Kloptdatwel?

Algemeen

Sanal Edamaruku over de Indiase goeroes – TAM 2013

by 6 Comments

Op het jaarlijkse skeptische congres van de James Randi Educational Foundation (JREF) onder de naam The Amaz!ng Meeting geven talloze skeptici presentaties. Van TAM 2013 (‘Fighting the Fakers’) zijn er intussen een aantal verschenen op het YouTube kanaal van JREF. Vandaag aandacht voor de presentatie van Sanal Edamaruku – ‘Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints’. 

Sanal Edamaruku
Sanal Edamaruku

Sanal Edamaruku is voorzitter van de Indian Rationalist Association en heeft al heel wat fakirs en goeroes ontmaskerd. In een spraakmakende confrontatie met ‘s lands machtigste  ‘tantrik’ op live televisie overleefde hij bijvoorbeeld zonder problemen al diens krachtige rituelen die erop gericht waren hem te doden in deze ‘ultimate destruction ceremony’.
Sinds 2012 verblijft Edamaruku in zelfverkozen ballingschap in Finland vanwege een rechtszaak die in India boven zijn hoofd hangt. Hij wordt namelijk beschuldigd van blasfemie na een aanvaring met katholieke geestelijken in een televisiedebat. Over die affaire schreef ik eerder op Kloptdatwel: Indiaas skepticus beschuldigd van blasfemie. In zijn presentatie komt Edamaruku er op het eind op terug, na eerst een hele rij andere affaires te hebben doorgenomen.

Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints

 

Uit Skepter: De Fantast George Soulié en de Oorsprong van de Westerse Acupunctuur

by 161 Comments

acupunctuur“De acupunctuur werd in het Westen pas populair na 1972. De voedingsbodem voor deze belangstelling was echter al rond 1930 gelegd door de fantast George Soulié de Morant.

Over Soulié is in 2011 een kritisch artikel verschenen van Hanjo Lehmann (1), maar een veel uitvoeriger werk (2), de vrucht van vele jaren onderzoek in archieven en bibliotheken, is van de Franse arts-acupuncturist Johan Nguyen, zoon van een vooraanstaand Frans-Vietnamese arts-acupuncturist genaamd Nguyen Van Nghi. (3) Dit uiterst grondige, gedetailleerde en bewonderenswaardige boek toont aan dat Soulié niet alleen als eerste een eigen versie van Japanse acupunctuur populariseerde, maar dat hij ook een mythomaan was die vooral over zijn eigen grootheid fabeltjes verspreidde.”

Bij het uitkomen van een nieuwe Skepter komen de meeste artikelen uit het vorige nummer online beschikbaar. Daarom kun je ook als je (nog) geen abonnee bent nu het vervolg van dit artikel lezen. Op de Skepsis website is er geen mogelijkheid om te reageren op de artikelen, dan kan wel hieronder.

Lees het volledige artikel op de site van Skepsis:

Een mythomane acupuncturist

door Jan Willem Nienhuys, Skepter 26.1 (2013)

George Soulié
George Soulié

Talloze websites van praktijken voor acupunctuur vertellen het maar al te graag: de Chinese acupunctuur zou duizenden jaren oud zijn. Op dit verhaal valt nogal wat af te dingen. Zo had de ‘oude’ Chinese acupunctuur helemaal niets te maken met meridianen en dunne naaldjes. Die nieuwerwetse versie werd in Japan bedacht door Yanagiya Sorei; in 1927. De Fransman Soulié hielp in 1934 een andere Japanner, Yukikazu Sakurazawa, met de Franse vertaling van een Japans boek over deze relatief nieuwe ontwikkeling.
Ofschoon Soulié helemaal geen medische achtergrond had, ging hij zelf ook aan de gang met het prikken. Merkwaardig genoeg niet met die dunne naaldjes van de Japaners, maar met relatief dikke (1 mm) naalden van goud en zilver. In die zin was dat weer een stapje terug naar wat er in vroegere tijden in China voor acupunctuur doorging, want daar gebruikte men toen een set met negen messen en priemen die in niets lijken op die fijnzinnige stalen naaldjes waarmee je je nu als een speldenkussen mee kunt laten volprikken bij de acupuncturist. Die oude vorm van acupunctuur heeft Nienhuys eerder beschreven op het Skepsis-blog in Acupunctuur was en is astrologie.

Acupunctuur was voor 1930 in China een combinatie van astrologie en aderlaten. Of de mythologische Gele Keizer (afbeelding) uit de Steentijd ermee te maken heeft is twijfelachtig. De huidige praktijk is grotendeels een westerse fantasie. De meridianen en de acupunctuurpunten zijn samen een systeem dat nog steeds lijkt op astrologie: een gecompliceerd fantasiesysteem zonder materiële basis.

Samen vormen deze twee artikelen een mooi overzicht over hoe de acupunctuur zoals die nu hier in het Westen bedreven wordt als ‘eeuwenoude oosterse geneeswijze’ tot stand is gekomen. Over de vraag of al dat geprik met die naaldjes zinnig is, kunt u lezen in de meest recente Skepter in een derde artikel van Nienhuys. Dat staat nog niet online, maar het is gedeeltelijk gebaseerd op een artikel van Steven Novella en David Colquhoun:  Acupuncture Is Theatrical Placebo. Die titel zegt genoeg.

Serieus UFO onderzoek

by 17 Comments

Voor 95 procent van de UFO waarnemingen zou een sluitende verklaring gevonden kunnen worden. De vijf procent die overblijft, moet serieus onderzocht worden en daarbij moet een buitenaardse verklaring zeker niet worden uitgesloten. Dat is wat UFO-enthousiastelingen als Coen Vermeeren en Leslie Kean bepleiten en wat KRO Brandpunt ze vorige week zonder tegenspraak liet vertellen. Maar de verklaringen voor die 95 procent, is dat dan geen serieus UFO-onderzoek? Een merkwaardige opvatting van mensen die zelf nooit proberen om normale verklaringen aan te dragen en die ook maar met tegenzin accepteren.

dawn-over-preston-beach-marblehead-inset
Foto van Eyal Oren met de UFO

Het vinden van een sluitende verklaring is vaak een leuke puzzel en tegenwoordig hoef je er niet eens altijd je luie stoel voor uit te komen, zoals de identificatie van de Marblehead UFO laat zien.

Op 26 oktober 2011 ging Eyal Oren nam naar Preston Beach (Marblehead, Massachusetts, VS) om wat foto’s te nemen van de zonsopkomst. Bij het nemen van de foto’s viel hem wel een wit puntje op aan de hemel, maar dacht daar op het moment niet zo over na. Thuis gekomen, zette hij de foto’s op zijn computer over en bij het doorbladeren van de opnames werd opeens duidelijk dat het witte puntje had bewogen. Het hing eerst voor een seconde of drie stil in de lucht en ging er toen opeens razendsnel vandoor. Een UFO?
Oren knipte van de opeenvolgende opnames het stukje met het verschijnsel uit en plakte ze achter elkaar tot een filmpje en plaatste dat op zijn website met de vraag of iemand een idee had wat het kon zijn.

Andrew Hansford presenteerde op TAM 2013 zijn kijk op de zaak. Toen hij het bericht zag, had hij snel het idee dat het om een vliegtuig zou moeten gaan. Dat zou dan in eerste instantie recht op de waarnemer zijn afgevlogen (waardoor het niet leek te bewegen) en dan een draai gemaakt hebben. In de buurt van het strand ligt Boston Logan airport, dus het zou goed kunnen gaan om een manoeuvre van een vliegtuig dat net was opgestegen of juist de landing inzette. Maar zou je deze hypothese ook hard kunnen maken?
Hansford maakte gebruik van vrij toegankelijke gegevens om het raadsel van Oren op te lossen. Eerst bepaalde hij met Google Earth de plaats van waar de foto is genomen. Radar data van Boston Logan airport bleek beschikbaar tot twee weken terug in de tijd en leverde een geschikte kandidaat op voor het vliegtuig: JetBlue vlucht 1250 van Washington Dulles naar Boston Logan. En via FlightAware kon hij meer informatie over die vlucht opzoeken.

Maar was dat toestel wel zichtbaar op het moment van de opname? Door het bij elkaar brengen van de informatie uit de EXIF-data van de foto, de positie van de zon (NOAA Solar Calculator) en weerrapporten, lukt het Hansford om de foto, vluchtroute van het vliegtuig en het zicht vanuit Google Earth op elkaar te plakken. Wat je daarop ziet komt overeen met wat de verschillende foto’s van Oren laten zien. Ook Oren zelf is overtuigd door deze verklaring: ‘Mystery solved!’ schrijft hij twee jaar later als update op zijn blog.

Google earth Overlay met Flight Path 07:01:02 (bron: http://yankeeskeptic.com/)
Google earth Overlay met Flight Path 07:01:02 (bron: http://yankeeskeptic.com/)

Het digitale speurwerk van Hansford is in detail na te lezen op de Yankee Skeptic website, de gedachtegang kan als volgt samengevat worden:

  • het is vermoedelijk een vliegtuig dat een bocht maakt;
  • er is een geschikte kandidaat voor zo’n toestel, als je kijkt naar de vlucht, positie en tijdstip;
  • dat toestel had logischerwijs zichtbaar moeten zijn op de opname;
  • er is niets anders in de opname dat het toestel kan zijn dan de vastgelegde ‘UFO’.

In de woorden van Hansford:

The object in the photographs closely matches the flight path of Jetblue 1250. The aircraft should have been in the photos taken on that morning.  If the object is not JetBlue 1250, then Jetblue is missing aircraft.

In mijn ogen een fraai voorbeeld van serieus UFO-onderzoek. Natuurlijk is het interessant om aandacht te blijven geven aan die zogenaamde vijf procent die (nog) niet verklaard is, maar dan wel graag met dezelfde soort instelling als Hansford hier laat zien. Dat er in sommige gevallen nog geen goede verklaring is gevonden, betekent niet dat de ‘buitenaardse’ optie opeens heel serieus moet worden genomen. Aan de andere kant is roepen dat ‘het wel een vliegtuig zal zijn’ weliswaar een stuk plausibeler, maar ook wel een beetje gemakkelijk als je niet de moeite wil doen om het preciezer uit te zoeken.

Update 29-10-2014: de presentatie van Hansford op TAM staat nu online

Uit Skepter: Het Ronde Huis van Wodan

by 27 Comments

RondeHuisNunspeet-uitsnede“Het is wonderlijk hoe sommige verhalen een eigen leven kunnen gaan leiden. Als geruchten maar lang genoeg blijven circuleren, kan het idee postvatten dat er wellicht toch iets van waar is. De geschiedenis van het Ronde Huis is zo’n verhaal, dat aan elkaar hangt van geruchten en speculaties. Het vormt nog steeds een bron van inspiratie voor complotdenkers.

Het Ronde Huis werd vanaf 1904 gebouwd in een uitgestrekt bos- en heidegebied ten zuiden van Nunspeet, dat was aangekocht door ingenieur Frank van Vloten (1858-1930), die de wildernis in cultuur wilde brengen. Hij liet veel bomen aanplanten en kapte ook veel hout, dat via een veldspoorlijntje naar het station in Nunspeet kon worden vervoerd. Het landgoed was geschikt voor de jacht. Er werden bovendien allerlei gewassen verbouwd, er werden varkens gefokt en er liepen koeien, paarden, kippen, eenden, kalkoenen en pauwen rond. Frank van Vloten was in 1888 getrouwd met de kapitaalkrachtige Constance Lans en had twee zonen. Zijn gezin vestigde zich op de twee bovenste verdiepingen van het huis, terwijl de opzichter en zijn gezin op de onderste verdieping woonden.”

Bij het uitkomen van een nieuwe Skepter komen de meeste artikelen uit het vorige nummer online beschikbaar. Daarom kun je ook als je (nog) geen abonnee bent nu het vervolg van dit artikel lezen. Op de Skepsis website is er geen mogelijkheid om te reageren op de artikelen, dan kan wel hieronder.

Lees het volledige artikel op de site van Skepsis:

Het Ronde Huis van Wodan

door Agnes Tieben, Skepter 26.1 (2013)

Een item van Omroep Gelderland over het huis (2012):

 

Uit Skepter: Echte Zombies op Haïti

by 4 Comments

“Zombies zijn ‘levende doden’. Op Haïti zouden voodoopriesters met zwarte magie of een giftig poeder mensen in zombies transformeren. Hollywood gebruikte zombies als goedkope monsters voor B-films, maar kan hun intussen een A-status niet meer onthouden.

iwalkedwithazombieWaar moet u banger voor zijn: een zombie of een spook? Een groter verschil tussen twee griezels lijkt niet mogelijk. Een zombie is een kadaver zonder geest en een spook is een geest zonder lichaam. Volgens de filosoof Philip Goff zouden we op basis van cartesiaanse twijfel banger moeten zijn voor een spook: volgens hem de minst onzekere van beide verschijningsvormen. Zijn redenatie is gebaseerd op een gebrek aan inleving. Hij kan zich absoluut geen beeld vormen van een zombie. Op zich niet vreemd. Menig woordenboek omschrijft een zombie als een levende dode of een ondode en echt duidelijk is die uitleg niet. Ook Lazarus en Jezus stonden op uit de dood, maar niemand zal hen zombies noemen. Zelfs het monster van Frankenstein, een verzameling van dode lichaamsdelen, voldoet niet aan het stereotype. De hedendaagse zombie is een bloeddorstige ondode zonder persoonlijkheid of ziel, opgestaan door magie, een virus of een modern wonder. Ook deze definitie kent zijn uitzonderingen. Maar maakt u zich niet ongerust: als u een zombie tegenkomt, herkent u hem zonder twijfel.”

Bij het uitkomen van een nieuwe Skepter komen de meeste artikelen uit het vorige nummer online beschikbaar. Daarom kun je ook als je (nog) geen abonnee bent nu het vervolg van dit artikel lezen. Op de Skepsis website is er geen mogelijkheid om te reageren op de artikelen, dan kan wel hieronder.

Lees het volledige artikel op de site van Skepsis:

Vergiftigde zombies en opstandige doden


door redacteur Dirk Koppenaal, Skepter 26.1 (2013)

Clairvius Narcisse keerde 18 jaar na zijn begrafenis terug naar zijn familie.
Clairvius Narcisse keerde 18 jaar na zijn begrafenis terug naar zijn familie.

Een van de verhalen die Koppenaal beschrijft, is dat van Clairvius Narcisse. Die werd in 1962 dood verklaard nadat zijn toestand in korte tijd zeer verslechterd was. De volgende werd hij begraven, maar achttien jaar later ontmoette zijn zuster hem op een lokale markt. Narcisse vertelde dat hij gedrogeerd was geweest en bij zijn begrafenis bij bewustzijn was geweest. Korte tijd na zijn ter aarde bestelling werd hij uit de kist gehaald door een bokor.
Twee jaar werd hij gedwongen op een suikerplantage te werken met andere zombies, de hele tijd gedrogeerd. Op een gegeven moment wisten de zombies hun meester te doden en te ontsnappen. Narcisse zwierf daarna zestien jaar over Haïti rond en nam pas weer contact op met zijn familie toen hij erachter kwam dat zijn broer, die hij beschuldigde als opdrachtgever tot zijn zombificatie, was overleden.
Dat Narcisse inderdaad was wie hij claimde te zijn, werd bevestigd door Scotland Yard aan de hand van zijn vingerafdrukken. De suikerplantage waar hij aan het werk zou zijn gezet, werd echter nooit gevonden.

(titelafbeelding: Zombie Walk, Zombie Fest 2008, Pittsburgh)