Peter Aaby is een Deense antropoloog en arts die veel onderzoek heeft gedaan naar de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Zijn onderzoek naar de invoering van het DTP-vaccin, bedoeld als bescherming tegen difterie, tetanus en kinkhoest (ook wel DPT of DTwP genoemd, of DKT in het Nederlands) is spraakmakend en enigszins omstreden. Antivaxxers pikken de resultaten die lijken te duiden op gevaren van het vaccin er uit, zeker nu Aaby het in een presentatie voor een algemener publiek begrijpelijk heeft uitgelegd.
Uit de gegevens die het team van Aaby de jaren 80 van de vorige eeuw in de binnenlanden van Guinee-Bissau verzamelde bij de invoering van het vaccinatieprogramma, lijkt namelijk naar voren te komen dat het vaccinatieprogramma als geheel (met de inenting tegen tuberculose en het vaccin tegen mazelen) weliswaar de kindersterfte belangrijk heeft teruggedrongen, maar dat het DTP-vaccin op zichzelf juist de sterfte zou hebben doen toenemen (en vooral bij meisjes). Geen leuk nieuws dus voor de WHO, en beleidsmakers die gaan over de wereldwijde vaccinprogramma’s worstelen dus al jaren met mogelijke negatieve effect.
In zijn meest recente boek (eerder besproken op Kloptdatwel) noemt Gøtzsche dit onderzoek van Aaby overigens ook. Hij merkt daar het volgende over op:
Het gecombineerde difterie-, tetanus- en kinkhoestvaccin (DKT-vaccin) verdubbelt in lage-inkomenslanden vermoedelijk de algehele sterfte aan andere infecties. Dit is zorgwekkend, want longontsteking en sepsis veroorzaken in die gebieden meer sterfte dan de ziekten waar het vaccin voor bedoeld is. Deze bevindingen maakten Aaby weinig populair bij het hoofdkantoor van de Wereldgezondheidsorganisatie. Boodschappen voor de volksgezondheid worden lastig wanneer er zulke totaal onverwachte uitkomsten optreden.
In het Westen is het gecombineerde DKT-vaccin ongetwijfeld uiterst nuttig en een vaccin dat we allemaal zouden moeten hebben. Voor de komst van deze vaccins stierven veel mensen aan difterie, tetanus en kinkhoest.
Bij het symposium ter gelegenheid van de recente oprichting van het nieuwe instituut van Peter Gøtzsche hield Aaby een presentatie die nu een kleine week online staat en al veel op de sociale media gedeeld wordt door antivaxxers.
Een van de artikelen van Aaby werd al eerder veel rondgepompt door antivaxxers en bijvoorbeeld kritisch besproken op het Skeptical Raptor blog. Wie daar in de comments kijkt ziet echter ook kritiek van Aaby op die bespreking en die lijkt alleszins redelijk. Er lijkt wel degelijk iets aan de hand met dat DTP-vaccin en bij de WHO nemen ze het inmiddels ook wel serieus. Maar voorlopig lijkt de meerderheid van de experts het bewijs niet overtuigend genoeg te vinden om iets te veranderen aan bijvoorbeeld de volgorde van de vaccinaties.
In een artikel van Der Spiegel wordt nader ingegaan op de niet-specifieke effecten van vaccins die Aaby naar voren brengt, dit naar aanleiding van zijn voorkomen in de Duitse antivaxdocu Eingeimpft (veelvuldig besproken bij GWUP). Die niet-specifieke effecten lijken er in ieder geval in positieve zin te zijn bij het mazelenvaccin (wat Aaby ook in zijn presentatie benadrukt), maar het lijkt er ook op dat deze niet-specifieke effecten een grotere rol spelen in bijvoorbeeld Afrika waar mensen veel geplaagd worden door parasieten en worminfecties. De negatieve niet-specifieke effecten kunnen de opgevoerde infectiologen (o.a. Mihai Netea van Radboud UMC) echter minder goed duiden. Meer onderzoek lijkt gewenst, maar is niet zo gemakkelijk.
In het Rijksvaccinatieprogramma zit overigens het DKTP-Hib-HepB vaccin en Nederland is natuurlijk geen ontwikkelingsland, dus laten we vooral de opmerking van Gøtzsche dat we het vaccin hier allemaal zouden moeten hebben, ter harte nemen.