Kloptdatwel ging op 21 mei naar de beurs ‘Paranormaal Alternatief’ in Rijswijk. We willen in enkele stukjes op dit blog een paar inkijkjes geven in wat zo’n beurs te bieden heeft. De beursgangers maakten zich niet druk over het aangekondigde einde van de wereld. Het was een drukte van belang. Vandaag de tweede bijdrage over psychometreren met de pendel en gevallen engelen.
Lezing psychometreren met de pendel
We hebben ons in de vorige bijdrage verdiept in bescherming tegen niet-bestaande elektrosmog met behulp van harsklonten met metaal en in aurafotografie. We haasten ons verder, want om half drie begint de lezing ‘psychometreren met de pendel’ door Bartholomeus. Bartholomeus is een grote gezette man met lang wit sliertig haar. In zijn hand houdt hij een pendel, een kettinkje met daaraan een puntige steen. Het zaaltje zit behoorlijk vol er zijn nog net een paar stoelen vrij. Dat duurt niet lang. Omdat er weinig te verstaan is van zijn inleiding (slechte geluidskwaliteit) en omdat zijn microfoonsnoer net niet die ene persoon haalt waarboven hij wil pendelen verlaat de ene na de andere bezoeker de zaal. Na een paar minuten is niet meer dan de helft van de zaal over en aan het eind van de lezing waren we met minder dan tien. Die Bartholomeus had duidelijk zijn dag niet vandaag. We konden nog wel verstaan dat hij een keer in de show van Paul de Leeuw te gast is geweest.
De claim: Na afloop moet ik de website van Bartholomeusraadplegen om er achter te komen waar het nou werkelijk om gaat bij psychometreren met de pendel:
‘Pendelen is een eeuwenoude techniek, om een reactie te verkrijgen op je vraag. De pendel reageert op de uitzendingen vanuit je levensboek. Alles en iedereen wordt omgeven door energie, dus jij ook. Ik werk met deze energieën. Met daarin jouw levensboek, jouw eigen draaiboek waarin je levenslessen zijn opgesloten. Hoe ga ik te werk? Ik stem me af op jou en werk direct met je energieveld. Hierbij raak ik licht je hand aan. Ik geef je dan informatie over jezelf, je energie, je kracht, je toekomst, of je een jonge, midden, of oude ziel bent, relatiemeting, karakteranalyse, wonen, werk, je geleidegidsen, gezondheid en je organen. Ik pendel naar wens ook met foto’s, voorwerpen en met handschriften. Tevens kan ik een healing bij je toepassen en blokkades opheffen, waardoor de energie weer vrij kan stromen.’
Een google-search gaf informatie afkomstig van een website van een regressie/reïncarnatietherapeut. Dit komt in de richting van wat Bartholomeus bedoelt met psychometrie:
‘Psychometrie is een helderziende waarneming door middel van foto’s of voorwerpen. Het medium voelt aan een ring, horloge of een foto en kan van daaruit de situatie van de cliënt voelen. Na een grondige controle laat het medium informatie toe vanuit het Al. Er wordt dan een advies gegeven aan de cliënt’.
De feiten: Je kunt de definitie van psychometrie vinden met google-search. Volgens Wikipedia is het een term uit de psychologie: psychometrie is een wetenschap die zich bezighoudt met de technieken van het meten van psychologische fenomenen zoals kennis, vaardigheden, attituden, eigenschappen en persoonskenmerken. Onderwerp van onderzoek zijn doorgaans de verschillen tussen individuen of tussen groepen van individuen. Als hulpwetenschap wordt psychometrie ook gebruikt binnen de marketing, ontwikkelingspsychologie en vele andere sociale wetenschappen. Binnen de psychometrie zijn de voornaamste onderzoeksgebieden; het formuleren en verfijnen van de theoretische onderbouwing van het meten an sich, alsook het ontwikkelen en verfijnen van specifieke psychometrische ‘meetinstrumenten’ (zie psychometrisch instrument).
Voorbeeld van een psychometrisch instrument is het intelligentiequotiënt, maar ook instrumenten als gestandaardiseerde lees- en rekenvaardigheidstesten vallen onder de psychometrische meetinstrumenten.
Het is duidelijk dat het hierom niet gaat bij Bartholomeus.
De vraag is volgens mij vooral: hoe komt deze man er toe om te denken dat hij beschikt over zulke bijzondere, paranormale gaven? Hij lijkt me best een goedbedoelende man die graag mensen wil helpen. Maar het is wel vreemd eigenlijk dat iemand denkt dat ie helderziend is. Ook vreemd dat het lijkt ook wel of er steeds meer mensen bijkomen die geloven over paranormale gaven te beschikken. Opleidingen en cursussen om je paranormale vermogens te ontwikkelen zijn erg populair tegenwoordig. Zelfs invloedrijke bestuurders als Neelie Kroes en Herman Wijffels laten zich adviseren door omstreden goeroes en paragnosten (zie dit skepterartikel). Je zou haast gaan geloven dat er misschien toch iets van waar is. Gelukkig is er ook goed onderzoek naar gedaan o.a. door het Parapsychologisch Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht. Hoewel de vakgroep inmiddels door bezuinigingen is opgeheven kan men nog altijd het boek lezen dat het resultaat is van het onderzoek. Het boek ‘helderziendheid bekeken’ geschreven door dr. H.G.Boerenkamp die het meest omvangrijke onderzoek naar paragnosten heeft geleid is zelfs gratis te downloaden via de website van Skepsis. Het boek gaat voor een groot deel over hoe mensen ertoe komen om in helderziende gaven en ervaringen te gaan geloven. ‘Helderziende ervaringen zijn nog wel een noodzakelijk onderwerp voor verder psychologisch onderzoek‘, aldus Boerenkamp. Het Parapsychologisch Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht, van waaruit dit boek tot stand kwam, had evenveel oog voor psychologische als voor paranormale verklaringen van dergelijke ervaringen. Helaas kon door de opheffing van de vakgroep een aantal vragen die in dit boek werden opgeworpen daarom niet dichter bij een antwoord gebracht worden.
Tenslotte dit: er is geen enkel bewijs dat pendelen werkt. Dit wordt uit de doeken gedaan in artikel op de Skepsis website.
Gevallen engelen
Maarten wil graag naar de gratis massage stand van het Vishwanath Panchkarmacentrum, maar omdat het daar druk is lopen we eerst nog wat langs de kraampjes. Ineens krijgen we van een vrouw die midden in het gangpad loopt allebei een schitterend uitgevoerd boek in onze handen gedrukt.

De claim: ‘Gods hart voor jou! Woorden en beelden die Gods passie voor jou laten zien’. Het is een uitgave van Gideonboeken geschreven door David Sorensen. De vrouw wil ons waarschuwen voor het goddeloze gevaar zoals sommige christenen het newagegebeuren nog steeds zien.
Al meteen vanaf de jaren ’60 toen de newagebeweging ontstond o.a. als reactie op de traditionele monotheïstische religies werden christelijke organisaties actief om ‘afgedwaalden’ weer op het rechte pad te brengen. In het blad Paravisie dat ik ter gelegenheid van hun 25-jarige bestaan maar eens gekocht had, worden oude herinneringen opgehaald die laten zien dat het verschijnsel ook in de jaren ’80 nog aardig wat stof kon doen opwaaien. Er lag volgens de hoofdredactrice 25 jaar geleden nog een groot taboe op het blad en de beurzen. Ze schrijft:
‘groepen religieuze jongeren en volwassenen posteerden zich voor de ingang, spelend op gitaren en leuzen roepend. Overtuigd als deze mensen waren dat de duivel erachter zat, probeerden zij geïnteresseerden ervan te weerhouden de beurs te bezoeken.’
Op de website van Gideon boeken tref ik inderdaad passages aan waaruit blijkt dat ze er nog steeds net zo over denken. Een mooi voorbeeld is deze passage:
‘New Age is een beweging die geschapen is door gevallen engelen.’
‘De wijze waarop gevallen engelen zich aan de mens opdringen, is vaak heel mooi en romantisch. Ze weten hoe het goede eruitziet en zijn er meesters in om het te immiteren [sic]. Ze waren ooit bij God, maar zijn door God uit de hemel verstoten, omdat er kwaad in hun hart kwam. Ze stonden toe dat hoogmoed, ijdelheid en begeerte hun innerlijk vulde. Daarom werden ze verstoten. Nu leven ze zonder liefde en zonder licht. Maar omdat ze lange tijd het licht, de liefde, de vreugde en vrede van God geproefd hebben, kunnen ze het meesterlijk goed nabootsen. Dat doen ze dan ook op grote schaal.’
De feiten: Het is duidelijk dat deze christenen hun geloof als het ware zien en menen dat zij new-age gelovigen moeten redden.
Gevallen engelen die zo goed ‘het goede’ kunnen ‘immiteren’! Wat iemand ertoe brengt om zulke motieven aan gevallen engelen toe te schrijven weet ik niet. De gevallen engelen in Star Wars, dus degenen die overgegaan waren naar de ‘Dark Side’, waren doorgaans niet zulke goede imitators.
Maar het verschijnsel van imiteren van de Tegenpartij doet zich in de New Age op grote schaal voor.
Hier is de tekst van Bartholomeus, waarin ik alle termen die de serieuze wetenschap en techniek en geleerdheid proberen te imiteren heb laten staan.
Ze doen het allemaal. Maar allemaal net een beetje fout. Want energie is een begrip waarvan je nauwelijks een meervoud van kunt gebruiken. Je kunt natuurlijk naar een tabel wijzen waarin de energieën van verschillende deeltjes staan opgesomd, maar je kunt niet zomaar ‘hier is een energie, daar is een energie, ik zie in totaal zes energieën’ constateren. Bovendien is energie eigenlijk een boekhoudkundige grootheid die je niet direct kunt waarnemen. In de natuurkunde is in de negentiende eeuw het begrip veld bedacht (aanvankelijk voor elektrische en magnetische velden). Het was en is een abstractie die zoiets betekent als een toekenning aan elk punt in de ruimte van een getal of een vector. Dus bij een windveld is in elk punt de windrichting en – snelheid gegeven. Bij een potentiaalveld gaat het om een gebied waarin in elk punt de potentiaal (= een getal dat de energie aangeeft die nodig is om een standaardeenheid heel ver weg te brengen) gegeven is.
Maar tussen Bartholomeus en de gevallen engelen is een verschil. Bartholomeus is – in deze metafoor – een soort lagere geest die indruk probeert te maken door het hogere te ‘immiteren’, zonder dit ooit uit eigen ervaring gekend te hebben.
Mag de naam van de heer Boerenkamp met een n worden geschreven ?
“De feiten: Het is duidelijk dat deze christenen hun geloof als het ware zien en menen dat zij new-age gelovigen moeten redden.”
Zo krijgt Skepsis weer eens bijval uit onverwachte hoek, namelijk van een creationistisch/evangelisch echtpaar dat zo te zien bij geen enkel kerkgenootschap hoort. Van bijval uit het min of meer orthodoxe christendom valt niet veel meer te verwachten, aangezien New Age met bijbehorend geloof in paranormale gaven inmiddels vaste grond onder de voeten lijkt te hebben gekregen in de Nederlandse kerken, in weerwil van de christelijke traditie. Zie verder Joep de Hart, “Zwevende gelovigen. Oude religie en nieuwe spiritualiteit”.
naam Boerenkamp gecorrigeerd.
Tja, maar de christenen die zo tegen new age adepten protesteren, hebben voor zo ver ik weet ook al problemen met yoga en met Oosterse vechtsporten.
Het komt toch een beetje neer op ‘onze onbewezen stellingen hebben meer waarde dan de onbewezen stellingen van anderen’.
Zelf denken de gelovigen natuurlijk helemaal niet dat hun stellingen onbewezen zijn.
Is dat wel zo? De New Age was meer een anticultuur dan specifiek een reactie op gevestigde religie.
Zie voor details: http://en.wikipedia.org/wiki/New_Age
Als New Age een reactie is tegen gevestigde religie, wat verklaart dan de wijdverbreide omarming van onwetenschappelijke concepten en occultisme?
Wat me opvalt in de laatste afbeelding, is de ongelooflijke Kitsch. Als ik eens een blaadje van de Jehova’s in de bus krijg, is dat ook zo. Heeft er iemand voorbeelden waar dat niet zo is? Of is dit tekenend voor dergelijke verkondigers?
Het valt mij ook op Hans. Ook verkondigers van het new-age en anderszins spiritueel gedachtegoed hebben een sterke voorkeur voor kitsch.
Er lijkt mij niet zoveel mis te zijn met de bewering dat New Age ontstond onder andere als reactie op de traditionele monotheïstische religies (lees : het christendom). In het begin was het zowel een politieke protestbeweging (alleen het punt milieu is daarvan nu nog van over) als een wederopleving van de gnostiek die sinds de Renaissance continu als culturele/religieuze onderstroom aanwezig was. In beide gevallen is sprake van verzet tegen instituties, tegen iedere vorm van gezag van buiten.
Gnostiek en occultisme : het idee dat ik een god ben in het diepst van mijn gedachten brengt al gauw het idee met zich mee dat ik dan ook wel over goddelijke krachten moet beschikken. Occultisme komt echter ook wel los voor, niet iedere bezoeker van de beurs Paranormaal Alternatief is een gnosticus.
Gnostiek en wetenschap : gnostiek is, ik zou haast zeggen per definitie, syncretisch. Het hecht zich overal aan, en laat zich overal mee combineren : religies, atheïsme, humanisme, wetenschap. En doet dat bij voorkeur door het overnemen van termen uit het te syncretiseren domein en door daar een andere betekenis aan te geven zonder daar verder ruchtbaarheid aan te geven. Dan kunnen (mogelijk niet begrepen) begrippen uit bij voorbeeld de wetenschap heel gemakkelijk worden ingebouwd in het in zelf gebrouwen gedachtengoed, of worden gebruikt als bewijs daarvoor (waarmee dan tevens de status van de betreffende wetenschapper overgeheveld wordt naar de eigen spiritualiteit).
Dit is even in het kort, in het echt is het nog iets complexer.
Knippen en plakken dus, als ik het zo even mag vertalen; natuurlijk alleen met die onderdelen die in hun kraam te pas komen…
Knippen en plakken leidt meestal tot heel matige werkstukken.
En hergebruik van niet of half verteerde onderdelen is meestal geen basis voor een solide resultaat.
Wat me ook opvalt is de ontzettend nare toon die wordt aangeslagen tegen andersdenkenden. En je bent al een andersdenkende als je het waagt om een simpele vraag te stellen. De spirituele denkers “met het hart” die voortdurend woorden als “liefde”, “diepe wijsheid” en “begrip” en in de mond nemen, worden dan al snel heel erg onaangenaam. Ik snap dat niet en ik snap ook niet dat ze dat zelf niet vreemd vinden.
We zijn het eens, ook t.a.v. de Kitsch.
Ik heb het al meermalen ondervonden dat als je die mensen op een normale toon een enigszins kritische vraag ter verduidelijking stelt, er meteen bits en kortaf wordt gereageerd: Ja, dat is jouw waarheid…
De kat is natuurlijk wel meteen in de gordijnen als je dan wat plagerig en geamuseerd reageert met: nee, dat is niet mijn waarheid, dat is de waarheid.
Die manier van doen zie ik zowel bij geloof als bij vormen van kwakzalverij. Ik gooi langzamerhand geloof en kwakzalverij op een hoop. Ik vermijd daarom intussen verjaardagsfeestjes van
Kennelijk zien aanhangers in alles wat ook maar enigszins kritisch is, een complot of een aanval.
Helaas een stukje van een zin weggevallen. Ik denk dat desondanks de context toch wel duidelijk zal zijn.