James Randi looft al jaren een miljoen dollar uit voor degene die paranormale krachten kan laten zien tijdens een officiële test (waarbij niemand dus kan valsspelen, als professioneel goochelaar weet hij als geen ander bedrog te herkennen). Er zijn enkele honderden mensen getest die beweerden iets paranormaals te kunnen. Tot nu toe slaagde niemand voor de test.
In het onderstaande interview vertelt James Randi over deze ‘Uitdaging van 1 miljoen’ en wanneer een van de interviewers hem een trucje laat zien legt hij desgevraagd zijn werkwijze uit. Het trucje heeft overigens een bijzondere uitleg.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Ligt het aan mij dat ik het interview niet kan vinden?
Het ligt niet aan jouw . Het interview is schijnbaar nog niet toegevoegd.
Wegens onbekende oorzaak was er in de code om het filmpje te tonen een tag gestopt. Ik weet niet eens wat voor tag dat is en waarom die midden in de regel van de code van het filmpje stond is mij een raadsel. Wie het weet mag het zeggen. In elk geval zou het nu moeten werken.
Dit probleem is ten minste een keer eerder opgetreden, maar toen heb ik ‘s ochtends vroeg de foute wbr’s in de url weggepoetst voor er iemand geklaagd had. Voor meer over het miljoen van Randi zie natuurlijk zijn website, en het volgende Skepter-artikel:
http://www.skepsis.nl/polidoro.html
Niet in dat artikel, maar elders heb ik wel eens gelezen dat er zich ook veel personen – de overgrote meerderheid – aanmelden met zo’n verward verhaal (bijvoorbeeld over stemmen die ze horen, of over de religieuze inzichten die ze hebben) dat er geen touw aan vast te knopen is en zelfs met de beste wil van de wereld geen claim in valt te ontwaren over de een of andere prestatie die ze ten beste zouden kunnen geven.
Ik vind dat het belangrijk is te benadrukken dat degene die een claim uit, zelf ook een voorstel moet doen over hoe de test zou kunnen gaan.
Ik vond dit over de -tag:
http://lists.w3.org/Archives/Public/public-html/2007Dec/0080.html
Welke p-waarde wil Randi zien voordat hij een miljoen uitreikt en hoeveel tijd krijgt de deelnemer om het gewenste resultaat te behalen? Dat lijken me ook belangrijke vragen.
Als paranormale zieners dingen proberen te raden, dan is er altijd een kans dat ze toevallig een hoge score behalen. Hoe groot mag de kans zijn dat Randi door een (on)gelukkig toeval zijn geld kwijtraakt?
Ik denk dat er altijd twee succesvolle tests nodig zijn voordat de hoofdprijs kan worden uitgereikt, al eist Randi dat geloof ik niet wanneer de deelnemer een bekende professional is. In andere gevallen laat hij collega-skeptici gewoonlijk eerst een “preliminary test” uitvoeren. Pas wanneer die succes oplevert (nog nooit) gaat Randi er zelf naar kijken.
Als je het geld pas na twee succesvolle tests overhandigt, dan hoeft de behaalde score minder hoog te zijn. Je heb dan ook nog de mogelijkheid om een eventueel lek dat je eerder over het hoofd zag, in tweede instantie te dichten. Bovendien is het in de wetenschap gebruikelijk dat onderzoeksresultaten herhaalbaar zijn.
Skepsis loofde 10.000 euro uit wanneer twee proeven elk een resultaat opleverden met een waarschijnlijkheid die kleiner was dan 1 op 1000. Na een eerste succesvolle proef zou de deelnemer slechts een vergoeding van 500 euro ontvangen. Pas wanneer het resultaat herhaalbaar bleek te zijn, kon de hoofdprijs worden uitgereikt.
Zo was er een test waarbij de deelnemer door middel van een spiertest probeerde te bepalen of er bronwater of brakwater in een gesloten flesje zat. Uit 93 pogingen moesten 62 treffers worden gescoord, precies twee derde (p<0,001).
Bij een latere spierproef probeerde een deelnemer methanol van Vitalisator (een product van Roy Martina) te onderscheiden. In dit geval werden er 30 flesjes beoordeeld, waarvan er minimaal 24 (80%) in de juiste categorie moesten worden ingedeeld (p<0,001).
Omdat er bij de tweede proef minder flesjes werden gebruikt dan bij de eerste, moest het scoringspercentage hoger liggen. Het aantal raadpogingen werd altijd in overleg met de deelnemer vastgesteld. Bij het tweede experiment leken 30 flesjes voldoende, omdat de spiertester ervan overtuigd was dat ze bijna geen fouten zou maken. Ze gebruikte de methode in haar praktijk om diagnoses te stellen.
1. http://www.skepsis.nl/spiertest.html
2. http://www.skepsis.nl/o-ringtest.html
Ik heb wel eens met Randi gecorrespondeerd, het ging over iets met planeetstanden en later nog eens met een of ander plan om een wonderdoener in Verweggistan de inhoud van gesloten enveloppen te laten raden. Dat heeft niet geleid to een proef, maar bij die correspondentie heb ik de indruk gekregen dat Randi risico’s neemt die ik niet zou aandurven met een miljoen. Hij heeft het miljoen overigens cadeau gekregen (het staat in de vorm van waardepapieren op de bank, zodat hij mooie dingen kan doen met de rente, geloof ik) en er is een grote ‘achterban’ die garant staat voor porties van dat miljoen.
De risico’s zijn niet alleen maar ‘toeval’ maar ook fraude. Te oordelen naar zijn opmerkingen is ongeveer 1% van de contestants een fraudeur. Met de ervaring van 400 tests hebben fraudeurs waarschijnlijk geen kans om niet gesnapt te worden. Maar hoe groot zou de kans zijn dat een fraudeur er toch tussendoor glipt? 1 op 1000? Dan is de totaalkans op basis daarvan 1 op 100.000. Uit de spaarzame inlichtingen over de Ogilvytest (zie http://www.skepsis.nl/blog/2007/11/babyfluisteraar-derek-oglivie-ontmaskerd-door-randi/ ) maak ik op dat in dat geval de kans om perfect te scoren 1 op 20! was (2,4 maal 10 tot de macht 18). Misschien mocht Ogilvy er een paar fout hebben.
Ik denk dat bij veel tests het helemaal niet valt uit te rekenen wat de kans op ‘per ongeluk’ is. Als iemand beweert dat hij kan zweven ( http://www.skepsis.nl/hoppen.html ) dan is er geen p-waarde. Ook bij andere claims op het gebied van psychokinese (stil liggende dingen bewegen zonder ze aan te raken) is er geen p-waarde.
Ik denk niet dat de heren zich zorgen hoeven te maken over het miljoen van Randi. Randi zou hem nooit uitreiken, ook niet als iemand zou ‘winnen’. Dat kan namelijk niet, de uitkomst staat al vast. Volgens Randi dan hè.
Verder denk ik dat Skepsis met die 10 000 euro ook andere dingen kan doen. Stuur Rob Nanninga eens op expeditie naar Amerika bijvoorbeeld, er schijnen spannende dingen te gebeuren op de Mount Shasta. ( http://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Shasta )
Ik weet zeker dat ze er andere dingen mee kunnen doen, maar je zult toch ook wel gemerkt hebben dat men dat niet wil? Vind je het echt nodig te bepalen wat anderen met hun geld moeten doen?
Daarbij: “er schijnen” klinkt niet als een goede besteding van dat geld… Tegelijkertijd geeft de uitdaging aan hen die bijzondere dingen claimen te kunnen oneindig veel meer gewicht aan het feit dat die die claims nooit controleerbaar waargemaakt worden. Uitstekend besteed geld als je het mij vraagt, vooral omdat het ook nog eens niet uit hoeft te geven, tot er iemand is die *echt* wat kan… Tja…….
En nee, de uitkomst staat bij Randi zeker niet vast. De test omhelst altijd een methode die ook door het test onderwerp is goed gekeurd. Als er dan niets uit komt moet je dat Randi niet kwalijk nemen, maar de overmoedige opschepper die dacht zo’n test wel even te passeren. Dat lukt gewoon steeds weer niet in omstandigheden waarin de gebruikelijke truuks uitgesloten zijn… Tja…..
Tut tut (deze formulering heb ik van JW geleerd), niet zo jaloers, Dennis. 😉 Ik maak er voor jouw convenience “Er gebeuren spannende dingen op de Mount Shasta” van. Want zo bedoelde ik het ook. En: ik bepaal dat niet, ik suggereer slechts. Het verbaast mij dat er in, en voor Skepsis zo veel, ja, ook Amerikaanse, zaken beschreven worden, maar dat het meeste ‘veldwerk’ toch voornamelijk in boeken gebeurt.
…
De uitkomst staat vast, in de zin dat de uitkomst zich gewoon aan de bekende natuurwetten zal houden. Dát is waarom Randi zo zeker is van zijn zaak.
Als iemand ooit het tegendeel zou kunnen bewijzen in een test, dan zou hij wel degelijk dat miljoen krijgen. De criteria liggen vooraf vast, en dat wordt via een notaris gedaan. Randi kan niet achteraf beslissen of hij dat miljoen wel of niet uitkeerd.
Het enige waar Randi bang voor hoeft te zijn, is een ongelooflijk toeval, of een dusdanig gekwiekste oplichter, dat zelfs Randi het niet door heeft. Beiden zijn niet erg waarschijnlijk…
Er zijn trouwens niet zoveel mensen die daadwerkelijk dat miljoen proberen te winnen. Hetgeen wat mij betreft aangeeft, dat ze eigenlijk best weten dat ze onzin verkopen. Als je echt zeker bent van je paranormale gaven, dan heb je er toch geen probleem mee dat in een wetenschappelijk omgeving te laten testen, en dan een miljoen te winnen?
Randi heeft niet lang meer te gaan. Dat zeggen diezelfde natuurwetten. Binnenkort heeft hij dus niets meer over zijn miljoen te zeggen. De gedachte dat hij daarmee de controle verliest, moet niet al te aangenaam voor hem zijn. Hij kan alles laten vastleggen, maar je weet hoe dat gaat als belangrijke personen overgaan. Opvolgers doen er het hunne mee, denk maar eens aan Jezus. Randi is de Jezus van de goochelaars en skeptici.
Beter is het alles los te laten, want anders gaat Randi zich maar opwinden in het hiernamaals. Mogelijk komt hij eerst in het grote niets terecht omdat hij dat zelf gelooft.
Gelukkig zal de kosmos nog wel eens naar hem knipogen.
Ik hoop dat Skepsis beter met zijn geld omgaat en eens investeert in een leuk Noord-Amerikaans grondonderzoek. Wie beter dan hoofdredacteur Rob Nanninga erop uit te sturen? Hij heeft al vaak over Amerikaanse parariteiten geschreven. We kunnen allemaal wachten tot we een ons wegen om ‘geld uit te keren’, of we kunnen jus aan ons bestaan geven. We weten nog lang niet alles!
(En sommige “parariteiten” kunnen ingebed worden in de magie van de wetenschap).
Onzin. Het instituut JREF dat hij heeft opgericht gaat natuurlijk gewoon door.
Anthony de Vries schrijft:
Randi noemde toch een een getal van boven de 300? Daar zit ook de test van de homeopathie of beter van de claim van Madeleine Ennis over de biologische activiteit van histamine C15 die de BBC ooit uitvoerde. Ik vind het nog steeds jammer dat die test niet behoorlijk is opgeschreven, want we weten nog steeds niet precies hoe die test is uitgevoerd (enkele details:
http://www.skepsis.nl/pararit16.html#162a , plaatje: http://www.skepsis.nl/blog/2011/01/de-eu-consumentenbedrog-en-homeopathie/ )
Jan Willem, in toekomst kan hij het zelf niet meer controleren. Immers: eerst moet iemand door de eerste ronde heenkomen, en als die hemel (hel?) poort is geopend, komt men uit bij de here Randi. Stap twee kunnen we tegen de tijd dat Randi het tijdelijke voor het eeuwige verwisselt, vergeten. De proefpersoon komt in de toekomst uit bij de heren die Randi’s plaats innemen.
Wat er precies met de JREF gaat gebeuren, weet niemand, ook jij niet. Misschien komt er een boekhouder die knap gaat goochelen met het geld. Opeens James Randi’s miljoen weg. Dat is stug! Is het eindelijk iemand gelukt er met Randi’s miljoen vandoor te gaan.
Ook knap hoe jij weer over homepathie weet te beginnen. Jij bent zelf op een quest, en die heet de H. S. quest. Stop je energie en geld liever in een concreet persoon, zoals je eigen hoofdredacteur.
Tut tut Oomen, ondanks je recentelijke geuite aversie tegen het volgens jou benoemde welles nietus spelletje en aanverwante bezigheidstherapie en je voornemen door je opgedane wijsheid je hier in de toekomst uitdrukkelijk van te distancieren, zit je er inmiddels al weer behoorlijk in verstrengeld en speelt het spelletje weer dapper mee.
Zoals ik al eerder stelde, het komt niet echt op het kakelen aan, maar op het leggen van een ei.
(Dennis,)
tot er iemand komt die ‘echt’ wat kan, in de hele opzet ligt ook een illusie van sceptische kant,
aan de ene kant het gegeven dat iemand over een gave kan beschikken die écht is,
aan de ander kant de (on)mogelijkheid om dat wetenschappelijk, volgens sceptische regels vast te leggen. Wat bewijst dit over de realiteit van een gave? Niks. Dat iets alleen dan bestaat als het experimenteel zodoende kan worden bewezen dat Randi ‘omvalt’ , is op zich nonsens. Stelliger, Randi is helemaal niet van plan zijn miljoen uit te keren, het zogeheten bewijs zal áltijd ontbreken, het ligt eraan welke regels je hanteert enz. Voorbeeld, wanneer iemand een voorspelling doet die na enige dagen uitkomt, wat is dat dan, puur toeval zeggen sceptici. Einde verhaal.
Kortom, wat bewijst iets? Iets bewijst dat het niet kan worden bewezen,
bestaat het daarom niet? Randi kan iets niet vastleggen als bewijs, wat zegt dat over het wel of niet bestaan ervan? Dat is op zichzelf reeds een manier van denken.
Kortom, wat bewijst iets? Iets bewijst dat het niet kan worden bewezen,bestaat het daarom niet? Randi kan iets niet vastleggen als bewijs, wat zegt dat over het wel of niet bestaan ervan? Dat is op zichzelf reeds een manier van denken.
heet dat niet filosoferen? 😉
Dit is een tendentieuze voorstelling van zaken. Bij de proeven die onder auspiciën van Randi (meestal niet door hem persoonlijk) worden uitgevoerd, moet de betrokkene eerst duidelijk van tevoren afspreken wat hij of zij gaat doen. Dat moet ook schriftelijk worden vastgelegd. Het moet natuurlijk wel gaan om iets wat zo duidelijk is dat iedereen (in het bijzonder de betrokkene en zijn medestanders zelf) kan zien of het is uitgekomen maar vooral kan zien dat het niet is uitgekomen, en bovendien moet het naar het oordeel van Randi of zijn staf het natuurlijk niet een kwestie van een beetje boffen zijn.
Dat Randi de subjectieve zekerheid heeft dat hij dat miljoen (dat uiteraard niet werkeloos op de bank staat, maar wel in de vorm van vrij inwisselbare en verhandelbare bonds, tegen bijvoorbeeld 4% rente brengt dat 40.000 dollar per jaar op) nooit zal hoeven uitkeren is iets anders dan een vooropgezet plan om nooit te betalen.
Neem nou die BBC-test van de claims van Madeleine Ennis. Als de deelnemende laboratoria de flessen homeopathisch verdunde histamine van gewoon water hadden kunnen onderscheiden, dan was het na de verbreking van de code zonneklaar geweest.
Iets anders is dat het wel eens kan gebeuren dat er een ‘statistisch significant’ wordt geboekt. Als je honderden proeven doet en aangeeft niet van plan te zijn te stoppen dan zou je wel gek zijn als je je miljoen uitkeert voor iets dat ongezien een 1:100 kans van slagen heeft.
Een voorbeeld van onoprecht gedoe is hoe de homeopaat Vithoulkas het aanpakt. Het voorstel was de geneeskracht van hoogverdunde homeopathische middelen te toetsen. Het idee was eenvoudig. Patient krijgt recept, dat gaat naar de randomizer die alleen het recept naar de apotheek stuurt, die maakt een verum en een placebo klaar, dat gaat naar de ‘randomizer’ die dan een van beide doorstuurt naar de patiënt. De dokters moeten dan maar zijn te bepalen of de patiënt het verum of het placebo gekregen heeft. Het protocol was buitengewoon zorgvuldig opgesteld, om te garanderen dat de randomizer noch het middel, noch de patiënt kende, dat de apotheek evenmin de patiënt kende, en de behandelende genezer niet wist of de patiënt placebo was of niet. Alles leek goed te gaan. Vithoulkas had problemen gehad, ondertussen was de experimentator wezen vragen in Hongarije of daar misschien een ziekenhuis wou meewerken, dat mislukte ook, maar goed uiteindelijk was alles rond, en op het allerlaatst had Vithoulkas toch weer een manier gevonden om eronderuit te komen: hij beweerde dat de kracht van de homeopathisch middelen verloren gaat als ze worden overgeschonken; en aangezien het voorgestelde protocol voorzag in overschenken van placebo en verum in neutrale flessen (dus geen mogelijkheden om in de apotheek de verumfles van een onopvallend merkteken te voorzien) stopten de onderhandelingen toen. Daar kwam Vithoulkas pas helemaal op het laatst mee. Dus volgens hem is het uitschenken van druppels uit de originele fles niet schadelijk als de patiënt het middel krijgt, en ook het overbrengen van vloeistof van de ene naar de andere fles tijdens de homeopathische bereiding geeft niks, maar het overschenken van de ene fles in de andere is wél schadelijk. Ondertussen beweert Vithoulkas dat Randi de boel saboteert, waarmee hij weer stof verschaft aan lichtgelovigen.
M.a.w bijv neem nu eens paranormale ervaringen, die zijn zeker niet op te roepen onder stringente controle, het blijven ongrijpbare fenomenen, die zich meestal afspelen in de menselijke psyche op subliminaal niveau, ergo het kan je gewoonweg overkomen.
Inderdaad staat het gehele concept van Randi inzake bewijsvoering die nooit aan te leveren is of dermate afhankelijk is van de spelregels en interpretaties dat het helemaal niets gaat opleveren, dus geheel op losse schroeven, ik begrijp trouwens de opzet van de goede man eigenlijk ook niet zo goed, want er bestaat toch altijd nog een minimaal risico dat iemand op wat voor manier dan ook er mee weg komt.
Gezien Randi’s beperkte houdbaarheidsdatum kan hij beter nog binnen zijn mogelijkheden wat van zijn geld gaan genieten.
@ Ragnar (ha, dus je leest nog steeds graag de sceptici :-)@google-517c929316f9334703cc418aa3697e85:disqus
punt is ook, dat Randi wel degelijk veel heeft te verliezen, niets minder dan zijn gehele geloofwaardigheid, als hij zou moeten erkennen dat er meer is tussen hemel en aarde. Ach en van zijn geld genieten, de man kan zijn miljoen wegschenken aan UNICEF en heeft nog zat over.
In je eerste regels geef je exact weer wat ik ook meen, sceptici houden helemaal geen rekening met de spontaniteit, waarin iets iemand toevalt, hoe wil je dat teweeg brengen onder laboratoriumachtige toestanden, (hoe leg je dat vast volgens Randi’s regels?)
@Theo, zeker blijf ik de heren/dames skeptici volgen.
Jan Willem is, ik zou haast geneigd zijn te stellen, bijna gepreoccupeerd om de Homeopathische geneeswijze als bedrog te ontmaskeren, afijn, ik wens hem veel succes op zijn missie.
Net wat je schrijft, er is in laboratoria al genoeg geexperimenteerd met paranormale fenomenen, dat lukte destijds ook niet onder stringente condities, parapsychologen weten dit maar al te goed en onderkennen dit euvel ook wel degelijk, eigenlijk is dat circus van Randi een grote hoax.
Want uiteindelijk is het maar een kwestie vanuit welke invalshoek je er naar kijkt.
Maar er wordt nog steeds volop gebruik gemaakt van mediums (‘psychics’) die gewoon adverteren op de lokale tv en op grote borden langs de weg, en die, zoals Sylvia Browne, bij elke gelegenheid opscheppen dat ze zulk nuttig werk doen voor de politie.
Zo iemand als Sylvia Browne weet misschien niet eens dat er parapsychologisch onderzoek gedaan wordt, en haar klanten al helemaal niet. Wichelroedelopers zijn er ook bij bosjes.
En als Skepsis mensen test, wordt ook wat uitgeloofd voor het geval dat iemand wint. Is dat een hoax? Die testen zijn toch echt? Overigens is Randi niet de enige. Enige tijd geleden was er de Majax-Broch-Theodor-prijs (een miljoen Belgische franks) bij Skepp, en iets dergelijks is naar ik meen alweer in de maak.
Dat is natuurlijk nooit te voorkomen, charlatans blijf je altijd houden, het volk wil nu eenmaal bedrogen worden en aan die wens wordt dan ook voldaan.
Ik weet niet of je dit soort van zaken moet benoemen in termen van winnen of verliezen, dat lijkt me een geheel verkeerde uitgangspositie, ik heb al toegelicht in bovenstaande post dat we
nog onwetend zijn inzake de criteria die we zouden moeten hanteren bij een test, om paranormale fenomenen op te roepen.
Ik vermoed zelfs dat Randi ook wel van dit feit op de hoogte is, hij zal heus wel eens in conclaaf zijn geweest met deskundigen (parapsychologen) hieromtrent.
Vandaar mijn kwalificatie als hoax.
@ JWN
ik bedoelde het ook niet zo dat Randi het als een vooropgezet plan beschouwd om niet te hoeven uitkeren, maar hij is ervan overtuigd dat hij een ‘waterdicht’ systeem heeft, waarin geen test kan slagen. Maar hoe groot of klein is de reële kans dat een oplichter op puur geluk meer dan in het gemiddelde slaagt? (Houdt men daar rekening mee?)
In die samenhang van oplichters is het opvallend dat Randi zelf verklaard dat het merendeel van zijn proefpersonen overtuigd was/of is van hun gave. Wat doe je daarmee, zijn ze een beetje “gek”? In elk geval bedriegen ze de boel niet met opzet.