• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

new atheism

Wetenschappers vs. Rechtsreligieuzen in de VS

15 May 2012 by Martin Bier 137 Comments

Meer dan 90% van alle Amerikanen gelooft in God. Maar binnen de tweeduizend leden tellende National Academy of Sciences zijn de getallen omgekeerd: meer dan 90% gelooft daar niet in God. Vreedzame verstandhouding tussen het grote publiek en de wetenschappelijke elite was er dankzij NOMA, i.e. Stephen J. Goulds idee dat wetenschap en godsdienst “Non-Overlapping Magisteria” zijn. Maar Goulds scheidingmuur is de laatste jaren steeds meer onder vuur komen te liggen. De Nieuwe Atheïsten hebben met harde formuleringen de zaak op scherp gezet. En een artikel in het meest recente nummer van de American Sociological Review laat zien hoe wetenschap al 40 jaar lang aanzien verliest onder conservatieven en kerkgangers in de VS.

Wetenschappers vs. Rechtsreligieuzen in de VS 1
Stephen J. Gould lanceerde Non Overlapping Magisteria, ofwel NOMA: een manier om vrede tussen wetenschap en geloof te handhaven. (foto: Wikimedia commons, Kathy Chapman).

Stephen J. Gould lanceerde het acroniem NOMA aan het eind van de jaren ’90. Met wetenschap en godsdienst zou het om twee totaal verschillende gebieden gaan. Wetenschap zou niets zinvols kunnen zeggen over godsdienst.  De godsdienst, op zijn beurt, zou niets van betekenis te melden hebben over wetenschappelijke onderwerpen. NOMA was eigenlijk een nieuwe term voor een al decenniaoude consensus. Interview een kosmoloog of een neurowetenschapper in de VS over de betekenis van de laatste onderzoeksresultaten voor het bestaan van God en hij of zij zal zich doorgaans beroepen op NOMA en zich dan verder onthouden van commentaar. NOMA is diplomatiek. Met NOMA bewaar je de vrede.

Maar zowel uit rechtsreligieuze hoek als ook van de kant van veel wetenschappers is er de laatste jaren steeds minder eerbied voor het NOMA-bestand. Zo publiceerde de fysicus Victor Stenger in 2007 een boek met de titel ‘God: The Failed Hypothesis – How Science Shows That God Does Not Exist‘. Aan de andere kant liet de Republikeinse presidentskandidaat Rick Santorum zich in z’n campagne voor het presidentschap in februari 2012 laatdunkend uit over het hoger onderwijs – het zou een indoctrinatiemolen zijn, het zou elitair en  ‘snobistisch‘ zijn en jonge mensen zouden er hun religieus geloof verliezen.

Het Nieuwe Atheïsme

Het Nieuw Atheïsme begon in wezen op 11 september 2001. Op die dag werd het op pijnlijke wijze duidelijk dat religie een schaduwzijde heeft. Van een aantal prominente schrijvers verschenen er vervolgens boeken waarin een assertievere houding tegenover godsdienst werd ingenomen. De publicaties werden uitgebreid besproken in de media en veel argumenten vonden weerklank.

Wetenschappers vs. Rechtsreligieuzen in de VS 2
Richard Dawkins, hier bij een bus van de ‘Atheist Bus Campaign’, stelt dat wetenschap en religie niet met elkaar verenigbaar zijn (foto: Wikipedia).

Richard Dawkins is de Nieuwe Atheïst die het meest expliciet is in z’n kritiek op NOMA. Volgens Dawkins bewegen wetenschap en religie zich helemaal niet op verschillende terreinen. We delen één en dezelfde wereld en een wereld met goddelijk ingrijpen verschilt van een wereld zonder goddelijk ingrijpen. Dat verschil zou volgens Dawkins waarneembaar en wetenschappelijk te onderzoeken moeten zijn. Dat NOMA een illusie is blijkt volgens Dawkins ook uit het feit dat religieus geïnspireerde groepen met steun uit brede lagen van de bevolking druk uitoefenen op de besluitvorming over zaken als stamcellenonderzoek en biologieonderwijs. Het invloedrijke Discovery Institute illustreert Dawkins’ punt. Deze organisatie opereert vanuit Seattle met een budget van tussen de 4 en 5 miljoen dollar per jaar en met de doelstelling ‘to reverse the stifling dominance of the materialist worldview, and to replace it with a science consonant with Christian and theistic convicties.’

De Nieuwe Onnozelheid

In de American Sociological Review verscheen vorige maand een uitgebreid artikel van de socioloog Gordon Gauchat van de University of North Carolina in Chapel Hill. Aan de hand van data uit de General Social Survey beschrijft Gauchat hoe het vertrouwen in de wetenschap onder de Amerikaanse bevolking zich in de laatste vier decennia heeft ontwikkeld. De data geven een bevestiging te zien van het beeld dat de journalist Chris Mooney in 2005 schetste in z’n boek met de veelzeggende titel The Republican War on Science.

Wetenschappers vs. Rechtsreligieuzen in de VS 3
Grafiek uit het artikel van Gordon Gauchat in de American Sociological Review: het Amerikaanse vertrouwen in de wetenschap in de laatste vier decennia aan de rechterkant (Conservative), in het midden (Moderate) en aan de linkerkant (Liberal) van het politieke spectrum.

In het midden en aan de linkerkant van het politieke spectrum is het vertrouwen in de wetenschap min of meer gelijk gebleven. Onder conservatieven en kerkgangers, echter, is dat vertrouwen sterk afgenomen. In 1974 vormden conservatieven nog de groep met het meeste vertrouwen in de wetenschap. Gauchats grafieken en tabellen laten zien hoe, na een daling van 25%, de conservatieven nu de groep zijn met het minste vertrouwen in de wetenschap. Veel van Gauchats artikel is een statistisch checken of het hier niet gaat om consequenties van andere onderliggende verschuivingen in bijvoorbeeld het opleidingsniveau. Maar dat blijkt niet het geval te zijn – de hoger opgeleide conservatieven lopen zelfs voorop in deze ontwikkeling. In een radio-interview (het interview met Gauchat is na 35 minuten) wijst Gauchat erop dat het hier gaat om een uniek Amerikaanse ontwikkeling. Dergelijke verschuivingen hebben niet plaatsgevonden in Europa of Japan. In Europa en Japan is wantrouwen jegens de wetenschap juist iets dat men al decennialang voornamelijk aantreft bij politiek links.

Aan het eind van z’n artikel verklaart Gauchat de data met de constatering dat wetenschap in de jaren ’60 en ’70 aanzien kon verwerven in Amerikaanse conservatieve kringen door de ruimtewedloop te winnen. Maar in de jaren nadien zijn wetenschappers in de VS vooral in het voetlicht getreden bij de beargumentering van milieumaatregelen. Milieumaatregelen zijn impopulair in conservatieve kringen en als reactie heeft men daar een eigen alternatief wereldbeeld gecreëerd waarin wetenschap weinig of geen autoriteit meer heeft. Een goed deel van de politieke rechterzijde is teruggevallen op God, gebed, schepping en anti-intellectualisme.

Wetenschappers vs. Rechtsreligieuzen in de VS 4
James-“God’s still up there”-Inhofe, United States Senator voor de staat Oklahoma.

James Inhofe, de senator van de staat Oklahoma, zei in maart 2012 dat de opwarming van de aarde niet echt kon zijn want ‘God is er nog daarboven.’ De Republikeinse senator onderbouwde z’n bewering met citaten uit Genesis en Romeinen. De opwarming van de aarde is natuurlijk bij uitstek een onderwerp waar de discussie gevoerd moet worden aan de hand van waarnemingen en wetenschappelijke analyse. De senator kan z’n uitspraak doen zonder consequenties van betekenis omdat ook z’n conservatief-christelijke achterban geen hoge pet op heeft van de wetenschap. Veel conservatieve Amerikanen delen nu de gevoelens van James Inhofe en Rick Santorum over wetenschap en hoger onderwijs.

In het voornoemde radio-interview stelt Gauchat dat scepsis een goede zaak is, ook jegens de wetenschap. Maar hij voegt daaraan toe dat het fundamenteel anders wordt wanneer men – als senator Inhofe dus – gaat geloven dat wetenschappelijke analyse sowieso niet de juiste manier is om tot een correct inzicht te komen. Wetenschap kan duur zijn en kan soms een onaangenaam oordeel vellen. Maar een intellectueel Tsjernobyl waar onnozelheid en struisvogelpolitiek respectabel zijn, dat is nauwelijks een alternatief.

 

 

Foto voorzijde: de science fish levert commentaar op het vissymbool dat je op veel auto’s kunt zien

Filed Under: (Bij)Geloof, Algemeen, Buitenland, Wetenschap Tagged With: geloof, Gordon Gauchat, James Inhofe, kritisch denken, new atheism, noma, religie

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie
12 October 2025 - Ward van Beek
Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie

.Op 4 oktober vond in de Geertekerk in Utrecht het jaarlijkse symposium plaats van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Het thema dit jaar was Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie. Meester KackadorisprijsDe middag begon traditioneel met de toekenning van…Lees meer Het Alternatieve Circuit: Risico’s, Kosten en Communicatie › [...]

Het ‘Red Panda Effect’
8 October 2025 - Ward van Beek
Het ‘Red Panda Effect’

.In de Skeptical Inquirer van october/november (Volume 49, No. 5) wordt door Craig A. Foster en Kelsey M. McGinn teruggeblikt naar een uitgave van het blad uit 1979, met daarin een verhaal over een verdwenen panda, ontsnapt uit Blijdorp, wiens ontsnapping…Lees meer Het ‘Red Panda Effect’ › [...]

Kernenergie is een keuze
3 October 2025 - Ward van Beek
Kernenergie is een keuze

.In sceptische kringen is kernenergie geen taboe. Maar veel argumenten vóór kernenergie zijn op wensdenken gebaseerd. door Frank Biesboer, voormalig hoofdredacteur van De Ingenieur, Skepter 38.3 Voor de Nederlandse energiewereld was de brief die minister Hermans van Klimaat en Groene Groei in mei publiceerde over…Lees meer Kernenergie is een keuze › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Doctors Who Glorified Trump Have Permanently Tied Themselves to Everything He Does
17 October 2025 - Jonathan Howard

The purges, censorship, and politicization in the worlds of medicine and science are not distinct from the corruption and vandalism of the country writ large. We Want Them Infected doctors are part of it all. The post Doctors Who Glorified Trump Have Permanently Tied Themselves to Everything He Does first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Is (Conversion) Therapy Speech?
15 October 2025 - Steven Novella

The US Supreme Court recently heard a case that could have devastating effects on the standard of care in medicine, and the indicators of where the justices fall are not good. The case is Chiles v Salazar, in which a licensed therapist is arguing that a Colorado law banning conversion therapy for gay and trans clients violates her free speech. So the […] The post Is (Conversion) Therapy Speech? first appeared on Science-Based Medicine. [...]

RFK Jr. is definitely coming for your vaccines, part 4: Aluminum edition (or: Everything old is new again…again)
13 October 2025 - David Gorski

Last week, news stories reported that HHS Secretary Robert F. Kennedy Jr. had convened an "aluminum working group." Among the "scientists" there are antivax scientists about whom I've been writing for over a decade. Everything old antivax is new again. The post RFK Jr. is definitely coming for your vaccines, part 4: Aluminum edition (or: Everything old is new again…again) first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Artsencollectief geeft podium aan kankerkwakzalver William Makis op hun quackfest - Kloptdatwel? on Professor Schetters zaait ongefundeerde twijfel over coronavaccins[…] Schetters. Zijn onverantwoorde uitspraken zijn hier besproken in Professor Schetters zaait ongefundeerde twijfel over coro
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsHet lijkt erop dat Bram Bakker, samensteller van Hoofdstuk 6 van dit rapport over oversterfte en ook lid van het
  • Klaas van Dijk on Artsencollectief geeft podium aan kankerkwakzalver William Makis op hun quackfestUpdate. Het lijkt erop dat Bram Bakker en Saskia Mostert, beide begeleider van een 'breakout session' op dit congres van
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (41-2025)@Renate1 Ik deel uw bovenbeschreven opvattingen over allerlei vormen van geloof. Het valt me steeds weer op dat religieus geloof,
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (41-2025)Tja en wie weet waar deze mensen op stemmen. Ik denk dat deze mensen altijd hebben bestaan, mensen die niet

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in