arts-onderzoekers en had als derde auteur Hans Jeekel, emeritus professor chirurgie ErasmusMC en nu aangekondigd als staflid afd. Neurowetenschappen. Jeekel was in 2014 mede-auteur van het ZonMw Signalement Ontwikkeling en implementatie van evidence-based complementaire zorg.
De auteurs van het artikel over muziektherapie in de chirurgie hebben een zogenaamde meta-analyse ondernomen en daarbij alles wat er over het nut van muziek rond operaties bekend is nagelezen. Er werden 92 proefnemingen (RCT’s) bekeken, waarin de gegevens van ruim 7000 patienten werden onderzocht. Men concludeerde na bestudering van al dat onderzoek tot een significante afname van angt en pijn rond operaties door muziek. Hoewel rekening moest worden gehouden met enige bias (bevoordeling van de favoriete therapie in de uitvoering van de trials) en met de aanzienlijke heterogeniteit van de studies achtte men het nut van muziektherapie desniettemin bewezen met de hoogst mogelijke bewijskracht.
Als rechtgeaard skepticus geloofde ik daar helemaal niets van. Het effect blijft natuurlijk beperkt en is resultaat van placebo-effect en afleiding. Maar het monnikenwerk van de drie auteurs overdoen, dat was voor mij geen wenkend perspectief. (In een eerdere versie van het artikel waren er zelfs nog vijf andere onderzoekers betrokken geweest). Gelukkig schoten de auteurs mij in hun eigen woorden al te hulp, want als iets te mooi is om waar te zijn dan is het meestal ook niet waar. En de auteurs vielen wat mij betreft collectief door de mand omdat zij niet alleen muziektherapie voor en na de operatie onderzochten, maar in hun missionair enthousiasme ook beweerden dat er zelfs een significante vermindering van de postoperatieve pijn was aangetoond als er muziek werd gemaakt terwijl de patiënten onder algehele narcose werden geopereerd!
Luitjes, die dat geloven, die hoeven wij goddank niet serieus te nemen. Dit is echt een brug te ver en toont ondubbelzinnig aan dat de auteurs lichtgelovig, bevooroordeeld of beiden zijn. Waarmee dit palaver wat mij betreft snel kan worden beëindigd.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Ik wil geen abonnee worden en kom dus niet in het artikel over muziektherapie. De samenvatting is nogal vaag. Wat me zou interesseren is te vernemen welke soort muziek werd gebruikt bij de proefnemingen. Of is dat verschillend in de serie RCT’s? Wat is in dat geval dan de waarde van de uitkomsten? Werd er rekening gehouden met de muzieksmaak van de patiënt? Zo nee, dan kan ik me goed voorstellen dat het effect zelfs negatief zou kunnen zijn. Ik moet er niet aan denken dat ik als patiënt met b.v. heavy metal, ongedefinieerde muzak of André Rieu zou worden bestookt.
Ik ben geneigd om Ceeses (de alternatieve spelling van de bezittelijke vorm hier is bewust gedaan) vraag direct met “Ja, dat “geloof” ik” te beantwoorden. Muziek is een van de grootste, machtige ingrijpers op breinritmes.
Maar ik reageer op en voor jou, Hans.
Ik wilde je mijn reactie dáarop laten weten. Mijn brein raakte door jouw reactie in een staat van: 😂🤣
Waarmee jíj eigenlijk Ceeses vraag ook al een beetje positief beantwoordt, Hans. Want door een negatief effect van muziek als stelling in te brengen, veronderstel je zelf dus ook een mogelijk effect.
Tja, als ik niet van bepaalde muziek houd, ik moet er niet aan denken om tijdens een operatie te worden blootgesteld aan Frans Bauer of iets dergelijks, heeft dat hooguit als effect dat ik gespannen wordt en dan zou dingen misschien pijnlijker kunnen maken.
@Constantia Oomen,
Zolang ik niet weet of er consequent 1 muziekstuk werd gebruikt bij 92 RCT’s, wat ik overigens niet veronderstel, zal er in de meta-analyse toch enige systematiek moeten zijn aangebracht v.w.b. soort muziek, maatsoort, ritme, instrumenten, menselijke stem, geluidssterkte, enzovoort. Nee, ik geloof er vooralsnog niet in, al ben ik het ermee eens dat muziek een heel diepe invloed op het brein heeft. André Rieu vind ik zo’n braakmiddel dat ik me geen positieve invloed van zijn muzikale voortbrengselen kan voorstellen.
Waarom overigens die alternatieve spelling in plaats van Cees’?
Hallo Hans,
Diverse soorten muziek hebben ook diverse uitwerkingen, dat lijkt mij ook. Ik ben blij dat ook jij “vindt” dat muziek een diepe invloed op het brein heeft.
Ik vond je woordje “muzak” in verband met André Rieu ook uitermate goed gevonden. Was dat nou goed overdacht, of zomaar een slip of the pen die briljant uitviel? Het is mijns inziens inderdaad exact het woord dat zijn muziek omschrijft, maar in tegenstelling tot jou (?) vind ik dat woordje niet negatief beladen.
Ik weet niet waarom, soms schrijf ik spontaan (meestal in feite) en het leek me wel leuk eens deze vorm te gebruiken “Ceeses” in plaats van het spelling-matig mijns inziens ongelukkige “Cees’ “. Pas wat later zag ik de gehoormatige* gelijkenis met het woord “Jezus”.
* Wat is daar het chique synoniem van? Ik kom er niet op.
Het woord “muzak” is geen uitvinding van mij, maar is de benaming voor de slijmerige “sfeermuziek” die in winkels ten gehore wordt gebracht. Je hoort het pas als je er bewust op let. Vaak zijn het bewerkingen van overbekende klassieke muziek die speciaal voor dit doel zijn gemaakt. In plaats van “bewerking” zou ik beter “verkrachting” kunnen schrijven. Voor mij is het een reden om die winkels voorgoed te mijden. Nog erger is de stamp”muziek” in winkels met b.v. kleding voor jongeren. Maar ja, daar kom ik als niet-jongere per definitie niet. De nutteloze maar kennelijk koopbevorderend geachte muziek bij Albert Heijn wekt agressieve gevoelens bij me op. Contraproductief dus!
En nu moeten we dus ook al in operatiekamers met “muziek” worden bestookt? Of mag ik daar zelf kiezen voor D956? Vandaar mijn bovenstaande vragen. O ja, de opgedrongen sinterklaasliedjes met schelle kinderstemmetjes en de onvermijdelijke kerst”muziek” in winkelcentra zijn ook afschuwelijk.
Oh, ik kende dat woord niet. Poehee, als je veilig wilt zitten, moet je alles googelen voor je reageert.
Ja, Hans, en hoe meer jij zo fulmineert (mag ik dat zo benoemen?), hoe meer je mijns inziens Cees’ vraag ook met “Ja” beantwoordt, want je erkent in feite dát muziek een soort (dan wel anti) “gezondheidswerking” heeft. En versus “helpen tegen angst” staan mijns inziens echt wel zaken als “boosheid/stress/spanning/ opwekkend”. In die zin dat het iets met je welbevinden doet.
Over Sinterklaas gesproken, ik heb nu al dagen de breinfuik van de zin “Sinterklaas, wie kent hem niet, en natuurlijk Zwarte Piet” van Het Goede Doel in mijn hoofd (door alle berichtgeving). Zo je zegt: zeer irritant (ofschoon ik het nummer wel leuk vind).
Het gaat om een verondersteld positief effect van muziek bij chirurgie. Dat is iets heel anders dan een al dan niet positief effect van muziek op normaal horende mensen in het dagelijks functioneren. Het laatste impliceert niet zonder meer het bestaan van het eerste. Dan kom ik zonder het artikel te kunnen hebben gelezen op een aantal voor de hand liggende vragen t.a.v. soort en aard van de muziek bij de proefnemingen. Zonder verdere informatie ben ik niet zonder meer geneigd een positief effect van muziek in het algemeen bij chirurgie (onder narcose neem ik aan) als bewezen te veronderstellen. Als er een meta-analyse nodig is, begin ik al wantrouwig te worden
Is it? En zo ja. Waarom?
Nog een aanvulling: mijn boerenverstand (-brein) zegt namelijk dat het brein altijd min of meer hetzelfde werkt en dus wat in het dagelijkse leven geldt, ook zal gelden als de patiënt op de operatietafel ligt en gespannen is.
Mijn boerenverstand echter denkt dat bij narcose het brein uitgeschakeld is, in ieder geval deels.
Nogmaals: ik zie alleen de samenvatting van het artikel, maar meta-analyses slik ik nu eenmaal niet als zoete koek.
Het lijkt mij nu juist dat muziek ingezet wordt daar waar volledige narcose niet nodig is.
Het artikel gaat over het verminderen van pijn etc. bij operaties. We gaan toch niet terug naar de periode Mao waarbij acupunctuur zogenaamd effectief bij operaties werd ingezet?
Ik ben niet zo gauw geneigd om te geloven dat muziek in de medische wereld een positief effect kan hebben. Maar wellicht is het ook niet uit te sluiten dat het rustgevend kan werken op mensen met bv psychische problemen. Maar dan zou het omgekeerde ook niet uit te sluiten zijn , muziek veroorzaakt juist stress en angst onder patiënten.
Muziek tegen de pijn is hetzelfde als het zingen tegen het voorkomen van kaalheid.
?
Wel ja, gooi het bereik van de muziek even exclusief in de ziekenboeg. Het brein reageert universeel op muziek en niet alleen voor mensen met “psychische problemen”.
Je laatste zin zullen we maar snel vergeten.
“Het brein reageert universeel op muziek.”
Ik heb nu juist hierboven laten zien dat (althans niet alle) muziek een universele werking heeft, tenminste niet bij mij (en vast ook wel bij een aantal anderen). Misschien gaat Albert Heijn ook uit van zo’n universele gedachte, maar ik háát de kennelijk bij de gemiddelde klant verondersteld tot kopen aanzettende “muziek” in hun winkels. Ik ga ervan uit dat die aversie ook zo maar eens zou kunnen gelden wanneer je als patiënt op de operatietafel wordt bestookt met muziek. Áls het al werkt…
Stel je voor: Sacre du printemps of Walkürenritt, of An der schönen blauen Donau, omdat de chirurg daarvan houdt…
Ik ben nog steeds benieuwd naar de in de RCT’s gebruikte soorten muziek, de toonhoogte, gebruik van instrumenten of stemmen, ritme, enz.
Maar ja, een meta-analyse, d.w.z. een grote serie RCT’s op een hoop en dan kijken of er iets positiefs uitkomt… Dat belooft meestal weinig goeds. Hé, waarom moet ik nu zomaar plotseling aan homeopathie-onderzoek denken?
Hoi Hans,
ik bedoelde universele werking op het brein als zijnde een invloed, daarbij niet bedoelend voor iedereen hetzelfde positief dan wel negatief. Ik neem aan dat de patiënten zelf kozen trouwens. Maar muziek werkt in op je brein golven, net als bijvoorbeeld white noise machines. Denk ook aan binaural beats.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Binaural_beats
https://verkenjegeest.com/hersengolven-delta-theta-alfa-beta-gamma/
https://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/36579-de-hersengolven-alfa-beta-gamma-delta-theta-en-smr.html
Ook bij narcose?
Als ik Wikipedia over binaural beats lees, zie ik algauw “vermeend effect” staan.
Het komt me allemaal nogal speculatief voor en doet me denken aan de kwakzalverij van therapeutic touch.
At Hans. Binaural beats zijn heel concreet. Zet je hoofdtelefoon op en luister. Je hoeft niet alles klakkeloos aan te nemen wat in Wikipedia staat.
Er staat trouwens vermeend positief effect, niet vermeend effect.
“Vermeend” betekent naar mijn idee dat sommigen iets menen dat nog bewezen moet worden maar waar volop twijfel over bestaat. Die geluiden zullen vast wel bestaan maar ik heb er geen enkele behoefte aan ze uit uit proberen. Voor wat betreft het artikel van Cees Renckens hebben die beats daarmee geen enkele relatie, lijkt me, aangezien het geen muziek betreft.
Hallo Hans.
Nee, je zei dat er een vermeend effect was, maar het Nederlandse Wikipedia heeft het over vermeend positief effect, dat is het verschil.
Het Nederlandse artikel is erg mager, probeer het Engelse ook eens:
Het betreft beats die licht verschillen in beide oren en die het brein dan probeert te mixen/mixt. Er wordt zelfs de uitdrukking “Je wordt er high van” gebruikt.
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Beat_(acoustics)#Binaural_beats
https://rationalwiki.org/wiki/Binaural_beats
https://www.medicalnewstoday.com/articles/320019.php
En binaural beats hebben wel degelijk met muziek te maken, omdat ze verwerkt worden, al dan niet bewust, in muziek. Het Monroe Institute bijvoorbeeld heeft daar een hele markt in, maar ook in het algemeen worden ze verwerkt. Muziek kan je naar bepaalde sferen brengen, wordt gezegd. Dat is een alleraardigste uitdrukking wat mij betreft.
Woordcorrectie, ik had het over beats mixen, maar ik had het woord “tonen” moeten gebruiken, “rechtlijnige” “sinus waves”.
Klanken dus in een rechte lijn.
U gaat maar door over het aspect “binaural beats”, maar gaat niet in op mijn vraag of daar ook een positief effect van bekend zou zijn bij patiënten onder narcose.
Kennelijk verstaat u iets heel anders onder muziek dan ik.
Hallo Hans,
en ik legde je al uit dat binaural beats gewoon deel uitmaken van ontspannende muziek. En ook had ik al gezegd dat ik betwijfel dat de door Cees genoemde pijn- en angst verlichtende muziek “technieken” überhaupt worden toegepast bij onder narcose gebrachte patiënten. Het lijkt mij dat de muziek juist wordt ingezet om het geheel op meer natuurlijke wijze pijn- en angst verlicht door te maken. Als je iemand onder narcose brengt, voelt/hoort/ et cetera die persoon helemaal niets meer (als het goed is) en dus is muziek verspilde moeite.
Zoals maar al te vaak bij Cees Renckens’ columns blijft alles nogal vaag en zelfs bij nader terugzoeken kun je niet echt goede onderbouwing van zijn stellingen vinden. En de heer Renckens verwaardigt zich nooit te reageren in tegenstelling tot onze goede en lieve vriend Jan Willem Nienhuys. Ik denk dus dat het euvel wederom in de column ligt en niet bij jou en mij.
Renckens heeft het over chirurgie. Dat associeer ik met narcose.
Misschien is er iemand die het originele artikel heeft gelezen en de inhoud hier verder wil bespreken?
Het is niet gebruikelijk dat de schrijver van een artikel op deze site zich mengt in de discussie.
“Binaural beats” (zoals ik dat begrip uit Wikipedia begrijp) vond ik lang voor internet kwam, zelfstandig als kind al uit toen ik met mijn iets jongere zus samen één toon aanhield en toen ontdekte dat je dan zwevingen krijgt.
Maar om zoiets simpels als twee tonen samen met zwevingen nu muziek te noemen?
Waarom zou muziek niet rustgevend kunnen inwerken op sommige mensen die zich daardoor beter gaan voelen…ik begrijp dat niet helemaal. Ik zie hierin geen relatie om meteen van muziek een medicijn te maken.
Maar misschien versterkt muziek het gevoel bij uittredingen, want dat is jouw specialiteit !
Ik heb liever muziek in de uitslaapruimte, maar dan wel iets waar ik van houd. Sacre du Printemps is leuk, The Planets mag ook, zolang ik me maar niet lig te vervelen. Dat vind ik namelijk altijd het ergste in de uitslaapruimte. Je kunt niets doen en door m’n slechte ogen zie ik ook nauwelijks iets, want ja, een bril of contactlenzen heb je op dat moment niet.
De enkele malen dat ik als patiënt in een uitslaapruimte verbleef, in een toestand tussen slapen en waken in, had ik alleen maar behoefte aan met rust gelaten worden en zeker niet aan door een ander bepaalde muziek. In dat laatste geval zou sprake zijn van wat ik hierboven “muzak” noemde, even vervelend als de verplichte popmuziek bij Albert Heijn. Ik kan me nl. niet goed voorstellen dat je als patiënt na een operatie een individuele koptelefoon op krijgt, met tevoren door jou bepaalde muziek met de door jou gewenste geluidssterkte.
Ik hoef ook geen door een ander bepaalde muziek. Bij voorkeur gewoon muziek die ik zelf leuk vind. Een bril en een boek zou wat mij betreft helemaal ideaal zijn, maar ja, dat gaat niet. De laatste keren dat ik in de uitslaapruimte verbleef had ik een ruggenprik gehad en dan ben je verder wel gewoon wakker.
Ik neem toch nog maar even Cees’ alinea onder de loep. De titel van de column is mijn inziens in ieder geval al niet compleet of niet echt goed dekkend, omdat minstens de helft van de tekst hier niet over gaat. Mij (tijdens mijn tweetalige talenstudies, hogeschool en universiteit) Duits en Nederlands is geleerd dat de titel van een stuk de hoofdmoot moet dekken, niet de halve moot.
Ik citeer Cees, met ertussen mijn kanttekeningen:
“Natuurlijk…resultaat van placebo-effect en afleiding” Uh? Onderbouwing, meneer Renckens?
Of gelden voor u de onderbouwings-eisen niet die u aan (“>zogenaamde?)kwakzalvers(“) stelt?
“missionair”? Heeft Cees Renckens gegronde onderbouwing voor deze diskwalificatie? In ieder geval niet hier!
Maar wij moeten wel meneer Renckens serieus nemen die met het grootste gemak van de wereld hier anderen diskwalificeert zonder enige onderbouwing?
Verder ontbreken toch echt significante details van het onderzoek. Had in ieder geval wat cijfers (en gebruikte muzieksoorten) genoemd; Hans begon er ook al over en volkomen terecht. Cijfers van voor, tijdens en na de operatie muziek-procedures. Hoe vaak werd er muziek gespeeld voor en na, en hoevaak werd er muziek gespeeld tijdens gehele narcose? Hoe kan verminderde pijn/angst (?) gemeten worden als er muziek is gespeeld tijdens volledige narcose en (ook) ten opzichte van de voor en na gespeelde muziek? Of moeten wij als lezers van de column van Cees Renckens al het werk gaan doen dat de heer Renckens zelf niet bereid is (voor ons) te doen? Wij, als lezers van deze column, tasten werkelijk volkomen in het duister omtrent de ware omvang en dekking van het onderzochte.
Ik heb wel de link aangeklikt en daarop de doorverwijslinks naar “D” zaken, maar daar stuit je al snel op de abonnee-muur. Maar nogmaals: moet ik hier als lezer van de column van Cees Renckens al het werk gaan doen?
Wel diskwalificeren dus, maar de onderbouwing achterwege laten? Dat lijkt mij toch echt wat al te gemakkelijk, aangezien zaken als hersengolven in verband met welbevinden en muziek toch echt geen vage wetenschap zijn. Hersengolven kunnen gemeten worden. Met electrodes bijvoorbeeld. Dat doen ze ook bij slaaponderzoek (ben zelf daarvan momenteel het subject).
Nou krijg ik de indruk dat ik wel weet wat Cees Renckens getriggerd heeft met deze alinea’s op de proppen te komen: (but correct me when I am wrong)
Kleine bijsturing: onnodig om te zeggen dat ik twee voortgezette talenstudies deed, want zulks (titel moet de hoofdmoot dekken) leer je ook al genoegzaam op de middelbare school…
Vaak hoeven beweringen over betwiste zaken op het gebied van kwakzalverij en alles wat daar op lijkt niet of nauwelijks meer te worden “onderbouwd” omdat de vaststaande en meer dan voldoend onderzochte basisfeiten zonder meer bekend en breed geaccepteerd zijn bij vakgenoten van dhr. Renckens en andere medisch onderlegde personen. Toch had ik graag wat meer informatie gezien over de feitelijke inhoud van het artikel m.b.t. de al dan niet bestaande effecten van muziek bij chirurgie.
Voor wie niet bij het artikel in NTvG over de muziek bij operaties kan: het is een bewerking van een artikel dat verscheen in de British Journal of Surgery: Meta‐analysis evaluating music interventions for anxiety and pain in surgery
Als ik het goed begrijp waren er maar 5 onderzoeken waarbij er alleen muziek tijdens de operatie onder volledige narcose werd gebruikt. Bij eentje werd er ook naar het effect op angst gekeken (geen significant verschil met de controlegroep). Die vijf studies verschillen nogal qua operatie (van keizersnede tot knievervanging) en ook het laatste tijdstip waarop de pijnscore is bepaald door de patiënten (met de VAS) lipe enorm uiteen (15 minuten tot meerdere dagen). Als je dan maar een klein effect vindt en er ook nog flinke kans op bias is volgens de onderzoekers, moet je je volgens toch iets bescheidener opstellen bij het melden van zo’n resultaat.
Vind CSs gekozen column vorm uiterst ongelukkig. Het is niet de eerste keer ook. Als hij al laatdunkend uit de hoek wil komen, doe het dan goed en niet zo zwaar emotioneel beladen, met zijn diskwalificaties van de onderzoekers (“missionair”). En onderbouwd. Losse flodders die alleen maar tegen een blinde muur kwakken…
Het ging (immers) ook over veel meer dan alleen “onder narcose”.
Als je ziet op wat voor zwakke gronden Jeekel eerder al bepleitte dat alternatieve behandelingen geïntegreerd moeten worden in het normale zorgaanbod, vind ik ‘missionair’ helemaal niet zo’n gek gekozen woord (zelfs homeopathie kreeg bij hem nog een kans).
Als ik Renckens goed volg in de column gaat het er hem eerder om dat het niet de moeite waard is om het gecijfer van deze onderzoekers na te pluizen. Ten eerste omdat ze sowiewso alleen maar een zwak effect laten zien op basis van niet zo beste studies. Maar ook omdat ze zo’n implausibele hypothese als dat muziek onder algehele narcose effect heeft, serieus nemen. Daar valt inderdaad wel wat voor te zeggen als je kijkt naar de geringe terughoudendheid waarmee ze allerlei enorm verschillende studies bij elkaar gemieterd hebben in deze meta-analyse. Van tevoren had je eigenlijk al moeten zeggen dat daar niet al te veel zinnigs uit kon komen. En dan roepen dat ze nu bewijs van het hoogste niveau hebben. Tsja.
Nou doet u hetzelfde als CR: meteen al diskwalificeren.
Dingen bij elkaar “mieteren” kan soms nodig zijn. Ik zie geen grond voor uw geringschattende woordgebruik.
Helderziend?
Roepen ze dat zo?
Meta-analyses vormen, als je ze niet zeer voorzichtig gebruikt, al gauw een valkuil. Als er met geringe terughoudendheid onderzoeken van matige kwaliteit worden samengevoegd, dan is “bij elkaar mieteren” wat mij betreft een prima omschrijving. Pas altijd op voor meta-analyses, en helemaal als daar een zwak effect wordt “aangetoond”. Renckens gaat uit van deze voorkennis bij de lezers. Anders worden het wel erg lange en basale lappen tekst.
@Constantia Oomen
Hoezo meteen? Mijn ‘eerder’ verwijst naar ee eerdere stuk hier op KDW waarin Jeekel genoemd wordt en dat ook in de column gelinkt staat. Leek me eigenlijk wel helder voor de goede verstaander.
Ik heb niet zo’n last van dergelijke overgevoeligheid.
Nee.
Of de onderzoekers deze woorden zelf zo precies gebruikt hebben, weet ik niet meer. Zo staat het in ieder geval wel in een Facebook-berichtje van het NTvG. De onderzoekers zelf schreven het echter nog veel stelliger op in hun persbericht:
“onomstotelijk wetenschappelijk bewijs”… ha!
Geachte Pepijn van Erp,
In uw argumentatie zie ik inderdaad goede, overtuigende punten. Desalniettemin vind ik Cees Renckens niet overtuigen en geen fijne columnist. Prikkelen wel, maar dat vrijwel altijd negatief, omdat zijn inhouden vaak bol staan van wereldvreemdheid. De mate waarin hij mensen niet serieus neemt, alles maar af doet met een snelle handbeweging. Alles is grill, mode, alles is ingebeeld, nep, zelfs het PM syndroom is onzin. Mijn indruk is dat mensen zoals Renckens werkelijk alles bij de schroothoop zetten, en dat er niets meer over blijft. Het hele mysterie van het leven bij het grofvuil gezet.
Ook in uw stukken ontwaar ik deze tendens, maar tot dusver had u wel de leuke, scherpe humor die ook al geheel ontbreekt in Cees Renckens stukken. En was u wél “onder de mensen”, in tegenstelling tot Cees Renckens. Ik hoop dat naarmate de jaren vorderen u deze eigenschap niet gaat verliezen aan de tand des tijds. Ik ben echter bang dat u ook deze kant op gaat, de kant van Cees Renckens.
Ik ben er geheel van overtuigd dat Ceeses wetenschappelijk handelen flawed handelen is. Immers: kijk eens waar de mensheid al toe in staat is, er wordt “wind” op Mars gemeten en voor ons als geluidsfragment afgespeeld. Er is geen limiet aan het bereik van het brein. Via de wetenschappelijke weg kan vrijwel alles bereikt worden. Mensen zoals Cees Renckens zullen ooit vergeten zijn, als onbelangrijkere wetenschappers. De echte weteschappers staan te juichen op het vliegveld van de oneindige mogelijkheden, ook zaken zoals powerfulle muziek en geregiseerde uittredingen. It’s all a matter of time.
Een veel treffender woord vind ik “vooringenomenheid”.
Er zit een duidelijk verschil tussen voorkennis en vooringenomenheid.
Pijn en angst zijn zeer subjectieve begrippen en dat betekent dus dat de bewijslast voor de werkzaamheid van iets ook moeilijker te leveren is. Dat wil dus niet zeggen dat je daarom lagere eisen aan het bewijs kunt stellen. Kortom een meta-analyse van onderzoeken die deels een matige kwaliteit hebben en die dan nog maar een zwak effect aantonen, bewijzen uiteindelijk weinig of niets.
Zoals Renate al schreef, mw. Oomen, is er een duidelijk verschil tussen vooringenomenheid en voorkennis. Dat hoef ik u toch niet uit te leggen, denk ik? Ik bedoelde natuurlijk absoluut het laatste begrip, anders had ik wel vooringenomenheid geschreven, denkt u niet? Vet getypte letters, hoe “treffend” ook uw gedachte moge zijn, voegen daar niets aan toe. Mag ik alsnog uw niet-vooringenomen opvatting over het gebruik van meta-analyses horen?
Hans,
laat CR zelf maar zijn losse flodders en klodders verdedigen. Elke keer moet PvE to the rescue komen. Zelfs JW waagt zich er niet meer aan. Vind het kloptdatwel onwaardig. Ben het eens met een veelgelezen mening dat kwakzalverij zich op deze manier meer en meer buiten de samenleving plaatst. “Wereldvreemd”, inderdaad.
Losse flodders en klodders?
Waar heeft u het over?
En: kwakzalverij die zich buiten de samenleving plaatst?
Denkt u eerst maar eens rustig na over uw eigen flodders en klodders.
Hans,
ik dacht dat ik dat al aangetoond had. Lees nog eens rustig mijn “onder de loep” stuk terug.
Ik doe niet aan losse flodders en klodders, ik schiet altijd raak. 🏹😇
En nu niet gaan zuchten hè!
Ik heb wel iets beters te doen. Leest u eerst maar eens iets over het onderwerp meta-analyse.
Hans, mijn lieve vriend, is je naam Cees Renckens? Ik zei dat CR zijn losse flodders mag oprapen, tegen het licht houden, toelichten, verdedigen. Maar dat doet hij natuurlijk niet. Cees Renckens schiet met los kruit en trekt zich dan snel terug. Ik verwacht niet van jou zijn werk te doen noch van mijzelf. Maar iemand moet toch de ondankbare taak op zich nemen duidelijk te maken dat zijn columns zwaar over de houdbaarheidsdatum heen zijn.
Misschien kunt u zo langzamerhand weer eens overschakelen naar iets inhoudelijks in plaats van dit gezwatel af te scheiden? Over meta-analyses bijvoorbeeld?
De bijdragen van Cees Renckens zijn in de vorm van een column, daarin ‘mag’ nogal veel. Zo kunnen ze persoonlijker zijn, korter door de bocht, bedoeld om te prikkelen. En het is niet erg gebruikelijk dat een columnist over zijn column daaronder in discussie gaat. Maar volgens mij is dit je al eens eerder uitgelegd. Het is mijns inziesn nogal zinloos om het over de gekozen vorm te hebben.
En dat ‘to the rescue komen’ is echt flauwekul, alsof er een inhoudelijk probleem met de columns zou zijn.
Geachte heer van Erp.
Het klopt dat de vorm van de column geen wetenschappelijk degelijke zaak hoeft te zijn. Dat had ik natuurlijk ook zelf al bedacht. Ik ben overigens blij dat u inziet dat de columns van Cees Renckens inderdaad niet anders zijn dan elke andere column, en niet beter dan van mensen die schrijven onder “niet-wetenschappelijke vaandel”.
Maar als een column altijd maar afdoet en nooit eens positief prikkelt, vraag ik me in ieder geval af of de heer Renckens zich niet simpel zit af te reageren. En welk doel dient dat?, vraag ik me af. Wie is hierbij gebaat?
Mogelijk waren de onderzoekers van het muziek effect wat te enthousiast naar uw en Cees Renckens smaak. Maar het zijn deze “overenthousiaste” mensen die de weg wijzen naar weer nieuwe mijlpalen voor de toekomst. Als zij al zeggen dat nú de muziek verwerkt kan gaan worden in richtlijnen voor chirurgie, láát ze. De praktijk zal dan vanzelf uitwijzen waar het fout gaat en zij zullen gedwongen worden alles te finetunen (🎶).
Ik heb Cees Renckens nog niet kunnen betrappen op leuke, wetenschappelijke impulsen voor de toekomst. Ik heb ze hem alleen maar de grond zien intrappen, of dat althans te trachten.
Maar wat als “de weg naar mijlpalen voor de toekomst” al “op je klompen” op basis van degelijke voorkennis (en dus geen vooringenomenheid!) aanvoelt als een doodlopende weg?
Daar gaat deze site toch uitsluitend over?
Ik geef de voorkeur aan mensen als de heer Renckens, die flauwekul gewoon flauwekul noemen, dan aan figuren die de kool en de geit proberen te sparen en op die manier mensen die aan deze flauwekul proberen te verdienen onbedoeld een steuntje in de rug geven.
Over uw uittredingsflauwekul wil ik het maar helemaal niet hebben. Wat mij betreft diskwalificeert u zich daarmee voor elke serieuze discussie.
Tjeetje, Renate,
jij klinkt zelf als Renckens nu. Ik geloof er geen snars van dat betreffende onderzoekers uit zijn op geldelijk gewin (steun). Als muziek al geld gaat kosten en het effect heeft, gezonder en natuurlijker en aangenamer dan agressieve medicijnen, ja, dan moet dat maar.
Ik houd hierbij ook steeds mijn boerenverstandkennis van muziek in het hoofd, en als iemand dat ook had kunnen doen, was jij het wel, met je immers zelf actieve muziekactiviteiten. Muziek is van een zeer grote rangorde, met een zeer groot brein bereik. Als er iets is waar ik van denk dat er méér aan de hand is en mogelijk is, dan is het muziek wel. Muziek beïnvloedt de hersenen zoals drugs dat doen, of toch vergelijkbaar. Des te meer reden inderdaad bezig te gaan met muziek in de medische sfeer.
En over mijn “uittredingsflauwekul”. Je wéét helemaal mijn huidige standpunt daarover niet en als jij jan en alleman diskwalificeert op één interesse van hen op álle uitingen van die persoon, dan ben jíj degene die zichzelf gediskwalificeerd heeft. Doodje van de brein.
Mevrouw Oomen,
Als u muziek nu al met geneesmiddelen gaat vergelijken, ben ik bang dat u van het onderwerp van de column toch echt weinig tot niets hebt begrepen.
Hans,
beluister beide muziek composities die ik zojuist als links aanbood in zijn geheel. Als ik luister, voel ik dat er iets gebeurt in mijn brein ritmes. It is as simple as that. Het ritmische getik, de adem, het geluid van de ratelslang, het geluid van haardvuur, de bija bezwerende zinnen, het up and down, en zoveel meer. Het brein reageert, geen enkele twijfel mogelijk en boven alle twijfel verheven.
In plaats van dit een woordenstrijd te laten zijn, laat de muziek spreken, because, boy, it can! Met boy bedoel ik niet jou, Hans.
Mw. Oomen, voorzover ik weet, doe ik niet mee aan een RCT.
Wat bewijst het dus als ik naar uw muziekjes zou gaan luisteren?
Lieve Hans,
je bent een heel lieve man.
Bewaart u dat soort bakvisuitlatingen maar liever voor uw eigen site, mw. Oomen, in plaats van hier te trollen.
Kunnen we een keer een column van Renckens plaatsen onder een pseudoniem?
Eens kijken of mevrouw Oomen dan ook missionair de column gaat afkraken.
Als je ziet op wat voor zwakke gronden Oomen eerder al bepleitte dat Renckens niet gekwalificeerd genoeg was, vind ik ‘missionair’ helemaal bij haar passen.
Deze uitdaging neem ik gaarne aan! Ik herken mensen blind! (daarbij geholpen door mijn toch al enorm zwakke ogen, die torenhoge mins én zeer flauwe plussen tegelijk hebben. Plus een nog zwakker rechter oog dat lijdt aan scrambled eggs visie bij vermoeidheid).
Ik zal de heer Renckens alvast een kleine voorsprong geven. Das fair, lijkt me. Hij moet dus niet over Gerard Reve beginnen, want dan heb ik m meteen al in de smiezen.
@FVerweven
Een tijdelijke ban voor C.O. zou mij alvast als rustgevende muziek in de oren klinken. Bijna de helft van de 62 reacties tot nu toe zijn van haar hand en ze voegen m.i. weinig tot niets toe.
Wat een geneuzel.
Goede muziek is nooit geneuzel. Noch het praten over wat het vermag in het menselijke brein.
https://youtu.be/np2HtyhjUhY
https://youtu.be/y6nWMHDLL9c
Column.
En nu krijgen we deze variant:
https://www.omroepwest.nl/nieuws/3745293/Proef-met-livemuziek-op-intensive-care-succes-De-hartfrequentie-van-patienten-wordt-rustiger
Zou het echt wat uitmaken of de muziek live gespeeld wordt, of dat men een CD op zet?
En zelfs dan vraag ik me af of er verder nog veel positiefs te merken valt. Zou de hartfrequentie echt omlaag gaan?
Zou je als patiënt ook het beluisteren van muziek mogen weigeren?
Het artikel waar het op deze site om draait, ging overigens over de effecten tijdens operaties.
Het weigeren lijkt me ook wel leuk.
Dat het artikel op deze site over muziek bij operaties ging, is me ook duidelijk, maar dit vond ik gewoon een variant op hetzelfde thema. Het verschil is natuurlijk dat in deze situatie de muziek daadwerkelijk gehoord kan worden door de patiënt. Op de operatietafel hoor ik ook niet wat de artsen tegen elkaar zeggen, dus waarom zou ik dan wel muziek horen.
Het blijft in het laatste geval nog meer een kwestie van smaak.
Helemaal mee eens, maar ik merkte het voor de duidelijkheid op omdat hierboven over dit onderwerp er van alles aan de haren bij werd gesleept.
Toevallig zat er vandaag een commerciële bijlage bij de Volkskrant, waarin professor Hans Jeekel beweert dat muziek heilzaam kan werken. Volgens hem kan het de bloeddruk verlagen en pijn en angst bij operaties verminderen. Ook komt hij nog met de Mozart-factor op de proppen en dat knaagdieren sneller door een doolhof komen als ze naar een bepaald stuk van Mozart hebben geluisterd. Mij klinkt het allemaal nogal vaag in de oren.