Kloptdatwel?

Dat weet toch iedereen?

by 8 Comments

Ik zie mezelf graag als skepticus. Ik probeer kritisch na te denken en niet alles wat mensen zeggen zomaar aan te nemen. En over het algemeen denk ik dat dat best goed gaat.

Maar als ik Wikipedia’s list of common misconceptions eens doorlees, vergaat me toch een beetje het lachen. Er zijn zoveel dingen ‘die iedereen weet’, waarheden als koeien en algemeen aanvaardbare feiten die ik doorgaans voor waar aanneem en dat niet zijn. Zo hadden volgens de lijst Vikings geen hoorns op hun helmen, droeg George Washington geen houten kunstgebit, hoef je niet 24 uur te wachten voor je iemand als vermist kunt opgeven in de VS, kunnen haaien wel degelijk kanker krijgen, heeft eendengekwaak wél een echo en groeit haar niet door als iemand overleden is.

De lijst gaat nog wel even door. En natuurlijk wist ik van een deel van de dingen wel dat ze niet klopten, maar er waren er genoeg die me verrasten. Daar sta je dan met je kritische blik en blijkt opeens dat je een stuk meer aanneemt dan je zelf denkt. En toch is het echt zo: want als Wikipedia het zegt…

Reiki werkt, als je tenminste geen controlegroep gebruikt

by 47 Comments

Reiki is een in Japan ontstane … tja… behandelwijze is niet het juiste woord want echt behandelen wordt er niet gedaan… geneeswijze ook niet want er geneest niets… geloofsovertuiging is het ook weer niet hoewel dat misschien nog het dichtste bij komt.

Ik kan denk ik beter uitleggen wat er bij reiki gebeurt, als je meer wilt weten over de achtergrond dan kan ik dit artikel over reiki uit de Skepter aanraden.

Bij reiki plaats je je handen op (of net boven) iemands lichaam en dan heb je vervolgens het idee dat je energie overbrengt (hoewel meer ervaren reikimensen ook het idee hebben vanaf een afstand energie over te brengen). Deze energie is niet zichtbaar, voelbaar of meetbaar. helaas, hoewel over dat voelen sommige mensen nog weleens in discussie willen gaan. Maar dat komt omdat ze vanwege de kracht van suggestie iets menen te voelen.

Ik zou reikimensen die skeptisch zijn eens willen vragen om bij een aantal volgende behandelingen achter hun cliënt te gaan staan (in elk geval niet zichtbaar voor de cliënt) en te vragen of de cliënten iets voelen. Daarna een aantal precies dezelfde behandelingen maar zonder reiki te gebruiken (je gaat sommetjes maken in je hoofd of zoiets) en verder moet je alles doen/bewegen/praten/ademen/etc zoals je dat normaal ook doet. Als je normaal aangeeft ‘ik begin nu bij de nek en ga zo langzaam naar beneden tot aan de onderrug’ ofzoiets, dan zeg je dat nu dus ook. Aan het einde vraag je weer of ze iets konden voelen. We zouden eigenlijk van een aantal reikimasters de resultaten moeten bijhouden, maar de verwachting is dat de cliënten net zoveel voelen en net zo tevreden zijn. Laat dit dan trouwens een aanwijzing zijn dat het niet werkt in plaats van ‘hey, door niets te doen werkt het ook, alleen al mijn aanwezigheid is dus genoeg!’ /facepalm in dat geval.

Goed, terug naar het onderwerp, Reiki is onlangs weer eens onderzocht en werkzaam bevonden.

Ik heb het wel vaker gezegd, in de alternatieve geneeswijzen kan je ongeveer de volgende richtlijn volgen: hoe hoger de kwaliteit van je onderzoek, hoe minder effect van de alternatieve geneeswijze, hoe lager de kwaliteit, hoe meer effect.

Zo ook nu weer:

The Effects of Reiki Therapy on Pain and Anxiety in Patients Attending a Day Oncology and Infusion Services Unit.

Reiki is a system of natural healing techniques administered by laying of hands and transferring energy from the Reiki practitioner to the recipient. We investigated the role of Reiki in the management of anxiety, pain and global wellness in cancer patients. Building on the results of a pilot project conducted between 2003 and 2005 by a volunteer association at our hospital, a wider, 3-year study was conducted at the same center. The volunteer Reiki practitioners received 2 years of theory and practical training. The study population was 118 patients (67 women and 51 men; mean age, 55 years) with cancer at any stage and receiving any kind of chemotherapy. Before each session, the nurses collected the patient’s personal data and clinical history. Pain and anxiety were evaluated according to a numeric rating scale by the Reiki practitioners. Each session lasted about 30 min; pain and anxiety scores were recorded using a Visual Analog Scale (VAS), together with a description of the physical feelings the patients perceived during the session. All 118 patients received at least 1 Reiki treatment (total number, 238). In the subgroup of 22 patients who underwent the full cycle of 4 treatments, the mean VAS anxiety score decreased from 6.77 to 2.28 (P <.000001) and the mean VAS pain score from 4.4 to 2.32 (P = .091). Overall, the sessions were felt helpful in improving well-being, relaxation, pain relief, sleep quality and reducing anxiety. Offering Reiki therapy in hospitals could respond to patients’ physical and emotional needs.

We zien dus dat de score wat betreft angst/onrust (op een schaal van 0 tot 10) van gemiddeld 6,77 afnam naar 2,28 en dit was significant (dus als het slechts toeval zou zijn geweest, dan zou de kans p (probability) op een dergelijke uitkomst kleiner dan 0,05 (5% dus) geweest zijn). De pijn ging van 4,4 naar 2,32 maar dit was niet significant (de p was boven de 0,05, wat te groot is om serieus te nemen). Men wordt er dus eigenlijk alleen wat rustiger van.

Maar deze studie heeft een groot probleem… er is geen controlegroep.

Een controlegroep voeg je toe om te controleren dat er met je patiënten/onderzoeksgroep niet sowieso iets gebeurt terwijl je met het onderzoek bezig bent, je controleert dus eigenlijk of mensen na een tijdje niet sowieso wat rustiger worden. De mensen in de controlegroep laat je dan bijvoorbeeld langskomen, je kletst er even mee en laat ze dan weer gaan of je zet ze op een wachtlijst. Je houdt ze in elk geval op een of andere manier in de gaten. Het komt vaak voor dat een wachtlijstgroep namelijk óók vooruitgang laat zien, gewoon omdat ziektes/problemen veranderen in de loop der tijd.

Wil je het helemaal goed doen dan moet je ook een placebogroep toevoegen. Daarbij doe je bijvoorbeeld hetzelfde als bij de reikigroep, maar in plaats van reiki geef je een massage of iets dergelijks. Of je laat aan leken een video zien van een reikibehandelaar en zegt ze dat ze de video zo goed mogelijk na moeten bootsen. Dan houd je dus alleen de bewegingen over zonder de reiki.

Als je dat soort dingen, die in de reguliere wetenschap standaard worden toegepast, niet doet, dan zul je nooit een serieuze wetenschapper kunnen overtuigen en blijft het een alternatieve behandelmethode: waar dus geen bewijs voor is.

Trouwens, deze studie heeft alleen gekeken naar psychologische componenten van klachten, en juist die zijn gemakkelijk beïnvloedbaar door het placebo-effect.

The Bullshit Detective – drie mediums vallen door de mand

by 7 Comments

Danny Robbins van het in 2007 op BBC 3 uitgezonden programma ‘The Bullshit Detective’ verzint een leuk verhaaltje over een overleden man. Deze man zou manager in een chocoladefabriek zijn geweest en door een ongeluk met paarden om het leven zijn gekomen. Hij haalt ergens een oude foto vandaan, lijst die in, maakt er een mooi naamplaatje bij en nodigt vervolgens 3 mediums uit om contact te maken met deze man. Niet voordat hij het hele verhaal op internet zet natuurlijk.

Zoals je kan zien hebben de mediums allemaal een ding gelijk: ze kletsen allemaal uit hun nek.

Twee van de drie kunnen heel gedetailleerd het verhaal terug vertellen, die hebben duidelijk onderzoek gedaan. Geconfonteerd met de feiten zegt de een dat hij contact maakte met de geest van Danny en zo de informatie kreeg. De ander geeft toe dat ze zelf niet de website heeft bekeken maar wel dat ze het verhaal via ‘een vriend van een vriend’ had gehoord.

De derde heeft duidelijk geen onderzoek op internet gedaan, hij werkt meer via de ‘ouderwetse’ cold-reading methode ‘zeg eens, die kerel die je bedoelt, zijn naam startte niet toevallig met een J wel?’. Nadat hij bij de fotolijst heeft gestaan, eens goed naar het naambordje heeft gekeken, kan hij eindelijk met de juiste naam op de proppen komen. Wanneer hij geconfronteerd wordt met het feit dat het allemaal verzonnen is zegt hij dat hij het naambordje helemaal niet heeft gezien of heeft kunnen lezen, want hij had z’n bril niet op.

 

Bewijs voor Yeti in Siberië – poging tot toeristische trekpleister?

by 4 Comments

4 oktober: de Volkskrant meldt dat een groep wetenschappers op zoek gaan naar de Yeti.

Reden voor deze expeditie vormt het feit dat de afgelopen twintig jaar het aantal waarnemingen van de grote mensachtige wezens in het afgelegen bergachtige gebied is verdrievoudigd. Op basis van die waarnemingen schatten de wetenschappers dat er minstens een dozijn ‘verschikkelijke sneeuwmannen’ leeft in Kemerovo en de naburige regio Altai, een slordige 3200 kilometer ten oosten van Moskou.

Er zouden grote twijghutten, gedraaide boomtakken (?) en voetafdrukken van wel 35 centimeter doorsnee gevonden zijn.

10 oktober: de Volkskrant meldt dat de regio Kemerovo de Yeti nu erkent.

Bewijs voor Yeti in Siberië - poging tot toeristische trekpleister? 1
De nieuwe Skoda Yeti bestaat tenminste wel.

Volgens de lokale autoriteiten is er ‘onweerlegbaar bewijs’ dat de Yeti de bergen bevolkt. Dat bewijs is gevonden tijdens een expeditie. Zo zijn er voetafdrukken en zijn vermoedelijke bed gevonden. De verzamelde gegevens worden geanalyseerd in een speciaal laboratorium.

(…)

Naar aanleiding van de nieuwste vondsten denkt de regio na over de instelling van een speciaal onderzoekscentrum om de Yeti te bestuderen. Verder wordt nagedacht over een wetenschappelijk tijdschrift over de Sneeuwman

Onweerlegbaar bewijs… in de vorm van voetafdrukken en een vermoedelijk bed? Iets wat gemakkelijk nagemaakt kan worden?

Waar zijn de haren, waar zijn de uitwerpselen, waar zijn de overleden Yeti-lichamen? Waar zijn de prooien van de Yeti met misschien de bijtafdrukken nog in de botten waardoor de tanden/kaak van de Yeti geanalyseerd kan worden?

Heel subtiel staat in het laatste artikel nog de volgende zin:

Kemerovo, ten oosten van Novosibirsk, probeert toerisme te ontwikkelen in de regio, waarbij de pijlen al een aantal jaar op de Yeti gericht zijn.

Het is op het moment dat ik dit schrijf 30 oktober en er zijn geen verdere berichten meer binnen gekomen. Dus laten we het maar op een poging tot het creëren van een toeristische trekpleister houden.

Meer lezen over de Yeti-achtigen? Skepsis schreef er al vaker over:
Bigfoot leeft!
Dode Bigfoot hoax

Berichten dat bijna alle zorgprofessionals alternatieve geneeswijzen serieus nemen zijn onzin.

by 22 Comments

Onlangs stond op de website van het magazine Arts & Auto de volgende stelling:

Het wordt tijd dat zorgprofessionals alternatieve geneeswijzen serieus nemen.

Waarop ja of nee kon worden gestemd.

Nadat twee weken lang het aantal stemmen zo ongeveer rond de 50% uitkwam, bleek op een gegeven moment dat ongeveer 99% deze stelling met ‘ja’ had beantwoord.

De website WantToKnow.nl berichtte dan ook enthousiast:

Zorgprofessionals gaan alternatieve geneeswijzen serieus nemen..!

Maar maakt u zich geen zorgen, er bleek veelvuldig gestemd te zijn door beoefenaars van alternatieve geneeswijzen en hun patiënten.

Hier de uitleg van Arts & Auto:

Berichten in de media waarin staat dat uit een peiling van Arts & Auto gebleken is dat vrijwel alle medisch professionals alternatieve geneeswijzen serieus nemen, zijn niet betrouwbaar. De betreffende peiling is door de redactie voortijdig van de website verwijderd toen na twee weken van evenwichtig stemgedrag, plotseling een zeer onevenwichtig en statistisch onverantwoord stembeeld ontstond. Aanvankelijk werd gedacht aan een technisch probleem, maar inmiddels is gebleken dat de uitslag is beïnvloed door initiatieven van belanghebbenden en patiënten (…).  De percentages, die ook zichtbaar waren op de website, zijn daarom niet representatief en dus onbruikbaar.

In het blad zelf werd er nog meer aandacht aan besteed en stak men de hand ook een klein beetje in eigen boezem:

(…) de uitslag is beinvloed door initiatieven van belanghebbenden van alternatieve zijde. Zij brachten via e-mail een lobby onder cliënten van alternatieve zorgaanbieders op gang. De stempercentages die er – ironisch genoeg – twee weken lang op wezen dat steeds meer reguliere zorgprofessionals geneigd zijn alternatieve geneeswijzen serieus te nemen, werden daardoor onbruikbaar (…)

Overigens heeft de redactie zelf ook een fout gemaakt door in de formulering van de stelling, niet volstrekt eenduidig te maken dat het niet de bedoeling was dat patiënten of cliënten gingen stemmen.

Op de website van Arts & Auto leverde het enkele reacties op waaruit wantrouwen maar vooral ook onbegrip van de door A&A opgegeven redenen blijkt. Helaas toont dat laatste vooral de afwezigheid van statistische kennis:

Berichten dat bijna alle zorgprofessionals alternatieve geneeswijzen serieus nemen zijn onzin. 2

Met dank aan Hans