Als er wat in het nieuws komt over religieuze tegenstellingen in India, gaat het meestal om problemen tussen moslims en hindoes. Maar onder katholieken blijken net zulke heetgebakerde personen voor te komen. Vooraanstaand scepticus Sanal Edamaruku wordt achtervolgd door een serie aanklachten wegens blasfemie. Het is zo serieus dat hij inmiddels naar Finland is uitgeweken om arrestatie te voorkomen. En het begon allemaal met een simpele uitleg hoe het kan dat er water druppelt van een beeld van een gekruisigde Christusfiguur voor een kerk in Mumbai.
Sanal Edamaruku is voorzitter van de Indian Rationalist Association en in het land dat ook bekend staat om zijn fakirs, goeroes en meer van dat soort figuren, heeft hij al heel wat demystificaties op zijn naam staan. In een spraakmakende confrontatie met ‘s lands machtigste ‘tantrik’ op live televisie overleefde hij bijvoorbeeld zonder problemen al diens krachtige rituelen die erop gericht waren hem te doden in deze ‘ultimate destruction ceremony’. In februari 2011 werd Edamaruku fellow van het Committee for Skeptical Inquiry.
Een kort filmpje legt uit waarmee de affaire begon. Edamaruku werd uitgenodigd door een televisiezender om te onderzoeken of er geen rationele verklaring gegeven kon worden voor het wonderlijke druppen van water van een crucifix voor een kerk in Mumbai (Our Lady of Velankanni). Dat bleek een koud kunstje: binnen een half uur had Edamaruku ontdekt dat het gaat om capillaire opzuiging van water uit een verstopte afvoerpijp van een nabijgelegen wasruimte.
Nu lijkt dit niet meer dan de eerste aanleiding voor de aanklachten vanwege blasfemie. Die lijken namelijk meer gebaseerd te zijn op de discussie die daarna op dezelfde televisiezender werd gevoerd tussen Edamaruku en een aantal betrokken katholieken (onder andere de priester van de bewuste kerk). Op een gegeven moment belt ook de aartsbisschop van Mumbai zelf en gaat in discussie met Edamaruku.
Die discussie staat ook op YouTube, maar is lastig te volgen, omdat die begint in Hindi, weliswaar later overschakelt op Engels (na 10 minuten), maar het loopt nogal door elkaar. In een interview op website The Pod Delusion legt Edamaruku in eigen woorden uit wat er speelt (directe link het bewuste audiofragment). Dat is overigens wel een beetje een eenzijdige weergave van het debat, want daarin gaat Edamaruku over van alles en nog wat te keer tegen de bisschop: Galilei, Bruno, exorcisme, Hitler, Mussolini, al dat soort stokpaardjes tegen de rooms-katholieke kerk komen voorbij.
De katholieke organisaties nemen het hem formeel dus voornamelijk kwalijk dat hij gezegd zou hebben dat de kerk dit specifieke geval als wonder heeft aangeduid om op die manier geld op te halen, wat niet zo zou zijn. De bisschop beschuldigt Edamaruku ervan te snel conclusies getrokken te hebben en claimt dat de kerk dit soort ‘wonderen’ altijd eerst goed onderzoekt op wetenschappelijke wijze voordat het als wonder wordt aangenomen.
Maar van dat soort serieus onderzoek door de kerk is volgens Edamaruku geen spoor te bekennen. Hij werd bij zijn onderzoek ter plekke door vertegenwoordigers van katholieke organisaties belaagd en er werd ontkend dat water überhaupt omhoog zou kunnen stromen. Duidelijk naar voren komt dat er een grote discrepantie bestaat tussen de officiële handelswijze van de katholieke kerk in dit soort zaken en de manier waarop lokale organisaties hier mee omgaan.
Natuurlijk heeft de kerk niet zelf de aanklachten ingediend, maar is dat door aanverwante organisaties gedaan. Het komt allemaal nogal overtrokken over en het lijkt er eerder op dat er andere rekeningen te vereffenen zijn of dat iemand zijn gezicht moet redden. Geëist wordt namelijk dat Edamaruku zijn excuses aanbiedt. En die vindt op zijn beurt dat de kerk zijn excuses zou moeten aanbieden voor het feit dat ze heeft laten gebeuren dat veel gelovigen het water als ‘heilig water’ dronken, terwijl het misschien wel uit een verontreinigde afvoerpijp afkomstig is.
Een artikel uit The Hindu geeft wat meer achtergrondinformatie over deze blasfemiewetgeving, die al vaker is (mis)bruikt om kunstenaars en intellectuelen lastig te vallen. Probleem voor Edamaruku is niet zozeer die rechtzaak zelf, die hij graag lijkt aan te gaan om het idiote van die blasfemiewetgeving aan te tonen, maar het feit dat het gaat om een strafbaar delict, waarbij je niet op borgtocht vrij je rechtzaak kunt afwachten. Het vooruitzicht gearresteerd te worden en niet zeker te zijn van hoe lang je dan in gevangenis op je proces moet wachten is natuurlijk niet zo aantrekkelijk. Vandaar dat hij nu toch (tijdelijk?) naar Finland is uitgeweken (volgens een bericht van James Randi).
Lees meer over deze zaak op:
- http://www.rationalistinternational.net/ – de organisatie van Edamaruku zelf
- interview met New Humanist Magazine
- blog van Jim Newman op Skeptic Money
Je kunt een online petitie op change.org tekenen die probeert de aartsbisschop van Mumbai te bewegen zijn volgelingen de aanklachten in te laten trekken.
[Update 27 juni 2012] Via een CSI-blog eindelijk een linkje gevonden naar hoe de opponenten van Edamaruku tegen de zaak aankijken: Mr. Sanal No Church Authority Claimed that the Irla Cross Dripping Was a Miracle. Het maakt de gang van zaken wel iets duidelijker. Het lijkt erop dat Edamaruku voor zijn bezoek aan Mumbai, een paar dagen eerder vanuit Delhi het hele wonder vrij gemakzuchtig had weggezet als oplichterij van de lokale priester (hij zou gezegd hebben dat het ging om een beeld van gips en dat de priester er gewoon water van boven af in zou gieten). Dat schoot in het verkeerde keelgat van de Association Of Concerned Catholics (volgens mij het clubje van die nogal schreeuwerige dame in het filmpje) en die daagde Edamaruku om te komen kijken (ze betaalden zijn ticket) en hem te confronteren met zijn ongelijk. Het televisieprogramma was onderdeel van de deal: Edamaruku zou zijn ongelijk moeten bekennen en excuses aanbieden of de juridische gevolgen ondergaan.
Helaas voor de fanatieke gelovigen, moest Edamaruku weliswaar toegeven dat zijn eerste gedachten over het wonder niet klopten, maar vond hij wel snel uit hoe het dan wel zat (die capillaire werking). Om een of andere reden hadden ze geen rekening gehouden met die uitkomst en hielden ze strak vast aan hun ingezet plan: excuses of rechtzaak.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Dit loopt al sinds 10 maart 2012, toen Edamaruku werd uitgenodigd door een tv-station om poolshoogte nemen.
Je kunt het nalezen (als je niet het geduld hebt een half uur verwarde tv te volgen) op de site van de Mumbai Mirror:
“FIR against rationalist for questioning ‘miracle’” op 17 april 2012
Een van de dingen die me toen opvielen was dat de bisschop in een discussie poneerde dat de r.-k. kerk de wetenschap een warm hart toedraagt. E. argumenteerde toen dat de zaak Bruno heel wat anders laat zien.
In het filmpje hoor je E. zeggen:
Dat is natuurlijk onzin. In de eerste plaats was dit meer dan 400 jaar geleden. In de tweede plaats ging de zaak tegen Giordano Bruno helemaal niet om ‘wetenschap’. Bruno was een eersteklas warhoofd. Hij combineerde stukjes copernicaanse kosmologie met diverse soorten onzin in een poging een oergodsdienst te reconstrueren. Alles wat Bruno verkondigde was religie en religieuze symboliek van voor tot achter. Een soort van Deepak Chopra dus. Een van zijn meer spectaculaire ideeën was dat de aarde een schaduw op Mercurius kan werpen, en hij meende dat een hemellichaam aan alle kanten verlicht wordt als de lichtbron (metafoor voor God natuurlijk) zich in het oneindige bevindt.
Bruno had onenigheid gekregen met een beschermheer (die had hem aangenomen om les te krijgen in de geheugenkunst) en die had hem aangegeven bij de Inquisitie. Hij werd toen acht jaar lang gevangen gehouden. De aanklachten waren voornamelijk allerlei vormen van ketterij. Niemand weet meer precies welke, maar een van de dingen die hij predikte was dat er oneindig veel werelden bestonden (want een oneindige god kan geen eindige dingen scheppen). Hij kreeg toen een laatste kans om te zeggen dat hij zich geheel onderwierp aan de roomse leer. Onder zulke omstandigheden kun je maar beter toegeven aan de schurk die je leven bedreigt. In plaats daarvan ging hij nog eens uitvoerig zijn hele ‘filosofiosche’ systeem uitleggen aan de rechters in de mening of de hoop dat zij eindelijk het licht zouden zien. Stom, stom.
Het is natuurlijk een boevenstreek om iemand te vermoorden omdat hij een warhoofd is en met energie allerlei onzin verkoopt. Maar het heeft weinig te maken met wetenschap en is geen bewijs dat de r.-k. kerk toen tegen ‘wetenschap’ gekant was en al helemaal niet dat dit nog steeds het geval is.
Het is ook niet zo (volgens mij) dat de roomse kerk zich officieel bezighoudt met het uitbuiten van wonderen. Bij zalig- en heiligverklaringen spelen wonderen wel een rol (in de zin van medisch-wetenschappelijk onverklaarbare genezingen) maar gaat het toch in de eerste plaats om de persoonlijke kwaliteiten van de betrokkene. Ik ken eigenlijk geen voorbeelden van contemporaine ‘wonderen’ zoals wenende heiligenbeelden die ‘erkend’ zijn door de roomse kerk.
Bij leven van de hoge kerkelijke ambtenaar Copernicus werd het copernicaanse systeem welwillend bezien door de paus, aan wie dan ook het boek De revolutionibus was opgedragen. Je kunt het zelfs misschien een beetje omdraaien: door het warhoofdige gebruik dat Bruno van Copernicus maakte, werd de kerkleiding allergisch voor Copernicus en de eerste die daar de gevolgen van ondervond was Galilei. Behalve dat Galilei een scherpe pen had, beriep hij zich op Copernicus, en dat kan voor kerkleiders de reactie ‘o help, alweer zo een’ teweeggebracht hebben.
Evengoed is het natuurlijk onzin om Edamaruku aan te klagen wegens blasfemie voor het uiten van allerlei opinies.
Ik vond het ook niet zo heel handig van Edamaruku om de aartsbischop daar nu op aan te pakken. Als ie wat meer on-topic was gebleven, had ie misschien wel meer aan de bisschop gehad op het terrein van het bestrijden van de uitwassen van dit soort ‘wonderen’.
Blijft natuurlijk staan dat de kerk daar heel hypocriet mee om gaat. Ik zie ze niet zo snel heiligverklaringen intrekken als blijkt dat een ‘wonder’, dat daarvoor werd aangevoerd, een heel aardse verklaring blijkt te hebben. Dat zou natuurlijk wel logisch zijn als je van jezelf zegt wetenschappelijke methodes te hanteren.
Volgens mij had hij een goed punt, namelijk dat bij DIT wonder de plaatselijke priester er toch een hele vertoning van aan het maken was. Op het filmpje zie je een dame argumenteren die voortdurend staat te wijzen, en die op ca. 2:20 lijkt te betogen dat de priester had gezegd dat hij geen verder onderzoek meer wilde en dat Edamaruku die wens had moeten respecteren.
Die aangifte (FIR=First Information Report) lijkt me afkomstig van zulke heetgebakerde figuren.
@JW:disqus : Hij kreeg toen een laatste kans om te zeggen dat hij zich geheel onderwierp aan de roomse leer. Onder zulke omstandigheden kun je maar beter toegeven aan de schurk die je leven bedreigt. In plaats daarvan ging hij nog eens uitvoerig zijn hele ‘filosofiosche’ systeem uitleggen aan de rechters in de mening of de hoop dat zij eindelijk het licht zouden zien. Stom,
stom.
Hoe kun jij je nu in vredesnaam verplaatsen in de geestesgesteldheid van iemand die zo lang geleden door de inquisitie om het leven is gebracht, met gehanteerde kwalificaties omtrent zijn handelswijze als stom, misschien was de man wel ongeremd, acht jaar opsluiting doet ook wel iets met je, zeker in die tijd, leed hij aan een psychiatrische stoornis en was daardoor kennelijk niet in staat het risico van het uitdragen van zijn gedachtegoed niet goed in te schatten, weet jij veel, je redeneert nu toch wel erg kort door de bocht.
En dan stellen in een andere post dat zich op dit blog veel warhoofden bevinden, zo zie je maar weer, je hoeft alleen maar kritisch te lezen.
@Ragnar764:disqus De verhandeling over Bruno door JWN maakt alleen maar duidelijk dat het niet zo’n sterk voorbeeld is van de veronderstelde anti-wetenschappelijke houding van de katholieke kerk. Niet alleen door te kijken waar die Bruno het nu over had, maar ook omdat er natuurlijk in een paar honderd jaar ook wel wat veranderd is bij de katholieken zelf. Als Edamaruku op dit terrein ten strijde wil trekken tegen de kerk als organisatie, mag ie zich wel iets beter voorbereiden.
Pepijn, ik snap de onderliggende teneur van het artikel wel, maar vind de verhandeling en het waardeoordeel van JW jegens de persoon van Giordano Bruno van enige naiviteit (onder zulke omstandigheden kun je maar beter toegeven aan de schurk die je leven bedreigt ;-)) of misschien onnadenkendheid (beter woord) getuigen.
Zonder de hoofdzaak, de achterliggende gedachte natuurlijk uit uit het oog te verliezen, neem je toch tevens kennis van de manier waarop een stellingname onderbouwd wordt, dus hoe de auteur het e.e.a. belicht, daar mag je ook kritisch naar kijken en je afvragen waarop deze waardeoordelen (stom, stom) nu eigenlijk precies gebaseerd zijn.
Dat zal dan wel wel enigszins met projectie te maken hebben. 😉
Wat had JW zelf gedaan in een soortgelijke situatie, zo stom was hij zelf vast natuurlijk nooit geweest, begrijp je wat je zoal uit deze schrijfwijze kan destilleren.
De auteur laat hierin.duidelijk iets van zichzelf zien.
Echt weten wat nu de motieven van Giordano Bruno waren inzake het halsstarrig blijven verdedigen van zijn gedachtegoed, wat hem fataal werd, zullen we natuurlijk nooit aan de weet komen.
Ik wil voorstellen om die discussie (of JWN een te simpele voorstelling geeft van de beslissing van Bruno om bij zijn standpunten te blijven) te laten rusten. Die is niet relevant voor de vraag of het opvoeren van ‘de kwestie Bruno’ in de discussie over wetenschappelijke houding van de kerk door Edamaruku zinnig is
Het was slechts maar een detail wat ik echter wel vermeldenswaard vond.
Maar ik kan me uitstekend in je voorstel vinden, waarvan akte.
Korte update toegevoegd aan het artikel, die iets meer inzicht geeft op hoe de opponenten van Edamaruku in deze kwestie staan.
Tja, dat gebeurt wel vaker dat sceptici in de publiciteit komen met uitlatingen waar je wel mee wegkomt in een café, maar waar de Tegenpartij mee aan de haal kan gaan. Zo stond Randi op zijn lezing in Utrecht in de zomer van 2010 te vertellen dat Rudolf Steiner had aangepapt met Hitler en de nazi’s en dat vreselijk had moeten bezuren, wat toch enigszins vreemd is als je bedenkt dat Steiner in 1925 overleed aan een onbekende ziekte. Met zulke vergissingen kun je jezelf heel erg in de vingers snijden. Bleek later dat Randi in de war was met Erik Jan Hanussen, geboren Hermann Steinschneider.