Afgelopen weken hebben we veel berichten gehad over UFO’s. Je zou bijna vergeten dat er ook nieuws is over serieus onderzoek naar buitenaardse beschavingen. Vorig jaar werden de radio-antennes van het SETI-project (SETI: Search for Extraterrestrial Intelligence) wegens geldgebrek stilgelegd. Onlangs was er weer voldoende geld om de telescopen aan te zetten.
Hoewel er mensen zijn die beweren dat buitenaardse wezens allang met hun UFO’s onze planeet bezoeken, vinden de meeste mensen dat de geleverde ‘bewijzen’ zo’n lage kwaliteit hebben dat ze niet serieus genomen kunnen worden. Er is kortom geen serieuze aanwijzing dat buitenaardsen ooit onze aarde hebben bezocht. Een wetenschappelijke benadering in de zoektocht naar tekenen van buitenaardse beschavingen zou meer mensen overtuigen. Daarvoor dient het SETI-project. SETI staat voor Search for Extraterrestrial Intelligence (ofwel: Zoektocht naar Buitenaardse Intelligentie). Het SETI-onderzoek wordt uitgevoerd met telescopen die de hemel afspeuren naar buitenaardse radiosignalen. De belangrijkste daarvan zijn de 42 telescopen van de Allen Telescope Array. Tot nu toe hebben de antennes geen tekenen van leven uit het universum opgevangen.
Op Kloptdatwel berichtten we vorig jaar dat de Allen Array-antennes wegens geldgebrek moesten worden stilgelegd. Maar begin december 2011 was er weer voldoende geld bij elkaar geschraapt om de telescopen aan het werk te zetten. De Amerikaanse krant New York Times berichtte op 29 januari:
‘Operating on money and equipment scrounged from the public and from Silicon Valley millionaires, and on the stubborn strength of their own dreams, a band of astronomers recently restarted one of the iconic quests of modern science, the search for extraterrestrial intelligence — SETI, for short — which had been interrupted last year by a lack of financing’.
Onlangs werd uit ander onderzoek duidelijk dat heel veel sterren een planetenstelsel hebben. Dat maakt het SETI-onderzoek in de ogen van veel wetenschappers extra relevant. Volgens de New York Times:
‘Advanced life and technology might be rare in the cosmos, said Geoffrey W. Marcy, the Watson and Marilyn Alberts in the Search for Extraterrestrial Intelligence professor at the University of California, Berkeley, “but surely they are out there, because the number of Earthlike planets in the Milky Way galaxy is simply too great.”
De SETI-telescopen onderzoeken op dit moment ster voor ster het sterrenbeeld Zwaan. Als de telescopen een signaal van een andere beschaving oppikken, dan zou dit natuurlijk één van de belangrijkste wetenschappelijke ontdekkingen ooit zijn. Maar wat moeten we vervolgens doen? Antwoord geven? Het is erg belangrijk dat we achter de bedoelingen van de aliens komen. Volgens bekende natuurkundige Stephen Hawking is de kans groot dat een ontmoeting met aliens slecht zal aflopen voor de mensheid. Hij bepleit dan ook voorzichtigheid. Hawking herinnert aan het lot van de Indianen nadat Columbus voet aan wal had gezet in Amerika. Volgens een artikel uit 2010 in het Amerikaanse nieuwsblog Huffington Post:
“To my mathematical brain, the numbers alone make thinking about aliens perfectly rational,” Hawking says in a new Discovery Channel series called Stephen Hawking’s Universe. “The real challenge is to work out what aliens might actually be like. … [Hawking] suggests that aliens might simply raid Earth for its resources and then move on: “We only have to look at ourselves to see how intelligent life might develop into something we wouldn’t want to meet. I imagine they might exist in massive ships, having used up all the resources from their home planet. Such advanced aliens would perhaps become nomads, looking to conquer and colonise whatever planets they can reach. He concludes that trying to make contact with alien races is “a little too risky”. He said: “If aliens ever visit us, I think the outcome would be much as when Christopher Columbus first landed in America, which didn’t turn out very well for the Native Americans.”
Maar misschien zijn we al lang ontdekt. Onze radio- en TV-uitzendingen razen al ruim honderd jaar met de snelheid van het licht de ruimte in. En er is natuurlijk een microscopisch kleine kans dat het ruimteschip Voyager, sinds 35 jaar onderweg met een snelheid van 61.000 km/u, wordt gevonden door aliens. Aan boord is een gouden plaat met informatie over de aarde, waaronder songs van Chuck Berry en Beethoven. Misschien vragen de aliens bij een eerste bezoek wel om meer Chuck Berry.
Voorzijde: toekomstplannen voor de Allen Telescope Array. Uiteindelijk moeten er 350 antennes komen. Bron: wikipedia.
Albert Bakker says
De gedachte van Hawking is op zich vrij logisch als we kijken naar onszelf als voorbeeld. Als wij de techniek zouden hebben om interstellaire reizen te overleven en gezond te blijven zouden we waarschijnlijk bewoonbare planeten koloniseren en alle grondstoffen opgebruiken.
Ik vraag me alleen af – ook het historische voorbeeld van Amerika, en dan nog meer Zuid-Amerika indachtig – of wij ook in het geval we uit militair-tactische of economische motieven eventuele daar aanwezige competitieve leven uit zouden roeien na het te hebben bestudeerd en gecatalogiseerd het risico zouden willen lopen op infecties met andersoortig microbieel leven: het niveau waar de echte oorlog der werelden dan zal plaatsvinden.
De resultaten van Seti lijken in de richting te wijzen van zeldzaamheid van intelligent leven, dus da’s goed nieuws voor ons als toekomstige kolonisators, als we inderdaad ooit zover komen. (Ik denk zelf van niet.) Alleen weten we dan nog niet van die andere bedreigingen.
Wel wekt het verbazing dat een bona fide zoektocht naar buitenaards leven om een grijpstuiver moet bedelen terwijl in de UFO-business toch meer dan voldoende geld omgaat om SETI’s potentieel om daadwerkelijk buitenaards leven te detecteren in plaats van bij elkaar te fantaseren aardig uit te bouwen.
J W Nienhuys says
Albert Bakker beschrijft het gaan naar planeten bij andere sterren (er zijn nog geen eens planeten ontdeket die min of meer bewoonbaar zijn) alsof het zo eenvoudig is daarnaartoe te gaan. Maar om daarnaar toe te gaan kost je heel erg veel tijd of ontzaglijk veel energie of beide. Eén duizendste van de lichtsnelheid is nog altijd tienmaal zo snel als de ontsnappingsnelheid uit het zonnestelsel, en zelfs om die snelheid te bereiken is al heel veel energie nodig; tegen de tijd dat je arriveert moet je bovendien nog afremmen, en als je weer terug wilt (om 2000 jaar na vertrek weer thuis te komen) heb je nog meer nodig. Elke poging om met behulp van de ‘raketvergelijking’ een realistische schatting te maken van de benodigde hoeveelheid energie komt uit op onvoorstelbare bedragen. Wij hebben misschien wel de technologie om als we echt willen één lichte sonde zonder afremmogelijkheid ergens naar toe te sturen, maar niet de sociale organisatie om zulke langdurige projecten op touw te zetten.
Met een houten boot en windkracht peper en nootmuskaat en koffie halen uit warme landen is één ding, maar de kosten voor wat dan ook wat je met een reistijd van 2000 jaar van ergens ver vandaan moet halen, maken het hoe dan ook economisch onzinnig.
Roy_01 says
Leuk stuk om te lezen Jan-willem.
“Elke poging om met behulp van de ‘raketvergelijking’ een realistische schatting te maken van de benodigde hoeveelheid energie komt uit op onvoorstelbare bedragen”
Zijn er ook openbare artikelen die deze “realistische” schattingen maken? Ben enigzins nieuwschierig hierna.
Wat bedoelt u trouwens met het niet hebben van “de sociale organisatie om zulke langdurige projecten op touw te zetten”?
P.S. Hoe kan ik een citaat toevoegen in mijn comments?
Pepijn van Erp says
met de html-tag ‘blockquote’ kun je dat doen. Zie http://docs.disqus.com/help/19/ voor een complete(?) lijst van de mogelijkheden.
J W Nienhuys says
Onze politici kunnen meestal maar tot de volgende verkiezing kijken. Zo’n project als de Deltawerken komt van de grond bij een concrete aanleiding en als er een duidelijke behoefte is. Maar een project dat waarschijnlijk meer kost dan de hele wereld aan inkomen heeft, en dat misschien over 2000 resultaat heeft, dat zie ik nog niet van de grond komen.
Raketvergelijking. Voor snelheden die klein zijn tov de lichtsnelheid geldt:
startgewichtmassa raket = eindmassa maal e in de macht V/v
daarin is V de snelheid die je graag wilt bereiken, en v de snelheid waarmee de uitlaatgassen de raket verlaten. Stel v= 10 km/s (dat is al dubbel zoveel als nu met de
beste motoren) en V = 300 km/s (= 1/1000 c) dan komt die e-macht uit op
10 biljoen. Dat kan helemaal niet, want een structuur die het tienbiljoenvoudige aan zijn eigen gewicht (dus bijv. 1 gram metaal vergeleken met een kubieke kilometer water) als brandstof kan vervoeren en ook nog versnellen is er niet. Je moet met meertrapsraketten werken, maar daar wordt de verhouding nog ongunstiger van.
Laten we dan met ionenmotoren werken, en v=200 km/s, dat is misschien voordeliger. Alleen weet ik niet waar je de energie vandaan moet halen. Voor 20 gram per seconde die een snelheid krijgt van 200 km/s moet je een vermogen van 400 megawatt hebben. Dat is flink wat (ongeveer het vermogen van de kerncentrale bij Borssele), speciaal als het niet al te veel mag wegen.
Hoe dan ook, bij die uitlaatsnelheid hoef je aan brandstof maar 5x het eindgewicht mee te nemen. Je ruimteschip heeft dus aan stuwmateriaal plus motor een massa van minstens 5 maal de totale kerncentrale bij Borssele. En dan kun je niet afremmen bij aankomst. Wil je dat ook nog, dan heb je nog eens 5 maal zoveel nodig, dus 25 maal de massa van de kerncentrale bij Borssele. Wou je daarna ook nog terug?
Hoeveel kracht levert 20 gram per seconde op die tot 200 km/s wordt versneld? Dat is makkelijk, het levert 0,02 x 200.000 = 4000 newton op, dus (een kracht van ongeveer 400 kilogramkracht) Ik weet niet hoe zwaar zo’n reactor is, inclusief de apparatuur om de kernenergie om te zetten in elektrisch vermogen om die ionen te versnellen, maar inclusief de rest van het voertuig ga ik even uit van 40 ton (kan ook best 10 maal zoveel zijn), dus met de brandstof erbij 5 maal zoveel. De versnelling is dan 1/50 m/s-kwadraat, en die 300 km/s eindsnelheid bereik je dan in ruwweg een half jaar. Omdat je toch 1000 jaar onderweg bent, kun je dus wel met een kleinere motor volstaan. Maar 40 ton voor een voertuig waarin een stuk of 30 generaties mensen moeten opgroeien is toch wel erg weinig.
Je kunt ook mikken op een grotere eindsnelheid, maar dan moet je weer extra stuwmateriaal meenemen, en ook weer meer brandstof voor je reactor.
Hans says
Zullen we niet liever eerst eens doodgewoon de treinen laten rijden (ik vraag nog niet eens dat ze op tijd rijden!) tijdens een matig Nederlands wintertje – en … daarbij de reizigers van bijpassende informatie voorzien? 🙂
Albert Bakker says
Het was niet mijn bedoeling om interstellair reizen als zijnde eenvoudig voor te stellen. Met onze huidige technologische kennis is het sowieso uitgesloten. Heen en weer reizen kan niet en economisch nut (als in grondstoffen halen voor gebruik op Aarde) heeft het sowieso niet.
Of het in natuurkundig en daaruit voortvloeiend technologisch opzicht in principe ook uitgesloten is, daar ben ik nog niet zo zeker van. Maar het is goed om een paar van de moeilijkheden naar voren te brengen. De duizelingwekkende afstanden, reistijden en de benodigde energieën voor het bereiken van enigszins apprecieerbare snelheden vormen nauwelijks nog een begin daarvan.
Ik denk zelf (nogmaals) dat wij niet zover zullen komen. Het zal mij benieuwen of ik nog meemaken zal dat iemand (waarschijnlijk een Chinees of een Indiase team) een voet op Mars zal zetten. Maar ontwikkelingen op de lange termijn zijn maar moeilijk te voorspellen en soms (niet altijd) gemakkelijk te onderschatten nietwaar? Ik sloeg die hele discussie simpelweg over om naar Hawking’s bedenkingen toe te gaan.
J W Nienhuys says
Volgens mij is die bemande ruimtevaart puur politieke prestige. Het ‘onderzoek’ in de ruimte is voornamelijk onderzoek naar hoe je mensen in leven houdt in de ruimte. Alles wat je met mensen daar kunt doen aan onderzoek, kun je ook met machines doen, en stukken goedkoper ook nog. Het is bovendien een serieuze technologische uitdaging om zulke machines te bouwen.
Albert Bakker says
Ook dat is waar. Als het om het vergaren van kennis gaat is bemande ruimtevaart onzinnig en als het erop aankomt pure verspilling.
Maar de richting van vooruitgang is op een gegeven moment toch ook vooruit, d.w.z. springen in het diepe in het vertrouwen dat we kunnen zwemmen. Als we aan bemande ruimtevaart doen dan is rondjes draaien om de Aarde (waar bijv. Lawrence Krauss grapt dat onderzocht wordt hoe het menselijk lichaam reageert op het draaien op rondjes rond de Aarde) of ook na 42 jaar rondjes draaien weer naar de maan gaan niet de meest voor de hand liggende optie om een volgende “giant” stap te doen. Dat is Mars.
En dat zal een ontzagwekkend en tot de verbeelding sprekende stap met gigantische technologische, en op ander vlak economische en vooral ook politieke uitdagingen zijn, maar een stap die we kunnen zetten.
Het kan wel zijn dat de motivatie om de enorme investeringen die moeten worden gedaan te dragen voortkomt uit ideologie, politieke prestige etc. maar daar zou de prestatie zelf nooit minder om kunnen zijn.
Misschien is het een idee bijvoorbeeld voor de VS en de EU om het geld dat verloren zou gaan met een oorlog tegen Iran te steken in de voorbereiding van zo’n project.
Hans says
Of… noch het ene doen of het andere, maar eens echt iets doen aan bijvoorbeeld de armoede in de wereld? Of bijvoorbeeld eens een echt flinke investering in “alternatieve” energie?
Albert Bakker says
Ja, ik heb het zelf uitgelokt met mijn opmerking. Het is natuurlijk moeilijk om hard te maken, maar het lijkt mij dat de armoede in de wereld vandaag niks minder zou zijn geweest zonder Apollo programma.
Vandaag staan enkele foto’s in de NRC van ondervoede kinderen in India. BNP verdubbeld, armoede gelijk, ongelijkheid verveelvoudigd. Maar dat heeft tegelijkertijd ook weer niet al te veel te maken met India’s ruimtevaartprogramma’s (ISRO.) De oorzakelijke verbanden liggen toch een stuk dieper en wijder vertakt. Als de ruimtevaart zou worden opgeheven verandert er totaal niks aan de armoede en de ellende daar. Armoede en ruimtevaart zijn geen communicerende vaten. Oorlogen en ruimtevaart helaas ook niet.
Maarten Koller says
Ik denk dat er een aantal mogelijkheden zijn voor ruimtereizen. Of over een tijdje komen de Centauri ons bezoeken en we regelen hyperspace technoligie. Of we ontdekken dat Mars wormen heeft die een of andere rare specerij uitscheiden. Higgs en Boson slaan de handen ineen en zorgen ervoor dat we aan de voorkant van een ruimteschip de ruimte doen krimpen en aan de achterkant doen uitzetten. En ergens in Egypte ligt misschien nog wel een of ander rond stenen geval waar een intergalactische achtbaan achter zit naar onderdrukte planeten die we dan kunnen bevrijden ofzoiets… Als je maar genoeg dingen oppert heb je vanzelf een keertje gelijk toch? Of ging dat ergens anders over? 😉
Albert Bakker says
Ik weet niet of dit een reactie op mij is maar ik denk zelf dat we zonder Centauri, warp drive en intergalactische achtbanen wel in staat zijn om voor het eerst namens de mensheid iemand een voet op een andere planeet te laten zetten.
Maarten Koller says
Het was een meer algemene reactie in een lollige bui. Ik denk dat Mars ons ook nog wel ooit gaat lukken. Misschien nog wel tijdens mijn eigen leven. Dat zou gaaf zijn 🙂 Jammer dat we de bijna live uitzending van de maanlanding dan niet kunnen evenaren.
2012/2/18 Disqus
Hans says
Waarom zou dat moeten? Omdat “we” er dan geweest zijn? Precies als het beklimmen van een berg omdat die er nu eenmaal staat… En dat dus op kosten van belastingbetalers, terwijl er nog zoveel dingen op aarde moeten worden opgelost. Waarom niet een onbemande vlucht met voldoende testapparatuur aan boord?
Maarten Koller says
Omdat het hetzelfde is als een voetbalwedstrijd live kijken met de rest van de planeet, of de uitkomst al weten en reacties over en weer met een zeer lange vertraging gaan.
Mocht de landende astronaut echter fantastisch verslag kunnen doen van zijn ervaring dan is dat natuurlijk ook prima. Alleen jammer dat vragen als ‘hey wat is dat interessante object daar rechts’ pas minuten (15 ofzo?) later een reactie geven. Terwijl er dan misschien allang iets interessanters te zien is en de vraag is dan allang niet meer relevant.
Daarnaast zou een globaal meegeleefde Mars(reis)landing ook weer als effect kunnen hebben dat het sentiment richting ruimtevaart positiever wordt waardoor er meer geld tijd en energie in het onderwerp wordt gestoken.
Overigens moet er niets, het zou wel veel leuker kunnen zijn.
2012/2/18 Disqus
Albert Bakker says
Als het puur om het vergaren van kennis te doen is, verdient onbemande ruimtevaart absoluut de voorkeur. Is er een rationele reden voor om met een bemande vlucht naar Mars te gaan? Wel je kunt allerlei dingen bedenken die het die schijn moeten geven, maar ik denk van niet. In elk geval niet op dit moment.
Ik denk dat de vergelijking met het beklimmen van een berg of juist het afdalen met een bathyscaaf wel een goede is. Met het voortdurend verleggen van grenzen komen op den duur ook de grenzen verder te liggen. En dat is over het geheel genomen een goed ding. Een menselijk ding in elk geval.
Hans says
Mee eens! Dat sentiment waar Maarten Koller naar verwijst, voel ik wel aan, maar is het eigenlijk wel alle moeite waard? (Ik bedoel dat niet alleen maar financieel)
Antonius says
Volgens “betrouwbare” bronnen is de aarde in de prehistorie bezocht door..anderen.
Zij zullen best wel eens geluisterd hebben hoe het er voor staat ondertussen.
Daaaag!
Ik heb toch vakje “wetenschap”aangeklikt.