• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

atmosferische therapie

‘Water is goed, lucht is beter en zonlicht is het beste van deze drie’

2 October 2011 by Gert Jan van 't Land Leave a Comment

In het kasteelmuseum van Bled (Slovenië) is een zaaltje gewijd aan de charismatische ‘zonnedokter’ Arnold Rikli (1823-1906) die in de tweede helft van de 19e eeuw allerlei ziektes probeerde te genezen met zonlicht, lucht en het heldere water van een Sloveens bergmeer. Niet altijd met succes. Rikli is één van de grondleggers van het naturisme. Zijn ‘atmosferische therapie’ wordt ook heden ten dage nog aangeboden.

'Water is goed, lucht is beter en zonlicht is het beste van deze drie' 1
Pizzeria Rikli in het Sloveense Bled

In Bled, Slovenië wordt de herinnering aan Rikli gekoesterd. Het lokale museum heeft een zaal aan Rikli gewijd, je kunt er nog steeds ‘atmosferische kuren’ ondergaan en er is zelfs een pizzeria naar Arnold Rikli vernoemd. Daar kwam ik achter toen ik afgelopen week op vakantie was in Slovenië.

De jonge Arnold Rikli was voorbestemd om te gaan werken in het bedrijf van zijn vader. Maar hij had al vroeg meer interesse in de natuurgeneeskunde. Dit was (en is nog steeds) een alternatieve behandelwijze die gebaseerd is op de theorie dat de natuur het lichaam kan helpen om zichzelf te genezen. Deze gedachte is oeroud. Al in de middeleeuwen (en eerder) zochten mensen bijvoorbeeld heil door te baden in bronnen waarvan ze dachten dat die geneeskrachtig waren. Mede omdat het arsenaal van de reguliere geneeskunde in de 19e eeuw nog beperkt was, ontwikkelden allerlei medici en niet-medici in de 19e eeuw uiteenlopende natuurgeneeswijzen. De natuurgeneeskunde werd ongekend populair. Een bekend voorbeeld is de katholieke priester Sebastian Kneipp die met zijn therapie op basis van koud water wereldberoemd werd en ook heden te dage nog veel aanhangers heeft.  Onderzoek heeft echter nooit bewijzen opgeleverd voor de natuurgeneeskunde (lees de b.v. Wikipedia-lemma’s onder de links in deze paragraaf, of dit stuk over natuurgeneeskunde in de encyclopedie van de Vereniging tegen de Kwakzalverij).

'Water is goed, lucht is beter en zonlicht is het beste van deze drie' 2

Ook Arnold Rikli ontwikkelde zijn eigen vorm van natuurgeneeskunde. In 1855 begon hij in het Sloveense Bled het ‘Natuurlijk Gezondheids Instituut voor Helio-Hydrotherapie’. Hier bood hij ‘atmosferische therapie’ aan. Patiënten verbleven in ‘luchthutten’ (rond de eeuwwisseling stonden er vele tientallen langs de oever van het Bled-meer), en werden geacht (vrijwel) naakt te wandelen en te rusten in de buitenlucht, lichamelijke oefening te verrichten, stoombaden te ondergaan en te zwemmen in het koude water van het bergmeer. Ook een vegetarisch dieet en massages waren scharnieren van Rikli’s therapie. Mede omdat Rikli zich toelegde op chronische en niet-levensbedreigende kwalen, ontwikkelde zijn kuuroord zich tot een topattractie voor Europa’s Rich and Famous. In 1918 moet het kuuroord de deuren sluiten door de sterk veranderde maatschappelijke en economische omstandigheden.

'Water is goed, lucht is beter en zonlicht is het beste van deze drie' 3

Een goed biografisch artikel geeft achtergrondinformatie over Rikli en zijn therapie. Rikli’s theorie was dat de afwisselende prikkels van water, licht en lucht zouden helpen om het lichamelijke en geestelijke evenwicht terug te vinden. Waardoor ziektes zouden genezen. Hij stelde dat de mens één gezondheid heeft en dat alle kwalen dus ook in de basis terug te voeren zouden zijn tot één kwaal. Hij zocht de oorzaak van ziektes bij wat hij noemde een ‘kringloopstoornis’. Rikli was niet medisch geschoold en baseerde zich niet op objectief onderzoek. Hij baseerde zich vooral op de volksgeneeskunde en op al in 1850 verouderde medische literatuur. Er zijn nooit bewijzen gevonden voor zijn behandeling. Maar de atmosferische therapie wordt ook heden ten dage nog aangeboden.

Rikli is ook naar hedendaagse maatstaven zeer herkenbaar als een sterk van zichzelf overtuigde, charismatische leider van een beweging van gelovigen. Zelfs nu nog bestaat rond zijn persoon de nodige mythologie. Zo wordt in het museum in Bled met enige bewondering gesuggereerd dat hij op eigen kracht en ‘tot ongenoegen van zijn artsen’ zichzelf zou hebben genezen van dysenterie. Ook wordt op verschillende plaatsen (waaronder in het kasteelmuseum in Bled en in verschillende Wikipedia-artikelen) gesuggereerd dat hij in 1852 naar Bled kwam om op te knappen nadat hij ziek zou zijn geworden van chemicaliën die werden gebruikt in de leerververij van zijn vader en zo de kracht van het meer van Bled ontdekte. In het aangehaalde biografische artikel zijn daarvoor echter geen aanwijzingen te vinden. Uit dit artikel wordt duidelijk dat Rikli al jong gegrepen was door de watergeneeskunde en al patiënten begon te behandelen voordat hij naar Slovenië kwam. In 1854 brak hij met het bedrijf van zijn vader en ging zich full-time aan de geneeskunde wijden. Hoewel hij zich vooral toelegde op de behandeling van chronische, niet-levensbedreigende aandoeningen, deinsde hij niet terug voor de behandeling van acute ziektes. Hierin laat hij de nodige mislukte behandelingen zien, o.a. bij verschillende pokkenpatiënten. Ook overleden enkele van zijn eigen kinderen onder zijn behandeling. De overheid was hem lang niet altijd goed gezind, zo werd zijn geschrift ‘Die Fieberkrankheiten’ (de koortsziekten) in 1900 door de Oostenrijkse autoriteiten verboden. Toch bleef hij met een grenzeloze zelfverzekerdheid zijn therapie uitdragen en had hij een trouwe schare van bewonderaars, waaronder ook artsen. Rikli en zijn ‘Riklianer’ wisten het zeker: zon, lucht en water, tezamen met vegetarisme, nudisme en massages brengen genezing voor elke kwaal.

'Water is goed, lucht is beter en zonlicht is het beste van deze drie' 4

Van Rikli is niet alleen zijn ongefundeerde therapie overgebleven. Hij wordt ook gezien als een grondlegger van het hedendaagse naturisme. En hij is (tamelijk ironisch) de naamgever van een serieuze wetenschappelijke prijs – de Rikli award.

 

Illustratie voorzijde: kasteelmuseum Bled

Filed Under: Alternatieve schade, Gezondheid Tagged With: alternatieve behandelwijzen, arnold rikli, atmosferische therapie, bled, kwakzalverij, natuurgeneeskunde, slovenie

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Fluoride-angst?
30 June 2025 - Ward van Beek
Fluoride-angst?

Raad eens’, vraagt Cor van Loveren: ‘Het is begin jaren zeventig. Hoeveel gaatjes denk je dat een kind van vijf gemiddeld had?’ Het antwoord: achttien. ‘In haast elke tand zat wel een gat.’ Gemiddeld genomen dan. Er waren ook tanden…Lees meer Fluoride-angst? › [...]

James Randi test wichelroedelopers in Australië
11 June 2025 - SkepsisSiteBeheerder
James Randi test wichelroedelopers in Australië

In 1980 bezocht James Randi Australië op uitnodiging van Dick Smith om daar een test uit te voeren met wichelroedelopers.Lees meer James Randi test wichelroedelopers in Australië › [...]

Polarisatie juist goed voor democratie?
5 June 2025 - Ward van Beek
Polarisatie juist goed voor democratie?

.Soms lijkt het wel alsof we elkaar de hele dag de tent uit vechten. Op social media, bij verjaardagsfeestjes en in talkshows zijn we het oneens over vaccins, over Gaza, over vrouwenrechten. Dat blijkt ook uit onderzoek van het Sociaal…Lees meer Polarisatie juist goed voor democratie? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

The Book “The War on Science” Reveals How 39 Renowned Scientists and Scholars Enabled the War on Science
1 August 2025 - Jonathan Howard

While many "progressives" tried to warn about Trump's threat to science, these renown scientists and scholars sat on the sidelines and undermined them. The post The Book “The War on Science” Reveals How 39 Renowned Scientists and Scholars Enabled the War on Science first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Ivermectin to Control Malaria — A Cluster-Randomized Trial
31 July 2025 - Tim Noonan

Another use for Ivermectin from last week's NEJM The post Ivermectin to Control Malaria — A Cluster-Randomized Trial first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Review Recommends High Dose Statins
30 July 2025 - Steven Novella

The exact role of different types of dietary fat and the best approach to prevention in cardiovascular disease has been somewhat controversial. However, the level of controversy among experts is much less than that being generated in the public by outliers and contrarians. Since cardiovascular disease remains a major source of morbidity and mortality, it’s important for the public to be kept […] The post Review Recommends High Dose Statins first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (31-2025)Misschien kan men het geld aan nuttiger dingen uitgeven? Maar goed, we hadden indertijd ook opleidingsbudget dat kon worden uitgegeven
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (31-2025)@Renate1 Ach, wat maakt het uit als je toch met miljarden smijt?
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk De leiding van het Radboud spreekt zich niet openlijk uit tegen deze dame maar hoe zou het
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (31-2025)MIjn hemel, wat een geraaskal. Wist men echt niet meer waar men die 5% voor defensie aan uit moest geven?
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Renate1 en @Hans1263, de Radboud UMC arts Jona Walk weet dat ze genadeloos onderuit gaat als ze zich uitgebreid laat

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in