Reclame Code Commissie: Afslanken
Pillen, poeders en drankjes voor wie geen zin heeft in een gezonder dieet en meer beweging. Succes helaas niet gegarandeerd.
(zie ook onder ALCACHOFA DE LAON)
Er zijn in de databank 10 uitspraken van de RCC over afslanken.
1. RCC 20 juni 2016 (dossiernummer: 2016/00348)
Samenvatting reclame-uiting: aanprijzing van het product GH Balance, een “mannelijke groeihormoon in een pil”, op adverteerders website.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: Het product GH Balance is een voedingssupplement en moet worden aangemerkt als een levensmiddel (of voedingsmiddel) in de zin van artikel 2 van de Verordening (EU) 178/2002. Op een dergelijk levensmiddel is Verordening (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten van toepassing. Krachtens artikel 9 lid 1 sub b van deze verordening geldt de lijst van ingrediënten als verplichte voedselinformatie. In artikel 14 lid 1 sub a van de verordening is bepaald dat bij verkoop op afstand – waarvan bij de onderhavige website met bestelmogelijkheid sprake is – de verplichte voedselinformatie beschikbaar is voordat de aankoop plaatsvindt en voorkomt op het materiaal ter ondersteuning van de verkoop op afstand. De RCC is van oordeel dat op grond van deze regelgeving adverteerder in haar uiting op haar website de lijst van ingrediënten moet vermelden. Door dat na te laten, is de uiting niet in overeenstemming met genoemde Verordening (EU) Nr. 1169/2011 en daarmee in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).
Extra informatie: vervolg op Voorzitter RCC 9 december 2015 (zie hieronder).
*****
2. Voorzitter RCC 22 december 2015 (dossiernummer: 2015/01098)
Samenvatting reclame-uiting: Ti ji afslankpleisters 30st. Afslankpleister zorgt voor een vermindering van de eetlust en een snellere afbraak van vetcellen. Dit alles zal leiden tot een aanzienlijke gewichtsafname. Ingrediënten o.a. Fucus Vesiculosus, Carcinia Cambogia, Gurana.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: misleidend en oneerlijk. Niet kan worden aangenomen dat het product de daaraan in de uiting toegeschreven werking heeft.
*****
3. Voorzitter RCC 9 december 2015 (dossiernummer: 2015/00989)
Samenvatting reclame-uiting: betreft het product GH Balance. Diverse claims, o.a. vergroten spiermassa, verwijderen overbodig vet, c.q. verbranden vetweefsel, soepele huid. Product gepresenteerd als “een mannelijke groeihormoon in een pil”. Tribulus Terristris ondersteunt en versnelt de groei van de spiermassa en heeft ook een gunstige invloed op mannelijk libido. Cafeïne helpt bij veeleisende trainingen en heeft positieve invloed op de verbranding van het vetweefsel.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: de uiting is in strijd met de wet voor zover het gaat om gezondheidsclaims voor cafeïne, want de uiting is verboden op grond van artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening. Dat het aangeprezen product door het ingrediënt Tribulus Terristris de daaraan toegeschreven effecten heeft (ondersteuning en versnelling groei spiermassa en gunstig effect op het mannelijk libido), is door adverteerder tegenover hetgeen klaagster stelt op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. Misleidend en oneerlijk. Gebruik van de term “groeihormoon” is onjuist.
*****
4. RCC 5 november 2015 (dossiernummer: 2015/00942)
Samenvatting reclame-uiting: reclame voor “Green Coffee Bean Max”, zoals te zien op 27 augustus 2015 op www.greenbreancoffeemax.nl. Zou vetopname verminderen en helpen af te vallen.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: Mogelijk is er sprake van gezondheidsclaims met betrekking tot één of meer stoffen die in het product zijn verwerkt, waarbij die claims vallen onder een overgangsregeling van de Claimsverordening, waardoor deze niet in strijd zijn met die verordening. Dat vorenbedoelde overgangsregeling mogelijk van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het product Green Coffee Bean Max kan helpen om af te vallen/gewicht te verliezen, zoals in de uiting gesteld, is door adverteerder niet, althans niet voldoende aannemelijk gemaakt, ook niet door de mededeling dat adverteerder vaak van klanten verneemt dat het product goed werkt. Dat de uiting de volgende nuancering bevat: “het resultaat van Green Coffee Bean Max is niet gegarandeerd maar kan wel behaald worden” maakt bovenstaand oordeel niet anders. Misleidend, oneerlijk.
Extra informatie: zie ook de tweede update bij dit artikel.
*****
5. Voorzitter RCC 7 augustus 2015 (dossiernummer: 2015/00589)
Samenvatting reclame-uiting: reclame voor de aanbieding voor “De Tuinen Groene Koffie” op www.detuinen.nl. In de uiting wordt met betrekking tot dit product onder meer gezegd: “Ondersteunt de energiehuishouding en heeft een positieve invloed op de vetverbranding.”. Het product bevat blijkens de ingrediëntendeclaratie op de website onder meer “Yerba Matte Leaf Extract”.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: geen aanleiding om de onderhavige uiting in strijd met de Claimsverordening te achten. Er is sprake van een gezondheidsclaim met betrekking tot een botanische stof (Yerba Mate) die in het product is verwerkt, en die valt onder een overgangsregeling van de Claimsverordening. Hierdoor is de claim, indien aan de overige eisen wordt voldaan, niet in strijd met die verordening. Het feit dat deze overgangsregeling van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het aangeprezen product een afslankend effect heeft, is door adverteerder op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. In dit verband kon adverteerder op grond van het voorgaande niet volstaan met enkel te verwijzen naar de ‘on hold’ status. Misleidend, oneerlijk.
Extra informatie: zie ook de eerste update bij dit artikel.
*****
6. RCC 11 juni 2015 (dossiernummer: 2015/00276)
Samenvatting reclame-uiting: reclame voor het “voedingssupplement” “Groene koffie 1500” op www.groenekoffie1500.nl. Het product zou helpen bij het afslanken.
Oordeel: klacht grotendeels gegrond.
Samenvatting uitspraak: onduidelijke respectievelijk ontbrekende informatie omtrent de ingrediënten vitamine B12 en Arabica bonen. Op dat punt misleidend en oneerlijk. In de uiting wordt aan het product Groene koffie 1500 een afslankende werking toegeschreven, waardoor er sprake is van gezondheidsclaims als bedoeld in artikel 2 lid 5 van de Europese Claimsverordening. Claims o.a. reguleren eetlust, snellere stofwisseling, hogere vetverbranding, verbeterde en efficiëntere afvoer van afvalstoffen. In dit geval gaat het om een kruidenextract waarvoor nog geen gezondheidsclaims geautoriseerd zijn en wat betreft green coffee is er geen sprake meer van een zogenaamde ‘on hold’ claim, die zou kunnen worden beschouwd als was deze voorlopig toegelaten. Derhalve in strijd met artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening.
Extra informatie: zie ook dit artikel.
*****
7. Voorzitter RCC 19 november 2012 (dossiernummer: 2012/00945)
Samenvatting reclame-uiting: advertentie voor SlimReflex® Therapeutische Bioslippers in de catalogus van HomeShopper (pag. 14). Onder een foto van de slippers staat onder meer: “Met deze nieuwe SlimReflex® massageslippers zal u ook afvallen” en “u wordt slanker zonder dieet of medicijnen. Verlies ook uw overtollige kilo’s en bestel uw SlimReflex® slippers vandaag nog!”.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: Nu door klaagster gemotiveerd is aangevochten dat men door het dragen van de aangeprezen slippers slanker wordt zonder dieet of medicijnen, ligt het op de weg van adverteerder om aannemelijk te maken dat dit product de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Adverteerder heeft dit niet gedaan. Misleidend, oneerlijk.
*****
8. RCC 9 juli 2012 (dossiernummer: 2012/00457)
Samenvatting reclame-uiting: Refresh Teacaps (EGCG; capsules) ondersteunt bij natuurlijk afvallen, helpt bij overgewicht, verhoogt de vetverbranding, verhoogt het basaalmetabolisme.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: De Keuringsraad KOAG/KAG heeft meegedeeld dat deze uiting niet aan de KAG is voorgelegd en uit de door adverteerder overgelegde correspondentie met de Keuringsraad betreffende de website kan niet worden afgeleid dat deze betrekking heeft op goedkeuring van de thans bestreden uitingen. Met betrekking tot de onderbouwing van de claim “verhoogt de vetverbranding” heeft klager gemotiveerd en onderbouwd met (verwijzingen naar) wetenschappelijke literatuur aangevoerd dat het door adverteerder genoemde onderzoek van Boschmann en Thielecke uit 2007 niet de conclusie rechtvaardigt dat EGCG leidt tot gewichtsverlies. Adverteerder heeft hierop niet gereageerd en daarmee de voor het product Refresh Teacaps gemaakte claim “Verhoogt de vetverbranding” onvoldoende aannemelijk gemaakt. Hetzelfde geldt voor de claims “Verhoogt het basaalmetabolisme” en “Helpt bij overgewicht”. Voor de eerste claim is door adverteerder geen wetenschappelijke onderbouwing overgelegd. Voor de tweede claim komt de Commissie tot de conclusie dat een eventueel positief resultaat van EGCG met betrekking tot gewichtsverlies kan worden toegeschreven aan een combinatie van EGCG met cafeïne, maar dat voor het geclaimde gunstige effect van uitsluitend EGCG op gewichtsverlies onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing bestaat. De reclame is misleidend en daardoor oneerlijk.
Extra informatie: zie voor EGCG ook onder “Kanker”.
*****
9. RCC 5 april 2012 (dossiernummer: 2012/00186)
Samenvatting reclame-uiting: advertentie voor “afslankslippers”. Onder het kopje “Val kilo’s af” staat onder meer: “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!” en “Deze afslankslippers zijn bezet met massageknoppen voor de reflexzones van de spijsverteringsorganen”.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft niet aannemelijk gemaakt dat het enkele dragen van de afslankslippers de gevolgen heeft die in de uiting worden genoemd, met als resultaat dat men zienderogen afvalt en snel het ideale gewicht bereikt, zoals in de uiting wordt gesteld. Voorts vormt het bericht van 28 april 2007 op de website van VARA KASSA, dat bij het verweer is overgelegd, waarin sprake is van een dame die de slippers 4 weken droeg en ongeveer 5 kilo afviel, onvoldoende grondslag voor de mededeling “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!”. Misleidend, oneerlijk.
*****
10. RCC 14 mei 2008 (dossiernummer: 2008/08.0125)
Samenvatting reclame-uiting: uiting van Gustavsson Vandermark Orthomoleculair Laboratorium op de website http://www.slimmingdrops.nl waarin onder andere staat: “revolutionaire afslankdruppels”, “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren” en “Het product is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten”.
Oordeel: klacht gegrond.
Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft geen wetenschappelijke artikelen overgelegd ter onderbouwing van de stellingen: “revolutionaire afslankdruppels” en “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren”. Adverteerder heeft slechts enige samenvattingen van artikelen overgelegd, waarin met betrekking tot een aantal ingrediënten voorzichtige conclusies staan die niet met adverteerders stellingen in de uiting overeenkomen. Misleidend, oneerlijk.
*****
Platte Aarde conferentie
Het lijkt opeens weer hip: het idee dat de Aarde stiekem toch plat is. Een paar maanden terug moest Neil deGrasse Tyson nog wat bijles geven aan rapper B.o.B. die meende overtuigend bewijs te hebben voor het bestaan van een samenzwering van alle ruimtevaartorganisaties die ons al decennia lang bij de neus nemen met gephotoshopte plaatjes van de Aarde uit de ruimte. Maar deze rapper staat niet alleen, er is een hele Flat Earth-beweging. En from all over the globe vanuit alle hoeken(?) van de wereld komen ze op 2 en 3 juli naar Egmond aan Zee voor een conferentie.
Die Flat Earth-theorie, hoe ziet die er uit? Op de website www.deaardsewaarheid.com staat het allemaal uitgelegd in min of meer begrijpelijk Nederlands. Er komt natuurlijk heel wat bij kijken om alle verschijnselen die we gewend zijn te verklaren met het traditionele model van een bolvormige Aarde die om de zon draait en een Maan die weer om de Aarde beweegt, kloppend te krijgen met een platte Aarde. In het kort zit het zo volgens de Flat Earthers: de wereld is een schijf, de noordpool ligt in het midden en de rand wordt gevormd door de ijsmassa’s van Antarctica. Het ziet er verdacht hetzelfde uit als op de logo’s van organisaties als de Verenigde Naties.
Waar Eratosthenes in de derde eeuw voor het begin van onze jaartelling met zijn beroemde schaduwmeting al afleidde dat de Aarde een omtrek heeft van ongeveer 40.000 km, zien de Flat Earthers een andere mogelijkheid. Eratosthenes ging immers uit van een bolvormige Aarde en een Zon die zo ver weg staat, dat diens stralen als evenwijdig op Aarde vallend verondersteld mogen worden. Als je echter uitgaat van een platte Aarde, kun je op grond van het experiment met dezelfde data ook afleiden dat de Zon maar een kilometer of 50 in doorsnede is en op slechts 5000 km boven het Aardoppervlak staat. Ja, ja.
Misschien lost dat één probleem op, maar hoe zit het dan met de zwaartekracht aan de rand van de schijf? O, zwaartekracht is ook een illusie … En eb en vloed? Iets met positieve aantrekkingskracht van de Zon en negatieve van de Maan … Zo kunnen we wel alle claims van de Flat Earthers langs gaan, maar het is veel leuker om eerst het volgende filmpje van Michael Stevens (Vsauce) te bekijken, waarin ook de geschiedenis van de Platte Aardebeweging aan de orde komt, en of het tegenwoordig nog wel serieus bedoeld is:
De Flat Earthers hoeven volgens eigen zeggen “geen zaken te bewijzen, wij hoeven alleen maar leugens en onwaarheden aan te tonen.” Op de conferentie zullen de Flat Earthers vermoedelijk toch stevig weerwoord krijgen. Ze hebben zelf Steven Christopher uitgenodigd als spreker, die toch wat problemen heeft met de Platte Aardetheorie. Hij zal ze uitleggen we eigenlijk op de binnenzijde van de wereldbol leven en dat zon en maan in het midden een beetje ronddollen – de Holle Aardetheorie. Het gaat vast gezellig worden in Egmond.
Update 3/10/2016: lees ook het verslag dat Frank Verhoft schreef over de conferentie.
Links
- The Flat Earth Society
- Flat Earth Society (organisatie) – Wikipedia
- Columbus en de platte aarde – Skepter 7.4 (1994)
- Het onderwijs en de platte aarde – Skepter 27.1 (2015)
Georgina Verbaan leest voor aan katten
Uit de Telegraaf van 14 juni: ‘Georgina Verbaan las vanmiddag samen met kinderen voor aan asieldieren in het opvangcentrum van de Dierenbescherming in Amersfoort.’ Voorlezen aan katten? Waar zou dat nu goed voor zijn? Het bericht gaat verder: ‘De Dierenbescherming voert momenteel campagne om het verblijf van dieren in het asiel zo aangenaam en kort mogelijk te laten zijn. Voorlezen is een van de manieren om dat te doen.’ Eh, echt?
Bij RTV Utrecht wordt het voorlezen aan katten al wat minder vreemd: ‘Volgens de Dierenbescherming klopt dit. “Je moet tijd met je dier doorbrengen. Dat is voor het baasje en het dier prettig. Dat kan voorlezen zijn, maar ook iets anders”, aldus een woordvoerder. Voorlezen helpt dieren daarnaast bij hun socialisatie, waardoor ze makkelijker plaatsbaar worden.’ Het gaat dus eerder om het gezellig samenzijn. Maar waar komt dat voorlezen dan vandaan?
Een wat ouder berichtje (nov. 2014) in het Algemeen Dagblad geeft een verdere hint: ‘Het was een verhaal op Facebook dat Marije Arnouts aan het denken zette. ‘Het ging over jongeren in Pennsylvania, Amerika, die voorlazen aan katten in het asiel. De kinderen hadden allemaal een taal- en leesachterstand. Door tussen de katten te zitten konden ze zonder commentaar het voorlezen oefenen. En de beestjes werden er rustig van.’ Het voorlezen is dus vooral bedoeld om deze kinderen op een leuke manier meer aan het (voor)lezen te krijgen. Met die informatie is het project in Amerika snel teruggevonden: het programma werd in in 2013 officieel gestart onder de naam ‘Book Buddies’ en heeft een eigen website:
Hagelkanon
“Zeeuwse fruittelers binnen de gemeente Borsele kunnen weer even gebruik maken van hun anti-hagelkanonnen om hun oogst tegen hagel te beschermen. Een definitief oordeel komt over een half jaar.” meldde de website Groenten & Fruit Actueel vorige maand. Dat oordeel komt van de Raad van State, waar de fruittelers in beroep waren gegaan tegen een eerdere uitspraak van de rechtbank in Middelburg. Die had een milieuorganisatie in het gelijk gesteld die al jaren bezwaar maakt tegen het gebruik van de lawaai producerende apparaten, waarvoor geen enkel deugdelijk bewijs van werkzaamheid is geleverd.
Op de website van Stichting Behoud de Zak van Zuid-Beveland staat de geschiedenis van de aanwezigheid van de hagelkanonnen in Zeeland. Die doken rond 2005 in de buurt van Borssele op, maar de apparaten hebben een geschiedenis die veel langer teruggaat: eind negentiende eeuw werden ze in Oostenrijk bedacht.
Niet plausibel
De hagelkanonnen zouden moeten werken doordat de schokgolven van de luide knallen (140-150 dB) die ze voortbrengen de hagelstenen in de lucht versplinteren en/of de vorming van zware hagel onmogelijk maken. De schokgolven zijn volgens sommige fabrikanten effectief tot op kilometers hoogte. Een leverancier van hagelkanonnen die in een container geïnstalleerd geleverd worden, zegt het zo:
Een 20 tot 30 tal minuten voor het verwachte onweer zetten de eigenaars van een hagelkanon het systeem in werking. Dit kan onder meer door met de gsm een bericht te sturen naar de container. Om de 5 tot 7 seconden worden dan ioniserende schokgolven de lucht ingeschoten die de atmosfeer verstoren. Het kanon werkt op acetyleengas samen met stikstof en zuurstof. Onderkoelde waterdruppels bewegen in gebieden met verschillende polariteiten en temperaturen. Waterdruppels bevriezen en vormen hagel. De schokgolf zorgt ervoor dat de positieve en negatieve zones met elkaar vermengd worden. In deze gemengde zones kunnen vervolgens geen hagelstenen optreden.
De Belgische weerman Frank Deboosere heeft er op zijn website ook over geschreven. Hij schrijft dat het volstrekt niet plausibel is dat het geluid überhaupt zo hoog komt dat het op de plek waar hagel gevormd wordt zijn werking zou kunnen doen. De lucht is er tijdens een mogelijk aanstaande hagelstorm ook veel te turbulent voor. Een vergelijking die hij maakt
Als een straalvliegtuig op een hoogte van 10 km voorbijvliegt, hoor je dat niet. Nochtans produceert een straalmotor zo’n 150 dBA. Elke 3 dBA betekent een verdubbeling van het lawaai. Eén straalmotor veroorzaakt dus veel meer herrie dan een hagelkanon. En toch kan je dat vliegtuiglawaai van op de grond niet horen…
Tijd voor een proefje. Als een vliegtuig met vier bulderende straalmotoren op een hoogte van 10 km boven je voorbijvliegt, kijk je of de ijsblokjes in je aperitiefglas stukspringen.
Onderzoek
In het blad Meteorologica (2005) schreef Jon Wieringa (toen werkzaam bij het KNMI) een interessant artikel over allerlei pogingen die men in de loop van de tijd ondernomen heeft om schade van hagel te voorkomen: Kan men iets doen tegen hagel?
Het hagelkanon is in 1896 bedacht door de Oostenrijker Stiger. Die had het geluk dat het twee jaar niet hagelde in de vallei waar hij zijn apparaat installeerde. In de jaren daarna werden duizenden hagelkanonnen neergezet, een enorme hype, maar met wisselend succes. Begin 1900 begon een officieel experiment in twee regio’s (in Oostenrijk en Italië) waar in de ene helft 200 kanonnen werden geplaatste en de andere helft geen. In 1907 trok de Italiaanse Academie van Wetenschappen de conclusie dat er geen significante verschillen gevonden waren tussen de schade in ‘beschermde’ en ‘onbeschermde’ gebieden. Het gevolg was dat de kanonnen grotendeels van het toneel verdwenen.
In de jaren 1970 was deze negatieve conclusie blijkbaar zo uit het collectieve geheugen verdwenen dat fabrikanten weer een markt voor hagelkanonnen wisten te creëren. Ook nu werden er echter weer tests uitgevoerd die uitwezen dat de techniek niets uithaalt tegen hagel. Uit laboratoriumexperimenten bleek dat er een druk van 300 hPa nodig zou zijn om de poreuze hagelstenen te doen versplinteren, maar een horizontaal opgesteld hagelkanon genereerde op 100m afstand een druk van slechts 1,3 hPa. Dat schiet dus niet op.
De Wereld Meteorologische Organisatie is echter nog steeds duidelijk over de waarde van de technologie (pdf, 2010):
Anti-hail activities using cannons to produce loud noises (acoustic waves) have neither scientific basis nor credible physical hypotheses.
Blijkbaar weten producenten van de hagelkanonnen nog steeds met ongeloofwaardige praatjes klanten te strikken. De Zeeuwse fruittelers kwamen er via Belgische collega’s mee in aanraking.
Rechters
Vanwege het gebrek aan overtuigend wetenschappelijk bewijs dat de hagelkanonnen iets doen tegen hagelbuien, lijkt het volkomen terecht dat de rechtbank in Middelburg de vergunningen introk. Maar hoewel die er op aandringt dat er wel eens werk gemaakt mag worden van dergelijk bewijs, was de intrekking van de vergunningen ingegeven door verkeerde berekeningen van de geluidsoverlast en een verkeerde belangenafweging van de gemeente.
Maar de voorzieningenrechter van de Raad van State vond deze beslissing blijkbaar toch te kort door de bocht. Die maakt een andere belangenafweging: het zou nog niet duidelijk zijn of anti-hagelkanonnen hagelschade echt kunnen voorkomen, maar de positieve ervaring van fruittelers, die de apparaten al jaren gebruiken, wordt waardevol geacht. Hij komt tot de conclusie dat de anti-hagelkanonnen mogelijk effect kunnen hebben en dat het lawaai relatief beperkt is, omdat ze in de praktijk maar zes uur per seizoen ingezet zouden worden. Een definitief oordeel komt dus pas later dit jaar. [zie update onderaan]
Stil kanon
In 2012 dook een geluidsarme variant van het hagelkanon op, bedacht door ingenieur Stefan Grob. Dat apparaat mag dan misschien wel stiller zijn, maar geloofwaardiger dat het zou werken tegen de hagel, wordt het niet. Maar voor de tuinder die toch graag een berg geld stort in een apparaat met discutabele werking, is dit te verkiezen boven de klassieke versie – omwonenden schijnen er minder last van hebben. Misschien een typisch Nederlandse polderoplossing.
Onzininvesteringen
Maar waarom zouden tuinders eigenlijk in deze dure aankopen blijven stinken als ze hoogstwaarschijnlijk onzin zijn? De apparaten kosten enkele tienduizenden euro’s! Naast dit hagelkanon zijn er ook peperdure apparaten om de aardstralen op je land te corrigeren (Broncorrector) of apparaten die het water om je land mee te irrigeren vitaliseren. Nog duidelijker onzin, maar die apparaten worden ook afgenomen.
Waarschijnlijk spelen meerdere processen een rol. In de eerste plaats wordt iemand geconfronteerd met een probleem waar geen voor de hand liggende pasklare oplossing voor beschikbaar is, maar dat probleem kan zo groot zijn dat een grote uitgave voor een apparaat dat veel belooft, toch een zinnige investering lijkt.
Vaak gaat het om problemen die vrij zeldzaam zijn (vernietigende hagelbuien), of onbegrepen en toegeschreven aan een niet bestaande oorzaak (aardstralen). Als na installatie van het apparaat het probleem niet meer optreedt of vermindert, is het aantrekkelijk om de verbetering toe te schrijven aan de aanschaf (confirmation bias). Voor een goede beoordeling van de effectiviteit (als die al plausibel lijkt) is er echter meestal een behoorlijk lange meetperiode nodig en eigenlijk een goede controle. En dat is voor een individuele koper nauwelijks netjes objectief uit te voeren. Cognitieve dissonantie zal ook wel een rol spelen als er geen echte verbetering geconstateerd wordt en daardoor komen negatieve klantervaringen minder naar voren dan de succesverhalen.
Zie ook: Weermakerij – Kunnen we het klimaat beheersen? van Dirk Koppenaal uit Skepter 24.2 (2011)
Toegevoegd: een item van Omroep Zeeland uit 2011, waarin een tuinder aan het woord komt die zo’n hagelkanon aanschafte voor 50.000 euro. Interessant is dat hij stelt dat het moeilijk is om het apparaat goed te gebruiken, omdat de hagelbuien zo onvoorspelbaar zijn. Op deze manier kan je geloof in de werking natuurlijk ook in stand blijven: als je schade lijdt, dan was je die keer misschien net niet op tijd met het aanzetten van het apparaat.
Update 14-9-12017
Omroep Zeeland bericht dat de Raad van State gisteren heeft besloten dat de Zuid-Bevelandse fruittelers mogen blijven knallen met hun anti-hagelkanonnen. Tegen deze uitspraak kan in Nederland niet meer in beroep worden gegaan. Uitspraak RvS.