Kloptdatwel?

De linke weekendbijlage (8-2020)

by 23 Comments

De linke weekendbijlage (8-2020) 1

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.

Bizar! Frans medisch tuchtcollege berispt en schorst tegen kwakzalverij protesterende artsen

by 10 Comments

In maart 2018 deden 124 gezondheidszorg professionals in Le Figaro een oproep aan hun collega’s en gezondheidszorginstanties om eindelijk eens duidelijk afstand te nemen van alternatieve behandelwijzen waarvoor geen enkel deugdelijk bewijs is als homeopathie, mesotherapie en acupunctuur. Dit zette wel het een en ander in beweging, de universiteit van Lille stopte met hun opleiding homeopathie en de overheid ging kijken of de vergoeding voor de schudverdunde remedies niet ingeperkt moest worden. We schreven daar al eerder over.

De aanhangers van alternatieve behandelwijzen dienden echter klachten in bij de medische tuchtraad tegen een aantal ondertekenaars van de oproep, als ik het goed begrijp met het argument dat zij zich daarmee oncollegiaal hadden gedragen. Inmiddels heeft die raad, la chambre disciplinaire de première instance, een aantal berispingen uitgesproken en een arts zelfs voor drie maanden geschorst! Tamelijk krankzinnig.

Hieronder het persbericht van de actiegroep Collectif FakeMed over deze uitspraak. Ze gaan uiteraard in beroep.

Bizar! Frans medisch tuchtcollege berispt en schorst tegen kwakzalverij protesterende artsen 2

Klaas van Egmond identificeert Shakespeare als het getal pi

by 8 Comments

Voor het grote publiek zal Klaas van Egmond vooral bekend staan als iemand die een voortrekkersrol speelt in het duurzaamheidsdebat. Hier op Kloptdatwel kennen we ook zijn interesses in zweverige zaken als graancirkels, pseudogeschiedenis en mediums. Toevallig stuitte ik op dit interview met hem en ik denk dat we weer een nieuw hoofdstukje kunnen toevoegen aan de merkwaardige hobby’s van Van Egmond. Kijk eerst zelf, daarna zal ik er commentaar op geven.

https://www.youtube.com/watch?v=-zyGfwsadK8

NB ik had bij het publiceren van deze post per ongeluk het kortere inleidende interview over deze kwestie hier opgenomen, binnen een uurtje aangepast.

Dat William Shakespeare niet de schrijver zou zijn van de werken die aan hem worden toegeschreven, is geen nieuwe theorie, maar het idee wordt door wetenschappers nauwelijks serieus genomen. Het bewijs dat Shakespeare wel degelijk de auteur is, is immers overweldigend. Het gedicht dat Van Egmond analyseert wordt door velen juist gezien als een bewijs daarvan gezien, want Jonson schrijft erin dat hij het vindt lijken op de man die hij kende.

Maar goed laten we eens kijken naar het gepuzzel van Van Egmond. In een document op zijn website [‘Shakespeare’ as metaphor; squaring the circle] heeft hij het allemaal net wat uitgebreider opgeschreven en het staat ook in zijn vorig jaar verschenen boek Homo universalis – Moreel kompas voor een nieuwe Europese renaissance.

De gravure die Martin Droeshout maakte voor de First Folio ziet er in onze ogen inderdaad wat raar uit, en heeft geleid tot complottheorieën, er zou een verborgen boodschap inzitten. Kunsthistorici hebben er echter niet zo’n probleem mee en wijzen op andere portretten die soortgelijke ‘fouten’ bevatten. Het idee dat het portret zo slecht is dat de samenstellers van de First Folio het alleen geaccepteerd zouden hebben als ze expliciet opdracht gegeven zouden om die verborgen boodschappen er in aan te brengen, kan dus eigenlijk gelijk de prullenbak in.

Hieronder nog eens geillustreerd hoe volgens Van Egmond hier tot twee keer toe een verwijzing naar het getal π in zou zitten, u weet wel de verhouding tussen de omtrek van een cirkel en zijn diameter (of τ/2 voor de liefhebbers). Dus 14 knoopjes beneden de scheiding die gevormd wordt door de rand van de kraag, en een vage 3 die je kunt ontwaren in de contouren van het gezicht: 3,14. Kan niet missen, toch?

Klaas van Egmond identificeert Shakespeare als het getal pi 3

Dan naar het gedicht van Ben Jonson. Het zou volgens Van Egmond een gebouw zijn dat verwijst naar Vitruvius, cirkels en vierkanten en het getal π. Om met dat laatste te beginnen: Van Egmond suggereert dat Jonson door te stellen dat er te weinig koper zou zijn om ‘This Figure’ helemaal tot zijn recht te laten komen, erop doelt dat de decimale ontwikkeling van π oneindig is. Nu is dat voor elk getal, alleen kunnen we bij rationale getallen, getallen die je als een breuk kunt schrijven, de ontwikkeling wel afkappen zonder aan precisie te verliezen, omdat er op een gegeven moment een herhaling optreedt. Bij irrationale getallen treedt er geen herhaling op en is de ontwikkeling in decimalen ‘willekeurig’.

Klaas van Egmond identificeert Shakespeare als het getal pi 4
Ludolph van Ceulen (Wikimedia Commons)

Dat π een irrationaal getal is is echter pas in 1761 bewezen door Lambert (hoewel het al eerder werd vermoed door Euler), meer dan een eeuw na het verschijnen van de First Folio. In de tijd dat die uitkwam, bestond de beste benadering van π uit 35 decimalen, uitgerekend door Ludolph van Ceulen. Je ziet hiernaast een gravure van hem, waarbij zijn hoofd ook wel wat lijkt te zweven! Er moet hier vast ook een code in verborgen zitten, ik tel vier knoopjes… Maar het was in 1623 dus nog niet bekend of π misschien toch als breuk geschreven kon worden en de suggestie dat Jonson al wist van niet, is luchtfietserij.

Dan zou het totaal aantal woorden in de wel en niet ingesprongen regels van het gedicht, telkens 34, duiden op een vierkant van 34 bij 34. Dat het getal 34 bij Jonson een bijzondere betekenis had en terugkomt in ander werk, zou best kunnen, daar heb ik geen idee van. Als Van Egmond echter verder gaat door erop te wijzen dat de omtrek van het vierkant van 34 bij 34, 136 dus, impliciet verwijst naar de bekende benadering 22/7 voor π, is ie me toch even kwijt. OK, een cirkel met omtrek 136 heeft als straal dan wel 21,6, afgerond 22, maar het geeft een minder goede benadering van π dan wanneer je zou starten met een vierkant van 35 bij 35. Merkwaardig. De ‘7’ uit de breuk 22/7 vind je overigens terug in het aantal woorden in de tekst die beginnen met een hoofdletter, maar niet aan het begin van een regel staan. Tuurlijk.

Ook merkwaardig is dat Van Egmond dit interpreteert als een verwijzing naar het bekende probleem van de kwadratuur van de cirkel. Dat is namelijk altijd gedefinieerd als het vinden van een vierkant met dezelfde oppervlakte als een gegeven cirkel, niet in termen van omtrekken.

Klaas van Egmond identificeert Shakespeare als het getal pi 5
Van Egmond ziet ‘2πr‘ in ‘To the Reader’, dit slaat natuurlijk op de omtrek van de cirkel.

Tenslotte ziet Van Egmond aanwijzingen dat er een code in Caesar gescheimschrift in het gedicht is aangebracht. Het ‘To’ in de regel boven het gedicht moeten we lezen als ‘two’ wat een verschuiving inhoudt van twee letter in het alfabet, wat blijkbaar alleen toegepast moet worden op het volgende woord. Dat de ‘1’ van ’10’ bij de ’21’ die afkomt van’t’ moet worden opgeteld, en de ‘o’ dan als deelstreep moet worden gezien, is natuurlijk volstrekt helder. Ook dat deze symboliek zit in iedere tekst die begint met ‘To the Reader’…

In verticale richting ontwaart Van Egmond ook een ‘2πr’, daarvoor moet je naar de eerste letters van de niet ingesprongen tegels kijken: ‘T-W-O’, weer twee. Natuurlijk moet dat weer slaan op een verschuiving in de volgende niet ingesprongen regels, maar nu spring je niet in het alfabet maar ga in de regel zelf opzoek naar het volgende woord dat begint met een hoofdletter! Je vindt zo de ‘P’ van ‘Print’ en de ‘R’ van ‘Reader’. Maar wacht eens even, dat is maar een verschuiving van 1, toch? Kniesoor die daar op let, en heb je een betere verklaring voor die woorden die midden in een zin onverklaarbaar een hoofdletter hebben gekregen? Kijk toch naar het resultaat: ‘T-W-O-P-R’, duidelijk weer ‘2πr’, de omtrek van de cirkel!

Dat de letter π pas vanaf 1706 in gebruik is geraakt als symbool voor de verhouding van de omtrek van de cirkel en zijn straal (door William Jones), weet Van Egmond gelukkig wel. Maar dat is volgens hem geen probleem, want het symbool kom je al eerder tegen bij William Oughtred. Dat was echter in 1647 en hij gebruikte het als symbool voor de omtrek, dus eigenlijk als uitkomst van ‘2πr’.

Van Egmond ziet de uitkomst van zijn gepuzzel als bewijs dat ‘squaring the circle’ het centrale thema is in het werk van Shakespeare, opgevat als een ideaal van Vitruvius met een snufje Rozenkruizers. En dan is Shakespeare natuurlijk ook niet de echte auteur, maar eerder een ‘symbolische representant van de Rozenkruizersbeweging.’ Ik zie het hele geneuzel eerder als verder bewijs van iets anders…

Toevoeging

Het speelt niet echt een rol in de argumentatie van Van Egmond, maar hij geeft ook het volgende plaatje.  Daarin plakt hij de maten van het vierkant en de cirkel die hij in het gedicht van Jonson denkt te zien, op de bekende tekening van Leonardo Da Vinci (die weer wel een rol speelt in het boek van Van Egmond). Maar als je het zelf gewoon even nameet, komt je er snel achter dat de straal van deze cirkel helemaal geen 22 is, maar ongeveer 20,9. De tekening van Da Vinci heeft ook niets te maken met het wiskundige probleem van de kwadratuur van de cirkel, de cirkel heeft hier een aanzienlijk grotere oppervlakte dan het vierkant.

Klaas van Egmond identificeert Shakespeare als het getal pi 6

De linke weekendbijlage (7-2020)

by 63 Comments

De linke weekendbijlage (7-2020) 7

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.

Nogmaals Peter Gøtzsche over vaccinaties

by 17 Comments

Nogmaals Peter Gøtzsche over vaccinaties 8De controversiële Deense arts Peter Gøtzsche kondigde op Twitter de publicatie van zijn nieuwe boek over vaccinaties aan. Door het lezen van zijn vorige boek en wat recente akkefietjes rondom zijn persoon was ik toch wel nieuwsgierig naar het boek en heb het inmiddels gelezen.

In zijn vorige boek maakte Gøtzsche al duidelijk waar hij staat in discussies over vaccinaties. Dat werd eigenlijk ook wel tijd aangezien hij vaak door antivaxxers wordt aangehaald als een volkomen onafhankelijke expert, wars van enige BigPharma-invloed, die heel kritisch is over vaccins. Ja, van het griepvaccin en dat tegen HPV is Gøtzsche bepaald geen fan, maar de meeste vaccinaties die bij ons in het Rijksvaccinatieprogramma zitten, vindt hij fantastisch. In zijn net verschenen Vaccines: truth, lies and controversy diept hij het onderwerp verder uit.

Vaccinontkenners

Het eerste hoofdstuk gaat over het vaccindebat en de soms uiterste felle toon waarop dat plaatsvindt. Gøtzsche maakt zich er zorgen over dat uit angst de antivaxxers in de kaart te spelen, zo’n beetje elke kritiek op vaccins al snel als verdacht en ongewenst wordt weggezet.

People who reject all vaccines and are totally resistant to rational arguments and findings from high-quality science going against their beliefs are often called anti-vaxxers. I do not like calling people anti-something. People who criticise the huge consumption of psychiatric drugs for valid scientific reasons are often called anti-psychiatry by psychiatrists, which they are not; they are pro-people. I prefer to use the term vaccine deniers, since they deny the science, just as there are Holocaust deniers and people who deny that man ever set foot on the Moon.
The other camp I shall call vaccine advocates even though this term is too kind for those of them who are similarly unreasonable as the vaccine deniers when they say we should accept all vaccines without asking questions.

Het mag duidelijk zijn dat Gøtzsche zijn kritiek op bijvoorbeeld griepvaccinatie en het HPV-vaccin als volkomen redelijk ziet, en hij noemt onder de serieus te nemen kritiek ook regelmatig het werk van zijn collega Peter Aaby (waar ik ook eerder over geschreven heb).
Ook gaat Gøtzsche in dit hoofdstuk in op de enorme hoeveelheid desinformatie er te vinden is op internet over vaccins en de infectieziekten waar ze tegen moeten beschermen, en hij geeft de orthomoleculaire vitaminepushers er bijvoorbeeld stevig van langs. Aan de andere kant wijst hij ook op zaken die fout zijn gegaan bij vaccins en op de soms schimmige belangenverstrengeling tussen farmaceuten en instituten die onafhankelijk zouden moeten zijn, een stokpaardje van Gøtzsche.

Nogmaals Peter Gøtzsche over vaccinaties 9

In het volgende hoofdstuk gaat het om mazelen en in het bijzonder het hele verhaal over de frauduleuze studie van Andrew Wakefield. Hier komt ook het relletje naar voren dat ontstond toen Gøtzsche vorig jaar een uitnodiging bleek te hebben aangenomen om te komen spreken op een symposium dat duidelijk door antivaxxers was georganiseerd. Met name David Gorsky was daar uiterst kritisch over. Nu kunnen we lezen hoe Gøtzsche het heeft ervaren. Hij ging uiteindelijk niet en houdt het erop dat de organisatoren hem eigenlijk hebben misleid. Ergens ging hij ervan uit dat er wel ruimte was voor een serieuze uitwisseling van ideeën, een naïviteit die hij deels verklaart door het ontbreken van een fanatieke antivaxbeweging in Denemarken.
In ieder geval is dit het hoofdstuk dat antivaxxers niet erg zullen waarderen, onder boven aangehaalde tweet van Gøtzsche zijn al veel verontwaardigde reacties te lezen.

Dan volgt er een hoofdstuk waarin Gøtzsche het eventuele verplichtstellen van vaccinaties behandelt. Daar ziet hij niets in. De individuele afweging gaat bij Gøtzsche eigenlijk altijd voor. Bij vaccinaties is er namelijk bijna nooit sprake van een acuut gevaar, dus zelfs bij kinderen zouden overheden niet mogen ingrijpen om besluiten van ouders om niet te vaccineren te omzeilen. Dat ligt anders dan bijvoorbeeld bij een kind van Jehova’s Getuigen dat een medisch noodzakelijke bloedtransfusie moet kunnen krijgen tegen de wens van de ouders in.

Griepvaccinatie

Dan een lang hoofdstuk over het griepvaccin. Gøtzsche is niet de enige die daar erg weinig in ziet. Hier wordt de lezer wel doodgegooid met oddsratio’s en de verschillende manieren waarop er, volgens Gøtzsche, met systematische reviews is gerommeld. Zelfs het bewijs dat het effectief zou zijn om personeel in de gezondheidszorg in te enten, acht hij benedenmaats. Tussen het gesmijt met al dan niet harde cijfers door, krijg je soms ook een blik op hoe Gøtzsche aankijkt tegen het leven. Het volgende citaat zal niet iedereen aanspreken, maar het raakt wel aan fundamentele zaken die soms ondergesneeuwd raken als je alleen kijkt naar de cijfertjes die moeten uitwijzen of een vaccin werkt of niet:

At the other end of life, it might not make much sense either to get vaccinated. People in nursery homes might die soon anyway, and for those whose lives are hardly worth living, e.g. because of serious dementia, urinary and faecal incontinence and other unpleasant ailments, it could be a relief to get an infection that will terminate life. We often talk about lives saved in healthcare but virtually never about which kind of lives we save. There is an enormous difference between saving an infant’s life and a seriously incapacitated person’s life.

In dit hoofdstuk zit Gøtzsche nog aardig op één lijn met de reviews van de Cochrane collaboration en moet vooral de Amerikaanse CDC het ontgelden. Maar de liefde tussen Cochrane en Gøtzsche is over, lang sluimerende onvrede over het eigengereide optreden van Gøtzsche leidde er vorig jaar toe dat hij uit het bestuur werd geknikkerd. Een volgens mij redelijk genuanceerde analyse van het conflict kun je hier lezen, Gøtzsche ziet het natuurlijk allemaal net wat anders. Die conflicten werden heel duidelijk rondom het HPV-vaccin, het onderwerp van hoofdstuk 5.

HPV-vaccinatie

Ook over deze vaccinatie is niet iedereen even enthousiast, hoewel de daling van het aantal infecties met het de virusvarianten waartegen ingeënt wordt, spectaculair is. De lezer krijgt hier heel duidelijk de controverse vanuit de ogen van Gøtzsche voorgeschoteld en als je ook wat leest wat de critici over zijn standpunten hebben geschreven, wordt duidelijk dat hij hier toch vooral alsnog zijn gelijk wil halen. Soms schiet hij daarbij echt door.
Zo haalt hij een studie aan die uitgevoerd was bij schapen waaruit zou blijken dat sommige toevoegingen in vaccins (aluminiumzouten) voor onverwachte neurologische problemen zouden kunnen zorgen. Die studie van Luján e.a. werd vrij snel ingetrokken. Gøtzsche maakt zich er boos over dat die intrekking niet helemaal volgens de regels lijkt te zijn plaatsgevonden. Het artikel staat niet meer online, terwijl dat wel zou moeten, natuurlijk wel met duidelijk ‘retracted’ rood afgedrukt over alle pagina’s. Dat dat niet is gebeurd, is weer een bewijs dat de uitgevers (hier Elsevier) niet zijn te vertrouwen. Doordat Gøtzsche de studie zelf volstrekt niet kritisch onder de loep neemt, krijgt de lezer ten onrechte de indruk dat die op zich wel deugt.

Kort samengevat komt het er op neer dat volgens Gøtzsche de mogelijke bijwerkingen van het HPV-vaccin niet voldoende in kaart zijn gebracht, dat het weinig toevoegt aan bestaande screeningsprogramma’s , en dat je het geld dat ermee gemoeid gaat veel beter kunt besteden aan bijvoorbeeld antirookcampagnes, dat heeft een veel duidelijker effect op het voorkomen van kanker en de sterfte die daarmee gepaard gaat. En dat de vaccinatie toch in vele landen is ingevoerd, ligt vooral aan de verderfelijke invloed van de farmaceutische industrie, die Gøtzsche overal terugziet.

Andere vaccins

De afsluitende hoofdstukken zijn wat korter. Eerst een over het vaccin voor Japanse encefalitis, dat Gøtzsche gebruikt om te laten zien hoe je volgens hem de voor- en nadelen van het nemen van een vaccinatie zou moeten afwegen. Daarna een hoofdstuk waarin hij de de vaccinaties tegen kinderziekten langsloopt die je in de vaccinatiesprogramma’s kunt aantreffen. Als het gaat om vaccinaties die hij niet al eerder genoemd heeft (mazelen, DKTP), geeft Gøtzsche nauwelijks informatie waar je wat aan hebt en lijkt het erop dat hij zich er wat van af heeft gemaakt. Zo staat er over de meningkokkenvaccinatie eigenlijk alleen dat meningkokken heel gevaarlijk kunnen zijn en dat je er heel snel bij moet zijn als je het vermoeden hebt dat je hebt. Wat hij vindt van de vaccins kon ik er niet in ontdekken. Het een na laatste hoofdstuk gaat over ziektes die we of niet meer tegenkomen, of alleen buiten onze contreien aantreffen: pokken, gele koorts, dengue, rabiës.

In zijn afsluitende hoofdstuk vat Gøtzsche het allemaal als volgt samen:

If anyone wants to speak about vaccines in a general way, without differentiating between them, the scientific facts are very convincing: It is vastly better to get all the recommended vaccines than to refuse all of them. It is far more likely that we will be seriously or fatally injured by diseases that could have been prevented by vaccines than by the vaccines themselves.

Voor wie Gøtzsche dit boek nu precies geschreven heeft is mij niet heel duidelijk, voor een breed publiek is het in ieder geval regelmatig veel te ingewikkeld. Voor iemand die geïnteresseerd is in de details van discussies over het griep- en HPV-vaccin heeft met  Vaccines: truth, lies and controversy nu zijn kant van het verhaal wel handzaam bijelkaar. Voor het verhaal over Wakefield en zijn desastreuze invloed kun je misschien beter wachten op het boek van Brian Deer dat binnenkort uitkomt.