• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

radioactiviteit

Powerfoodie Rens Kroes met haar klei tegen ‘negatieve straling’

19 March 2016 by Pepijn van Erp 12 Comments

Het advies van powerfoodie Rens Kroes om drie weken lang, twee keer per dag een glas klei te drinken zou gevaarlijk zijn volgens professor Koen Venema van de Universiteit van Maastricht. In het Algemeen Dagblad stelt hij: “bij het nuttigen van zo’n grote hoeveelheid klei bestaat de kans dat er een ernstig vitaminetekort ontstaat in het lichaam.” Zou dat nu echt zoveel kwaad kunnen? Een paar schepjes klei per dag? En wat bedoelde Kroes eigenlijk met ‘negatieve straling’?

Misschien dacht de hoogleraar dat het om een heel glas gevuld met klei zou gaan en niet om een paar lepeltjes die je in een groot glas water omroert. Eens lezen wat Kroes nu eigenlijk precies vertelt over het nuttigen van die klei op haar weblog. Het bewuste bericht is van een tijdje terug (juni vorig jaar), blijkbaar veroorzaakte het pas ophef nadat ze op Instagram haar 281 duizend volgers er weer eens aan herinnerde.
Ze heeft het in haar blog over een kleine eetlepel schone klei die haar moeder haar en zus Doutzen dagelijks voorzette gedurende een paar weken – ‘in de periode van afnemende maan’ – dat zou namelijk het beste moment zijn om te starten met detoxen (zal toen nog wel ‘ontslakken’ hebben geheten). In haar eigen advies heeft Kroes het over slechts een theelepel klei en ook maar over één keer per dag (waarom het AD het over tweemaal daags heeft, ontgaat me). Het is moeilijk voorstelbaar dat dit hoeveelheden zijn om je zorgen over te maken als je het hebt over gevaarlijke adsorptie van vitaminen.

Maar aan de andere kant: waarom zou het nuttig zijn? Kroes merkt daarover het volgende op:
rens-kroes-groene-leem

Schone klei heeft een geneeskrachtige werking. Het zit vol met kiezelzuur, magnesium, zwavel, mangaan, kalium, natrium en ga zo maar door. De enzymen die in de klei zitten, zorgen ervoor dat het lichaam de mineralen goed op neemt. Het neemt vuil, vocht, pus en ook negatieve straling op, onschadelijk wordt gemaakt en wordt afgevoerd. Kortom: zo’n schoon kleikuurtje maakt je lichaam schoon van binnen.

Dit is natuurlijk grotendeels een standaard detox-verhaal – onzin dus. Als je gewoon normaal eet, krijg van alles wel voldoende binnen en organen als je lever zorgen wel voor de afbraak en afvoer van stoffen die je lichaam kwijt moet – echte detox.

Een beetje oppassen moet je wel met het eten van klei, niet zozeer vanwege die adsorberende eigenschappen waarschijnlijk, maar eerder door een te hoog gehalte dioxines en zware metalen. Het RIVM heeft in 2009 een advies uitgebracht over deze voor consumptie bedoelde klei [pdf’s: advies + bijlage], waaruit naar voren komt dat het voor kinderen en zwangeren niet zo slim is om het te nuttigen, maar dat het bij kort gebruik in niet te grote hoeveelheden normaal gesproken geen groot risico zou moeten opleveren (tenminste voor de specifiek voor inwendig gebruik bedoelde ontslakkingsproducten van natuurwinkels, niet de zwangerschapsklei die vooral door vrouwen met een Afrikaanse of Surinaamse achtergrond wordt gebruikt tegen ochtendmisselijkheid).

De claim over afvoer van negatieve straling vond de hoogleraar ook wel dubieus:

Zie het maagdarmkanaal als een holle pijp van mond tot kont. Daar komt weinig straling bij, het is vrij donker daarbinnen.

Ik vond alleen al de term ‘negatieve straling’ uiterst merkwaardig. Het leek me sterk dat het überhaupt iets met het doordringen van licht in het maagdarmkanaal van doen zou hebben volgens foodblogger Kroes, zoals Venema lijkt te denken. Maar wat zou ze er wel mee kunnen bedoelen? Straling als Wi-Fi of van mobiele telefoons, waar tegenwoordig hordes mensen bang voor zijn, leek me een voor de hand liggende mogelijkheid. Maar nee, na een beetje zoeken kwam ik tot de conclusie dat het waarschijnlijk op radioactiviteit slaat.
Kroes noemt in een reactie op haar blog een klei van producent Chi als mogelijke optie die ook geschikt zou zijn voor deze detoxkuur. En op de productpagina van dat merk klei wordt doorverwezen naar een webpagina van de Stichting Aromatherapie over groene leem. Daar staan veel claims, die Kroes deels overgenomen lijkt te hebben, waaronder deze:

  • absorbeert radio-actieve stralingen en neutraliseert daarmee hun werking (proefondervindelijk aangetoond)

Kijk, daar hebben we de straling. Het ‘proefondervinderlijk aangetoond’ roept iets van een wetenschappelijk publicatie, dus daar vroeg ik maar eens naar bij deze stichting. Ze berichtten dat ze het zouden nagaan. En waarempel, na ruim een week kreeg ik een mail waarin verwezen werd naar het volgende artikel:  Behavior of adenine in Na-montmorillonite exposed to gamma radiation: implications to chemical evolution studies, Guzman et al. (2002). Helaas staat het niet online op de website van het blad Cellular and Molecular Biology zelf, ook niet achter een betaalmuur. Het blad heeft niet zo’n denderende impactfactor, maar een zwik Nobelprijswinnaars in de International Board wekt toch vertrouwen dat we het hier wel met een serieus tijdschrift van doen hebben. Helaas moeten we ons dus behelpen met het abstract:

Adenine is an important compound in biological systems, such as genetic and energy utilization processes. Adenine is readily formed in prebiotic conditions. Its synthesis and stability in environmental conditions are of paramount importance in chemical evolution processes. Clay minerals might have played an important role in the early Earth. Clays are known to have a high affinity for organic compounds, and they may provide protection to adsorbed molecules against high-energy radiation. The purpose of this work is to testthese assumptions. We study the stability of adenine under irradiation, in aqueous solution and also adsorbed in a clay mineral. The recovery of adenine after a gamma irradiation was higher in the system containing clay in relation to a system without clay. Results show that adenine is readily adsorbed in the clay, and that the clay act as surface protector toward the degradation of adenine by the radiation.

Waar gaat dit dus over? Adenine is een van de vier nucleobasen die we tegenkomen in DNA en RNA, en is daarmee één van de bouwstenen van het ons bekende leven. Voordat er overal leven gebaseerd op DNA op aarde aanwezig was, moet dit soort moleculen lang genoeg stabiel zijn gebleven om uiteindelijk tot nog complexere moleculen te hebben kunnen aangroeien. En dat terwijl het ten tijde van het ontstaan van het leven toch niet zo’n prettige omgeving moet zijn geweest op de nog jonge Aarde. Onder andere ioniserende straling, afkomstig van radioactieve bronnen, kan adenine kapot maken.
Wat de onderzoekers laten zien is dat een bepaalde kleisoort mogelijk een beschermende rol gespeeld kan hebben tegen gammastraling. In ieder geval konden ze in een bestraald mengsel van adenine met klei meer intact adenine terugwinnen dan in een eveneens bestraald mengsel van adenine met alleen water. Om dit te vertalen naar de claim op de website van Stichting Aromatherapie moet je wel over een beetje soepele geest beschikken. In het abstract staat alleen dat er meer adenine intact bleef, maar niet hoeveel meer. En hoe dit zou werken met DNA (waar je misschien bang voor bent dat het beschadigt) is hieruit ook niet af te leiden.

Één ding is dus wel duidelijk: als je het inneemt zou het mogelijk alleen de rondzwemmende moleculen in je maagdarmkanaal iets beter beschermen tegen gammastraling. Maar door het adsorberen aan de klei worden die beschermde moleculen volgens Kroes waarschijnlijk juist beter afgevoerd. Fijn is dat, doe je dus al die moeite om je poep te beschermen tegen de schadelijke invloed van gammastraling, die we toch al nauwelijks om ons heen hebben.

Naschrift: de stichting Aromatherapie wees na het verschijnen van dit stuk nog op een tweetal artikelen, waarin het effect werd onderzocht van het toevoegen van klei aan het voedsel van rendieren die radioactief besmet korstmos hadden gegeten na de ramp bij Tsjernobyl. Zie de comments hieronder.

Filed Under: Factchecking, Gezondheid Tagged With: groene leem, klei, negatieve straling, powerfood, radioactiviteit, Rens Kroes

Radioactieve neerslag van Fukushima veroorzaakte geen duizenden doden in de VS

30 April 2014 by Pepijn van Erp 10 Comments

Onderzoeken van de Amerikaanse wetenschappers Joseph Mangano and Janette Sherman over de gezondheidseffecten van radioactieve neerslag die vrijkwam bij de ramp in Fukushima veroorzaakten nogal wat onrust in de Verenigde Staten. In 2011 lieten ze zien dat er in de maanden na de ramp al 14.000 extra doden zouden zijn gevallen. En in een recentere studie dat er veel meer kinderen werden geboren met een aangeboren schildklierafwijking.
Hier zijn wetenschappers aan het woord en dan lijkt het snel serieuzere koek dan andere alarmistische verhalen over de gevolgen van de ramp bij Fukushima die meestal uit uiterst vage hoek blijken te komen. A
ndere onderzoekers probeerden de bevindingen echter na te rekenen en kwamen snel tot de conclusie dat er niets van deugt.

Het artikel met de 14.000 extra doden in de Verenigde staten werd als volgt in een persbericht aangekondigd:

 An estimated 14,000 excess deaths in the United States are linked to the radioactive fallout from the disaster at the Fukushima nuclear reactors in Japan, according to a major new article in the December 2011 edition of the International Journal of Health Services.   This is the first peer-reviewed study published in a medical journal documenting the health hazards of Fukushima.

Het is gepubliceerd als: An unexpected mortality increase in the United States follows arrival of the radioactive plume from Fukushima: is there a correlation? Wat recenter (2013) is het artikel waarin ze laten zien dat er veel meer aangeboren schildklierafwijkingen zouden zijn voorgekomen in de maanden na de ramp: Changes in confirmed plus borderline cases of congenital hypothyroidism in California as a function of environmental fallout from the Fukushima nuclear meltdown (Open Journal of Pediatrics).

Dat klinkt allemaal niet best, nietwaar? Beide artikelen deugen echter van geen kanten. In de volgende  video wordt de hele gedachtegang van Mangano en Sherman gefileerd, er blijft niets van over. Het is een en al verdraaien van cijfers, wat in mijn ogen haast niet anders dan opzettelijk kan zijn gebeurd. De onderbouwing van de verklaring hoe een lage dosis radioactieve straling in zo’n korte tijd tot zoveel doden zou kunnen leiden, blijkt ook niet meer te zijn dan een e-mailtje van een andere wetenschapper.

‘Hoe kan dit soort prutswetenschap toch gepubliceerd worden in peer reviewed tijdschriften?’ vraag je je misschien af. Het eerste artikel werd gepubliceerd in een tijdschrift dat helemaal niet over epidemiologie gaat, maar over de beleidsmatige kanten van gezondheidszorg. Het is maar de vraag of de uitgezochte reviewers überhaupt verstand hadden van dit soort rekenwerk. Bij het tweede artikel is het nog veel duidelijker, dat werd gepubliceerd in een open access tijdschrift dat op het beruchte lijstje van Jeffrey Beall [mirror] voorkomt. Dat tijdschrift weigerde ook zonder opgaaf van reden een ingezonden commentaar.

In Popular Mechanics verscheen een artikel over de vervelende gevolgen van publicatie van dit soort nonsens wetenschap: What Can We Do About Junk Science? Dat stuk besluit met:

It’s easy to blame the impact of junk science on sloppy experiments, irresponsible reporters, or a failure of peer review. But even after it’s debunked, junk science sticks because it preys on the public’s fear and distrust. Ultimately, junk science can be dispelled only if individuals think like scientists: Evaluate all the evidence and try to disprove your own preconceptions.

Dat laatste kan wel waar zijn, maar daarvoor is wel inspanning van wetenschappers voor nodig. Je moet wel weten waar je moet zoeken naar dat bewijs en enigszins weten hoe je het moet beoordelen. Een academische ‘debunk’ in de vorm van een reactie in het tijdschrift bereikt het reeds misleide publiek waarschijnlijk ook niet zo snel. Daarom waardeer ik het zeer dat sommige wetenschappers de moeite nemen om middels zo’n YouTube video duidelijk uiteen te zetten wat er allemaal mis is met deze artikelen.

Filed Under: Wetenschap Tagged With: fukushima, open access, pseudowetenschap, radioactiviteit, statistiek, straling

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Global Skeptics in The Pub-marathon
18 August 2025 - Ward van Beek
Global Skeptics in The Pub-marathon

 Verspreid over de wereld zijn er talloze organisaties die zich inzetten voor het bevorderen van kritisch denken. En op vrijdag 22 augustus 2025 kunnen zij elkaar online ontmoeten!Die dag duiken skeptici vanuit de gehele wereld gezamenlijk (voor de tweede keer)…Lees meer Global Skeptics in The Pub-marathon › [...]

Videos European Skeptics Congres 2024
18 August 2025 - Ward van Beek
Videos European Skeptics Congres 2024

 In 2024 organiseerde afis, de Franse zusterorganisatie van Skepsis, het 20ste European Skeptics Congress, in Lyon. Een aantal van de bijdragen zijn ook online te bekijken: [...]

Fluoride-angst?
30 June 2025 - Ward van Beek
Fluoride-angst?

Raad eens’, vraagt Cor van Loveren: ‘Het is begin jaren zeventig. Hoeveel gaatjes denk je dat een kind van vijf gemiddeld had?’ Het antwoord: achttien. ‘In haast elke tand zat wel een gat.’ Gemiddeld genomen dan. Er waren ook tanden…Lees meer Fluoride-angst? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients
21 August 2025 - Jonathan Howard

There are a lot of unstable, angry people out there, and it's easy to get powerful guns in the US. The post With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Health Narratives on Social Media
20 August 2025 - Steven Novella

Engaging on social media about health issues can be daunting. I know this is not news, but it is important to understand what is happening phenomenologically. I also think it’s a microcosm of what’s happening to our society in general because of social media – we no longer have a shared fact-based reality as people increasingly live in different universes of information. […] The post Health Narratives on Social Media first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Traditional Medicine Based Extinction. An Update.
19 August 2025 - Mark Crislip

What we do best. The post Traditional Medicine Based Extinction. An Update. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Wat moet ik daar nog op zeggen? Die criminele sjoemelkuitjes! De blikken dominee... (u kent dat toepasselijke
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263, dat klopt inderdaad helemaal. Jona Walk is er extreem bedreven in om alle DARVO tactieken maximaal uit te buiten.
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Dat heet DARVO, las ik een paar dagen geleden in NRC. Ontken, val aan, verwissel aanvaller en
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263, bedankt voor je bemoedigende woorden. Enerzijds hoef ik alleen maar wat toe te kijken, anderzijds durf ik niet te
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Houd vol! Soms vecht je als skepticus tegen een complotgelovige bierkaai maar lukt de overwinning van de

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in