Sinds een paar weken draait in de Nederlandse bioscopen de film ‘Hysteria’. Het is een komedie over de uitvinding van de vibrator. De film laat zien dat die werd uitgevonden door artsen die de kwaal ‘hysterie’ wilden genezen door middel van orgasmes. Omdat de dokters volgens de film last kregen van een lamme arm (RSI had je toen nog niet) kwamen ze op het idee dat een vibrator het werk veel beter zou kunnen doen. De recensies zijn positief – het is geen onderbroekenlol-film, maar een geestige romantische komedie. Geen toeval natuurlijk dat de film in Nederland voor het eerst in de bioscoop komt. Blijkbaar is ons vrijzinnige landje een goede ‘testing ground’.

http://www.youtube.com/watch?v=gkEw3mWs86g

De film gaat over het bestrijden van de vrouwenkwaal ‘hysterie’. Tegenwoordig is er geen dokter meer die gelooft dat deze ziekte echt bestaat, maar honderden jaren lang kregen vrouwen deze diagnose, vooral als ze “lastig waren”. Volgens de Wikipedia:

‘Hysteria was widely discussed in the medical literature of the 19th century. Women considered to be suffering from it exhibited a wide array of symptomsincluding faintness, nervousness, insomnia, fluid retention, heaviness in abdomen, muscle spasm, shortness of breath, irritability, loss of appetite for food or sex, and “a tendency to cause trouble”.

Hysterie werd soms bestreden met ‘bekkenmassages’. Dit was het handmatig stimuleren van de omgeving van de genitaliën van de aangedane vrouw. Alles werd natuurlijk netjes aan het oog onttrokken, hiervoor waren speciale rekjes. De behandeling kon worden afgerond als de patiënt een ‘hysterisch paroxisme’ had bereikt. Dit noemen we heden ten dage een orgasme.

Volgens de wikipedia waren artsen er in de tweede helft van de 19e eeuw van overtuigd dat een zeer groot deel van de vrouwen zou lijden aan hysterie. Een publicatie uit 1859 is van mening dat dit misschien wel zou gelden voor een kwart van de vrouwen. Vrijwel elk verschijnsel (tot aan jeuk aan de dikke teen) kon volgens de artsen door hysterie worden veroorzaakt – de lijst met symptomen was eindeloos. Dit is natuurlijk kenmerkend voor kwakzalverij. Hysterie was een modeziekte. En niet slecht voor de portemonnee van de dokters. De vrouwen die er aan leden moesten namelijk zeer regelmatig terugkeren voor een massagebehandeling. De behandelingen hadden verder geen duidelijke nadelen voor de gezondheid en de patiënten waren erg tevreden. Het moest dus wel werken! De wikipedia legt uit dat de behandeling soms wel veel van een arts kon vragen. Vandaar de uitvinding van de vibrator:

Hysterie bestrijd je met een orgasme 1

Vibrators waren rond de eeuwwisseling in de betere winkels verkrijgbaar. Hier een advertentie uit 1918. Bron: wikipedia.

‘The only problem was that physicians did not enjoy the tedious task of vaginal massage (generally referred to as ‘pelvic massage’): The technique was difficult for a physician to master and could take hours to achieve “hysterical paroxysm.” Referral to midwives, which had been common practice, meant a loss of business for the physician. The Chaise Longue and Fainting couch became popular home furniture to make women more comfortable during home treatment. Fainting rooms were also used for more privacy during home treatment. A solution was the invention of massage devices, which shortened treatment from hours to minutes, removing the need for midwives and increasing a physician’s treatment capacity’.

Al snel was de vibrator een artikel dat in de betere winkels van die tijd volop beschikbaar was. Door al die zelfmedicatie liep het doktersbezoek natuurlijk toch terug. Het is jammer dat er voor moderne modeziektes niet zo’n prettige behandeling beschikbaar is. Tja.

 

 

Foto voorpagina uit de besproken film