Dit artikel verscheen eerder in Quest (www.Quest.nl) en is met toestemming overgenomen. Het originele artikel zoals dat in het magazine verscheen is hier te downloaden in pdf-formaat.
Vier redenen waarom mensen geloven in onwaarschijnlijke en onbewezen therapieën
Zalvende onzin
Waterdicht bewijs dat het werkt is er niet. En toch zijn er hordes mensen (ook intelligente!) die beweren dat ze er zonder reiki, homeopathie en acupunctuur nooit bovenop waren gekomen. Hoe zit dat?
TEKST: RIK KUIPER
Niet alleen domoren trappen erin. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek brengt ongeveer een op de tien Nederlanders elk jaar een bezoek aan een alternatieve genezer. Daaronder vallen homeopaten, acupuncturisten, natuurgeneeskundigen en magnetiseurs, maar ook huisartsen die er een alternatief handeltje op nahouden. Wat opvalt aan de cijfers, afkomstig uit een enquête uit 2009, is dat er veel hoogopgeleiden op bezoek gaan bij alternatieve genezers. Van de mensen die alleen basisonderwijs hebben gevolgd, bezocht dat jaar circa zes procent een alternatieve therapeut. Bij mensen met een HBO- of universitaire opleiding was dat bijna dertien procent! En dat terwijl voor het overgrote deel van de alternatieve therapieën geen overtuigend bewijs bestaat dat ze bijdragen aan de genezing. Waarom denken veel mensen dan toch dat ze baat hebben bij dergelijke behandelingen?
1. Ziektes hebben een natuurlijk verloop
Je voelt je slap, hebt hoofdpijn, rillingen, koorts. Na twee dagen besluit je je favoriete alternatieve therapeut te bezoeken, die al snel een ‘ernstige onbalans’ of een ‘energetisch tekort’ constateert. Hij raadt je aan een paar glaasjes ingestraald water te drinken. En ja hoor, na een week later ben je beter. Zie je wel dat dat water helpt! Maar dat kun je pas met zekerheid zeggen als je weet wat er gebeurd zou zijn zonder dat je water dronk. De kans is groot dat dat kwaaltje dan ook was overgegaan, want dat doen veel aandoeningen nu eenmaal. Elke ziekte heeft zijn natuurlijke verloop. Of, zoals de 18de eeuwse filosoof Voltaire het zei: ‘De kunst van de geneeskunde bestaat uit het bezighouden van de patiënt terwijl de natuur de ziekte geneest.’
Dat veel mensen toch denken dat het ingestraalde water effect heeft gehad, komt door een cognitieve illusie, een denkfout. Mensen zijn geneigd om oorzakelijke verbanden te zien waar die er niet zijn. Dat de genezing volgde op de consumptie van dat water wil immers nog niet zeggen dat de genezing veroorzaakt is door dat water. Die denkfout heet in het Latijn ‘post hoc, ergo propter hoc’, letterlijk ‘na dit, dus vanwege dit’. Het gevolg: mensen op wie de illusie vat krijgt, zullen al hun vrienden en kennissen vertellen hoeveel baat ze hebben gehad bij het ingestraalde water.
Hoe stel je dan wel vast of een therapie werkt? Dat kan eigenlijk maar op één manier: doe een uitgebreide studie waarbij je patiënten met dezelfde klachten willekeurig in groepen verdeelt. De ene groep krijgt het ingestraalde water, de andere krijgt water dat niet is ingestraald. Doe dat bovendien bij voorkeur ‘dubbelblind’: zowel de patiënten als de behandelend therapeut weten niet wie het ingestraalde water krijgt, en wie het gewone. Dat wordt door een buitenstaander bijgehouden. Zo voorkom je dat verwachtingen de uitslag van de studie beïnvloeden. Genezen de ingestraalden gemiddeld sneller, dan heeft de behandeling effect gehad. Is er geen verschil, dan heeft je lichaam de ziekte zelfstandig opgeruimd.
2. Soms geneest zelfs een ongeneeslijke vanzelf
Ja, zo’n griepje gaat vanzelf wel over na een paar dagen. Maar hoe zit het met uitbehandelde kankerpatiënten die na het bezoek aan een alternatieve therapeut nog jaren leven? Simpel, zulk wonderbaarlijk herstel komt van nature gewoon voor. Kijk bijvoorbeeld naar het onderzoek van Michael Mac Manus en zijn collega’s. Ze zochten in de database van het Peter MacCallum Cancer Center in Melbourne naar patiënten bij wie tussen 1984 en 1990 een onbehandelbare vorm van longkanker was geconstateerd. De ruim 2000 patiënten kregen alleen een beetje radiotherapie om de symptomen te verlichten. Na een half jaar was de helft van de patiënten overleden, na een jaar leefde minder dan twintig procent nog. Maar er waren ook mensen die ondanks de slechte prognose na vijf jaar nog in leven was. Het ging om ongeveer één procent van de patiënten, van wie een aantal ook na tien jaar nog leefde.
Welke factoren bij zulke onverwachte genezingen een rol spelen, was onduidelijk. Misschien zaten er een paar verkeerde diagnoses bij, opperden de onderzoekers. En misschien ook reageren sommige patiënten uitzonderlijk goed op radiotherapie. Hoe dan ook, de onderzoekers vinden het van belang om de frequentie van dit fenomeen op waarde te schatten, ‘zodat claims van een genezing door een nieuwe therapie of zelfs door een alternatieve geneeswijze of een gebedsgenezing in de juiste context worden gezien.’ Met andere woorden: als zo’n overlever in zijn wanhoop toevallig haaienkraakbeen heeft geslikt, betekent dat niet dat die alternatieve therapie de kanker heeft uitgebannen. Het is veel waarschijnlijker dat de patiënt tot die kleine groep mensen behoort bij wie de ziekte zich terugtrok door die kleine dosis radiotherapie. Maar de kans is groot dat een ander verhaal de ronde gaat doen: ‘Wonderbaarlijke genezing door haaienkraakbeen!’
3. Aandacht en warmte helpen een hoop
Een prachtig experiment was het. Samen met een paar collega’s verdeelde Ted Kaptchuk van Harvard Medical School in de VS ruim 200 patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom in drie groepen. Groep een werd alleen op een wachtlijst geplaatst. Groep twee kwam onder behandeling van een weinig spraakzame en snel werkende therapeut, die ze behandelde met nep-acupunctuur. Daarbij maakt hij gebruik van inschuifbare naalden, waardoor de patiënten niet merkten dat ze niet werden geprikt. Ook groep drie werd geprikt met nepnaalden, maar hier nam de therapeut veel meer tijd voor de patiënt en sprak zinnen als: ‘Ik kan me voorstellen hoe vervelend een prikkelbare darm is voor u’.
Na een paar weken werd de balans opgemaakt. Gemiddeld hadden de patiënten in alle drie de groepen minder last van hun darmen. Ook zeiden ze dat hun kwaliteit van leven was toegenomen. En dat terwijl geen van de patiënten een échte behandeling had gehad! De effecten waren het sterkst bij de twee groepen die nep-acupunctuur hadden gehad, waarbij de groep met de vriendelijke therapeut de meeste verbetering toonde. Voor Kaptchuk kwam dit niet als een verrassing. De onderzoeker verdiept zich al jaren in het placebo-effect, het effect dat patiënten zich na een behandeling beter voelen, ook als de behandeling geen bewezen effect heeft. Ditzelfde placebo-effect zorgt dat veel mensen denken dat ze baat hebben gehad bij een behandeling van een alternatieve therapeut. Ze voelen zich beter! Feit is echter dat die verbetering niets te maken heeft met de zuurstoftherapie of de darmspoeling die ze hebben ondergaan, maar met de diagnose, het luisterend oor en het vreemde ritueel. En dat is kwalijk, want als patiënt moet je erop kunnen rekenen dat een therapeut eerlijk tegen je is. Je moet ervan uit kunnen gaan dat hij je alleen blootstelt aan veilige en effectieve therapieën. En niet aan handelingen die alleen drijven op het placebo-effect.
4. Als je ergens tijd in geïnvesteerd hebt, dan moet het wel goed zijn
Ze moesten over de psychologie van seks praten, de vrouwelijke studenten die onderzoekers Elliot Aronson en Judson Mills in de jaren vijftig van de vorige eeuw hadden geworven voor een experiment. Wel deden ze eerst een toegangstest. Voor de helft van de studenten was dat gênant, schrijft Aronson in zijn boek Mistakes Were Made (but not by me): ze moesten seksscènes uit romans als Lady Chatterley’s Lover hardop voorlezen. De andere helft las alleen een lijst van seksueel getinte woorden voor. Daarna hoorden alle studenten een bandopname van een uiterst trage en saaie discussie over de secundaire geslachtskenmerken van vogels. Na afloop moesten ze aangeven hoe interessant ze de opname vonden. De ‘woordenlijststudenten’ vonden de discussie waardeloos. Ook hadden ze zich gestoord aan een spreker die had toegegeven dat hij zich niet had voorbereid. De ‘seksscènesgroep’ vond de discussie wel interessant. En dat die ene student zich niet had voorbereid? Ach, dat konden ze hem best vergeven. Hij was toch eerlijk geweest?
Dezelfde opname, heel verschillende meningen. Hoe zat dat? Volgens de onderzoekers kwam het door cognitieve dissonantie: de onaangename spanning die ontstaat bij twee onverenigbare ‘cognities’ (zoals een houding, gevoel, verwachting, mening of gedrag). Een klassiek voorbeeld is de roker. Die weet dat hij twee pakjes per dag rookt, en dat dat tot longkanker kan leiden. Deze onprettige tegenstrijdigheid kan hij oplossen door te stoppen met roken. Maar vaak lukt dat niet. Dan doet hij wat anders. Hij past niet zijn gedrag aan, maar zijn mening. ‘Ach’, zal hij denken, ‘het zal wel meevallen met de gevaren van roken.’ In het experiment van Aronson en Mills trad iets vergelijkbaars op. De studenten die de seksscènes hadden voorgelezen, hadden een groter offer gebracht om de bandopname te mogen horen dan de andere groep. Daarom was het voor hen moeilijk te verkroppen dat de opname niet interessant was. Dan zou de investering immers voor niets zijn geweest. Om dat ongenoegen weg te nemen, overtuigden ze zichzelf ervan dat de opname wel interessant was.
En dat is precies het gevaar dat op de loer ligt bij mensen die alternatieve genezers bezoeken. Ze hebben er tijd en geld in geïnvesteerd. Vallen de resultaten tegen, dan ontstaat dat ongemakkelijke gevoel. En dus maken ze zichzelf onbewust wijs dat ze toch baat hebben gehad bij Bach-bloesemtherapie. ‘Echt’, zeggen ze tegen de buurvrouw. ‘Je zou ook eens moeten gaan.’ En zo blijven de dominostenen vallen.
rik.kuiper@quest.nl
Meer informatie
Bekocht of behandeld?, Simon Singh en Edzard Ernst, Arbeiderspers (2010): kritisch boek over homeopathie, chiropraxie, acupunctuur en kruidengeneeskunde.
Wetenschap of kwakzalverij?, Ben Goldacre, De Geus (2011): Britse arts veegt de vloer aan met kwakzalvers.
www.kwakzalverij.nl: het laatste nieuws over vreemde alternatieve therapieën.
K A D E R S
Hoe word je een rijke kwakzalver?
Op zoek naar een andere baan? Word kwakzalver! Edzard Ernst, hoogleraar alternatieve geneeswijzen aan de Exeter Universiteit in Groot-Brittannië, gaf onlangs wat adviezen voor startende ondernemers. Hier de belangrijkste.
1. Geef je therapie een fantastische naam
Dat klinkt simpel, maar pas op: de echt rare ideeën zijn al door anderen geclaimd. Oorkaarsen bijvoorbeeld. Urinetherapie. En auramassage.
2. Verzin een fascinerende geschiedenis
Je kunt natuurlijk niet zeggen dat je de behandeling verzonnen hebt. Bedenk dus iets met de Oude Chinezen of een goddelijke gift en zeg dat de oudste culturen op aarde zich ook bewust waren van de fundamenten van jouw therapie.
3. Voeg een vleugje pseudo-wetenschap toe
De theorie moet geloofwaardig zijn. Strooi dus met wetenschappelijk klinkende termen waarvan veel mensen toch niet weten wat ze precies betekenen. Kwantumfysica, chaostheorie en nanotechnologie scoren altijd.
4. Neem een apparaat!
Een bliepende machine met ledverlichting en digitale displays maakt indruk. Het apparaat hoeft nergens goed voor te zijn, maar geef hem wel een tongbrekende naam. Helaas: de BodiHarmoni Energy Enhancer, de BOVIS-biometer en de Vari Gamma Zapper bestaan al.
5. Claim alles te genezen
Wie alleen hamertenen en chronisch nagelbijten behandelt, wordt nooit rijk. Denk dus groot: jouw therapie moet een panacee zijn, een oplossing voor alle klachten.
6. Verzin ‘bewijs’
Sommige mensen willen bewijzen zien voor de werking van de therapie. Ai. Je hebt geen dubbelblinde, placebogecontroleerde proeven. Gelukkig is er een alternatief: laat een aantal mensen op je website vertellen hoe ontzettend veel ze aan jouw behandeling hebben gehad. Desnoods verzin je deze testimonials.
7. Zeg dat 76,5 procent geneest!
Nu je toch van alles uit je duim zuigt, verzin dan ook een succespercentage. De meeste kwakzalvers beweren dat ongeveer 70 procent van de patiënten opmerkelijke vooruitgang zag. Het advies van Ernst: ga daar iets boven zitten, op 76,5 procent, bijvoorbeeld.
8. Vraag veel geld
Wil je echt rijk worden, bied je diensten dan niet voor een prikkie aan. Richt je dus op welvarende types. Want, schrijft Ernst, hoge prijzen bieden de hoogste garantie. ‘Of heb je ooit gehoord van een oplichter die beroemd werd omdat hij zulke redelijke prijzen hanteerde?’
Bron: www.edzardernst.com
Baat het niet, dan schaadt het soms
Ach, zo’n homeopathische oplossing! Ach, kristaltherapie! Ach, een shiatsu-massage! Is het nu zo erg als mensen zich daaraan overgeven? Jazeker, met een beetje pech. Zo zijn er bepaalde kruiden die wel degelijk schade kunnen aanrichten. Simon Singh en Edzard Ernst schrijven in hun boek Bekocht of behandeld? dat bosbessen ‘een gevaarlijke daling van het bloedsuikergehalte kunnen veroorzaken of antidiabetische medicaties versterken’. En lavendel heeft ‘misselijkheid, braken, hoofdpijn en koude rillingen veroorzaakt’. En sint-janskruid? Dat bevat stoffen die de werking kunnen belemmeren van onder meer aidsremmers en medicijnen tegen kanker.
Een ander gevaar is dat sommige alternatieve therapeuten hun patiënten afraden een reguliere therapie te volgen. Een bekend voorbeeld is Sylvia Millecam, de actrice bij wie in 1999 borstkanker werd geconstateerd. Ze liet zich niet door reguliere artsen behandelen, maar door mensen uit het alternatieve circuit, die haar vertelden dat ze geen borstkanker had maar een bacteriële infectie. Met zouttherapieën, elektro-acupunctuur en magneetveldtherapieën zou ze er wel weer bovenop komen. In 2001 overleed ze, aan borstkanker.
Naalden, oplossingen en subluxaties
Acupuncturisten, homeopathen, chiropractici. Hun praktijken floreren, maar zijn hun behandelingen ook zinvol? Mwah.
Acupunctuur
Acupunctuur, waarbij naalden op bepaalde punten in het lichaam worden gestoken, is duizenden jaren geleden in China ontwikkeld. Maar werkt het ook? Helaas, er zijn nauwelijks goed opgezette onderzoeken waaruit blijkt dat acupunctuur meer bereikt dan een placebo-effect. Pech dus voor onder meer slapelozen, rokers, astmatici, mensen met elleboogpijn en zwangerschapsbrakers die zich hebben laten prikken. Alleen bij enkele soorten pijn en misselijkheid lijkt het enig effect te hebben. Toch gaan er miljoenen om in de acupunctuur.
Homeopathie
De patiënt ontvangt extreme verdunningen van stoffen die dezelfde symptomen als de te bestrijden ziekte zouden oproepen. Vaak is de verdunning zo groot dat er geen molecuul meer in het medicijn aanwezig is. Door te ‘potentiëren’, hard en methodisch te schudden, zou het middel volgens homeopaten toch de helende werking behouden. Dat is een wetenschappelijk onhoudbare bewering, en in serieuze studies is dan ook nooit aangetoond dat homeopathische middelen kunnen genezen. Er speelt hooguit een placebo-effect.
Chiropraxie
Volgens chiropactici is een slechte gezondheid te wijten aan ‘subluxaties’, lichte scheefstanden van de wervels in de ruggengraat. Om de klachten te verhelpen manipuleert de chiropractor de ruggengraat. Blijkt ook uit klinisch onderzoek dat de behandeling werkt? Tegen rugpijn wel. Maar er is een kanttekening, schrijven Simon Singh en Edzard Ernst in hun boek Bekocht of behandeld?: ‘Wervelmanipulatie kan lijders aan rugpijn helpen, maar de gebruikelijke manieren hebben nagenoeg even weinig nut’. Die reguliere behandelingen (fysiotherapie en een ontstekingsremmer) zijn echter in veel gevallen aanzienlijk goedkoper. Dat chiropractische behandelingen ook werken tegen astma, hoofdpijn, menstruatieklachten, middenoorontsteking, enzovoorts, zoals sommige chiropractici beweren, is niet overtuigend aangetoond.
Dit artikel verscheen eerder in Quest (www.Quest.nl) en is met toestemming overgenomen. Het originele artikel zoals dat in het magazine verscheen is hier te downloaden in pdf-formaat.
Met dank aan auteur & Quest redacteur Rik Kuiper (www.rikkuiper.nl) voor de toestemming om het artikel ook op deze plek te publiceren.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
De opgegeven redenen 1 en 2 zijn eigenlijk hetzelfde. Het ‘natuurlijk’ verloop is niet bij iedere zieke exact hetzelfde. Bij reden 2 staat tussen neus en lippen nog iets belangrijks: foute diagnose. Een dramatisch voorbeeld van foute diagnose was Houtsmuller die zichzelf van naar de blaas uitgezaaide kanker (melanoom) meende genezen te hebben met een zelf bedacht dieet, maar Houtsmuller bleek later helemaal geen kanker gehad te hebben. Een hele groep ‘foute diagnose’ is bijvoorbeeld afkomstig van patiënten die beweren dat de dokter zei dat ze nog maar precies zo lang te leven hadden, maar die – verklaarbaar – niet goed geluisterd hebben.
‘Foute diagnose’ zou je het ook kunnen noemen als behandelaars denken dat ze succes gehad hebben omdat de patiënten niet terugkomen. Daar is in het geval van kankerpatiënten natuurlijk wel eens een andere verklaring voor.
Behalve ‘natuurlijk verloop’ is er ook ‘onnatuurlijk verloop’. Veel verhalen over genezing door alternatieve behandeling blijken bij nader onderzoek afkomstig van personen die tegelijkertijd een effectieve reguliere behandeling kregen. Dit is althans was John Diamond ontdekte. Dat was een bekende jourmalist die keelkanker kreeg en daarover schreef. Hij werd overspoeld met brieven met aanbevelingen voor alto-behandelingen. Hij nam de moeite om in veel gevallen naar details te vragen.
Zie http://www.skepsis.nl/diamond.html
Eigenlijk moet ook genoemd worden: bedrog, als verklaring voor nogal wat optimistische verhalen over genezing door alternmatieve behandelwijzen. Het probleem is dat het woord bedrog suggereert dat de bedrieger de boel opzettelijk belazert. Veel bedriegers houden zich echter aan: ‘Bedrieg de wereld, begin bij je zelf.’ Dus als het over de klanten gaat, gebruik je beter het woord ‘illusie’. Op de behandelaar rust echter de ethische plicht te zorgen dat wat hij aanbiedt ook de toets van kritiek kan doorstaan.
Wie in de bus stapt, neemt zonder meer aan dat de buschauffeur over het juiste rijbewijs beschikt en niet onder invloed van slaaptekort of bepaalde middleen verkeert. De buschauffeur heeft de plicht te zorgen dat dit in orde is. Hetzelfde geldt voor vliegtuigpiloten, en ik zie niet in waarom dat niet voor behandelaars zou moeten gelden.
Wat nog te begrijpen valt voor de ‘klanten’, namelijk afgaan op de eigen ervaring, is niet te begrijpen voor behandelaars. Die zouden toch moeten inzien dat de eigen ervaring met homeopathie niet kan opwegen tegen 200 jaar scheikunde die zegt dat hoogverdunde middelen niet kunnen werken. Het gewicht aan uitkomsten van gunstig verlopen goed opgezette proeven moet enorm zijn om ten gunste van homeopathie te kunnen besluiten. Maar er is helemaal niets. En de homeopaten weigeren zelfs de meest eenvoudige proefjes te doen en staren zich blind op uiterst selectief verkregen bewijsmateriaal.
Een factor van belang die hier eigenlijk niet ter sprake komt is de relatie tussen patiënt en behandelaar. Die kan zo goed zijn dat de patiënt zijn of haar best doet de behandelaar tevreden te stellen. Dus niet de al geïnvesteerde tijd en moeite, niet de onwil te bekennen dat men zich vergist heeft, maar gewoon het vertrouwen in de behandelaar dat maakt dat de patiënt lichtpuntjes probeert te zien die er eigenlijk niet zijn.
Barry Beyerstein heeft daar een goed artikel over geschreven, zie verder
http://www.kwakzalverij.nl/1091/De_illusie_van_genezing
Wat betreft ‘gevaarlijke kruiden’: het meest dramatische voorbeeld is wel aristolochia. Dat kwam door een vergissing (omdat de Chinese naam verwarring met een ander kruid had veroorzaakt) in een kruidenmix terecht die werd aanbevolen aan Belgische vrouwen met een afslankwens. Daar werden ongeveer 100 vrouwen de dupe van. Het onderzoek dat daarna volgde toonde aan dat dit kruid, dat al vele eeuwen in gebruik was, een van de meest kankerverwekkende stoffen ter wereld bevat. Door dit onderzoek bleek trouwens ook dat de mysterieuze hoge aantallen gevallen van nierschade in de Balkan waarschijnlijk wordt veroorzaakt doordat aristolochia daar als onkruid tussen het graan groeit.
Ook de ayurvedamiddelen (een bepaald soort kruidenmiddelen) zijn gevaarlijk, vaak niet door de kruiden zelf, maar doordat deze eeuwenoude geneeswijze gevaarlijke hoeveelheden zware metalen, met name lood, door de kruiden mengt.
Over acupunctuur wordt gezegd dat het een eeuwenoude geneeswijze is, maar wat tegenwoordig acupunctuur wordt genoemd is een dunnenaaldjestechniek die pas omstreeks 1930 in Europa is ontwikkeld. Aanvankelijk was het een combinatie van eenvoudige chirurgie met aderlaten, in gebruik bij volksgenezers, althans te oordelen naar de vervaarlijke instrumenten (messen, priemen) die er vroeger voor werden gebruikt. Deze volksgeneeskunst was in China al in de 18de eeuw op haar retour, en is pas herleefd in China door grootscheeps bedrog op last van de overheid, lees Mao Zedung.
Redenen om er in te trappen zijn m.i ook hoop op genezing via een “milde” weg in plaats van het ondergaan van belastende medische onderzoeken en behandelingen, angst voor het onafwendbare en het zich vastgrijpen aan een (in dit geval fictieve en daarom alleen al dure} strohalm, en… de factor geloof.
Inderdaad het consulteren van de alto’s heeft ook vaak te maken het bang zijn voor ingrijpende onderzoeken in het reguliere circuit.
Maar zoals altijd blijft angst een slechte raadgever, want de meeste alto’s bieden valse hoop.
Ik heb zelf recentelijk een Oesofagoscopie (slokdarmonderzoek) gehad (zonder roesje), dat werd me wel aangeboden, maar ik had geen zin om daarna nog uren op een bed uit te slapen en wartaal uit te kramen, gelukkig was alles goed in orde, maar dat onderzoek was bepaald geen pretje. Pff.
Zonder pedant te willen klinken: ALLE alto’s bieden valse hoop. Indien niet, zouden het namelijk geen alto’s zijn maar zouden ze tot het reguliere circuit behoren. Dat laatste willen ze kennelijk in hun hart maar al te graag en daarom zeuren ze zo over “integratie”. Kennelijk is het vroegere modewoord “alternatief” zo langzamerhand een beetje uitgewerkt en mekkeren ze nu liever over “complementair” en “integratief”. Maar ondertussen kwaakt men in dat wereldje wel allerlei onzin over “doormodderen” bij regulier. Nou, dan wil je daar toch niet tegenaan leunen resp. mee samengaan? Niet te begrijpen.
Of was het “aanmodderen”? Geen zin om het op te zoeken. Onzin is en blijft het.
Waarom geen “roesje”? Lijkt me een soort onnodige zelfkwelling. Aan evt. “wartaal” zijn de mensen daar wel gewend…
Mijn tandarts biedt verdoving aan bij vullingen. Dat doe ik maar al te graag, wetende van vroegere behandelingen door ouderwetse beulen hoe “fijn” het geboor onverdoofd is.
Bij de tandarts krijg ik altijd wel verdoving, heb ook genoeg behandelingen van ouderwetse beulen gehad zoals jij het zo fraai verwoord, ondergaan.
Maar bij een slokdarmonderzoek ben je zonder roesje wel binnen een kwartiertje klaar, kun je zo weer naar huis, pijnlijk is het ook niet, wel onaangenaam en belastend.
En ik kon het volgen op de monitor. Ook wel eens interessant, een kijkje naar binnen, terwijl de arts mij zaken probeerde uit te leggen.
Misschien zou de overheid veel krachtiger het belang van gezonde voeding en voldoende beweging moeten propageren, in Japan hebben ze bijv bij veel bedrijven eerst een half uur verplichte ochtendgymnastiek, obesitas met alle destructieve gevolgen van dien is hard op weg om in ons land in navolging van Engeland en de U.S. volksziekte nr 1 te worden.
Alsjeblieft zeg, ik vond gymlessen op school al een ramp, net als buitenspelen.
Buitenspelen was toch wel leuk?
Ik zie niet meteen het verband tusssen de in het artikel genoemde redenen om te geloven in alto-onzin en het bepleiten door de overheid van het belang van gezonde voeding enz.
Veel (niet alle natuurlijk) aandoeningen zijn terug te voeren op verkeerde ongezonde voeding, roken, (teveel) drinken en te weinig beweging, dus vanuit preventief oogpunt door een gezondere levenswijze te hanteren zou je al een hoop medische ellende kunnen voorkomen met als gevolg dat noch de reguliere sector noch het alto circuit geraadpleegd behoeven te worden.
Dus het probleem bij de wortel aanpakken.
De goedgelovigheid van mensen zal je toch nooit doorheen kunnen prikken, (ook niet bij hoger opgeleiden), op welke manier dan ook.
Want wensdenken is al zo oud als de mensheid zelf.
Misplaatst vertrouwen en een gigantisch aanbod van juist vertrouwenwekkende en ook nog hoop uitstralende middelen, apparaten en methoden, zie ik als voornaamste verklaringen voor het spijkerharde geloof in kwak.
Zeker nu internet aan iedere kwak een supergoedkope manier van direkt naar de patiënt adverteren in handen heeft gegeven en de overheid geen enkele poging meer lijkt te doen om de verschillende kwakzalverijen van ook maar de geringste, laat staan duidelijke, evaluatie te voorzien.
http://www.kiesbeter.nl levert nog steeds wel doorverwijzingen naar acupuncturisten en homeopaten.
maar geen waarschuwingen tegen de Vegatest, de Bicom of i-Health.
De aanbeveling (IGZ nov. 2009 naar mij ivm Cytotron) dat de patiënt zich van te voren dient te vergewissen of het om een zinvolle behandeling gaat valt zo in het water.
Roeland
Hoe zou de patiënt zich moeten vergewissen of het om een zinvolle behandeling gaat? De patiënt, ook de tot mijn soms dagelijkse verbijstering zogenoemd hoog-opgeleide, heeft in het algemeen geen benul hoe hij het onderscheid zou moeten maken tussen onzinnige alto-“behandeling” en behandeling waarover men het in de reguliere beroepsgroep eens is t.a.v. mate van effectiviteit.
Daarom is de overheid, i.c. IGZ etc. er voor verantwoordelijk er voor te zorgen dat de patiënt geen alto-onzin wordt aangesmeerd. Waarom worden deskundige reguliere zorgers veel strenger en consequenter getoetst en beoordeeld dan prutsende kwakzalvers waar vaak zogenaamd de middelen en wetgeving ontbreken om hen aan te pakken? Een veel krachtiger vorm van voorlichting over alto-“behandeling” en alto-“middelen” (en van wetgeving en handhaving!) is dringend noodzakelijk. En wie dan toch nog in de klauwen van alto’s terecht komt, die had dan maar beter moeten uitkijken of zich minder gelovig moeten opstellen. Die vrijheid heeft men natuurlijk. Op dit moment gedraagt de overheid zich echter helaas uitermate slap om maar geen bonje te krijgen met politieke partijen die kwakgedachten aanhangen resp. daar te liberaal mee omgaan en met allerlei groepen en personen die op valse gronden het recht opeisen op vrije keuze (… van alto-onzin). Er wordt met 2 maten gemeten, typisch voor kwakdenkers.
Je zou langzamerhand wel kunnen stellen dat het alto gebeuren stevig in onze cultuur verankerd zit, werkelijk bizar dat hoogopgeleiden zich niet wat meer in zaken gaan verdiepen, waar zou die lethargie, want zo kun je het haast toch wel benoemen, toch vandaan komen.
Met dat soort van mensen win je de oorlog ook niet mee.
Het blijft voor mij onbegrijpelijk dat “fijn dat lekker zo gezond kan zijn” voor chocoladehagelslag verboden is, maar dat “voor 2.000 euro uw eigen Astrum Stargate om uw zelfherstellend vermogen te activeren en uw lichaam te reinigen” gewoon mag.
Inderdaad en de man die een ondeugdelijke auto verkoopt, loopt toch wel het risico op gevangenisstraf, evenals andere oplichters, terwijl kwakzalvers een lintje kunnen krijgen en als er doden vallen, krijgen ze een tik op hun vingers.
http://www.kwakzalverij.nl/1581/Koninklijk_kapittel_Ook_kwakzalver_kan_lintje_krijgen_
http://www.kwakzalverij.nl/1580/Borstkankerpatiente_overlijdt_behandelende_kwakzalvers_hoeven_cel_niet_in
Een probleem is dat slachtoffers van economische fraude nog wel een aangifte doen, maar dat slachtoffers van kwakzalvers zelden aangifte doen, en als ze aangifte doen, komt er nog weinig van terecht.
Dat komt doordat:
1. men schaamt zich
2. of men is nog zeer gehecht aan de aardige vertrouwenwekkende kwakzalver
3. ons strafrecht hecht veel belang aan opzet; als er geen intentie is tot het toebrengen van schade of het afpakken van geld en goederen, dan worden allerlei vergrijpen milder beoordeeld. En die intentie moet wettig en overuigend bewezen kunnen worden.
Daarom zijn bijv. in de wegenverkeerswet allerlei handelingen strafbaar gesteld, ongeacht de intentie. Maar dat wordt toch al een stuk moeilijker in de genezerij.
Je zou bijvoorbeeld voor apparaten met diagnostische claims of voor behandeling van ‘t een of ander een regel kunnen maken net als voor medicijnen: verboden tenzij met een goedkeuring. En dan het bezit van die apparaten domweg verbieden, ongeveer zoals wapens verboden zijn zonder vergunning. Naar analogie van wapens zou je dan ook geen dingen mogen hebben die erop lijken…
(…)maar dat slachtoffers van kwakzalvers zelden aangifte doen(…)
En een vierde, meer dramatische reden, is dat men door kwakzalvers ‘vermoord’ wordt en daardoor niet meer tot het zelf doen van aangifte in staat is… (b.v. Millecam) 🙁
Sommigen zijn uitbehandeld en doen nog een rondje alto’s.
Die gaan ook niet meer klagen.
Misschien onder het mom van je kunt nooit weten.
De laatste strohalm.
Wat een onzin Agno, het raadplegen van het alto circuit was toch haar eigen keuze en SM was best wel een slimme vrouw, de term vermoord vind ik in dit verband ook volstrekt irrelevant.
Mevrouw Millecam mag wel een slimme vrouw geweest zijn, maar de kwakzalvers die haar behandelden, hebben haar alleen gesterkt in haar overtuiging dat ze geen kanker had, terwijl artsen haar hadden verteld dat ze wel kanker had. Als de kwakzalvers haar niet in haar overtuiging gesterkt hadden, zou ze mogelijk nog geleefd hebben. De kwakzalvers hadden beter moeten weten en zijn dus zeer nadrukkelijk nalatig geweest, een nalatigheid die tot de dood heeft geleid. Of je dit moord moet noemen, weet ik niet, maar het ligt toch wel tegen doodslag aan.
Mensen overschatten vaak hun eigen beoordelingsvermogen en daar maken de kwakzalvers maar wat gretig gebruik van.
Het is niet zo dat Astrum Stargate “gewoon mag”.
Het mag niet, -Wet op de Oneerlijke Handelspraktijken-,
http://www.consuwijzer.nl/thema/wet-oneerlijke-handelspraktijken
maar er wordt niet vervolgd. Die taak ligt bij de consumentenautoriteit:
https://www.acm.nl/nl/organisatie/missie-visie-strategie/onze-werkwijze/
die wegens beperkte capaciteit per 2 jaar selecteert:
https://www.acm.nl/nl/publicaties/publicatie/11300/Speerpunten-2013-Autoriteit-Consument-en-Markt/
Roeland
Nadat bankiers en directeuren van woningbouwverenigingen vrijwel ongestraft wegkomen, zie ik niet in dat enige autoriteit zijn vingers wil branden aan alto oplichterij. Die moeten dan gaan bewijzen dat alto apparaten niet werken?
Wat mij betreft moet de minister van volksgezondheid de regels voor H-middelen op alle gezondheidsclaims toepassen.
Daar ligt een taak voor Skepsis. Het is wel een heel werk om zo iets in elkaar te zetten. Ik bedoel, een kritische site waar op staat wat op kiesbeter zou horen te staan.
Samenwerken met de VtdK?
Stap voor stap met elkaar verbinden van de databases van VtdK, Skepsis, NL-Skepdic.com & Rarap en je bent al een heel eind.
Nog wel wat sleutelen aan de gelaagdheid van de info, dwz van makkelijk aansprekend naar steeds dieper uitleggend.
Roeland
Bij naar “steeds dieper uitleggend” haken de meeste mensen nu juist af en daar zijn ook wel goede psychologische verklaringen voor.
Ik dacht dat gegeven langzamerhand nu wel eens een keer bekend was.
U bent toch niet tegen goede voorlichting over kwakzalverij? Daar waar mensen afhaken, moeten ze dat zelf maar weten. Er wordt juist bedoeld dat belangstellenden net zover lezen als ze zelf willen en dus net zoveel voorlichting ontvangen als ze zelf willen. Willen ze dieper graven omdat ze misschien nog niet helemaal overtuigd zijn, dan kan dat ook in dit voorstel.
Ja, natuurlijk ben ik voor goede voorlichting, maar de bereidheid tot het dieper graven heb ik echter een hard hoofd in.
Tja, als mensen niet willen lezen, dan doen ze het maar niet.
Als mensen al een mening (menen te) hebben over diverse soorten van kwakzalverij, dan is het maar de vraag of ze beinvloedbaar zijn en hun mening/geloof willen prijsgeven voor een redelijk en logisch standpunt.
Geloof is nu eenmaal onuitroeibaar. Iedereen bereik je toch niet. Je moet echter toch ergens beginnen.
Ragnar764
Vandaar dat ik schreef:
Van makkelijk aansprekend naar . . . . .
Roeland
Inderdaad, het vereist een zeer specifieke psychologische aanpak om het stevig verankerd wensdenken, (waarbij men de realiteit uit het oog verliest) zelf door betrokkenen eens kritisch de maat te laten nemen.
Tja, wie neemt de handschoen op?
We hebben hier wel een psycholoog op dit blog, misschien kan die ons wat tips en trucs aanreiken. 🙂
Er is al heel veel, gelukkig maar.
De informatie verbinden tot een ijzersterke database die mensen aanspreekt, is lastig. Wie neemt de handschoen op?
Er is nog een andere reden waarom mensen zulke spullen gaan gebruiken. Op druk van hun omgeving.
Mijn moeder van 90 jaar heeft aangezien haar leeftijd dus allerlei aandoeningen opgelopen. Die arme vrouw wordt nu door sommige mensen bestoken om dit en dat wondermiddeltje in te nemen, waaronder vast ook quak-medicijnen.
Het gevarlijkste argument wat ze aanhalen is als volgt: “Als je zodanig koppig bent en deze pil niet innemt en vervolgens vreselijk ziek raakt, dan is het jouw eigen schuld en je hoeft mijn steun niet meer te verwachten.”
Nouw, wat doe je nu? moeilijk toch? Nem je ze wel om de lieve vrede of blijf je stug doorgaan?
Ik denk dat je dat soort eigenwijze en corrupte “steun” kunt missen als kiespijn. Genezing voegt het niet toe en iets anders waarschijnlijk ook niet.
Wat voor mensen betreft dit dan, vrienden, kennissen of heeft ze alto’s in haar kennissenkring, een vrouw van negentig is vrij kwetsbaar, kun jij als haar zoon daar verder dan niets tegen ondernemen.
Je hoeft helemaal niets de slikken voor de lieve vrede, ik vind het een beetje een bizar verhaal eerlijk gezegd.
Het klinkt wat dramatischer als het in werkelijk is. Het zijn gewoon vrienden, familieleden enz. Het ging bijvoorbeeld om ginko biloba.
Ik wilde ermee op het type argument wijzen dat er dikwijls wordt gebruikt. Je kan natuurlijk niet uitsluiten dat je níét ziek wordt als je geen kwak-medicijnen gebruikt. (-; En als het wel gebeurt hebben ze schijnbaar een punt.
Maar nu hebben we een hele lijst goede argumenten die hierboven zijn genoemd (Waarom geloven mensen in kwak?). Die zouden moeten nuttig zijn om ermee enigszins te kunnen overtuigen.
@regenworm,
Ik heb het opgezocht er wordt aan de zaden van deze Japanse notenboom in de Aziatische wereld nogal wat heilzame werkingen toegeschreven.
Ach, ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’, moet je maar denken.
Het gezegde “Baat het niet, dan schaadt het niet” gaat in het geval van kwakzalverij vaak niet op. Kwakzalverij kan bij lichtgelovige mensen maar al te gemakkelijk leiden tot uitstel (of afstel) van behandeling (met alle kwalijke gevolgen van dien) en zelfs tot de dood (zoals bij het beruchte geval van die mevrouw die met suikerkorreltjes door een basisarts en een “genezeres” werd “behandeld”).
Het nut van het innemen van preparaten van Ginkgo Biloba is vrij beperkt. Er is werkzaamheid bij claudicatio intermittens (een vaatziekte) en e.e.a. is natuurlijk gewoon terug te vinden in “westerse wetenschappelijke literatuur”. Hier is dus in dit geval geen sprake van kwakzalverij! Op vermeldingen over heilzame werkingen in de “Aziatische wereld” ga ik liever niet af want die zijn vaak notoir onbetrouwbaar.
Ginkgo Biloba heeft bijwerkingen (zoals ieder geneesmiddel) en “Baat het niet, dan schaadt het niet” is dus ook hier niet waar.
Met zulke “vrienden” als Regenworm noemt, heb je geen vijanden meer nodig. Als ze zo chanterend (en als leek op medisch gebied!) optreden, kun ze zulke “vrienden” gerust laten vallen, ook als je 90 bent. Als ik Regenworm was, zou ik dat aan mijn moeder vertellen.
Ik had nog nooit van Ginkgo Biloba gehoord, zoals ik al stelde heb ik het opgezocht bij Wiki.
Quote link: De inhoud van de zaden, ginnan genoemd, wordt in China en Japan beschouwd als delicatesse, waaraan bovendien tal van heilzame werkingen wordt toegeschreven. Einde quote.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Japanse_notenboom
In hoeverre je hier geloof aan wil hechten moet je natuurlijk zelf maar weten.
Waarschijnlijk bedoelen de vermeende kennissen en vrienden het wel goed en geloven er zelf ook in, maar dat weet regenworm zelf het beste, als je de negentig al heb gehaald, heb je bewezen fysiek sterk te zijn, misschien is het wel verstandig om dan maar niet meer te confronterend te zijn, dat veroorzaakt vaak een hoop commotie en stress en is nu ook niet bepaald bevorderlijk voor de gezondheid.
Er zijn gelukkig meer dan voldoende wetenschappelijke boeken en publicaties beschikbaar over geneesmiddelen, waaronder Ginkgo Biloba-extract (Tavonin), ook online. Wikipedia is een aardige informatiebron op dit terrein, maar meer is het ook niet (en dat wordt daar natuurlijk ook niet beoogd).
Ik blijf bij mijn opmerkingen t.a.v. Baat het niet, het schaadt… vaak wel.
Want daar ging het me om.
Ik ben nog eens verder op zoek gegaan op Tavonin en je hebt gelijk, je kan beslist niet stellen dat het een puur onschuldig middel is.
http://blog.seniorennet.be/jules/archief.php?startdatum=1200870000&stopdatum=1201474800
Het is tenslotte ook jouw vakgebied en Wikipedia verstrekt inderdaad slechts wat globale informatie, als je echt het fijne ergens van wil weten zul je toch wel wat verder op zoek moeten gaan.
De Kasaath Hawa en de Khiaah Milhh Bedoeïenen Massage zijn een goed voorbeeld van de punten 1. geef je massage een fantastische naam; 2. Verzin een fascinerende geschiedenis, 6 Verzin bewijs en 8. Vraag veel geld.
Ik citeer:
“De Khiaah Milhh Bedoeïenen Massage is een thermogene massage met zuivere
zoutkristallen (meer dan 35 verschillende mineralen) uit de Dode Zee. De
effecten zijn: mineraliseren, opwarming, ontspanning en genezing van
het lichaam.” !!
en
“De Kasaath Hawa Bedoeïenen massage maakt gebruik van glazen en vuur om
een vacuüm te creëren en is nu ontworpen tot een volledig 1-2 uur durend
ritueel. (…) is een onderdeel van het bedoeïenen erfgoed, het is een voorrecht en een
eer voor mij om dit over te dragen. De techniek van deze massage wordt
doorgegeven van vader op zoon, van moeder op dochter. Als goede vriend
van bedoeïenen, had ik de gelegenheid om deze specifieke techniek, die
een diepgaand effect op therapeutisch niveau heeft, aan te leren.”
Een kritisch onderzoekje levert het volgende op.
Alle wegen leiden uitsluitend naar La Cure. Wie zit daar achter? De Nederlandse importeur van La Cure cosmetische dode zee producten, die sinds 2009 in Jordanie woont. Een vrouw die in Nederland een schoonheidsspecialiste was, en vaag getraind is in het geven van massages. In Jordanie wordt ze blind verliefd op een man, die bevriend is met een bedouinenmassage “meester” (zo noemt ze hem).
De eerste bedouien die van deze massage op de hoogte is, moet ik nog tegenkomen.
En als u naar Jordaniëe reist, vraag het gerust aan een willekeurige bedouien.
Kunt u zich voorstellen dat een bedouien eeuwen geleden met dode zee stempels rondtrok? Ik niet.
En die “meester”, waar is hij gebleven, die Jafar Hassan? Met de noorderzon vertrokken. Kennelijk samen met de ex echtgenoot van de vrouw. Met een hoop geld van diezelfde vrouw.Gefopt. Inmiddels ze weer onderdak bij een nieuwe Jordanier. Eind goed, al goed.
Maar nu verspreidt zij haar bedouienenmassages voor een hoop geld. Eur 3100 euro voor een (zelfverzonnen) gecertificeerde training van 15 dagen. Een Jordanier met een gemiddeld inkomen leeft een half jaar van dat bedrag.
En een heleboel schoonheidsspecialisten trappen er in, denken iets exotisch aan hun klanten te kunnen bieden.