Wie dacht in Google Earth een glimp te kunnen zien van het mythische gezonken continent Atlantis komt bedrogen uit. De zeebodemkaart van Google Earth liet ongeveer 900 km ten westen van Marokko tot voor kort een rasterpatroon zien. In een recente kaart-update is dit patroon verwijderd. Google heeft verklaard dat het om een fout in de kaart ging, een onbedoeld ‘artefact’. Atlantisgelovigen zijn niet overtuigd en vermoeden vuil spel.
Toen Google in 2009 een gedetailleerde kaart van de zeebodem op Google Earth zette werd midden op de Atlantische Oceaan, 900 km ten westen van Marokko een rasterpatroon zichtbaar. De oceaan is hier circa 5 km diep. Het patroon kun je zien op de foto hiernaast. Als snel zoemden de speculaties: was dit het stratenpatroon van het verloren gewaande continent Atlantis? De Engelse boulevardkrant ‘The Sun’ wijdde er een artikel aan onder de kop ‘Is this Atlantis’ en citeerde de Engelse ingenieur Bernie Bamford die het patroon had ontdekt en zei: ‘it must be man-made’. Ook werd dr. Charles Orser geciteerd die aangaf dat dit precies de plek was waar Plato aan had gegeven dat Altantis ooit had gelegen:
‘Last night Dr Charles Orser, curator of historical archaeology at New York State University — and one of the world’s leading authorities on Atlantis — called it “fascinating”. He said: “The site is one of the most prominent places for the proposed location of Atlantis, as described by Plato. Even if it turns out to be geographical, this definitely deserves a closer look.”
Google liet direct weten dat het rasterpatroon een fout in de kaart was, maar toen was het al te laat. Een legende was geboren.
Het duurde tot 2012 voor Google de kaart kon updaten. Op de nieuwe kaart is het rasterpatroon verdwenen. Op de website van de Amerikaanse nieuwsorganisatie ABC legt een geograaf die betrokken is bij het maken van de Google-zeebodemkaart uit wat er gebeurd is. Het rasterpatroon was ontstaan door overlappende foto’s die waren gemaakt door een schip dat (overlappende) baantjes heen weer voer. Het is een bekend probleem voor makers van zeekaarten:
“The problem is very simple,” said David Sandwell, a Scripps geophysicist who worked on the project, in an email to ABC News. “When you measure seafloor depth you actually measure the two-way travel time of a sonar echo. The ship sends it, it bounces off the bottom, and returns to the ship. To convert the time to depth you need a velocity. If the velocity used in the conversion is a bit too high, the depth from that cruise will be greater than all the surrounding cruises. The particular cruise that created the ‘Atlantis’ problem was a systematic mow-the-lawn type survey in a regular grid pattern, so the resulting depth errors looked like a regular grid.”
Atlantis-gelovigen nemen met deze uitleg geen genoegen. Op de website van ons eigen Nederlandse Niburu konden we het volgende commentaar lezen:
‘In de Atlantische Oceaan … werd op Google Ocean op vijf kilometer diepte een enorme rechtoek ontdekt met daarin een rooster dat deed denken aan straten. De locatie kwam overeen met een beschrijving die de Griekse filosoof Plato gaf over de stad. Geruchten deden direct de ronde dat het zou gaan om de verloren stad Atlantis. … Velen zullen niet tevreden zijn met de uitleg door Google zodat de zoektocht naar het verloren rijk kan doorgaan’.
Atlantis werd voor het eerst beschreven door de Griekse schrijver en filosoof Plato (427 v chr – 347 v chr). Hij meldde in zijn boek ‘Timaeus’ dat het machtige rijk Atlantis circa 9.000 voor Christus in één dag in de Atlantische Oceaan was gezonken. Plato plaatste Atlantis ten westen van Gibraltar. Sindsdien wordt er veel gespeculeerd over het waarheidsgehalte van Plato’s relaas en zijn er talloos veel theorieën geformuleerd over de ligging van Atlantis. Er zijn echter nooit sporen van Atlantis aangetroffen en er is geen enkele aanwijzing dat het mythische continent echt heeft bestaan. Toch heeft Atlantis een prominente plek gekregen in de dromen en ideeën van mystici. Skeptici hebben daarom ook het nodige geschreven over Atlantis. Lees b.v. dit stuk of dit stuk op de website van Skepsis.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Een soortgelijk idioot verhaal doet de ronde over Google Sky. Daar verschijnt een zwart vlak als je bepaalde coördinaten invoert – uiteraard precies op de plek waar zich Nibu(i)ri zou bevinden. Aangezien het klootjesvolk natuurlijk niet mag weten dat Niburu bestaat, heeft Google Sky deze locatie geblokt. Dat het niet meer is dan een bug in Google Sky geloven de complotters niet, hoe vaak en hoe goed het ook wordt uitgelegd: http://www.2012hoax.org/google-sky
Er is ook een video over gemaakt: http://www.youtube.com/watch?v=_VZY115vfYk Maar de maker van de video zit natuurlijk ook in het complot.
Wat ik onbegrijpelijk vind is dat al die mensen zich uitsluitend baseren op Google, maar dat ze nooit eens de moeite nemen om verder te kijken en andere, veel meer voor de hand liggende verklaringen in overweging te nemen. Ze zijn volkomen geobsedeerd door hun complottheorieën, de rest interesseert hen geen lor. Maar wel voortdurend anderen verwijten dat die oogkleppen op hebben en niet “wakker” zijn.
De verklaring over het ontstaan van het raster in google earth is logisch. Bovendien is het redelijkgemakkelijk te verifiëren. Zelfs als Atlantis heeft bestaan, stel ik mezelf de volgende vraag: so what. De werkelijkheid van het verdwijnen van deze beschaving zou i.i.g. heel wat minder drastisch zijn dan door een aantal mensen beschreven is. We kunnen dan vaststellen dat Plato e.a. in bepaalde opzichten gelijk hadden. Begrijp me niet verkeerd doordat ik zei: “so what”, want het zal vast staan dat de historische waarde en alle gevonden artefacten zeer waardevol zullen zijn.
Bij mensen die geloven in complot theorieën, homeopathie, paranormale e.a. is er geen sprake van kritisch denken. De vraag die ik interessant vind is: Wat verklaard de afwezigheid of het minder mate aanwezig zijn van het kritisch denken. Zou het kunnen komen door de habitus, intelligentie, andere variabelen, een combinatie?
Dat is precies wat ik nou ook zo graag zou willen weten.
Ik kan me nog wel voorstellen dat je blijft geloven in dingen die je als positief hebt ervaren, bijvoorbeeld dat je door kleurentherapie van je rugpijn bent verlost (dat die rugpijn al meerdere keren teruggekomen is vergeet je dan maar voor het gemak, maar alla). Maar dat mensen hardnekkig tegen beter weten in blijven geloven in dingen die ze eng vinden en waar ze bang voor zijn, zoals een planeet/dwergster/eng hemellichaam dat de aarde komt verwoesten, daar snap ik niks van. Verdiep je in de feiten en word verlost van je angst, denk ik dan. Maar om een of andere reden doen ze dat nooit. Ik snap daar gewoon niks van.
Eigenlijk is die paranoia goed te verklaren als een goddelijk ontzag voor ‘de wetenschap’. Terwijl de normale praktijk van het leven is dat er van alles misgaat op kleine en grote schaal, heeft ‘de wetenschap’ in de ogen van deze gekken zo’n prestige dat ze zich niet kunnen voorstellen dat daar wel eens vergissingen worden gemaakt, en evenmin kan men zich voorstellen dat de eerste de beste gedachte die men zelf krijgt niet onbetwijfelbaar waar is.
Voorbeeld is bijv. de brandweercommandant (let op: iemand in een gezagspositie) die bij de brand in ‘gebouw 7’ op eengegevens ogenblik zegt ‘pull it’ – bedoelende dat alle manschappen wegens instortingsgevaar moesten worden teruggetrokken. Dit wordt geïnterpreteerd als ‘laten we de van tevoren geplaatste explosieve ladingen nu maar tot ontploffing brengen’ en dus als: de brandweercommandant was tevens hoofd demolitieploeg en de brandweer die eerst ijverig in de weer was geweest de brand onder controle te houden, was op de hoogte van de demolitieplannen.
Je ziet dus twee dingen gebeuren:
1. het ‘gezag’, waar de brandfweer uiteraard ook deel aan heeft, wordt buitengewoon serieus genomen en elke verklaring van het gezag wordt als onbetwijfelbaar waar beschouwd (de enige kleine fout die men af en toe maakt is dat ‘kritische buitenstaanders’ soms even per ongeluk een blik in de keuken van het gezag mogen werpen)
2. de interpretatie die de ‘kritische buitenstaander’ aan de woorden en daden en van het gezag geeft wordt als onbetwijfelbaar waar beschouwd; het idee dat men zichzelf daarbij zou kunnen vergissen is ondenkbaar.
Wat betreft Atlantis: het is natuurlijk altijd leuk om te speculeren welke natuurramp Plato heeft geïnspireerd. De eenvoudigste verklaring is een incident dat door Thucides wordt verhaald: een tsunami verwoestte in 426 v.C. (dat was net 1 jaar voor Plato geboren werd) een Atheens fort op het eilandje Atalantè.
Terwijl diezelfde autoriteiten wél worden gewantrouwd (het is een complot om ons onwetend te houden). Een combinatie van ontzag en wantrouwen? En wie vertrouwt men dan wel?
Daarom denk ik vaak dat het iets van psychologische aard is zeg maar, dat maakt dat mensen zo denken. Want als je je gewone normale-mensenverstand gebruikt, krijg je al heel snel problemen met al die tegenstrijdigheden in het complotdenken. Maar complotters hebben daar helemaal geen moeite mee lijkt wel.
Voor mijn bachelorscriptie deed ik experimenteel onderzoek naar de relatieve overtuigingskracht van normatief sterke en normatief zwakke expertevidentie. Expertevidentie is een argument dat alleen steunt op het feit dat degene die het beweert een expert is, een autoriteit op dat gebied is. De expertevidentie werd normatief sterk of zwak gemaakt door de aan- of afwezigheid van een titel zoals professor en door de congruentie van het vakgebied met de bewering. Een voorbeeld:
Kanker zal binnen twintig jaar in de meeste gevallen een goed te behandelen ziekte zijn. Dat zei professor Paul Schroevers, hoofd oncologie van het Radboudziekenhuis.
Of: Dat zei Paul Schroevers, hoofd civiele techniek van TNO.
Ik maakte tekstjes met een stelling en die werd verdedigd door een expert of een niet-expert, al dan niet met titel. Dus voor iedere claim vier tekstversies. De proefpersonen vroeg ik de stellingen te beoordelen op mate van waarschijnlijkheid.
Hartstikke leuk opzetje natuurlijk, maar helaas, mijn voorspellingen kwamen niet uit. Het maakte niet uit of de expertevidentie werd gerealiseerd door een expert of niet en ook de aanwezigheid van een titel maakte niet uit. Het leek erop dat de proefpersonen de stellingen ‘an sich’ beoordeeld hadden, al was er wel een trend dat de mate van expertise verschil maakte. De verschillen waren echter niet significant.
Uit literatuur die ik destijds las bleek wel dat cultuurverschillen een rol kunnen spelen bij de relatieve overtuigingskracht van expertevidentie. Fransen lijken zich eerder te laten overtuigen door expertevidentie dan Nederlanders. Dat zou samenhangen met verschillen in gezagsverhoudingen in de beide landen.
Hangt het ook van opleiding af? Ik denk dat bijvoorbeeld het woord oncologie resp. het begrip TNO niet bij iedereen bekend zal zijn.
“Wat betreft Atlantis: het is natuurlijk altijd leuk om te speculeren
welke natuurramp Plato heeft geïnspireerd. De eenvoudigste verklaring is
een incident dat door Thucides wordt verhaald: een tsunami verwoestte
in 426 v.C. (dat was net 1 jaar voor Plato geboren werd) een Atheens
fort op het eilandje Atalantè”
Dit is helemaal nieuw voor mij! Ik dacht dat er consensus was over een enorme vulkaanuitbarsting op het eiland Thera, nu Santorini, dat die de Minoische beschaving om zeep hielp. En dat die gebeurtenis wellicht verantwoordelijk was voor de Atlantislegende.
Waar heb je die informatie gevonden? Het klinkt wel plausibel.
Die ‘Minoïsche hypothese’ was ooit inderdaad erg veelbelovend, maar inmiddels zijn er zóveel problemen mee gerezen dat er van een consensus geen sprake meer is. Plato zou, om maar wat te noemen, wel een ongelofelijke sloddervos moeten zijn geweest met zijn getallen om de hypothese aannemelijk te maken. Nou is dat niet uitgesloten, gezien de rare omweg (via Egypte) die het verhaal gevolgd zou hebben. Maar er zijn ook eenvoudiger verklaringen, zoals Jan Willem al aangeeft. Een nóg eenvoudiger verklaring is natuurlijk, dat het verhaal van Plato niet refereert aan een historische gebeurtenis maar alleen als didactisch voorbeeld. Het zou kunnen (vóór Plato wordt nooit aan een dergelijke gebeurtenis gerefereerd). Maar de bottom line is: we weten het gewoon niet.
@3f2b59d906bcab5f8cc3f98d44fffe79:disqus Ik denk dat ik het gevonden had in het boek “Lost Continents” (1970)van L. Sprague de Camp. Maar dat kan ik niet meer meer vinden in mijn boekenkasten.
@334feea18d269bf454f5c08f70ebdb61:disqus Als Plato het helemaal verzonnen heeft dan zou hij dus ook het thema van ‘overspoeld door een vloedgolf’ totaal uit de duim gezogen hebben? Het is als met Jomanda’s voorspelling van een tsunami. Die deed ze in 2010 voor augustus 2011. Ze zou het al in 2006 gezegd hebben. We hoeven er niet aan te twijfelen dat ze dit allemaal gewoon verzonnen heeft. Maar zo creatief is ze niet, dus ze heeft dat idee ergens opgedaan. Nou was de kerst-tsunami van 2004 een dramatische gebeurtenis. Voor die tijd kenden de meeste mensen dat woord niet eens. Het lijkt erop dat de tsunami van 26/12/2004 de inspiratie was voor Jomanda, misschien in combinatie met verhalen over zeespiegelstijging die op den duur (een eeuw of wat) half Nederland blank gaat zetten – misschien.
Op dezelfde manier kan Plato zijn verhaal best verzonnen hebben (even na die verhaal komt een verslag van iemand, soldaat Er, die de onderwereld bezocht heeft en daar ook honderduit over vertelt), maar ook verzonnen verhalen kunnen zijn geïnspireerd op echte gebeurtenissen (‘Er’ zal wel geëmnt zijn op het Odysseusverhaal).
Het is ook beter om aan te knopen bij dingen die de luisteraars snappen. Als Jomanda gaat vertellen over een vulkaanuitbarsting in Assen of dat Nederland bedolven gaat worden onder een honderden meters dikke laag zand van een stofstorm, of onder gletschers uit de Alpen of Groenland, dan is dat zo fantastisch dat niemand het gelooft. Ook voor de toehoorders van Plato moest het verhaal toch enige plausibiliteit hebben.
PS. Iemand die iets weet van moderne platentectoniek snapt natuurlijk dat iets dat nu op de Atlantische zeebodem ligt op 5 km diepte daar 2000 of 10.000 jaar geleden ook lag. Iets dat 5 km omhoog steekt uit de zeebodem (zoals de continenten) kan daar niet zomaar ineens in zakken alsof het zo’n verkeerszuil is. Wat wel kan is dat een vulkaan zich boven een hotspot opbouwt, maar daar gaan miljoenen jaren overheen en als de hotspot van plaats verandert duurt het vele miljoenen jaren voor de vulkaan helemaal weggeërodeerd is. Laag gelegen gebieden kunnen natuurlijk onderlopen (zoals in Nederland bijv. bij de vorming van de Zuiderzee gebeurd is, maar dan zakken ze echt niet naar 5 km diep. Het zou nog van enige consequentie getuigen als men zou denken dat er op 5 km een stad van oceaanwezens was, maar dan is het onlogisch waarom die een rechthoekig stratenpatroon zouden hebben, want straten zijn typisch voor wezens die min of mneer aan een oppervlakte gebonden zijn. Dat is met zeewezens niet het geval, tenzij ze een heel hoge soortelijke massa hebben en geen zwemblazen of iets dergelijks.
Conclusie: bij Niburu heeft de wetenschap ook weer niet zo’n hoog aanzien dat men de consequenties van de platentectoniek goed kan doordenken.
Ik kan me op dit moment geen antieke steden of dorpen voor de geest halen met een rechthoekig stratenpatroon zoals gesuggereerd door de artefact van Google Earth. Het kan zijn dat ze er wel zijn en dan zou het fijn zijn als iemand even reageert. Ik ken wel plaatsen met een rechthoekig patroon, maar die zijn veel jonger dan het veronderstelde Atlantis. Bijvoorbeeld (een deel van) Lissabon (herbouwd na de aardbeving), Freudenstadt (Zwarte Woud). Zelfs steden die voortkomen uit de resten van een rechthoekig Romeins legerkamp (bijvoorbeeld Utrecht) vertonen maar in een heel miniem stukje die rechthoekige opbouw. Wie is deskundig op dit gebied?
Een rechthoeking stratenpatroon was in de oudheid zeer gebruikelijk in de Levant. Ik heb in het Midden-Oosten vaak over zulke (inmiddels vaak natuurlijk tot ruïne vervallen) rasters gelopen: Bosra, Palmyra, het oude centrum van Damascus. Ook het Babylon van Hammoerabi was volgens een rasterpatroon gebouwd. De Romeinen maakten er zelfs min of meer hun specialiteit van. Natuurlijk zijn dit allemaal steden die van láter dateren dan de periode waarin Atlantis verdwenen zou zijn. Maar de pest is dat we uit die periode simpelweg geen historische bronnen over hebben.
Ik ben ook in Palmyra en Damascus geweest, maar die steden kwamen in dit verband niet meteen bij me op.
Dank voor deze reactie!
Dit idee was dus een doodlopende weg.
Als die complotveronderstellende lieden geld over hebben, of een inzameling doen: ter plaatse duiken dan maar!
Het is “maar” 5 km diep, dus dat zou moeten kunnen.
Dan gooien ze letterlijk en figuurlijk hun geld in het water, maar dan weten ze na afloop tenminste zeker dat er niets is en dat Google Earth het bij het rechte eind had.
En zo niet, wat ik zeer onwaarschijnlijk acht, dan hebben ze een enorme ontdekking gedaan en roem vergaard.
En nu zijn het alleen maar oeverloze praatjes. Ik veronderstel dat ze die liever in stand houden dan dat ze de waarheid gaan achterhalen.
Het lukt me niet om onder je vorige comment te reageren, dus hier maar even.
De groep proefpersonen bestond uit 120 treinreizigers, variërend in leeftijd van 18 tot 75. Ook hebben we gevraagd naar de hoogst genoten opleiding. Uit de statistische analyse bleek dat het opleidingsniveau geen samenhang vertoonde met de waarschijnlijkheidsscores in het algemeen of per conditie.
Het voorbeeld dat ik aanhaalde komt overigens niet uit het onderzoek; ik had mijn scriptiemateriaal niet bij de hand.
Dank voor de toelichting!
Misschien zit er iets in dat men slecht, of beter gezegd oppervlakkig leest?
Waarom er soms niet gereageerd kan worden (dan verschijnt er voorzover ik kan constateren zonder enige aanleiding zo’n duimpje onder de reactie) ontgaat mij.
Jan Willem: Uiteraard heeft Plato het idee van een vloedgolf niet zelf verzonnen. Dat concept is al véél ouder dan de oude Grieken. Maar hij is wel iets specifieker dan dat en gaat relatief uitgebreid in op de geografie en politieke organisatie van het ‘verloren continent’. En juist die specificaties vormen vaak aanleiding tot allerlei speculaties over het ‘echte’ Atlantis. Mogelijk zijn die gegevens gebaseerd op een bron die wij nu niet langer kennen. Maar evengoed kunnen die uit de lucht gegrepen zijn. Een beetje zoals veel science-fictionschrijvers maar wat aanrommelen ten aanzien van de moderne natuurwetenschappen. Daarmee kun je nog steeds wel aansluiten bij het kennisniveau van je toehoorders. En je kunt ook nog steeds allerlei politieke en filosofische aspecten overbrengen (want daar leek het Plato natuurlijk in de eerste en laatste plaats om te doen).
Bij mijn weten denkt men dat Kreta Atlantis was, Kreta werd vroeger overspoeld met een vloedgolf en eerder is er op Kreta een vulkaan uitgebarsten dus … Kreta zou makkelijker aanneembaar zijn aan gezien je van Griekenland de Atlantische Oceaan niet eens kunt zien. Hihi