Op 9 december 2011 werd ik aan mijn knie geopereerd wegens een langdurige blessure (3 jaar last van een jumpersknee). De operatie ging goed en was best gezellig maar daar wilde ik het niet over hebben.
Voor deze operatie mocht ik namelijk kiezen uit een ruggenprik waarbij ik vanaf mijn navel tot mijn tenen volledig verlamd zou zijn, of een narcose. Ik koos voor de ruggenprik en dat was een zeer bijzondere ervaring.
De ruggenprik begon voor mij gelukkig zonder enige pijn. Ik heb gehoord dat de prik zelf weleens pijnlijk kan zijn, maar de prik van het infuus was drie keer erger, en die stelde zelfs al niet echt iets voor.
Een tinteling die bij mijn tenen begon en langzaam omhoog trok was het teken dat de verdoving begon te werken. Het bewegen van mijn benen en wiebelen met mijn tenen ging steeds moeilijker. Een van de chirurgen deed wat bij mijn knie en vroeg vervolgens of ik nog wat voelde. Ik wilde, “nee hoezo?”, zeggen maar bedacht me dat hij dat vast niet voor niets vroeg dus zei ik voorzichtig: “ehm… als u zojuist in mijn knie sneed dan voelde ik daar niets van nee…?”. Een glimlach en een “mooi, dan kunnen we beginnen”, was het antwoord. Fijne jongens, die chirurgen.
Ik lag plat op mijn rug en het gedeelte waar mijn benen op lagen was iets verlaagd zodat de heren er beter bij konden. Af en toe zeiden ze iets als “even de knie buigen nu”, maar die mate van buiging zal wel meegevallen hebben want mijn benen bleven in elk geval gestrekt… dacht ik.
Wat blijkt: je hersenen onthouden de laatste informatie die ze binnen kregen over de stand en gevoel van je ledematen. In mijn geval was dat strekking en plat op het matras liggend.
Je kunt je daarom misschien mijn totale verbazing voorstellen toen, aan het einde van de operatie een van de zusters even iets onder mijn been moest doen, zij mijn been optilde en op haar schouder legde, waardoor mijn eigen been ineens in mijn gezichtsveld verscheen, terwijl mijn hersenen me vertelden dat die nog gewoon gestrekt voor me uit op het matras lag: “Wow shit!”.
Daar kreeg ik me toch even een brain-error! Dit is dus wat er gebeurde toen ik tegenstrijdige informatiebronnen gelijktijdig te verwerken kreeg: mijn gevoel wat betreft de stand van mijn been (proprioceptie) en mijn tastzintuigen vertelden me dat mijn been lekker warm op het matras lag terwijl mijn ogen me vertelden dat mijn been zich op iemands schouder bevond. Ontzettend cool om zoiets bewust mee te maken.
Na even in de ‘uitslaapkamer’ te hebben gelegen mocht ik door naar de bijkomzaal om daar te wachten tot het gevoel weer helemaal terug was en ik weer naar het toilet kon. Daar liggende begon heel geleidelijk het gevoel weer terug te komen. Ik wil nog enkele bijzondere momenten beschrijven.
Kitty Pryde is een mutant en een van de X-Men: haar kracht stelt haar in staat door objecten heen te lopen.
Ten eerste het moment waarop ik rechtop ging zitten. Wanneer je normaal plat ligt en je met je bovenlijf omhoog komt terwijl je benen voor je uit blijven liggen, dan verplaatst je zwaartepunt zich waardoor je hakken iets harder de grond/het matras in duwen. Dit gebeurde ook bij mij, met het verschil dat mijn hakken geen tegendruk konden voelen. Omdat mijn hersenen me vertelden dat mijn hakken verder naar beneden gingen tijdens het rechtop komen, maar geen tegendruksignalen ontvingen vertaalden mijn hersenen dit in de sensatie alsof mijn hakken door het matras bewogen! Ik weet nu dus hoe Kitty Pryde zich moet voelen :). Opgewonden begon ik te schommelen om die ervaring telkens maar opnieuw te ervaren, tot ontsteltenis van mijn vriendin die natuurlijk niet snapte waar ik mee bezig was ;). Mijn benen/voeten bewogen trouwens geen millimeter, dat konden mijn ogen me namelijk vertellen.
Ten tweede het moment waarop ik dacht de controle over mijn blaas te hebben verloren… Je bent natuurlijk vanaf je navel verdoofd dus je gevoel ‘daar onder’ is ook verdwenen, er was me dus al gewaarschuwd dat e.e.a. zou kunnen gebeuren. Dus toen ik op een gegeven moment ik het tussen mijn benen steeds warmer voelde worden dacht ik meteen ‘Shit!’. Ik keek snel onder de dekens hoe erg het was, want het voelde precies alsof je in bed plast. Ik zag niets… ik snapte er niets van, tot ik besefte: mijn warmtesensatie komt weer terug!
Al die tijd had ik geen koude of warmte gevoeld via mijn benen en nu begon ik weer warmte te voelen. Het ene been voelde de warmte van het andere been, en andersom. Aangezien dit gevoel zich langzaam verspreidde, interpreteerden mijn hersenen dit alsof mijn blaas overstroomde.
Waarom vind ik dit nou iets voor Kloptdatwel? Omdat het illustreert dat wat onze hersenen ons vertellen wat om ons heen en met ons gebeurd, helemaal niet de werkelijkheid hoeft te zijn.
Ervaring is mooi, maar de werkelijke gebeurtenis kan iets heel anders zijn.
Mensen die dus dingen dromen/voelen/zien/ervaren et cetera: we weten dat de hersenen ons die ervaring kunnen geven… en dat onze hersenen iets weleens verkeerd interpreteren. Vandaar dat we op deze site de wetenschappelijke methode zo belangrijk vinden: daarmee kom je tot wat er werkelijk heeft plaatsgevonden, niet wat iemand dacht dat er plaatsvond. Daarom vinden we anekdotes ook geen bewijs. Ook al staan er 200 in een gastenboek.
Een verwarrende sensatie zonder verdoving kan ook. Een heel eenvoudig proefje:
Kruis (dat kost enige moeite) je wijs- en middelvinger van een van je handen over elkaar en raak nu beide vingers aan TUSSEN de gekruiste vingers, bijvoorbeeld met een vinger van je andere hand. Kijk er niet naar, vraag je af wat je voelt en waarom je dat zo voelt.
Maarten: je zou een mens nog goesting geven om een ruggeprik te ondergaan! ^^
Hahaha, nou, in het echt was ik nóg enthousiaster 😉 Maar aangezien er negatieve ervaringen zijn naar ik heb begrepen vond ik dat enthousiasme niet helemaal gepast. Ik heb het in elk geval erg naar mijn zin gehad 🙂
Hans, ik heb dat gedaan, maar ik voel niks bijzonders. Door de druk van mijn middelvinger op de wijsvinger ‘weet’ mijn proprioceptisch systeem kennelijk waar beide vingers zich bevinden.
Als ik het bij mezelf doe, lijkt het of ik 2 vingers voel. Je prikkelt de zijden van je vingers die zich normaal aan de kant van je duim en je ringvinger bevinden. En dat kan niet met 1 vinger, interpreteren je hersenen. Probeer het ook eens met iets anders dan je vinger, bijvoorbeeld een wattenstaafje. En als je dat lukt, kun je je vingers ook kruisen zonder dat ze elkaar aanraken. Misschien gaat dat alleen met lange en slanke vingers?
Een ander proefje: probeer eens over je linkerwang te aaien met de rechterhand (of andersom) terwijl je je arm OVER je hoofd houdt. Soms heb je dan de sensatie dat een ander je wang aanraakt. Ik las het eens in een roman; over iemand die zich in krijgsgevangenschap eenzaam voelde en zich zo voorstelde dat zijn geliefde bij hem was
Proprioceptieve illusies! Mooi is de Pinocchio-illusie, waarbij je denkt je neus te voelen groeien, of in variant je middel te voelen slinken. Afslanken ging nooit zo gemakkelijk. http://www.nytimes.com/2005/11/29/health/29fat.html
Ook mooi is de rubberen hand illusie, waarbij je denkt dat een zichtbare rubberen hand je eigen hand is, die verborgen is achter een scherm. Tijdens de illusie voel je dat de positie van je vingers zich verplaatst naar de rubberen hand toe (kennelijk is er een gevoelde afstand). Proprioceptive drift.
http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0021659
Er is vast een verband met anorexia, godsdienstwaanzinnige versterving en fantoompijn.
Leuke links! Die eerste had ik nog nooit van gehoord, erg grappig moet dat zijn om mee te maken :).
2012/2/15 Disqus
Wat een mooie anekdote, Maarten.
Moet ik dit echt geloven?
Ik geloof het pas als het wetenschappelijk bewezen is.
Een anecdote, dus n=1.
Heeft helemaal niets met wetenschap te maken, zoals u op deze site al meermalen duidelijk is gemaakt.
U “moet” niets geloven, u gelooft namelijk al genoeg, zoals al zo vaak op deze site te lezen was.
Ik heb ook een keer/lang geleden een ruggenprik gehad en wat ik nooit vergeten ben is de gewaarwording toen de verdoving uitgewerkt begon te raken. Dat begon in mijn voeten en het voelde een tijdje alsof die helemaal los van de rest van mijn lichaam lagen -mijn benen en onderlijf leken dus compleet verdwenen te zijn- en ik mijn tenen met een soort van afstandsbediening toch kon bewegen.
“Waarom vind ik dit nou iets voor Kloptdatwel? Omdat het illustreert dat
wat onze hersenen ons vertellen wat om ons heen en met ons gebeurd,
helemaal niet de werkelijkheid hoeft te zijn.” Ook zonder deze reden is het een boeiend verhaal. Chapeau!
Dat vertellen jouw hersenen jou dus, Roel.
Hoe weet je nou dat dit klopt wat je zegt?