• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Kort / James Randi test een wichelroedeloper

James Randi test een wichelroedeloper

26 November 2011 by Maarten Koller 7 Comments

Dit is een oud fragment uit een tv-show van James Randi waarin hij bijzondere claims test. In de onderstaande via test hij een wichelroedeloper:

De wichelroedeloper laat eerst zien dat zijn wichelroede een duidelijke uitslag geeft bij de steentje in de doos. Let wel: hij weet hier zelf al het antwoord.

De duidelijke uitslag van de wichelroede wordt veroorzaakt door het ideomotoreffect. Er zijn allerlei websites die dit psychologische effect omschrijven, ik citeer hier de Wikipediapagina ‘ideomotorisch effect‘:

Het ideomotorisch effect is het psychologisch fenomeen dat mensen spierbewegingen maken nadat ze deze onbewust bij anderen hebben waargenomen of doordat ze er onbewust aan denken. Het ideomotorisch effect verklaart de werking van vermeend paranormale of bovennatuurlijke zaken zoals het Ouijabord, automatisch schrift, de wichelroede en telekinese. Beoefenaars van deze paranormale bezigheden menen vaak – ten onrechte – dat de geproduceerde bewegingen afkomstig zijn van een kracht buiten henzelf. Ideomotorische effecten komen ook voor bij het televisiekijken, mensen die actief meeleven met hun favoriete sporter vertonen spierspanning in dezelfde spieren als de sporter.

(…)

Wetenschappelijke tests door onder meer Michael Faraday, Michel Chevreul, William James en Ray Hyman hebben aangetoond dat allerlei fenomenen die dikwijls worden toegeschreven aan spirituele of paranormale krachten of “energieën”, feitelijk veroorzaakt worden door het ideomotorisch effect. De tests tonen verder aan dat “eerlijke, intelligente mensen onbewust musculaire activiteit vertonen die consistent is met hun verwachtingen” (Hyman 1999).

In de test scoort de wichelroedeloper precies volgens kans (een willekeurig iemand uit het publiek had het net zo goed gedaan). Daarmee is dus geen bewijs gevonden dat deze man kan wat hij zegt te kunnen, of dat een wichelroede kan werken. Helaas. Op naar de volgende wichelroedelopers.

Steun Kloptdatwel

James Randi test een wichelroedeloper 1Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
Psychic Sally
Next Entry »
Psychic Sally: een faalmomentje

Filed Under: Kort, Paranormaal, Skepticisme, Skeptische TV, Wetenschap Tagged With: ideomotor effect, james randi, wichelroede

Reader Interactions

Comments

  1. regenworm says

    26 November 2011 at 11:15

    Het feit dat het ideomotorisch effect bestaat en dat de wichelroede door dat wordt bewogen bewijst nog niet dat het niet werkt. Integendeel, de roede lopers zouden nog steeds kunnen beweren: Ik voel het water (of wat dan ook) op een onbewuste en niet verklaarbare wijze, de roede of het draadje dient alleen maar om dit onbewuste gevoel aan te wijzen.

    Log in to Reply
    • Hans says

      26 November 2011 at 12:00

      Maar als ze het resultaat niet van tevoren weten, doen ze het niet beter dan de kansberekening al aangeeft. En dus is wichelroedelopen onzin.

      Log in to Reply
    • Maarten Koller says

      26 November 2011 at 12:06

      Beweren kunnen ze het zeker. Laten zien dat de bewering ook echt waar is kunnen ze helaas niet.
      Bewijzen dat iets niet werkt is ook ‘nogal’ lastig. Je kan alleen bewijzen dat iets wél werkt.

      2011/11/26 Disqus

      Log in to Reply
    • Anthony de Vries says

      29 November 2011 at 14:52

      Voor het bewijzen of wichelroedelopen onzin is of niet, is het voldoende om een dubbelblind experiment te doen.Ongeacht of je weet *hoe* het werkt, kun je daarmee aantonen *of* het uberhaupt werkt. En daarvan is het resultaat duidelijk, het werkt gewoon niet. 

      Daarna komt de vraag waarom wichelroedelaars dan toch denken dat het werkt. En dát kun je uitleggen met het ideomotorisch effect. 

      Log in to Reply
  2. Jan Willem Nienhuys says

    26 November 2011 at 15:26

    Als je op deze manier gaat zoeken waar iets zit onder N doosjes, dan heb je gemiddeld bij poging nummer (N+1)/2 succes. Alle mogelijkheden hebben uiteraard dezelfde kans., dus het gaat om de uitkomst van (1 + 2 + … + N)/N. De formule voor de ‘standaarddeviatie’ is wat ingewikkelder, namelijk de wortel uit (N-1)N(N+1)/12, dat levert in het geval N=7 op wortel 28, dus iets meer dan 5. Daar heb je weinig aan, zoals we zullen zien.

    Na een keer proberen kun je nog helemaal niks zeggen. Je hebt (zoals Randi ook beklemtoont) een kans van een op zeven om het meteen goed te hebben. Het is traditie om pas over iets bijzonders te spreken als de prestatie een toevalskans van minder dan 1/20 heeft. Dus voor deze test zou je bijvoorbeeld pas als de wichelaar bij twee onafhankelijke pogingen het meteen bij de eerste keer goed heeft kunnen zeggen ‘Hm, interessant, laten we nou eens een lange serie proberen’.

    Bij de opstelling zoals getoond is er niets gezegd over hoeveel pogingen (dus starten van een serie waarbij alle doosjes onbekend waren) de wichelaar mocht ondernemen en bij ‘hoeveel goed’  de prestatie als bijzonder zou worden aangemerkt.  Het zou ook behoorlijk lastig geweest zijn om bij een tweede wichelronde een stukje erts zo onder de doosjes te stoppen dat Randi, het publiek en uitaard de wichelaar niets wisten.

    Stel eens dat de wichelaar tien ronden had mogen proberen. Zijn verwachte aantal raadpogingen zou dan 40 (10 x 4) geweest zijn, en waneer de eis zou geweest dat hij alles samen maximaal 9 keer mocht raden (bijvoorbeeld 3 maal bij een ronde, en de rest ineens goed) zou hij nog een kans van ongeveer 1 op 60 (286 op 16807) gehad hebben om puur toevallig zo’n prestatie te leveren.

    Dat zou natuurlijk oersaaie tv geweest zijn, maar als serieuze test stelt deze show niks voor, speciaal omdat er kennelijk niets is afgesproken welke prestatie opmerkelijk genoeg geweest zou zijn om tot nader onderzoek over te gaan.

    @regenwurm:disqus

    Inderdaad zeggen de slimmere wichelaars dat de roede slechts een versterking is van onbewuste signalen. Maar het ideomotorisch effect werkt altijd. Ik kan zo’n roede of pendel heel goed stilhouden, vind ik zelf tenminste, maar ik denk dan ook heel intens: stil hangen jij. Dus dan is dat stil hangen in feite ook ideomotorisch. Dus wat die slimmere wichelaars in feite zeggen is dat hun onbewuste (o.i.d.) sterker is dan het ideomotorische effect.

    Hoe dan ook, de uiteindelijke proef is of de wichelaar of pendelaar herhaaldelijk het goede antwoord kan geven.

    Ik vind het wel opvallend dat deze wichelaar zo erg zwiept met zijn wichelroede.

    Log in to Reply

Trackbacks

  1. Wichelroedeloper vindt per ongeluk een fiets - Kloptdatwel? says:
    5 September 2012 at 06:02

    […] Blijkbaar is hij wel zo overtuigd van zijn kunnen dat hij meent een rechtzaak tegen Van Koppen aan te kunnen spannen wegens smaad. Die zou ook gezegd hebben dat alle paragnosten oplichters zijn. Maar, kom op zeg! Wat een flauwe kul om zo’n rechtzaakje aan te spannen. Wie schiet daar, behalve een paar advocaten, wat mee op? Het moet toch simpel zijn om te laten zien dat hij niet net zo’n prutser is als al die paragnosten die hem voorgingen? Met een eenvoudig testje kan Van der Gouw ons overtuigen van zijn paranormale capaciteiten, of daar in ieder geval een begin mee maken. Daar hebben we geen duikers, NFI’s en modderige buizen voor nodig. En er hoeft niemand opgezadeld te worden met valse hoop. Zou hij het bijvoorbeeld beter kunnen dan de wichelroedeloper die door Randi werd getest? Zie  James Randi test een wichelroedeloper. […]

    Log in to Reply
  2. 3multimedia says:
    12 January 2022 at 23:44

    3interested

    Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Het ‘Red Panda Effect’
8 October 2025 - Ward van Beek
Het ‘Red Panda Effect’

.In de Skeptical Inquirer van october/november (Volume 49, No. 5) wordt door Craig A. Foster en Kelsey M. McGinn teruggeblikt naar een uitgave van het blad uit 1979, met daarin een verhaal over een verdwenen panda, ontsnapt uit Blijdorp, wiens ontsnapping…Lees meer Het ‘Red Panda Effect’ › [...]

Kernenergie is een keuze
3 October 2025 - Ward van Beek
Kernenergie is een keuze

.In sceptische kringen is kernenergie geen taboe. Maar veel argumenten vóór kernenergie zijn op wensdenken gebaseerd. door Frank Biesboer, voormalig hoofdredacteur van De Ingenieur, Skepter 38.3 Voor de Nederlandse energiewereld was de brief die minister Hermans van Klimaat en Groene Groei in mei publiceerde over…Lees meer Kernenergie is een keuze › [...]

Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?
16 September 2025 - Ward van Beek
Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger?

.In het dagelijks leven loop je als skepticus tegen heel andere zaken aan dan klassieke skeptische thema’s als homeopathie of een platte aarde. Dubieuze kleurentests op werk, vasten zou gezond zijn, en de kracht van positieve mindsets. Skepsis-podcastpresentator Richard Engelfriet sluist u door alledaagse…Lees meer Hebben we minder gemeenschapszin dan vroeger? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors
9 October 2025 - Scott Gavura

Many people take supplements alongside prescription drugs without realizing the risks. The post The Growing Problem of Supplement–Drug Interactions in Seniors first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance
8 October 2025 - Steven Novella

Each year I like to write a post about the Nobel Prize in Physiology or Medicine. While advocating for higher standards of science in medicine we tend to spend much of our time criticizing pseudoscience, so I like to balance that by occasionally just celebrating great medical science, and the Nobel Prize is a great opportunity. The 2025 award for physiology or […] The post Nobel Prize in Medicine: Peripheral Immune Tolerance first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Mockies: Doctors Who Mocked My Warnings About MAHA in 2024 are Copying Me Today. Good.
7 October 2025 - Jonathan Howard

The dangers of Kennedy and crew were blindingly obvious. Yet some doctors sought to bolster MAHA by undermining and discrediting those who warned about it. The post Mockies: Doctors Who Mocked My Warnings About MAHA in 2024 are Copying Me Today. Good. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Arthur Bijl on Hoe komt de maan aan zijn licht? Klein skeptisch onderzoekBedankt voor de opmerkingen!
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)Gevaarlijke sprookjes.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)@Renate1 Men fantaseert maar lekker verder over hun obscure sprookjes.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (37-2025)@ Hans Ik dat het dreigend er voor zorgt dat het geneesmiddel misschien wel gebruikt mag worden. Maar goed, om
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (37-2025)Tja, dan maar blind, als straf van het opperhoofd. Knots!

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in