Vereniging Homeopathie misleidt met donatiecampagne voor ‘rechtszaak’

“De Vereniging Homeopathie is op 29 maart 2020 aangeklaagd door een partij die beweert dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is voor homeopathie.” meldt de Vereniging Homeopathie op 17 april jl. op haar website. Wat later verschijnt ook een soortgelijk bericht op de Facebook-pagina van de vereniging (zie hiernaast). Een rechtszaak? Interessant! De vereniging is strijdbaar en gaat het gevecht vol aan, maar vanwege de hoge advocaatkosten zoekt ze wel naar financiële ondersteuning en wil middels een donatiecampagne maar liefst 25.000 euro ophalen.

Nergens vermeldt de Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland echter dat het slechts om een klacht bij de Reclame Code Commissie gaat! Een klacht die vermoedelijk op formele gronden kansloos is (de vereniging verkoopt immers zelf geen homeopathische middelen) en die je makkelijk zelf zonder advocaat af kunt. Pure misleiding en in ieder geval weinig koninklijk.

In de commentaren onder het Facebook-bericht vielen opmerkingen hierover op van homeopaat Martin de Munck, zelf geen onbekende met de klachtenprocedure van de Reclame Code Commisse (RCC). Het account van de vereniging reageert echter nergens op deze opmerkingen.

Ik besloot vandaag zelf maar eens even te bellen met de Vereniging Homeopathie voor toelichting op deze kwestie. Meteen nadat ik vroeg bij welke rechtbank de rechtszaak zou voorkomen, vertelde de medewerkster van de vereniging me dat het om een klacht gaat van een particulier bij de RCC. “O, okee…”, zei ik, “Het gaat dus niet om een rechtszaak?” Waarop het gedraai aan de andere kant van de lijn begon: “Nou ja, eh, het is een soort rechtszaak, dus. Want degene die dat behandelt … je moet je wel verweren, net als bij een gewone rechtszaak. Want als je dat niet doet dan heeft hij gewonnen en dan heeft dat verstrekkende gevolgen voor de homeopathie.”

Ik voerde aan dat er op de donatiepagina bij Geef.nl heel duidelijk “Rechtszaak wetenschappelijk onderzoek Homeopathie” staat zonder dat ergens vermeld wordt dat het in feite maar om een procedure bij de RCC gaat [zie update] en dat toch wel misleidend genoemd kon worden. Bij een civiele rechtszaak is het wel logisch (of zelfs verplicht) om een advocaat in te schakelen, maar bij de RCC zou je het in deze kwestie toch echt makkelijk zelf moeten afkunnen, zeker in eerste aanleg. Als je op de vingers getikt wordt, kun je alsnog in hoger beroep, ook bij de RCC.

Maar dat zag ik natuurlijk verkeerd: “U denkt toch niet dat wij zomaar geld gaan ophalen, zomaar, en zeggen van jongens we hebben geld nodig voor een advocaat, terwijl het niet zo is? Ik heb net de eerste rekening betaald van de advocaat en dat was geen honderd euro, ofzo.”

Ik vertelde haar dat ik me kon voorstellen dat de mensen die nu al gedoneerd hebben zouden kunnen denken: ‘ja, als ik had geweten dat het om een vrij eenvoudige procedure bij de RCC gaat, dan had ik misschien wel geen geld gegegeven.’ “Ja, dat zou kunnen.” kreeg ik als antwoord, maar daar voelen ze zich bij de vereniging blijkbaar helemaal niet bezwaard over: “Maar goed, die kosten, we hebben wel kosten van een advocaat. Het heeft natuurlijk wel verstrekkende gevolgen. Want stel dat … we hopen natuurlijk dat we dit gaan winnen bij de RCC en dan kunnen we daar profijt van trekken om de homeopathie in een beter daglicht te zetten. Van kijk maar, wij worden in het gelijk gesteld, nu kunnen we doorzetten. En daarom hebben we een advocaat ingeschakeld om het extra goed te onderbouwen.”

En daar komt de aap uit de mouw. De procedure bij de RCC lijkt me vrij kansloos voor de klager. Als de vereniging naar verwachting wint, waarschijnlijk alleen al op formele gronden, zal de overwinning uitgebreid rondgebazuind gaan worden alsof een onafhankelijke ‘rechter’ het bewijs voor homeopathie als voldoende heeft beoordeeld.

PS Vorige week had ik al met Geef.nl contact opgenomen en ze voorgelegd dat het hier hoogstwaarschijnlijk niet om een rechtszaak gaat maar slechts om een klachtenprocedure bij de RCC, en of ze dat dan niet misleidend vonden. In een reactie verwijst Geef.nl naar de disclaimer die op hun homepage staat: “We vertrouwen erop dat alle geefacties doen wat ze beloven, namelijk daadwerkelijk helpen. Twijfel je als donateur aan een actie? Probeer dan eerst via een andere bron wat meer zekerheid voor jezelf te vinden. Geef alleen aan die acties waarvan je zelf zeker weet dat het goed terecht komt. Dan geef je gerust. Heb je twijfels? Doneer dan niet!” Dit is wel een beetje slap, want die disclaimer ziet haast niemand omdat je bijna altijd via een link op de webpagina van de geldwervende organisatie direct op de donatiepagina komt. En als Geef.nl eenmaal weet dat een campagne misleidend is, ontslaat het ze mijn inziens niet van optreden.

Update 3 juni: op de donatiepagina bij Geef.nl is nu het volgende zinnetje toegevoegd aan de eerste alinea: “Het betreft een zaak van de Reclame Code Commissie.” De tekst op Geef.nl is al minstens twee keer gewijzigd:

Update 5 juni: pas nu schrijft de Vereniging Homeopathie op haar website ook dat het om klacht bij de RCC gaat.