Kloptdatwel?

Algemeen

Boekbespreking ‘Life on the Edge: The Coming of Age of Quantum Biology’

by 4 Comments

Kwantummechanica is een onderdeel van de natuurkunde dat al meer dan 100 jaar de meest fundamentele materie en de bijbehorende krachten onderzoekt op een schaal die veel kleiner is dan de atoomkern. De bijbehorende wiskunde levert wonderlijke inzichten op die voorbijgaan aan onze dagelijkse leefwereld en intuitie. Op deze kleine schaal vervallen verleden en toekomst, oorzaak en gevolg. Er kan uit het ‘niets’ ‘iets’ geschapen worden in de vorm van virtuele deeltjes die weer in het niets kunnen verdwijnen. Voer voor pseudowetenschappers dus!

Boekbespreking 'Life on the Edge: The Coming of Age of Quantum Biology' 1
Prof Jim Al-Khalili (foto: 1Veertje | Wikimedia Commons)

Jim Kahlili is een bekend theoretisch-fysicus die veel populairwetenschappelijke boeken en BBC-programma’s heeft gemaakt. Hij schreef samen met de moleculair geneticus Johnjoe McFadden dit boek over kwantumbiologie. Dit vakgebied onderzoekt de effecten die de kleine wereld van de kwantummechanica op de macroscopische biologische wereld heeft. Ik bespreek een paar voorbeelden uit hun boek:

  • De verklaring voor de oriëntatie van trekvogels. De uitleg hiervan bevat moeilijke wetenschappelijke begrippen als ‘entanglement’ en ‘vrije radicalen’, maar het is ook allemaal een ‘mysterie’ dat verder onderzocht moet worden. Al die genoemde begrippen zijn weliswaar bekende begrippen uit de fysica en chemie maar worden niet of nauwelijks verder uitgewerkt. Dus zullen we het hiermee moeten doen. De relatie tussen kwantummechanica en oriëntatie bij dieren blijft onduidelijk
  • Bladgroen zet licht efficiënt om in energierijke koolhydraten door middel van de ‘kwantumbeat’. Het is niet duidelijk wat dat precies is, maar het werkt wél volgens de schrijvers.
  • Zonder verwijzing wordt gesteld dat de enzymen die onze celprocessen sturen onverklaarbaar snel werken. De schrijvers geven zelf toe dat de discussie over kwantumbiologie als mogelijke verklaring voor deze snelheid erg controversieel is. Maar vervolgens wordt wel gesteld dat ‘tunnelling’ een grote rol speelt en dat deze ‘ontdekking’ een ‘nieuw inzicht geeft in het mysterie van het leven’.
  • Het is een raadsel hoe een mens met 300 geurreceptoren 10.000 verschillende geuren onderscheidt. Welnu dat gebeurt volgens de auteurs met ‘kwantummechanische trillingen’. Uitleg daarover ontbreekt.

Essentiele begrippen worden niet uitgelegd maar het taalgebruik is verder wijdlopig. Het lijkt wel astro-TV.

Wetenschappers worden uitgebreid geintroduceerd met een biografie. Het visje Nemo, uit de gelijknamige film, krijgt in het hoofdstuk over geur zelfs vijf pagina’s introductie. Is dat om te verhullen dat er maar weinig feitelijk onderzoek gedaan is?

Verder is het irritant dat er voor bewijsvoering voortdurend naar andere hoofdstukken wordt verwezen, waardoor het lijkt alsof er met onweerlegbare bewijzen wordt gewerkt die in een later hoofdstuk aan bod komen. Quod non.

Het lijkt of de schrijvers graag willen bewijzen dat levende wezens van een ander ‘spul’ gemaakt zijn dan dode stof. Dit is niets anders dan het oude ‘Elan Vital’. Ik tel een viertal keer een verwijzing daarnaar.

Het gaat me allemaal net iets te ver. Waarom zou je aan levende stof allerlei unieke eigenschappen willen toedichten die gebruik maakt van bijzondere kwantumeffecten?

De schrijvers zijn geen pseudowetenschappers. Het lijkt mij een goede zaak de grenzen van de wetenschap op te zoeken. Gaan Al-Khalili en McFadden over het randje? Ik weet het antwoord (nog) niet maar ik weet niet of de schrijvers met dit boek op de goede weg zijn.

Steun kloptdatwel via een aankoop van het boek via onderstaande link bij Bol.com.

Dank aan Elise Boele voor het nakijken en de correcties.

Skepsis Congres 2016 en Skeptics in the Pub

by Leave a Comment

Op Zaterdag 22 oktober 2016 houdt Stichting Skepsis haar jaarlijkse congres, dit jaar met de titel: “Niet overtuigd door de wetenschap’. Keynote speakers zijn Massimo Pigliucci en Maarten Boudry, die samen in discussie gaan over waarom veel mensen waarde blijven echten aan niet-bewezen ideeën. Dit jaar vindt het congres plaats in Amersfoort. Kijk op de website voor meer informatie en om jezelf aan te melden. Zie ook de flyer onderaan de pagina.

Hiernaast wil ik graag Skeptics in the Pub opnieuw onder aandacht brengen. Naast de Amsterdamse tak bestaat er ondertussen ook een Groningse dependance van deze mooie avonden! Voor meer info en om op de hoogte gehouden te worden, zie de links hieronder. Al deze avonden zijn gratis en voor iedereen toegankelijk.
Amsterdam: Meetup, Facebook. De eerstvolgende meetup is op maandag 12 september, waar Simon Portegies Zwart komt praten over Planeet IX en Sedna.
Groningen: Meetup, Facebook. Start van de meetups is op 10 oktober, hou de meetup of facebook pagina dus in de gaten!

Al deze activiteiten zijn mooie aangelegenheden om de mensen achter Kloptdatwel.nl en Stichting Skepsis eens wat beter te leren kennen!

Skepsiscongres 2016 flyer png

Duivelse barcodes

by 13 Comments

Net toen je dacht dat het niet gekker kon…. weten samenzwerings-gelovers je toch weer te verrassen.

MG_0151

In Duitsland is een aantal bedrijven overgegaan op het afdrukken van een horizontale streep door de barcodes van hun producten. Volgens een groep van samenzwerings-gelovigen zijn de barcodes een vorm van stralings-antennes en zit het getal ‘666’ erin verborgen. Het scannen van de barcode zou ook negatieve energie bundelen en zo het betreffende product beïnvloeden. Op youtube zijn filmpjes te vinden van mensen die door middel van wichelroedes laten zien welke invloed een barcode heeft op het aura van iemand. De firma Lammsbräu zet al sinds 2013 een streep door de barcode van hun bronwater om het water te ‘ontstoren’. De firma laat, naar aanleiding van een vraag van een klant, weten dat het weinig moeite was om de barcode aan te passen en dat ze daarom ingegaan zijn op deze klantwens. Thee- en kruidenfabrikant Sonnentor zette al sinds 2007 een streep door de barcodes. In 2013 zijn zij er echter mee gestopt na vragen en klachten van klanten. Ook sapfabrikant Voelkel ging overstag nadat klanten geklaagd hadden over de onzinnige streep. Het lijkt vooral iets te zijn voor producten in de reform zaken. Zelf heb ik nog geen voorbeelden in Nederland kunnen vinden.

666

Waar komt deze vreemde overtuiging vandaan? Het blijkt dat het geloof in de negatieve invloed van barcodes niet iets recents is. In 1996 vertaalde het Duitse tijdschrift ‘Raum und Zeit’ al een artikel uit het Amerikaanse tijdschrift ‘Borderland Journal’ over de gevaren van barcodes. De echte oorsprong van het geloof ligt waarschijnlijk in het boek van religieuze onheilsprofeet Mary Steward Relfe genaamd “The New Money System” (1982). Zij zag in die tijd al overal het getal ‘666’ verschijnen (gevalletje ‘confirmation bias’?) en zag hierin het teken dat de antichrist op korte termijn de macht zou grijpen.

Gelukkig zijn er altijd mensen die in oplossingen denken (lees geld willen verdienen aan de angst/goedgelovigheid van mensen). Zo bestaat er een “CodeEx barcode – harmonizer” pen met een energetisch geïnformeerde (?) chip waarmee je de negatieve invloed van barcode kunt neutraliseren door er een streep door te zetten. Deze pen werd tot voor kort voor 17 euro verkocht in een webwinkel.

Laten we hopen dat we in Nederland verschoond blijven van dit soort vreemde praktijken.

Bronnen:
http://www.welt.de/wirtschaft/article156641929/Bizarrer-Streit-ueber-Strichcodes-auf-Lebensmitteln.html
http://www.faz.net/aktuell/gesellschaft/gesundheit/barcode-bedenken-das-kreuz-mit-den-strichen-12133019.html
http://indyvegan.org/entstoerung-der-barcode-verschwoerung/
https://www.psiram.com/ge/index.php/Strichcode-Verschwörung
http://www.av1611.org/666/barcode.html

De kosten van onzin

by 37 Comments

Op het blog van Skepsis en hier op Kloptdatwel is met enige regelmaat met verbazing gereageerd op de programmering van Studium Generale van de TU Delft. Onder leiding van het hoofd Coen Vermeeren kwamen er lieden vertellen over graancirkels, homeopathie, complottheorieën over de aanslagen op de Twin Towers, vrije energiemachines, en Vermeeren sprak zelf natuurlijk over ufo’s. En dat allemaal zonder dat Studium Generale zelf zorg droeg voor het organiseren van een gezond tegengeluid. Wat zou deze ongein eigenlijk kosten?

Ik stuurde op 25 mei een Wob-verzoek naar de TU Delft met vragen over de kosten van sprekers (reis/verblijf en vergoeding) en de verwerking van de lezingen tot YouTube-filmpjes. Om het wat concreter te maken vroeg ik het voor zeven lezingen die mij of anderen in de afgelopen twee jaar om verschillende redenen waren opgevallen (*). Net binnen de uiterste termijn voor de beantwoording kreeg ik het antwoord binnen.

Mijn vragen betroffen de volgende lezingen:
9 mei 2016 De cyborgtoekomst van de mensheid – Marcel Messing
21 april 2016 Mobiele straling gevaarlijk? – Leendert Vriens
16 november 2015 Hoezo 5 voor 12? Waarom ons klimaat niet gered hoeft te worden – Marcel Crok (*)
16 april 2015 The 9/11 building collapse: “it’s time to talk about it” – Richard Gage
16 maart 2015 Homeopathische geneeskunde – De werking verklaard en wetenschappelijk bewezen? – Lex Rutten en Gio Meijer
10 november 2014 Patronen van bedrog – Willem Middelkoop
21 mei 2014 Eérst voeding, dan pas medicijnen! – Gert Schuitemaker

Antwoord van de TU Delft (pdf).

De meeste sprekers vroegen geen vergoeding en kregen een fles wijn voor hun presentatie. Dit is de gebruikelijke gang van zaken voor dit soort lezingen in academische sfeer. Er waren echter drie sprekers die wel een stevige beloning opstreken. Wie dat precies zijn, wil de TU Delft niet mededelen. Twee van hen wilden niet dat het bedrag bekend zou worden gemaakt en de TU is van mening dat openbaarmaking een probleem op zou kunnen leveren voor de sprekers en de universiteit voor hun onderhandelingspositie bij toekomstige spreekbeurten. Deze drie kregen gezamenlijk 2.228 euro, dat wilde de TU wel aan ons kwijt. De lezer kan zelf een gokje wagen om wie het gaat.

Voor de rest verwijs ik de lezer naar de brief van de TU Delft.

NB: uit de beantwoording blijkt dat ik per abuis geschreven had dat mijn vraag om acht lezingen zou gaan. Kan ook zijn dat ik er eerst meer op mijn kandidaatlijstje had staan, of dat ik acht sprekers bedoelde (de homeopathielezing werd door twee personen verzorgd), dat weet ik echter niet meer.

Naschrift 9-10-2016
Marcel Crok reageerde op Twitter en in e-mail verontwaardigd dat zijn lezing in het rijtje van lezingen staat dat ik in mijn Wob-verzoek opnam. Ik zou daarmee ‘klimaatsceptici’ schofferen  – doordat er ‘onzin’ in de titel staat, en ik het organiseren van lezingen over wetenschappelijk (zeer) omstreden of ronduit pseudowetenschappelijke onderwerpen zonder gezond tegengeluid als ‘ongein’ betitel.

Los van wat ik nu zelf inhoudelijk van de lezing van Crok vind (op een aantal ondergeschikte punten ben ik het waarschijnlijk zelfs wel eens met hem), is het volgens mij overduidelijk dat zijn kijk op het klimaatdebat en de gebruikte modellen sterk afwijkt van wat in mainstream wetenschap gangbaar is. Ook was er op de Facebookpagina van Studium Generale veel kritiek op de aankondiging van deze lezing, een belangrijke reden voor mij om deze lezing mee te nemen in mijn Wob-verzoek. Dat Crok op andere podia wel in debat gaat met de gevestigde wetenschap, spreekt voor hem, maar doet er niets aan af dat dat bij Studium Generale niet het geval was.
Misschien had ik alleen de lezing van Salomon Kroonenberg  voor de volledigheid ook mee moeten nemen, die leverde immers ook veel verbaasde reacties op. En dan had Crok zich misschien iets minder eenzaam gevoeld in dit rijtje van personen die in mijn ogen ‘verdacht’ zouden zijn, zoals Crok in een mail aan mij veronderstelde.