• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Uit het nieuws / Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt

29 April 2011 by Gert Jan van 't Land 3 Comments

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt 1
Moai op Paaseiland (wikipedia)

In zijn bekende boek ‘Collapse: How Societies Choose to Fail or Succeed‘ (2005) stelt Jared Diamond dat de bewoners van Paaseiland eeuwen geleden een ecologische ramp veroorzaakten die leidde tot de ineenstorting van hun samenleving. De theorie van Diamond is een bekende leerstelling van de milieubeweging en wordt veel gebruikt om te waarschuwen tegen het onheil dat we kunnen verwachten van een niet duurzame samenleving. Jan Boersema toont aan dat deze theorie niet klopt.

Paaseiland is een piepklein eiland (net zo groot als Texel) dat op 2000 kilometer afstand van Zuid-Amerika ligt, in de Stille Oceaan. De theorie van Diamond is dat de geïsoleerd levende Paaseilanders te veel bomen omhakten om beelden (‘moai’) te transporteren. Toen alle bomen op waren konden er geen boten voor de visvangst meer worden gebouwd. Honger sloeg toe en het eiland viel uiteen in oorlogvoerende facties. Het gevolg zou zijn geweest dat de bevolking werd gedecimeerd. Aldus de theorie van Diamond.

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt 2
Ligging van Paaseiland (google maps)

 

 

Jan Boersema toont in zijn recent verschenen boek ‘Beelden van Paaseiland, Over de duurzaamheid van een cultuur’ aan dat de theorie van Diamond niet klopt. De NRC besprak zijn boek op 23 april. Een korte samenvatting van de NRC-bespreking:

Boersema legt uit dat voor het transporteren van de 887 beelden op Paaseiland maximaal 15.000 bomen nodig zijn geweest (en waarschijnlijk minder omdat sommige bomen meerdere malen konden worden gebruikt). Vervolgens rekent Boersema voor dat op het eiland honderdduizenden bomen groeiden. Zijn conclusie is logisch – de mens kan niet achter het verdwijnen van de bomen zitten.  De oorzaak van de ontbossing is niet bekend, mogelijk is de boosdoener een soort rat die de zaden van de bomen kapot knaagde. Na het verdwijnen van de bomen toonden de Paaseilanders juist grote veerkracht door veel zaken over een andere boeg te gooien. De religie die tot dan toe op de voorouderbeelden was gericht werd verruild voor de ‘vogelman-cultus’. Er ontstonden nieuwe rituelen. Ook het dieet werd aangepast. Visvangst was immers niet meer mogelijk omdat er geen bomen meer waren om boten te bouwen. De Paaseilanders intensiveerden daarop de landbouw. Er is geen aanwijzing voor een ineenstorting van de samenleving op Paaseiland. Boersema in de NRC:

‘De eilandgeschiedenis voor de komst van de Europeanen is er eerder een van continuiteit en verandering dan van ineenstorting en verdwijning. De samenleving wist zich goed aan te passen aan de ontbossing en de gevolgen die deze had voor natuur en cultuur en wist daarbij een nieuwe balans te bereiken’.

De echte ineenstorting van de samenleving op Paaseiland voltrok zich pas in de 19e eeuw. De oorzaak kwam van buiten. Peru ontvolkte de eilanden. De bewoners werden in plantages aan het werk gezet. In 1877 waren er nog maar 111 Paaseilanders over.

 

 

 

Steun Kloptdatwel

Theorie milieuramp Paaseiland doorgeprikt 3Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
i-Doh
Next Entry »
Marjoe – achter de schermen bij een gebedsgenezer

Filed Under: Uit het nieuws, Wetenschap Tagged With: duurzaamheid, jan boersema, Jared Diamond, paaseiland

Reader Interactions

Comments

  1. Renate1 says

    29 April 2011 at 11:21

    Vanavond spreekt Jaap Boersema in OBA Live over zijn boek.

    Log in to Reply
    • Gert Jan van 't Land says

      29 April 2011 at 11:39

      Het gaat om een uitzending op radio 5, vrijdag 29/4 van 19:00-20:00. Meer informatie: http://www.obalive.nl/

      Log in to Reply
  2. Cryptocheilus says

    29 April 2011 at 17:20

    Boersema onderzocht ook scheepsjournaals van o.a. Roggeveen. Die beschreef het eiland als vruchtbaar en dreef zelfs handel met de eilanders. Stukje van Boersema zelf op de site van de VU:

    IVM, Newsletter No 1 March 2011, The lesson of Easter Island, Jan J. Boersema.

    Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Het ‘Red Panda Effect’
8 October 2025 - Ward van Beek
Het ‘Red Panda Effect’

.In de Skeptical Inquirer van october/november (Volume 49, No. 5) wordt door Craig A. Foster en Kelsey M. McGinn teruggeblikt naar een uitgave van het blad uit 1979, met daarin een verhaal over een verdwenen panda, ontsnapt uit Blijdorp, wiens ontsnapping…Lees meer Het ‘Red Panda Effect’ › [...]

Kernenergie is een keuze
3 October 2025 - Ward van Beek
Kernenergie is een keuze

.In sceptische kringen is kernenergie geen taboe. Maar veel argumenten vóór kernenergie zijn op wensdenken gebaseerd. door Frank Biesboer, voormalig hoofdredacteur van De Ingenieur, Skepter 38.3 Voor de Nederlandse energiewereld was de brief die minister Hermans van Klimaat en Groene Groei in mei publiceerde over…Lees meer Kernenergie is een keuze › [...]

Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?
16 September 2025 - Ward van Beek
Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?

.In het dagelijks leven loop je als skepticus tegen heel andere zaken aan dan klassieke skeptische thema’s als homeopathie of een platte aarde. Dubieuze kleurentests op werk, vasten zou gezond zijn, en de kracht van positieve mindsets. Skepsis-podcastpresentator Richard Engelfriet sluist u door alledaagse…Lees meer Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors
9 October 2025 - Scott Gavura

Many people take supplements alongside prescription drugs without realizing the risks. The post The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance
8 October 2025 - Steven Novella

Each year I like to write a post about the Nobel Prize in Physiology or Medicine. While advocating for higher standards of science in medicine we tend to spend much of our time criticizing pseudoscience, so I like to balance that by occasionally just celebrating great medical science, and the Nobel Prize is a great opportunity. The 2025 award for physiology or […] The post Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Mockies: Doctors Who Mocked My Warnings About MAHA in 2024 are Copying Me Today. Good.
7 October 2025 - Jonathan Howard

The dangers of Kennedy and crew were blindingly obvious. Yet some doctors sought to bolster MAHA by undermining and discrediting those who warned about it. The post Mockies: Doctors Who Mocked My Warnings About MAHA in 2024 are Copying Me Today. Good. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Arthur Bijl on Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoekBedankt voor de opmerkingen!
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)Gevaarlijke sprookjes.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)@Renate1 Men fantaseert maar lekker verder over hun obscure sprookjes.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)@ Hans Ik dat het dreigend er voor zorgt dat het geneesmiddel misschien wel gebruikt mag worden. Maar goed, om
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)Tja, dan maar blind, als straf van het opperhoofd. Knots!

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in