Kloptdatwel?

Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie.

by 44 Comments

De  in 2001 begonnen Wikipedia is een ambitieus project van vrijwilligers om de kennis van de mensheid te bundelen in een gratis toegankelijke online-encyclopedie. De Engelse Wikipedia bevat inmiddels 3,7 miljoen artikelen, de Nederlandse 650.000. Er zijn ook alternatieven voor Wikipedia. Daaronder eminente concurrenten zoals de Encyclopaedia Britannica en specialistische encyclopedieën. Ook zijn er humoristische varianten. Maar er zijn ook encyclopedieën die een geheel eigen kijk op de wereld willen neerzetten. Die staat op zeer gespannen voet met de kennis die in Wikipedia beschikbaar is. Zo presenteren de christelijk-conservatieve ‘Conservapedia’ en de ‘Metapedia’ van de ‘white-power’-beweging hun eigen gelijk.

Wikipedia en Encyclopaedia Britannica aan elkaar gewaagd
Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie. 1
Het wikipedia logo (wikipedia)

Hoewel Wikipedia streeft naar neutraliteit en verifieerbaarheid, is de kennis van Wikipedia is niet perfect. Omdat de encyclopedie door iedereen kan worden bewerkt, zijn er relatief veel artikelen over actuele populaire cultuur en worden artikelen over controversiële onderwerpen soms ‘gekaapt’ (herschreven) door mensen met een bepaalde overtuiging. Onderzoek wijst er (volgens Wikipedia) op dat dit in het algemeen snel wordt herkend en gecorrigeerd. Een onderzoek van het blad Nature in 2004 concludeerde dat de kwaliteit van Wikipedia vergelijkbaar is met het beste commerciële alternatief, de encyclopaedia britannica. De EB wordt samengesteld door een professionele redactie.

Specialistische en humoristische encyclopedieën

Toch zijn er veel alternatieven voor de wikipedia. Een overzicht vind je op twee pagina’s in Wikipedia zelf: hier en hier (zie onderdeel ‘current online encyclopedias’).

Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie. 2
Het logo van de wookieepedia (wikipedia)

Soms betreft het specialistische encyclopedieën die kennis verschaffen die in de wikipedia niet zeer gedetailleerd wordt besproken. Voorbeelden zijn de Australian Dicitionary of Biography die uitsluitend biografieën van Australiërs bevat, de Encyclopedia Mythica die gaat over folklore, mythologie en religie of de Wookieepdeia die geheel gewijd is aan het Star Warsuniversum. Dat geldt ook voor encyclopedieën voor bepaalde doelgroepen. Zo heeft de Encyclopaedia Britannica een encylopedie voor kinderen.

Ook zijn er humoristische encyclopedieën. Voorbeelden zijn de Rocklopedia Fakebandica die is gewijd aan niet bestaande popgroepen of de h2g2, de Hitchhikers Guide to the Galaxy-encyclopedie.

En er zijn natuurlijk ook algemene encyclopedieën die een alternatief willen bieden voor Wikipedia. De eerder genoemde Encyclopaedie Britannica is een goed voorbeeld, ander voorbeelden zijn de Encarta Encyclopedie van Microsoft die in de lucht was van 1993 tot 2009 en de Larousse online.

Encyclopedieën vanuit een bepaald wereldbeeld
Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie. 3
De 'Store Norske Leksikon' heeft mooie foto's van Noorwegen

En er zijn alternatieve encyclopedieën die schrijven vanuit een bepaalde kijk op de wereld. Een voorbeeld is de Grote Noorse Encyclopedie (Store Norske Leksikon) die de wereld wil beschrijven vanuit een Scandinavische blik.  Dat is een redelijk neutrale benadering. Maar er zijn ook encyclopedieën met een duidelijke politieke of maatschappelijke agenda. Een goed voorbeeld is de ‘Great Soviet Encyclopedia’ die de wereld beschrijft mede vanuit een sovjetblik op de werkelijkheid (hier de online-editie – gebruik google translate om een indruk te krijgen). Het hoeft niet te verbazen dat dit type encyclopedie allerlei informatie bevat die botst met de kennis uit Wikipedia.

De conservapedia
Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie. 4
Andrew Schlafly, de initiatiefnemer van de conservapedia (wikipedia)

De Conservapedia beschrijft de wereld vanuit een conservatief-christelijk standpunt en gaat de strijd aan met de wikipedia. Volgens initiatiefnemer Schlafly:

‘Wikipedia does not poll the views of its editors and administrators. They make no effort to retain balance. It ends up having all the neutrality of a lynch mob”   

De wetenschappelijke wereld bestrijdt ondertussen de Conservapedia. Volgens de wikipedia:

‘In October 2010, Scientific American criticized Conservapedia’s attitude towards the Theory of Relativity, assigning them a zero score on their 0 to 100 fallacy-versus-fact “Science Index”, describing Conservapedia as “the online encyclopedia run by conservative lawyer Andrew Schlafly, [which] implies that Einstein’s theory of relativity is part of a liberal plot”.

Het meest wordt de Conservapedia aangevallen op artikelen die in strijd zijn met wetenschappelijke inzichten of die een duidelijke politieke agenda formuleren. De encyclopedie hangt het scheppingsverhaal aan en zegt in het artikel over evolutie onder andere: ‘The fossil record is often used as evidence in the creation versus evolution controversy. The fossil record does not support the theory of evolution and is one of the flaws in the theory of evolution’. Dit is in strijd met wetenschappelijke inzichten, het wikipedia artikel over evolutie bevat heel andere informatie. Zo bevat de encyclopedie talloze statements die in strijd zijn met de gangbare kennis die in de wikipedia is opgenomen. Mooie voorbeelden zijn de lemma’s Age of the Earth, Richard Dawkins, Barack Obama en het komische Causes of Homosexuality (‘attributable to man’s sinful nature, nurture and environment, and personal choice’).

De metapedia
Ontevreden met Wikipedia? Begin zelf een encyclopedie. 5
Het logo van de metapedia (wikipedia)

De Metapedia komt voort uit de extreeem rechtse ‘white supremacy’-beweging. De Metapedia heeft edities in verschillende talen. De Hongaarse editie is het grootst, maar er is ook een Engelse versie (met 8325 artikelen) en een Nederlandse versie (met slechts 126 artikelen). De Metapedia is visueel moeilijk te onderscheiden van Wikipedia.

In Zweden kreeg Metapedia veel kritiek vanwege haar antisemitische standpunt. Zo onderscheidt de encyclopedie o.a. Zweedse en joodse bedrijven en nam men een lijst op met joodse journalisten. De Duitse overheid (de Bundesprüfstelle für jugendgefährdende Medien) overweegt om de Duitse Metapedia aan te merken als ‘gevaarlijk voor jongeren’ vanwege de verheerlijking van nazi-Duitsland en haar leiders.

De Nederlandse Metapedia heeft artikelen die duidelijk anders zijn dan wat we in Wikipedia lezen.  Zo wordt België beschreven als ‘een kunstmatige staat in NW Europa’ en  wordt het feminisme aangewezen als oorzaak dat het ‘aantal oorspronkelijke Europeanen daalt’. Over de wikipedia wordt opgemerkt dat deze ‘te kampen heeft met extreemlinkse invloeden’. 

Ook de Engelse Metapedia onderscheidt zich. Voorbeelden zijn het artikel over de Noorse massamoordenaar Breivik, over Joden wordt opgemerkt: ‘Jews generally attempt to dominate the bourgeiouse [sic] sector of society as middlemen, speculators, bureaucrats, intellectuals, money-lenders, lawyers, physicians, merchants, teachers, entertainers and slave traders‘ en de holocaust wordt ter discussie gesteld. Over zwarte Afrikanen wordt opgemerkt: ‘Compared to the structural complexity of culture and technological advancement of the Caucasoid and Mongoloid races, the Negroid race seems to have made little progress in his native Africa: For instance, no black society was ever able to construct a single sea-worthy ocean vessel’. Op het internet is andere informatie te vinden (over Afrikaanse scheepswerven). En ook hier leidt homosexualiteit tot emoties: ‘Sodomites, “homosexuals” or “aberrosexuals” are persons who engage in the sexual perversion of sodomy, or unnatural physical relationships with persons of the same gender as themselves’. Zelfs de Metapedia betwist de neutraliteit van dit artikel – het bevat inderdaad allerlei uiterst onaannemelijke beweringen.

Rational wiki

Wie liever een encyclopedie leest die aansluit bij de behoeften van de skepticus kan zich wenden tot de Rational Wiki. Daar lezen we b.v. dat homeopathie onzin is en kunnen we makkelijk een uitstekende levensbeschrijving van James Randi opzoeken. Er is zelfs een afdeling humor waarin de Rational Wiki zichzelf omschrijft als ‘a random aggregation of nerds working (sometimes together) to explore and provide information about a range of topics centered around goats, punk music and what they just had for dinner. A worrying new trend is the growing interest in tropical fish’.

Ik ben overtuigd.

Wetenschap op basis van intimidatie?

by 25 Comments

Steven Novella van het invloedrijke blog ‘neurologica’ ziet een trend: wetenschappers krijgen steeds meer en ook steeds hardere druk uit de samenleving. Het doel is steeds hetzelfde. Onwelgevallige onderzoeksresultaten moeten van tafel en worden vervangen door conclusies die bepaalde belangen dienen. Dat bedreigt de vrije wetenschap.

Wetenschap op basis van intimidatie? 6
Steven Novella (wikimedia commons, Sgerbic)

Steven Novella schreef hierover op 1 september 2011 een blogpost. Hier een korte samenvatting.

De Engelse krant The Observer onthulde op 21 augustus 2011 onder de kop ‘Chronic fatigue syndrome researchers face death threats from militants’ dat onderzoekers van het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS, ook wel ME) bloot staan aan een ‘campaign of intimidation, attacks and death threats … by activists who claim researchers are suppressing the real cause of Chronic Fatigue Syndrome’.  Volgens de Engelse politie zijn de CVS-activisten nu net zo gevaarlijk als extreme dierenrechtenactivisten:

‘One researcher told the Observer that a woman protester who had turned up at one of his lectures was found to be carrying a knife. Another scientist had to abandon a collaboration with American doctors after being told she risked being shot, while another was punched in the street. All said they had received death threats and vitriolic abuse’.

In Engeland lijdt ongeveer 1 op iedere 250 mensen aan CVS. CVS kan ernstige gevolgen hebben, sommige patiënten zijn volledig verlamd en kunnen niet meer zelfstandig eten en drinken. Al 20 jaar wordt gezocht naar de oorzaak van CVS, tot nu toe zonder resultaat.

Er is een groep mensen die er diep van overtuigd is dat CVS gewoonweg geen psychologische oorzaak kán hebben. Deze mensen voelen zich bedreigd door elke suggestie die niet bij hun overtuiging past. Zij bouwen een vijandbeeld en complottheorieën op – iedereen die het niet met hen eens is, is slecht en zal wel worden betaald door de verzekeringsmaatschappijen of de ‘big pharma’. En dat moet bestreden worden.

Wetenschap op basis van intimidatie? 7
CVS-patiënt (website VtdK)

De bron van dit samenzweringsdenken is volgens Novella de neiging van mensen om patronen te zien in onsamenhangende feiten – en het versterkende effect hierop van internet en de sociale media. Hierover hebben we op Kloptdatwel ook al regelmatig geschreven (je vindt hier een aantal artikelen). Novella:

‘This type of thinking speaks to the more primitive, emotional, pattern-seeking part of the brain. It probably will also tend to attract those in the community who have a predisposition to conspiracy thinking. Social media can further be used to magnify these effects, creating a self-reinforcing feedback loop. A specific manifestation of this is the comment section of blogs, or in forums. In these forums people can get each other worked up, and confirmation bias takes over with each person giving their supporting anecdotes. Dissenters may be chased away, or even censored. The conspiratorial jihad group mentality then takes on a life of it own. And that’s how you end up with mild-mannered honest researchers receiving death threats from the very people they are trying to help’.

Novella haalt ook andere voorbeelden aan. Hij staat uitvoerig stil bij de druk die op klimaatonderzoekers wordt uitgeoefend. Hun onderzoeksinstellingen worden overstroomd met klachten en informatieverzoeken, hun e-maildiscussies worden uit verband gerukt en neergezet als ‘bewijs’ van vooringenomenheid.

Novella stelt vast dat het natuurlijk enorm onproductief is om op deze manier druk uit te oefenen op de wetenschap:

‘Whenever someone puts their thumb on the scale, to try to coerce scientific research in a predetermined direction (or away from an unwanted direction), the process of science suffers’.

Natuurlijk zijn wetenschappelijke instellingen niet perfect en wetenschappers trekken geen perfecte conclusies – maar het is de enige manier van kennisverzameling die we hebben, betoogt Novella. Daar moeten we zuiniger mee om gaan vindt hij.

 

Meer lezen over CVS: hier het artikel uit de encyclopedie ‘Tussen Waarheid en Waanzin’ van de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, en hier vind je een aantal artikelen uit de Skepter.

Voorpagina: demonstrant vraagt aandacht voor theorie dat CVS wordt veroorzaakt door XMRV-virus. Hiervoor is geen bewijs – XMRV onderzoeksresultaten blijken niet te kloppen. Hierover kun je hier meer lezen op kloptdatwel. Foto:  peggymunsonblog op myspace.

TED Talk: hebben we invloed op onze beslissingen?

by 6 Comments

Gedragseconoom Dan Ariely, auteur van ‘Volmaakt onvoorspelbaar’, gebruikt klassieke visuele illusies en zijn eigen tegen-intuïtieve onderzoeksresultaten om aan te tonen dat we niet zo rationeel zijn als we denken bij onze waarneming en bij het nemen van beslissingen. Natuurlijk een belangrijk gegeven voor iedere skeptische denker.

De lezing (met NL ondertitels) begint met enkele interessante visuele illusies, daarna staat Ariely stil bij de vraag hoe het kan dat er twee soorten landen in Europa zijn: landen waar veel mensen bereid zijn om orgaandonor te worden en landen waar maar weinig enthousiasme is voor orgaandonatie. Buurlanden vertonen grote verschillen. Hoe kan dat? Daarna bespreekt hij een paar intrigerende wetmatigheden in de menselijke besluitvorming: corrigeren we een eenmaal genomen beslissing in het licht van nieuwe informatie? Beoordelen we of we iemand anders aantrekkelijk vinden wel zo rationeel als we hopen? Ariel sluit af met een tip voor mensen die op zoek zijn naar een date.

Wie hieronder geen scherm ziet kan hier klikken.

Enjoy!

Derek Ogilvie – oude afleveringen geanalyseerd door Logates (deel 3/4)

by Leave a Comment

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4

Logates, de persoon achter het Blog ter bevordering van het Logisch Redeneren analyseerde in 2008 een aantal afleveringen van Derek Ogilvie’s “The Ghost Whisperer”. In de artikelen staat dat de uitzendingen nog via RTL Uitzending Gemist te bekijken zijn, maar via de links kom je tegenwoordig op de verkeerde pagina terecht. Ik heb de uitzendingen daarom opnieuw opgezocht en zal ze de komende vier zaterdagen een voor een publiceren.

Logates heeft de afleveringen in chronologische volgorde geanalyseerd. Soms heeft hij een techniek al in de analyse van een eerdere aflevering uitgelegd en noemt hij die in een andere analyse even snel. Het verdient dus de aanbeveling om bij deel 1 te beginnen.

Onder de video van de betreffende aflevering staat telkens een gedeelte uit de analyse. Via de link ga je naar de volledige analyse op het blog van Logates. Tip: open de link in een nieuw venster of print hem en lees mee terwijl je de video bekijkt.

The Ghost Whisperer, seizoen 1, aflevering 5 – volledige analyse door Logates.

————————————

Deel drie alweer in de “Ogilvie-analyse serie”. Deze aflevering is makkelijk te analyseren. Als je de twee vorige analyses op dit blog hebt gelezen is de kans groot dat je zelf ook al de verschillende coldreadingtechnieken hebt doorzien. Enkele termen die je moet kennen om deze analyse volledig te kunnen volgen:

– misser: onjuiste uitspraak van Derek

– hit: juiste uitspraak van Derek

– misdirection: afleidingstechnieken om het publiek af te leiden van eventuele missers en andere uitspraken met onbeduidende informatie.

– verbredingstechniek: subtiel veranderen en verbreden van een misser om toch een hit te kunnen krijgen

– hotreading: gebruiken van voorkennis tijdens een reading

– coldreadingroutine: vaste volgorde van trucs, uitspraken en suggesties. Vaak “fool-proof” door het gebruik van statistische feiten. Bij een goede hit eindigt de routine meestal met een prachtig, persoonlijk en oncontroleerbaar verhaal rechtstreeks afkomstig van de geest in kwestie.

– ja-staat: een staat waarin een persoon geneigd is eerder “ja” dan “nee” te zeggen en ook zijn uiterste best zal doen om suggesties van de coldreader te bevestigen

Ik raad je aan net zoals bij de vorige analyse de aflevering te bekijken terwijl je dit artikel leest en steeds de uitzending te pauzeren bij de aangegeven tijden. Je kan op RTL uitzending gemist de aflevering terugvinden.

2:27 Je gaat je toch afvragen wie deze aflevering heeft geëdit want wat er hier wordt weggegeven kan zelfs bij de meest gelovige persoon toch voor de nodige achterdocht zorgen. In de vorige uitzending zagen we slechts de interviews van medewerkers van Ogilvie met publiek zonder dat we wisten welke vragen er gesteld werden. Nu krijgen we echter het volledige plaatje:

– bezoekers worden voor de show geïnterviewd

– bezoekers krijgen een nummer (zodat ze makkelijk te identificeren zijn in de zaal)

– bezoekers wordt gevraagd met welke reden ze gekomen zijn

– bezoekers wordt gevraagd met wie ze hopen dat Derek contact kan maken

Als je nog twijfelde of Derek met voorkennis werkte en dus gebruik kan maken van hotreading, dan neem ik aan dat het met deze beelden weggenomen is. Ongelooflijk dat we dit gewoon te zien krijgen; het geeft ook aan dat mensen zich makkelijk voor de kar van het medium laten spannen!

2:56 Een bezoeker die de validiteit van mediums als Derek Ogilvie onderschrijft met een holle frase. Het is goed om te beseffen dat coldreaders juist naar dit soort mensen op zoek zijn om een reading voor te verzorgen: ze kunnen er namelijk zeker van zijn dat hij keurig mee zal werken aan het coldreadingspelletje. Voor meer informatie over holle frases: artikel over “holle frases”, feiten en bewijslast.

Dit is slechts een klein gedeelte, lees hier de volledige analyse door Logates.

Media blunderen met alien-invasie artikel

by 2 Comments

Net zoals veel andere media kopte de NOS op 19 augustus 2011 ‘NASA: scenario’s voor een alieninvasie’. De media sloegen de plank mis: er was wel een artikel – maar het was niet van de NASA. Het was een grap van een paar vrienden waarvan er eentje toevallig ook werkt bij NASA.

Media blunderen met alien-invasie artikel 8
wikimedia commons (crobard)

De NOS schreef op 19 augustus:

‘Veel filmscenaristen gingen hen voor, en nu wagen ook wetenschappers zich aan scenario’s voor een mogelijke invasie door buitenaardse wezens. Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Pennsylvania State en NASA beschrijven in een onlangs gepubliceerd rapport verschillende invasiescenario’s door aliens. … Het pakt voordelig voor ons uit als de aliens ons willen opnemen in een intergallactische federatie à la de ‘United Federation of Planets’ uit Star Trek.  … [Maar als de aliens ons als bedreiging zien] dan kan de mensheid ook systematisch uitgeroeid worden. Mogelijke reden kan volgens de onderzoekers zijn dat het buitenaards leven het universum voor ons wil beschermen, omdat we al onomkeerbare schade aan onze eigen planeet aanbrengen’.

Het artikel waar deze berichtgeving op was gebaseerd, verscheen op 22 april 2011 in Acta Astronautica, een maandelijks populair wetenschappelijk tijdschrift van de International Academy of Astronauts.  Het tijdschrift richt zich o.a. op ‘… peaceful scientific exploration of space and its exploitation for human welfare and progress …’. Daarna verscheen het artikel medio augustus ook elders, b.v. op de website van de bibliotheek van de Cornell Universiteit. Op 18 augustus plaatste de Engelse kwaliteitskrant ‘The Guardian’ een artikel onder de kop ‘Aliens may destroy humanity to protect other civilisations, say scientists’. Het artikel verwijst naar een artikel dat zou zijn geschreven door  een ‘Nasa-affiliated scientist and colleagues at Pennsylvania State University’. 

NASA was er snel bij en plaatste op 19 augustus een tweet waarin elke betrokkenheid bij het artikel werd ontkend:

‘Yes, @drudge & @guardiannews are mistaken about an “alien” report. It’s not NASA research. Ask the report’s authorhttp://go.nasa.gov/nRI8Lf‘

De websites Universetoday en Mediamatters merkten de fout ook op en laten één van de auteurs aan het woord die uitlegt dat het om een grap gaat:

‘This isn’t a “NASA report.” It’s not work funded by NASA, nor is it work supported by NASA in other ways. It was just a fun paper written by a few friends, one of whom happens to have a NASA affiliation’.

Maar dit was blijkbaar te laat voor de NOS (en enkele andere Nederlandse media zoals de krant Trouw) (en een heleboel andere internationale media). Zo brachten bijvoorbeeld ook TV-stations het “nieuws”, zie bijvoorbeeld het nieuwsitem hieronder:

http://www.youtube.com/watch?v=EPKlFoIOGQw

 

Foto voorzijde: wikimedia commons, Lewis Francis.