Doorbetaling van loon en/of uitkering bij arbeidsongeschiktheid of ziekte is in ons land normaal en is een teken van beschaving. Wil dit breed gedragen financieel vangnet intact blijven, dan dient de werknemer er alles aan te doen om zijn gezondheid en prestatievermogen weer zo snel als mogelijk terug te krijgen. Doet hij dat niet, dan besteelt hij zijn baas of benadeelt hij de gezonde collega’s, die de premie betalen van waaruit hij zijn uitkering ontvangt. Bij onduidelijkheden beslist de ARBO- of bedrijfsarts, althans hij of zij adviseert de baas in dezen.
Op 28 augustus 2012 deed de Amsterdamse kantonrechter uitspraak in een zaak van een werknemer, die leed aan suikerziekte en die van de bedrijfsarts twee maanden vrij kreeg om zijn ontregelde diabetes weer onder controle te krijgen door het starten met insulinebehandeling. De werknemer weigerde dit en ging aan de slag met fitness, tabletten en kruiden. Hiermee was de bedrijfsarts het niet eens en adviseerde de werkgever om op basis van art. 7:629 lid 3 Burgerlijk Wetboek de loonbetaling stop te zetten. De werknemer spande een zaak aan en liet zich bijstaan door een verzekeringsarts, die hem steunde. Er speelden nog enkele andere complicerende factoren een rol bij deze casus, maar de rechter had zijn oordeel snel klaar: Werknemers hebben een grote keuzevrijheid voor een genezingswijze.
Die vrijheid komt voort uit het EVRM en de Grondwet. In de relatie tussen werkgever en werknemer moet een vraagstuk over een beroep op die vrijheid beoordeeld worden door middel van een belangenafweging. In dit geval is duidelijk dat de verzekeringsarts het niet eens was met de bedrijfsarts en bovendien had de huisarts een spectaculaire verbetering in de medische situatie van de werknemer vastgesteld. De kantonrechter oordeelde dat de werknemer niet in strijd heeft gehandeld met de verplichting die hij heeft om zich in te zetten voor zijn herstel. De werkgever moest het loon betalen (LJN BX5906).
Heldere jurisprudentie levert deze uitspraak niet op, al was het maar omdat de rechter vrij spel had nu twee artsen elkaar tegenspraken en omdat – meer geluk dan wijsheid – ook herstel was opgetreden met de ‘alternatieve’ behandeling die werd gekozen. Hoewel dat principieel niets zou moeten uitmaken, werkt het recht toch vaak zo, dat dat nu in het voordeel van klager uitpakte. De praktijk is dat regelmatig werknemers in de ziektewet niet de reguliere weg kiezen om tot herstel te komen, maar dat bedrijfsartsen daartegen slechts bij hoge aarzeling en schoorvoetend optreden. Looninhouding leidt altijd tot rechtszaken en komt nauwelijks voor. De premielasten zijn dan ook navenant en een straffere hand zou hier zeker wenselijk zijn.
Mocht u nieuwsgierig zijn naar de kruiden, die de klager ging gebruiken, en daarbij misschien denken aan het rijkelijk EFRO-gesubsidieerde onderzoek van de Universiteit Wageningen, het Nijmeegse Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en het Europa Ayurveda Centrum (EAC) in Witharen, waarover deze zomer berichten in de media verschenen, dan moet ik u uit de droom helpen. Dit onderzoek, met veel bombarie bekend gemaakt door de provincie Gelderland als werkgelegenheidsproject, staat nog niet eens in de kinderschoenen. Sterker nog, het blijkt in de embryonale fase te verkeren en zal waarschijnlijk wel op een miskraam uitlopen. Er is nog geen toestemming van een medisch-ethische commissie en men volstaat voorlopig met het testen van de ayurvedische EAC-gekweekte kruidenmengsels in het laboratorium op samenstelling en eventuele giftigheid. De ayurvedische kruidendokter van het EAC, mevrouw V.P. Mohana Kumari, gelooft heilig in de werkzaamheid van haar mengsels tegen diabetes, maar eigenlijk ziet zij nog meer heil in de inzet van ayurvedische krachten tegen de mentale problemen van de westerse mens. Daarover raakt zij niet uitgepraat, maar de EU geeft daarvoor tot nog toe geen cent.
Hans1263 says
Zijn we ook nog steeds zo coulant als de werknemer forse lichamelijke schade oploopt, al dan niet jaren later, ten gevolge van het aanmodderen met alternatieve middeltjes (ja, kwakzalvers, laat ik die term “aanmodderen” nu ook eens gebruiken), dus te laat starten van insuline-injecties, waardoor de werkgever jarenlang sukkelt met een slecht functionerende werknemer? Om van het leed bij de werknemer (been afgezet, blind…) maar te zwijgen.
Jan Willem Nienhuys says
De kruiden waren Surinaamse kruiden, althans dat lees ik in de uitspraak (zie link).
AAtsouPier says
“dient de werknemer er alles aan te doen om zijn gezondheid en prestatievermogen weer zo snel als mogelijk terug te krijgen.”
Hier kiest de heer Renckens mijns inziens iets teveel de kant van de werkgever/verzekeraar. Zo snel mogelijk, dat wil niet per se zeggen dat dat voor de gezondheid van de werknemer, bijvoorbeeld op langere termijn, ook goed is.
Ik kan mij voorstellen dat sommige ziektes (hernia’s ?) op twee manieren kunnen genezen, namelijk òf rust houden en afwachten, òf opereren (met alle ellende en risico’s van dien voor de patiënt). De werkgever en de verzekeraar zullen vermoedelijk de voorkeur geven aan een operatie, maar of dat in het belang van de werknemer is is de vraag.
Daar zou ik nu graag jurisprudentie over zien, want een principe dat voor zover ik weet ten grondslag ligt aan de huidige arbeidswetgeving is dat de werknemer zijn arbeid verkoopt, en niet zijn gezondheid.
De heer Renckens zegt ook dat bedrijfsarts en verzekeringsarts adviseren over de behandeling. Zoiets maak ik ook op uit het vonnis. Advies dienen we hier met flink wat korrels zout te nemen ; ik zie niet in hoe de zieke werknemer zich hieraan zou kunnen onttrekken. Dit vind ik een vreemde zaak, immers beide artsen geven niet onafhankelijk hun advies : de verzekeringarts dient mede het belang van de verzekeraar te behartigen, en de bedrijfsarts, als deze in naam al onafhankelijk is, dient mede het (commerciële) belang van de Arbodienst te behartigen. De enige die mijns inziens zo veel mogelijk onafhankelijk is is de huisarts.
Ik ben kennelijk enige ontwikkelingen misgelopen, want ik herinner mij uit de tijd dat werkgevers verplicht werden tot het inschakelen van een Arbodienst dat de bedrijfsarts uitdrukkelijk niet zou behandelen.
Mijn sympathie gaat dus uit naar de werknemer die door drie artsen tegelijk werd behandeld en wonder boven wonder vanzelf beter werd, en nu niet zijn hele leven lang hoeft te spuiten (ik neem tenminste aan dat als men eenmaal met spuiten begint er ook niet meer van af komt).
Helaas sprak de kantonrechter zich niet uit over de tegenstrijdigheid dat de spuitende werknemer geacht werd binnen twee maanden weer aan het werk te gaan, terwijl het volgens de regels van het GVB verboden is voor spuitende diabetici om chauffeur te zijn.
Hans1263 says
Insuline spuitende diabetici kunnen een “hypo” krijgen (duizeligheid, transpireren, niet goed meer kunnen beoordelen van complexe situaties). Ik kan me goed voorstellen dat bijvoorbeeld chauffeurs in het openbaar vervoer dan niet mogen functioneren.
Bij heel lichte diabetes type 2 is bijvoorbeeld overgewicht een factor. Bij gewichtsafname, kunnen de diabetische verschijnselen weer verdwijnen. Bij dergelijke gevallen kun je volstaan met tabletten. De kans dat je de insuline aan de kant kunt zetten, is echter niet zo groot. Als je moet gaan spuiten, ben je al een stap verder dan alleen tabletten slikken.
Mopje says
“Helaas sprak de kantonrechter zich niet uit over de tegenstrijdigheid
dat de spuitende werknemer geacht werd binnen twee maanden weer aan het
werk te gaan, terwijl het volgens de regels van het GVB verboden is voor
spuitende diabetici om chauffeur te zijn.”
Goed gevonden! Dat had in deze ‘zaak’ wel wat meer gewicht mogen hebben.
De arbo-dienst en de bedrijfsartsen kunnen de werkgevers daarna vast ook adviseren over gezonde werkplekken voor mensen die lijden aan Ouderdomose en de genetische afwijking Noord-Afrikanitis. Ik neem aan dat de GVB ook wel duidelijke regels heeft als een van de werknemers alle drie de kwalen dreigt te krijgen.
Ragnar764 says
Quote: Werknemers hebben een grote keuzevrijheid voor een genezingswijze.
Quote: Bovendien had de huisarts een spectaculaire verbetering in de medische situatie van de werknemer vastgesteld.
Dan is het pleit toch al in feite in het voordeel van de werknemer beslecht.
Quote: Meer geluk dan wijsheid – ook herstel was opgetreden met de ‘alternatieve’ behandeling die werd gekozen.
Dat blijft dus de x factor, daar kun je in dit specifieke geval ook geen zinnig woord over zeggen.
Niet genoeg gegevens.
Maar als je als diabeet insuline moet spuiten, is de ernst van deze aandoening in aanmerkend nemend, dit voor de patient m.i. nu niet bepaald een verstandig traject geweest.
Hoe dit op langere termijn gaat uitwerken is nog de vraag. Misschien raakt het glucosegehalte van het bloed dan nog dermate verder ontregeld met alle vervelende consequenties van dien.
Constantia Oomen says
Waarom staat er weer dezelfde foto van Renckens op de voorpagina (en bij het artikel)? Het gaat toch niet om hem? Doe dan iets vrolijkers.
Thomas van Wilgenburg says
Helemaal mee eens Constantia. Maar die foto zorgt er wel voor dat het artikel serieuzer wordt. Persoonlijk heb ik liever een foto van Mila Kunis of Scarlett Johanson.
Constantia Oomen says
Als je weet dat Renckens het geschreven heeft, weet je sowieso zeker dat er niets te lachen valt. ☹
Ragnar764 says
Of van Aarathi Prasad de Engelse celbiologe, ik was niet meer in staat het “Gesprek op 2” nog helder te volgen. 😉
En uitgerekend dit prachtige stukje schepping schrijft een boek over “De Maagdelijke Moeder”.
Martin_Bier says
Een bedrijfsarts en een verzekeringsarts … Ik krijg het daar toch allemaal een beetje benauwd van. Die arme patient is uiteindelijk weinig anders dan een pion als handelsmaatschappijen tegenovergestelde economische belangen nastreven.
AAtsouPier says
@ Mopje
Ik begrijp uw laatste paragraaf niet.
Mopje says
Ik vond de uitspraak: “Doet hij dat niet, dan besteelt hij zijn baas of benadeelt hij de
gezonde collega’s, die de premie betalen van waaruit hij zijn uitkering
ontvangt. Bij onduidelijkheden beslist de ARBO- of bedrijfsarts, althans
hij of zij adviseert de baas in dezen.” wat al te gemakkelijk.
Er is sprake van het loon al dan niet doorbetalen en niet een uitkering. Mocht deze werknemer met het laatste te maken krijgen dan heeft hij met die leeftijd en misschien een moeilijk te schrijven achternaam en diabetes, waarschijnlijk geen enkele kans meer op de arbeidsmarkt.
Ten tweede een goed werkgever heeft ook wel degelijk plichten. Artikel 658a onder lid 2 bijvoorbeeld.
“Uit hoofde van de uitoefening van zijn taak,
bedoeld in lid 1, is de werkgever verplicht zo tijdig mogelijk zodanige
maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als
redelijkerwijs nodig is, opdat de werknemer, die in verband met
ongeschiktheid ten gevolge van ziekte verhinderd is de bedongen arbeid
te verrichten, in staat wordt gesteld de eigen of andere passende
arbeid te verrichten.”
Daarbij kan een werkgever zich natuurlijk ook laten adviseren door een ARBO- of bedrijfsarts. En aangezien niemand de Regeling eisen geschiktheid 2000 weerspreekt, lijkt het mij de plicht van een goede werkgever dat ‘zo tijdig’ mogelijk op te pakken. Dat blijkt nergens uit.De werknemer verliest in dit geval zijn loon/baan niet omdat hij Surinaamse kruiden neemt die zouden werken tegen diabetes. In dit geval wordt iemand bestolen van zijn baan omdat zelfs insuline spuiten niet helpt.
Hans1263 says
“In dit geval wordt iemand bestolen van zijn baan omdat zelfs insuline spuiten niet helpt. ”
Dat laatste kan ik helaas niet volgen.
Mopje says
De chauffeur heeft diabetes en na de keuring heeft hij te horen gekregen dat het ‘slechter gaat’. De voorgestelde behandeling is om insuline te gaan spuiten. Echter als hij dat doet kan hij volgens de ‘Regeling van eisen geschiktheid 2000’ kennelijk geen chauffeur meer zijn. Dan wordt hij ‘bestolen’ van zijn baan door de diabetes.
De goede werkgever en de goede bedrijfsarts hebben ook verplichtingen. Als de bedrijfsarts zelf al de ziekmelding doet, had hij ook wel kunnen nadenken over de consequenties. En de werkgever had alvast met een plan van aanpak (passende arbeid) kunnen komen. Tijdig, en niet na een poging om het salaris in te houden.
Hans1263 says
Je kunt het ook zo zien, dat je – voorzover je in een bepaald stadium van je diabetes insuline moet spuiten – op een acceptabele manier blijft leven, juist dankzij die insuline. Het woord “bestolen” lijkt me hier dan ook niet het juiste.
Mopje says
“Doet hij dat niet, dan besteelt hij zijn baas of benadeelt hij de
gezonde collega’s, die de premie betalen van waaruit hij zijn uitkering
ontvangt.”
Hij heeft geen uitkering dus kan hij die ook niet stelen van de baas of collega’s. Tja.., ik ben er niet over begonnen. Wellicht een verkeerd voorbeeld om iets duidelijk te maken over een onzin behandeling.
Hans1263 says
Mee eens, het woord “stelen” of “bestolen” is derhalve in de hele discussie, inclusief het artikel, onterecht gebruikt.
Ragnar764 says
Mopje: In dit geval wordt iemand bestolen van zijn baan omdat zelfs insuline spuiten niet helpt.
Waar ontleen je deze conclusie nu aan?
AAtsouPier says
Ik werd even opgehouden door het Skepsiscongres. Ergens zal ongetwijfeld staan dat ook de werknemer redelijkerwijs alles moet doen om zo snel mogelijk weer aan het werk te kunnen. De clou zit hem in dat “redelijkerwijs”, dat wil niet zeggen dat de werknemer blindelings moet opvolgen wat de bedrijfsarts zegt om maar zo snel mogelijk weer aan het werk te kunnen. Het is in geval van conflict aan de rechter, die de diverse belangen, waaronder het grondrecht op lichamelijke integriteit van de werknemer, tegen elkaar afweegt, om te bepalen of de werknemer dat deed wat van hem redelijkerwijs verlangd mag worden.
Zover kwam het in dit arrest niet helemaal ; het wachten is op een werknemer die in plaats van een reguliere een alternatieve behandeling volgt en niet beter wordt.
In dat geval zou het wel eens kunnen dat het inderdaad om bestelen gaat, immers òf de werkgever, òf het UWV waar de werkgever het risico op loondoorbetaling bij ziekte vermoedelijk heeft ondergebracht, betaalt ten onrechte, want de werknemer doet niet wat men redelijkerwijs van hem mag verwachten.
Op het punt van bestelen geef ik de heer Renckens dus gelijk. Tenzij de rechter vindt dat de zieke werknemer aan zijn verplichtingen voldoet door het volgen van wetenschappelijk gezien niet werkzame behandelingen.
(Bij het lezen van het arrest bekroop mij overigens het gevoel dat hier iemand moest weggewerkt worden, dat iemand bestolen moest worden van zijn baan om andere redenen dan het niet willen spuiten).
Ik heb vanuit de verte de heer Renckens in levende lijve bewonderd, en inderdaad, hij ziet er in het echt veel charmanter uit dan op de foto !