Mijn laatste Happinez-recensie ging over nummer 8 van 2012. Hoogste tijd dus voor een nieuwe aflevering. Omdat het inmiddels juni is zijn er al weer vier nummers verschenen dit jaar, waarvan ik er drie gelezen heb. Hieronder een selectie uit de nummers 1, 2 en 3.
In Happinez 1 gaat het over verbeelding, het blad stond vol met stukken die allemaal goed bij het thema pasten, maar vooral het artikel over mediumschap vond ik wel interessant. Zo leerde ik dat er al prestigieuze opleidingen voor mediumschap bestaan en werd ik op de hoogte gebracht van enkele nieuwe ontwikkelingen in deze sector.
Marisa Bottenheft richtte drie jaar geleden het mediumcollege op geïnspireerd door het Harry Potter-achtige Arthur Findley College in Engeland, waar ze nog minimaal twee keer per jaar naar toe gaat om bijscholing te krijgen van de wereldtop. Er is zoveel belangstelling voor de opleiding dat er binnenkort gaat worden uitgebreid, lees ik op de website. Alle aangeboden cursussen en hun docenten zijn erkend door de stichting Enigma (die overigens door Marisa Bottenheft zelf is opgericht).
De stichting werd in het leven geroepen om de beroepsgroep te vrijwaren van oplichters en om de krachten van paragnosten en mediums te bundelen. Wie lid wil worden, zal zich moeten onderwerpen aan een strenge test: mediums die aan cold reading doen bijvoorbeeld, komen er niet doorheen.
‘Zo’n pseudomedium doet vage uitspraken, noemt bijvoorbeeld geen namen maar alleen beginletters, en wacht steeds op aanwijzingen die je bewust of onbewust geeft, voordat hij verder gaat. Dat is geen mediumschap, dat is oplichterij’, aldus Marisa Bottenheft.
Ook zit het de stichting dwars dat aanwijzingen van paragnosten en mediums op het gebied van vermiste personen of voorspellingen van nationaal belang niet of onvoldoende serieus genomen worden door de maatschappij. Daar moet verandering in komen. Enigma gaat diensten aanbieden voor particuliere opdrachtgevers evenals voor nog op te lossen zaken voor politie en justitie. Een intern onderzoeksteam verzamelt en toetst de aanwijzingen van de aangesloten mediums en paragnosten om zo een oplossende dan wel helpende hand te bieden bij het opsporen van vermiste kinderen en andere zaken. Dat klinkt, als je niet beter weet, misschien best redelijk en hoopvol, maar is het natuurlijk niet. Het lijkt wel alsof ze volkomen onbekend zijn met het feit dat jarenlang parapsychologisch onderzoek niets buitengewoons heeft opgeleverd of met het gegeven dat de politie helemaal niets heeft aan tips van paragnosten. Bij de ontvoering van Gerrit Jan Heijn bijvoorbeeld bleek geen van de 1.200 tips bruikbaar. Bovendien is het onethisch om op deze manier de families van de vermisten valse hoop te geven. Op Kloptdatwel besteedde Pepijn van Erp er niet zo lang geleden nog aandacht aan in een aantal artikelen (1 en 2).
In nummer 2 is het thema eenvoud. In de rubriek gezondheid stond een artikel over de eenvoudige genezingsmethode, Jin Shin Jyutsu, waarmee je volgens de bedenker (een Japanse zijderupskweker die circa 100 jaar geleden leefde) heilzame energie door je heen kunt laten stromen. Toen hij ernstig ziek was en zich had teruggetrokken in een hutje in de bergen, omdat artsen niets meer voor hem
konden doen, kreeg hij visioenen van engelen en boeddha’s die hem ongewone lichaamshoudingen lieten zien. Hij ging ze nadoen en werd beter. Omdat hij er van overtuigd was dat dit door de houdingen kwam, keerde hij terug naar de bewoonde wereld met een missie: de filosofie van wat hij noemde Jin Shin Jyutsu verder ontwikkelen en verspreiden. En dat is vrij goed gelukt, gezien het aantal treffers dat het oplevert als je het googelt. Behalve achtergrondinformatie voorziet het artikel in enkele met foto’s geïllustreerde adviezen. Bijvoorbeeld deze, waarbij in het inleidende stukje gesproken wordt van ‘het natuurlijk antibioticum’ en ‘het immuunsysteem versterken’ :’Heb je een infectie? Druk de duim van je vrije hand eerst op de wijsvingernagel van diezelfde hand, dan op de nagel van de middelvinger en vervolgens op die van de pink. Dit bevordert de genezing.’ Een onschuldige oefening natuurlijk, maar toch zijn er altijd enkelen die aangespoord door dit soort verhalen besluiten om niet naar de dokter te gaan of om hun antibiotica te laten staan.
In Happinez nummer 3 met als thema ‘aandacht’ valt me vooral de religieuze inslag van een aantal artikelen op. Eerst is er een elf pagina’s tellende fotoserie over ‘Het nieuwe bidden’ met af en toe een klein stukje tekst erbij. (Een vrouw in steeds weer andere kleurige kledij zie je onder meer mediteren, bidden voor het eten en de kralen van een rozenkrans tellen.)
In een volgend artikel geeft een Nederlandse zenmonnik adviezen op het gebied van time-management. De monnik is Paul Loomans, die vroeger acteur was en nu workshops geeft in tijdsurfen; hij schreef er onlangs een boek over Ik heb de tijd, handleiding in tijdsurfen. Hieronder een voorbeeld van zijn werkwijze: een cursist had last van een hoop zand in de tuin die maar bleef liggen. De hoop zand kostte veel energie omdat ze er steeds aan dacht. Loomans noemt dit een plaaggeest, ‘plaaggeesten kosten veel tijd en energie omdat gedachten eraan verzet oproepen’. Wat te doen? Ik zou zeggen, bedenk een oplossing, maar dat is helemaal fout, volgens Loomans moet je zoiets heel anders aanpakken. Met open vizier moet gekeken worden naar de plaaggeest, de handeling waar je tegenop ziet komt dan tot leven in je onderbewuste en die zoekt uit zichzelf een oplossing. De cursist dient zich af te vragen waarom ze spanning voelt. Het zand kon niet weg, want de band van de kruiwagen was lek. De hindernis bleek dus deels te zitten in niet-kunnen. En waar moest dat zand naar toe? Het niet-weten speelde ook een rol. Door via haar volle aandacht een neutrale relatie aan te gaan met de plagende gedachte kwam er rust. Een week later diende zich vanzelf en zonder forceren een oplossing aan: een tuinierende kennis gaf de handige tip het zand in de tuin zelf te gebruiken. Voor mij is het duidelijk: time-management van Paul Loomans is pure tijdverspilling.
Tot slot een artikel over Advaita Vedanta, een religieuze filosofie die zich naar het lijkt in een steeds groter wordende populariteit mag verheugen en zelfs wordt ingezet voor personeelstrainingen. Andere benamingen waaronder de filosofie bekend is zijn non-dualiteit of non-dualisme. Ik schreef er al eerder over in het kader van een Happinez bespreking. Advaita vedanta is een mystieke tak van het hindoeïsme, zoals soefisme dat bij de islam is en de gnostici dat zijn t.o.v. het christendom.
Van oudsher claimen mystici de methode in handen te hebben om de mens te verlossen van ellende of zijn zij zoekende naar een manier die leidt naar eenheidservaring of verlichting. Het blijkt altijd te gaan om ‘het ego’ wat in de weg zou zitten. En terwijl de een beweert, dat je daar enorme hindernissen voor moet overwinnen, is het volgens de ander gewoon een kwestie van een ‘knopje’ omzetten. De laatste categorie lijkt tegenwoordig vooral populair. Er is een heel netwerk van mensen die al verlicht zijn en die nu leven van het geven van workshops, lezingen en het schrijven van boeken. Eckhart Tolle is wel de meest bekende van dit gezelschap (we schreven eerder over hem), maar ook in ons eigen land zijn er veel vertegenwoordigers. Een van hen is de cabaretier Paul Smit die trainingen verzorgt voor bedrijven en in zijn shows deze denkwijze uitdraagt. In het artikel wordt hij geïnterviewd door een journalist van Happinez. Volgens Smit kun je het leven maar beter beschouwen als een film, want dat maakt alles stukken lichter en fijner.
‘We hebben zelf geen invloed op de rol die we spelen, het script staat al vast, want alles in het universum wordt bestuurd door slechts één allesomvattend bewustzijn. Als er een keuze wordt gemaakt, fluistert het ego je in: ik kies, terwijl de keuze niet door jou wordt gemaakt maar in jou ontstaat. Want kies jij ervoor om honger en dorst te hebben? Kies jij ervoor wanneer je slaap hebt? Mensen hebben steeds het idee dat ze zelf keuzes moeten maken, maar dat is een illusie. Ze komen daardoor juist in de problemen want zo ontstaat bijvoorbeeld angst om het verkeerde te kiezen. De kunst is overgave, accepteren dat je geen enkele invloed hebt op je rol en dat het daarom ook helemaal niets uitmaakt wat je doet’, aldus Smit.
‘Dus een inbreker die een bank besteelt kan daar niets aan doen…’, oppert de interviewster. Inderdaad is ook dat volgens Smit de wil van het super-bewustzijn, maar natuurlijk volgt wel op elke actie een reactie, want dat is dan weer de wet van karma. Dat zijn filosofie weerstand oproept, is Smit wel gewend. Zoals veel onzinverkopers reageert hij hierop door zich met Galilei te vergelijken. Zijn boodschap zet ons wereldbeeld op z’n kop, maar op een dag zal iedereen inzien dat hij gelijk had. Natuurlijk maakt hij ook de standaardfout van het vertellen hoe schokkend het wel niet was voor 17e-eeuwers om te vernemen dat de aarde niet plat was maar rond. (Het conflict dat Galilei had met de kerk draaide om heliocentrisch versus geocentrisch, dat de aarde rond was wist men in de oudheid al.) Smit denkt ook dat zijn visie door modern neurowetenschappelijk onderzoek wordt ondersteund. Een misinterpretatie die ook wel een beetje in de hand wordt gewerkt door sommige 
neurologen zelf, bijvoorbeeld neuroloog Victor Lamme die zijn boek de titel gaf: De vrije wil bestaat niet. Het lijkt mij een kwestie van begripsverwarring. Om hieruit te raken stelde filosofe Griet Vandermassen van Skepp voor om in plaats van over ‘de vrije wil’ te spreken over ‘keuzemogelijkheid‘.
Het klopt dat wij meestal niet bewust kiezen wat we denken. Onze hersenen zijn voortdurend bezig met het verwerken en afwegen van informatie en dat gaat grotendeels onbewust. De manier waarop ze dat doen en de beslissingen die daaruit voortkomen, worden door een onherleidbare hoeveelheid factoren bepaald, waaronder onze genen, onze levensgeschiedenis en onze doelstellingen.Om greep te krijgen op dit complexe proces wordt onderscheid gemaakt in twee soorten denken: systeem 1, snel, intuïtief en automatisch denken en systeem 2, langzaam, bewust en rationeel denken. Systeem 2 komt in actie zodra er meer nodig is dan de ‘automatische piloot’ bijvoorbeeld als er moet worden uitgerekend hoeveel 35 x 24 is of als je informatie wilt ordenen en wegen. Systeem 2 kan ook worden ingezet om rationalisaties achteraf te maken, de zogenaamde confirmation bias is hier een voorbeeld van. Confirmation bias hoeft niet per se negatief te zijn, zo kunnen inwoners van Nederland zichzelf bijvoorbeeld wijsmaken dat zij in het fijnste land ter wereld wonen wat ze een goed gevoel oplevert. Maar om jezelf wijs te maken dat je geen keuzes meer hoeft te maken omdat toch alles al van te voren is bepaald lijkt mij niet zo’n gunstige vorm van confirmation bias. Ik zou in elk geval als ik een bedrijf had gebruik maken van de keuzemogelijkheid om mijn werknemers geen trainingen te laten volgen bij Paul Smit.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
“Dat is geen mediumschap, dat is oplichterij…”
Ach, de schat!
Ze is óf gevaarlijk naïef óf ze is zelf een oplichtster en doet een onbesuisde aanval naar voren.
Zonde van het bedrukte papier.
nou nou, oplichterij in de zin der wet vereist dat de oplichter de intentie heeft tot bedriegen en daarvoor ‘met voorbedachten rade’ iets bedenkt (een verhaal) om zijn doel (afhandig maken van geld en goederen) te bereiken.
Het is juist andersom, degenen die met letters enzo werken hebben zichzelf inmiddels ook al wijsgemaakt dat zij oprecht zijn. Hun klanten zijn ze toch innig dankbaar en betalen toch?
Mevrouw Bottenheft neemt in eerste instantie toch zelf het woord oplichterij in de mond? Wat zou nu het verschil zijn tussen haar “oplichterij” (ik zet het woord nadrukkelijk maar even tussen aanhalingstekens) en dat van de door haar becritiseerde “mediums”? Is dat verschil voor de leek (de betalende argeloze klant dus) waarneembaar?
Cold reading lijkt me tenminste nog een aan te leren trucje waar je op kermissen en partijen nog enig succes mee kunt scoren (zoals een goochelaar dat ook doet), waar haar uitspraak over echte mediums volledig de plank misslaat. Kinnesinne bij mevrouw?
Het “mediumcollege” van mevrouw zal vast niet gratis opleiden tot “betrouwbaar medium”? Het zal duidelijk zijn dat ik absoluut geen geloof hecht aan het bestaan van “betrouwbare mediums” en ik vind nog steeds dat degene die iets op dat gebied beweert, het moet bewijzen (wat vanzelfsprekend nog nooit is gelukt).
Ook als zij zichzelf wijsgemaakt heeft dat zij oprecht is, heeft zij toch maar met voorbedachten rade een uiterst obscuur en onzinnig verhaaltje bedacht om een doel te bereiken (i.c. het verdienen van geld met behulp van dat verhaaltje)?
Eerlijk gezegd kan het me eigenlijk niet veel schelen wat de wet definieert als oplichterij. Mevrouw Bottenheft maakt handig en m.i. laakbaar gebruik van goedgelovigheid van mensen en dat noem ik in 1 woord maar even oplichterij. Er zijn ook andere woorden voor.
Mev. Agnes Tieben vind ik wel frappant, want ze filosofeert zelf een eind weg aan de hand van Paul Smit, de vrije wil kwestie blijft nog steeds zeer onduidelijk. Ook het Paul Loomans verhaal komt minder onzinnig over, als je het misschien niet verneemt van mevrouw Tieben.
Dat ‘confirmation bias’ is toch ook een rare bewering, je doet eerst iets en achteraf rationaliseer je daarover, alsof het doen zelf niet mede wordt bepaalt door een bewuste keus. (Ik vermoord iemand en achteraf bedenk ik dat dit dom was 🙂
@Theo,
Als je met voor bedachte rade (koele berekening) iemand vermoord, of je doet het in een vlaag van razernij, daar zit wel verschil in.
In het laatste geval zou je er inderdaad nog wel eens spijt van kunnen krijgen, maar het scheelt dan wel weer in de strafmaat als je aan de rechter duidelijk kan maken dat je jezelf even kwijt was.
Die Smit is typisch weer zo’n handig iemand die de hele oosterse filosofie een eigen persoonlijke draai geeft met allerlei persoonlijke toeters en bellen, afijn altijd weer genoeg onnozelaars die hier in gaan trappen.
Wat kun je verder ook inhoudelijk verwachten van dergelijke flutbladen.
Als je serieus in de oosterse of westerse filosofie geïnteresseerd bent, zul je toch echt geheel andere bronnen moeten gaan raadplegen.
Omdat we niet weten wat ons ten diepste beweegt, want we worden in wezen voornamelijk aangestuurd door onbewuste processen, wil nog niet zeggen dat de vrije wil in het geding is, (dat zou ook verstrekkende consequenties hebben, want waar kunnen we juridisch dan nog op afgerekend worden, we hebben onszelf immers niet meer in de hand, als bio-chemische robots zijnde), maar elke onbegrepen impuls, hoezeer het ook borrelt onder de oppervlakte, de neiging om er wel of niet aan toe te geven, we kunnen uiteindelijk het allemaal registreren (als we goed alert zijn) en er ja of nee tegen zeggen.
Misschien een vorm van vrijheid in een zekere mate van gebondenheid.
Je krijgt de indruk dat die man zijn kennis heeft opgedaan uit moderne hersenboeken, en daar een handige draai aan geeft, met zijn superbewustzijn en het leven is als een film terwijl je geen enkele invloed hebt op de rol die je speelt enz. Toch raken juist moderne hersenboeken nogal aan menige opvatting uit oosterse levensbeschouwing, zoals die van non-dualiteit. Als een oosterse goeroe nu zegt, het ik bestaat niet, vinden we dat vermakelijk, maar wat als Victor Lamme of Swaab precies hetzelfde beweren? Er bestaat geen ‘homunculus’ ofwel ikzelf. Alleen een registrerend deel, maar als je oplet gebeurt er niets zonder dat registrerende (het ik), (ook als je iets doet in razernij is er bewustzijn bij betrokken. Zolang dat geval is, is iemand strafrechtelijk altijd verantwoordelijk.)
Ik vind dat Paul Smit zichzelf (en/of anderen) iets wijs maakt als hij beweert dat het niets uitmaakt wat je doet omdat het toch allemaal al vast ligt. Daarom vergelijk ik het met confirmation bias, omdat dat toch ook een vorm van jezelf iets wijsmaken is. Een tijdje geleden kwamen in de comments ook al de vrije wil en Victor Lamme ter sprake, ik heb die discussie toen met veel belangstelling gelezen en ik meende toen dat u het ook niet eens was met degenen die menen dat systeem 1 allesbepalend is en systeem 2 slechts dient voor rationalisaties achteraf. Die vrije wil kwestie is mij nog niet helemaal duidelijk hoor, maar wat me wel duidelijk lijkt is dat we in elk geval wel bewust keuzes kunnen maken. En misschien heeft u wel gelijk dat Paul Loomans niet alleen maar onzin uitkraamt, uit oosterse filosofie of het boeddhisme kan je ook best iets goeds halen, maar voor deze column ga ik altijd juist op zoek naar de onzin, die anders misschien niet op zou vallen.
De vrije wil kwestie is volgens mij niemand nog duidelijk. Bovendien is er veel begripsverwarring doordat we niet precies weten wat we bedoelen met “vrije wil.” Het is niet duidelijk of en in hoeverre fysisch determinisme verenigbaar is met welke opvatting van vrije wil. Hoe we de evolutie van vrije wil moeten interpreteren en integreren in de ontwikkeling van het brein. Of we überhaupt wel zoveel gewicht moeten geven aan het bewuste versus on(der)bewuste processen e.d.
Ik was me er nog niet bewust van dat mislukte artiesten daadwerkelijk misbruik maakten van de dolenthousiaste doodverklaringen van ‘de’ vrije wil door bepaalde neurowetenschappers (en anderen in hun kielzog) maar het verbaast me niets. Het is alleen wel te hopen dat het bij dit soort sneue cabaret blijft.
Zolang we juridisch afgerekend kunnen worden op ons doen of laten
en er geen psychopathologie in het spel is, (het niet voldoen aan criteria gesteld in DSM IV) :), dan zijn we dus volledig toerekeningsvatbaar verklaard, (ahum), zouden we maar niet al te ingewikkeld over het sterk omstreden concept van de vrije wil moeten doen, hoeveel filosofen en theologen of hersenwetenschappers elkaar ook hieromtrent ook in de haren mogen vliegen, wat ons als mens ten diepste beweegt en aanstuurt hebben we toch geen zicht op.
We weten nog niet eens wat bewustzijn nu eigenlijk precies is.
Nou ja, dat bedoel ik maar.
Luister nu eens naar het volgende vraag-en-antwoord gesprek, en vraag je dan af, of sommige non-dualisten niet volslagen zijn doorgeslagen. Over wat bewustzijn is, daar kan men dan beter zelf wat onderzoek naar doen :
https://www.youtube.com/watch?v=lJh8dH_68Zo
Om nou te stellen, we weten niet eens wat bewustzijn nu eigenlijk is, dan moet je toch helemaal oppassen voor zulke ‘mafkezen’.
Wat is hier mis mee dan, gevoelens en gedachten leggen weer associaties naar ander gevoelens en gedachten en ze blijven continue verschijnen en wederom verdwijnen (dat is de hectiek van je brein), je daarmee identificeren zou je als je ego kunnen benoemen, maar je kunt het ook blijven observeren want al die hectiek tussen de oren is toch niet wie je werkelijk bent.
Volgens mij is die man Zen Boeddhist.
Alles heel duidelijk, let eens op de valstrikken “je” daarmee identificeren – maar “je” kunt het ook blijven observeren – is toch niet wie “je” werkelijk bent. Heb je enig idee hoe vaak het je en ik – of hij en zij – woord verschijnt in een artikel of boek? Wie ben “je” dan werkelijk? Een groter Je? Boeddhisten hebben het ook over het Zelf (met hoofdletter). Als er geen je bestaat wie neemt die hectiek dan waar? (Je moet nu niet aankomen met dat is meer iets voor een filosofieblog, want je komt er zelf mee aan.) Je kunt er een intellectueel spel van maken of het doorleven, dan krijgt het een ander betekenis. De man in dat filmpje maakt er gewoon een intellectueel onzinverhaal van.
(In het linkje zie je overigens ook een gesprek staan met Paul Smit,
waarover dit artikel berichtte.)
Het woordje “je” ook kunnen vervangen door het meer onpersoonlijke woordje “het”, wat maakt het uit.
Om nu uiteindelijk te ontdekken wie of wat nu eigenlijk hetgeen is dat altijd en immer blijft waarnemen zitten monniken urenlang in Zen kloosters te mediteren, krijgen ze koans opgelegd die met het rationele denken niet op te lossen zijn om op deze wijze inzicht te krijgen in de ware aard van de geest.
Het inzicht (geen flauw benul overigens wat dat mag zijn), ontstaat tijdens de meditatie vaak in een intuïtieve flits, (satori genoemd) dat is niet te verwoorden, je kunt het niet afdwingen, het kan je ook zo spontaan overkomen, awareness (alertheid) betrachten is de boodschap.
Ik zie ook niet in waarom je hier van ‘mafkezen’ zou moeten spreken. Dit is de kern van zenboeddhisme en advaita. En verhoudt zich prima tot een wetenschappelijke benadering van de werkelijkheid. Mensen kunnen inderdaad heel geïrriteerd raken als ze dit horen omdat ze zich aangetast voelen in hun persoonlijke kern. Maar een goede beschouwing laat zien (en dat is de boodschap van zen en advaita) dat elke persoonlijke kern een object is, net als alle andere fenomenen, en dat we dat dus niet zelf zijn. Elke zgn. beslissing wordt door niemand genomen.
‘Elke zgn. beslissing wordt door niemand genomen’ ,hoe wordt die dan genomen meneer hskep, iets moet het toch nemen? U bent dus gewoon een domme speelbal, als uw brein zegt spring uit het raam, springt u uit het raam. Wat mij irriteert is uitsluitend ondoordachte onzin. Ik heb het niet over Zen-Boeddhisme. Ik kan gewoon besluiten dat ‘ik’ niet meer besta, want dat staat in een hersenboek, en dus ben ik voor niets verantwoordelijk, want ik ben er immers niet, enzovoort. Ik ben er nooit geweest, ik schrijf dit ook niet, ik heb dit zelfs nooit geschreven.
Rustig meneer Theo!
De ik die denkt dat ‘ie bestaat (die u niet bent, want u kunt ‘m waarnemen) voelt zich vanuit zijn perspectief wel degelijk verantwoordelijk. De ik die denkt dat ‘ie niet meer bestaat omdat dat in een hersenboek staat en zich dus voor niets verantwoordelijk acht en daarom denkt te kunnen doen wat ‘ie wil, bent u ook niet. En als uw brein (dat u ook niet bent) zegt ‘spring uit het raam’, zal het deel van het brein dat dat zou kunnen doen, dat hoogstwaarschijnlijk niet doen, en dat deel bent u ook niet, en het deel dat redeneert dat het dom is om uit het raam te springen bent u ook niet. Kijk maar.
‘Beslissingen’ (dat is taal, het suggereert een beslisser, vandaar uw onvermogen om zich voor te kunnen stellen dat die zonder beslisser tot stand komen) komen gewoon tot stand. Het gebeurt gewoon.
Weet u welke gedachte u over twee seconden zult ‘maken’?
Non-dualisten zijn dus gewoon dualisten die niet weten wat dualisme betekent.
Behalve als je ze raakt,
want dan zijn ze opeens héél persoonlijk gekwetst,
en op hun ‘verlichte’ teen getrapt.
Die ik die denkt dat ‘ie bestaat (die u niet bent, want u kunt ‘m waarnemen) .. Wie is “u”? Wie is de “weet u”? (welke gedachte “u” over 2 sec. zult maken.) et cetera.
Het gebeurt gewoon, hoe weet “u” dat het gebeurt, “u” bent er toch niet? (Toch iets voor een filosofieblog.)
Precies, wie is die ‘ik’, wie is die ‘u’??
Het onderzoeken van die vraag is wat in advaita en zen gebeurt. Net zo lang en intensief en uitputtend als nodig is om tot inzicht te komen. Maar de noodzaak om tot een antwoord te komen moet zeer sterk en dwingend aanwezig zijn, anders is het gewoon een filosofisch tijdverdrijf.
Inderdaad meer iets voor een filosofisch blog of een blog voor ‘zoekers’. Ik ging er hier op in omdat uw opmerking waarmee u de sprekers in het geposte filmpje wegzette als ‘mafkezen’ mij hiertoe prikkelde.
Wat je stelt kan ik me helemaal in vinden, ik heb er ook al iets aan Theo over gepost.
Die u en die ik zijn in feite illusoir.
Een goed eerste stap op dit pad is de concentratie op een dergelijke manier te intensiveren dat je je als het ware erin verliest.
Ragnar,
antwoord meteen mee voor jouw.
hskep
mag ik zeggen dat ik opmerkingen nogal tegendraads vind,
klopt dat wel komt per slot aan met opmerkingen over non-dualisten zoals Paul Smit. Die man is, zij het in andere bewoording, een mafkees. Ik vind een hoop new age achtige filmpjes over non-dualiteit net zo mafkezerig. (Pfff.)
Ik zei reeds dat non-dualiteit voortkomt uit meest oude filosofieën, o.a. het Boeddhisme (ik las ooit een boek van een goeroe die door het hele boek beweerde dat “ik” niet besta. En die man had nog nooit gehoord van Victor Lamme.) Toch vreemd deze klopt dat wel ontwikkeling, waarom klopt Eckhart Tolle dan niet? (bovenaan.)
Dag Theo,
Het spijt me, maar van deze reactie van jou kan ik geen chocola maken..
Dat krijg je als je samen met ene Ragnar iemand totaal misverstaat.
Het is volslagen nonsens lukraak te beweren “Die u en die ik zijn in feite illusoir”, tenzij je daar inderdaad zeer goed over nadenkt, en dan zou je van alles mogen veronderstellen, zonder alleen maar te roepen “het is allemaal illusionair”. Alsof dat zonder bedenking volledig vaststaat. Niets is zo sterk en nadrukkelijk aanwezig (Ragnar) dan je ik, daar is ongeveer alles op gebaseerd, egocentrisme, ambities, in de verdediging gaan, een moord plegen, jaloezie afgunst en noem ze maar op. Daarom is het een loze bewering als je het zo doet. Een mening is ook ik-gerelateerd,
dat is wel enig vermakelijk, je hersenen maken je wijs dat “je” niet bestaat.
Waarom ga jij er van uit dat ‘ene Ragnar’ en ik daar niet ‘zeer goed’ over nagedacht hebben?
En als je je niet helder uitdrukt loop je inderdaad het gevaar misverstaan te worden.
hskep,
als je zonder verdere verduidelijking (net als die meneer in dat filmpje) maar wat roept: “het ik bestaat niet, het is illusionair”
dan vind ik dat gekakel. Ik heb ook aangegeven waarom.
Ik kan vandaag iedereen die ik tegenkom vertellen dat er geen “ik” bestaat, en me vervolgens geraakt voelen omdat iemand mij een zwetser noemt.
@Theo,
Je hoeft mij er niet meer bij te slepen, ik had op jouw laatste reactie geen commentaar meer geleverd.
Wat je werkelijk bent weet je toch niet, een mens is een mysterie voor zichzelf, als je de ware aard van de geest zou kennen zou je ook niet meer geraakt kunnen worden door welke kwalificatie van de ander dan ook.
Als iemand iets verkeerds tegen mij zegt kan ik natuurlijk ook wel nog steeds nijdig worden, maar ik ben me ook tevens bewust van mijn boosheid en waar je naar kunt kijken dan ben je in feite natuurlijk nooit, daar draait het om..
Maar een dergelijk inzicht, zoals hskep al stelde, valt je niet zomaar ten deel, daar moet je met hart en ziel (bij wijze van spreken) voor gaan, ik snap wel wat hskep bedoelt, maar ik ben zelf geen ervaringsdeskundige, je moet het echt gaan doorleven.
Ik heb ooit eens “De lege spiegel” van Jan Willem v/d Wetering gelezen, dat was wel verhelderend.
Agno benadert het dan weer meer op de wetenschappelijke manier.
(Sorry, maar dat Agno benadert het dan weer wetenschappelijk,
daarover is wetenschappelijk nog heel wat te zeggen.)
In elk geval snap je wat ik bedoel, je kunt je dus geraakt voelen, beledigt, anders zou er geen boosheid in je opwellen, het is heel simpel. Ik wil slechts de valkuilen laten zien. Hoezo, maar ik ben me ook tevens bewust van mijn boosheid en waar je naar kunt kijken ben je in feite natuurlijk nooit (???)
Waarom ben je dan boos? (als er geen ik bestaat kun je ook niet worden geraakt.)
Ach, we stoppen er beter mee.
Misschien op een specifiek blog daarover eens.
Theo, andere invalshoek, als jij denkt dat we over zoiets als een ego beschikken, hoe zou je dat dan willen omschrijven.
Zoals Descartes dat destijds deed?
Theo, het probleem is de formulering ‘ik ben boos’. De betere formulering luidt ‘er is boosheid’ maar in het dagelijks spraakgebruik is dat niet handig. Maar als je scherp kijkt kún je niet anders dan concluderen dat je alleen maar waarheidsgetrouw kunt zeggen ‘er is boosheid’. ‘Ik ben boos’ is een interpretatie. Kinderen beginnen niet voor niets hun zelfidentificatie met het derdepersoonsperspectief (als Jantje boos is zegt hij niet ‘ik ben boos’ maar ‘Jantje is boos’), dat voelt voor hen juist. Pas later maken ze zich de eerste persoon eigen, voor die kunstgreep is wat meer hersenvermogen nodig wellicht.
Vanuit het ‘advaita-perspectief’ zal er vast nog wel boosheid zijn maar zal het niet meer persoonlijk voelen. En zich dus waarschijnlijk ook wat minder makkelijk voor gaan doen.
En als iemand zich steeds makkelijk beledigd blijft voelen dan mag je eraan twijfelen of hij dat perspectief heeft gevonden, daar geef ik je gelijk in.
Jouw ergernis over het filmpje is jouw ergernis. Misschien stoort dat popi toon van de interviewer en de niets-aan-de-hand toon van de geïnterviewde je. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen. Maar ik kan daaruit niet concluderen dat ze er niets van snappen of het niet doordacht c.q. doorleefd hebben.
Ik vind het gegoochel met woorden,
ik begrijp je wel, maar het doorleefd hebben,
dan zou ik toch eer denken aan een mystieke aard beleving,
waarover mystici wel eens berichten, wanneer het ik zichzelf verliest,
en er een aard ervaring van ‘alles’ is. In alle overige gevallen is het voor mij niet meer dan een intellectueel spelletje.
Als ik het wel heb, is er inmiddels een DSM V
Inderdaad, de nieuwste versie van het handboek der psychiaters schijnt ook nogal omstreden te zijn.
http://medischcontact.artsennet.nl/nieuws-26/nieuwsbericht/117062/kamer-wil-onderzoek-dsmv.htm
Nog even over Galilei, dat was niet precies helio- versus geocentrisch. In de opvattining van Copernicus (en daarna Galilei) volvoerde de aarde een baan om de zon en roteerde de aarde om haar as. In de tijd van Copernicus maakte niemand zich daar druk over. Er waren diverse manieren om conflicten met de Bijbel op te lossen, bijvoorbeeld de Bijbel allegorisch op te vatten, of te benadrukken dat de theorie een puur wiskundige beschrijving was. Helaas kwam daarna Giordano Bruno (een volslagen warhoofd, als je mij vraagt) die in elk geval helemaal niets van het copernicaanse stelsel begreep maar het toch wel gebruikte in zijn ‘filosofische’ of beter mystieke theorieën, zoiets als een alternatieve genezer nu die bazelt over kwantummechanica.
Galilei had door zijn waarnemingen aan onder meer de schijngestalten van Venus gezien dat Venus vrijwel zeker een baan om de zon volvoert en zich niet gedurig veel dichter bij de aarde bevindt dan de zon (zoals in het ptolemeïsche systeem). Hij had echter beloofd dat hij zich zou onthouden van schrijven over de copernicaanse theorie. Toen hij meende absoluut zeker te zijn dat ook de aarde om haar as roteert (zijn bewijs* sloeg nergens op) schreef hij zijn ‘Dialoog over twee werelden’ waarin hij behoorlijk ver ging om het standpunt van de paus belachelijk te maken.
Vandaar ook dat dat aan Galilei de uitspraak ‘Eppur si muove’ wordt toegeschreven: het ging er niet om wat het centrum van het universum was, maar of de aarde bewoog, en met name om haar eigen as roteerde.
De wetenschapsgeschiedenis zou anders verlopen zijn als Galilei zich een beetje had ingehouden, en de ‘bijbelse tegenargumenten’ niet simpelweg had afgedaan door ze collectief aan te duiden als ‘buitengewone stompzinnigheden’ (solennissime sciocchezze) die hij in een boekje (‘libretto’) had gelezen. Hij had bijv. kunnen opmerken dat het voor God niets uitmaakt of die de zon (die met een enorme snelheid in haar baan beweegt in het vastaardemodel, nl 400 km/seconde volgens oude Griekse berekeningen) stilzet of de aarde. Of dat dit een onopgelost probleem is. Massa’s mogelijkheden zonder meteen beledigend te worden jegens degenen die er anders over denken en die bovendien erg machtig zijn.
* Galilei dacht dat het bestaan van getijden bewijst dat de aarde een tweevoudige rotatie uitvoert, en in zijn boek maakt hij korte metten met Kepler: hij zegt ongeveer dat het verbazend is dat zo’n verstandige man zich inlaat met occultistische theorieën, terwijl hij toch over alle gegevens beschikt. Het is helemaal niet zo eenvoudig om dynamische argumenten voor de realiteit van beide bewegingen aan te geven.
Prachtig dat iedereen hier een veeg uit de pan krijgt. Ik meen me te herinneren dat Floris Cohen in zijn “Herschepping van de Wereld” of ergens in de daarvan afgeleide lezingenserie de nadruk legde op de overtuiging van Galilei om als goed katholiek de kerk te proberen te behoeden voor het aannemen van wat hij overtuigd was een onjuiste kosmologische dogmatiek te zijn.
Kennelijk was de opmerking van Augustinus toen niet erg bekend. Die had opgemerkt dat christenen zich niet belachelijk moesten maken door de ‘filosofen’ (= wetenschappers) tegen te spreken. Als die zeiden dat de aarde rond was, dan moest de Bijbel op punten die daarmee in tegenspraak waren maar allegorisch worden opgevat. (In De Genesi ad Litteram, http://www.augustinus.it/latino/genesi_lettera/ .) Ik kan de precieze passage niet zo gauw vinden. Zoek bijv. bij
In obscuris Scripturae locis nihil temere asserendum.
Dat is hoofdstuk 19 van boek 1.
Voor degenen die zoals ik geen Latijn spreken staat de desbetreffende passage in een toegankelijkere taal in onderstaande wikipedia pagina. Dit samen met nog wat andere vroege christelijke denkers met eveneens pragmatische oplossingen voor onzinnige teksten.
http://en.wikipedia.org/wiki/Allegorical_interpretations_of_Genesis
Mooie staaltjes van gehuichel en gedraai.
Zo kan je ‘t ook opvatten. Maar dat is nou eenmaal de kunst van de apologeet en je kunt altijd nog de retoriek om de esthetische waarde ervan bewonderen. Ik ga alleen daarom ooit nog eens Latijn leren.
Zo is het, maar er is ook een grens aan de gekte die nog enigszins te waarderen valt. Waar die grens ligt, is natuurlijk gebonden aan ieders individuele smaak en religie. Dit ouderwetse gekronkel van christelijke denkers kan mij niet bepaald bekoren. Voor mij persoonlijk mogen ze zo langzamerhand wel in de vullisbak van de vergetelheid.
Ook prachtige staaltjes van creatief taalgebruik. Probeer het maar eens op een dergelijke manier te verwoorden.
L’art pour l’art…
Ik wordt er altijd een beetje kriegel van wanneer Galileo als querulant wordt voorgesteld of wordt gebagatelliseerd. Hij was in wezen de eerste wetenschapper. Hij nam het initiatief om Aristoteliaanse scholastiek en dogma geheel overboord te gooien en alles te gaan baseren op waarneming en logische redenatie. Hij was de eerste die welbewust ging experimenteren met speciaal geconstrueerde apparaten voor verbeterde of meer nauwkeurige waarneming.
De meeste mensen kennen Galileo alleen van het heliocentrisme. Maar hij heeft zich met ongelooflijk veel onderwerpen bezig gehouden. Hij bedacht theorieen. Hij bouwde opstellingen en werkte aan toepassingen. Z’n boeken zijn de enige boeken uit die tijd die leesbaar zijn. Copernicus en Newton zijn onverteerbaar, maar Galileo maakte z’n inzichten duidelijk aan de hand van schitterende dialogen.
Copernicus liet zijn boek De Revolutionibus pas uitkomen na z’n dood. Dat zou wel eens een geweest kunnen zijn om aan vervolging te ontkomen. Verder zit er bijna 100 jaar tussen Copernicus en Galileo. Tussen Copernicus en Galileo was er de Contra-Reformatie van de 2e helft van de 16e eeuw: met het Concilie van Trente gingen Paus & Kerk weer striktheid in de leer eisen. Spanje werd Judenfrei gemaakt. De jezuitenorde werd opgericht en die gingen met nieuw elan en met een mariniersmentaliteit het werk van de Inquisitie doen.
Dat Galileo in dit klimaat z’n boeken schreef en een lans brak voor wetenschappelijke integriteit. Daarvoor verdient hij niets dan bewondering.
Zou het niet toch zo zijn dat, zoals eigenlijk met alle historische personen, we moeten oppassen met ze door een hedendaagse bril te bekijken en juist de aspecten die ons verhaal het beste passen en verder allemaal legitiem en historisch zijn er uit te lichten en te benadrukken?
Misschien is het in dat licht gezien ook wel zo dat een wiskundige eerder geneigd is om juist Galilei wat minder te adoreren dan een natuurkundige?
Het valt me op dat de moderne geestelijke weldoeners tegenwoordig graag boodschappen doen in de wetenschap. En dan voornamelijk met graaiende graagte in die terreinen waar de uitkomsten contra-intuïtief zijn. De kwantummechanica met haar spookcorrelaties tussen deeltjes op grote afstand, is al een tijdje makkelijke prooi voor het “onderbouwen” van tal van nieuwe zweverigheid, maar het ‘cherry picken’ uit de nieuwe inzichten in de werking van ons brein bieden natuurlijk helemaal de ideale voedingsbodem voor een nieuw soort Happinez!
Iedereen gaat natuurlijk op zijn eigen wijze om met wetenschappelijke uitkomsten die tegen onze intuïtie indruisen. Ook Agno. Als jonge jongen vroeg ik me bijvoorbeeld altijd af waarom je een bolletje materie niet altijd verder kon halveren. Ok, een atoom was dan weliswaar een erg hééél klein bolletje, maar dat moest je met een héééél klein schaartje toch wel weer kunnen doorknippen. Pas veel later las ik over de resultaten van de kwantummechanica en ik vind ze (na enig initieel geestelijk verzet) nu uitermate bevredigend. Dat onze zoomlens maar tot een bepaalde lengte kán scherpstellen en dat daarna er slechts een waarschijnlijkheid bestaat dat je een partikel ‘ergens’ aantreft, is voor mij een intellectueel zeer bevredigend antwoord op mijn jeugdvraag (zelfs los van de bijbehorende wiskunde en de accurate voorspellingen van het Standaardmodel).
En dan nu die recente inzichten in de werking van onze hersens. Dat er twee systemen bestaan die in elkaar overvloeien en niet zomaar te scheiden zijn in onze fysieke hersens. Met een Systeem 1 voor de snelle, reflex-achtige beslissingen, die naar ik vermoed daarom ook als eerste zijn geëvolueerd (meest dierlijk). En dat dan later daar ook nog Systeem 2 is bijgekomen, dat dan wel wat trager analyseert, maar dat ons helaas ook van een misplaatst ‘ik’-gevoel voorzien heeft. Een systeem in onze hersens (niet een plek!) dat als een sluw achteraf goedpratertje, zichzelf tot ‘de grote IK’ uitgeroepen heeft (even een mooie analogie uit de Hitchhiker’s Galaxy tussendoor: aan de alwetende computer werd gevraagd: ‘Is there a God?’ en het antwoord na 2 miljard jaar rekenen was: “Now there is…”)
Dus er blijkt achteraf helemaal geen centrale ‘ik’ te bestaan die aan onze dagelijkse knoppen draait. Het is enkel een vals gevoel dat er ‘iets’ in ons hoofd bestaat dat doordachte beslissingen neemt. Dat laatste komt natuurlijk als een enorme schok voor veel mensen en verstoord het wereldbeeld. Het zal ook wel een tijdje op grote weerstand stuiten voordat dit principe algemeen aanvaard wordt. Persoonlijk vind ik het echter opnieuw een enorm bevredigende uitkomst. Het druist natuurlijk volledig tegen onze intuïtie in, maar verklaart tegelijkertijd ook meteen een hoop (zorgvuldig gemeten) neurologische en (gevonden) evolutionaire processen.
Zonder in de zweverigheid van Paul Smit (wat een fout pààààk!) te vervallen, vraag ik me nu echter wel af of het aloude NLP uit de jaren 70-90 (met o.a. Ratelband als popularisator) toch een grond van waarheid kan bevatten. Zodra immers Systeem 2 invloed kan uitoefenen op de wijze waarop Systeem 1 zich ‘snel’ dient te gedragen (bijv. als reactie op een angstprikkel na het zien van een spin), dan is er toch sprake van een vorm van programmeren. Zie bijgaand plaatje voor de gedachte en lees NLP op de vraagtekens.