Kloptdatwel?

jref

Vertoning “An Honest Liar” inclusief interview James Randi op zaterdag 27 juni

by 1 Comment

Op zaterdag 27 juni om 20:00 uur zal in De Balie aan het Leidseplein in Amsterdam een vertoning zijn van de documentaire ‘An honest liar’. Deze documentaire is een biografie van James ‘The Amazing’ Randi. Voorafgaande aan de vertoning is er een discussie met Herman de Regt (wetenschapsfilosoof aan de Universiteit Tilburg), Lars Gierveld (presentator van RamBam, een onderzoeksprogramma van de Vara) en Rob Mollien (mentalist en finalist van het programma “De nieuwe Uri Geller”).

Na de vertoning is er een live interview met James Randi vanuit Amerika! Hierbij zal het mogelijk zijn om vragen te stellen aan de bekende skepticus.

De toegangsprijs voor de hele avond is slechts 10 euro. Bestel kaarten!

 

 

Meer over James Randi en de documentaire:
James ‘The Amazing’ Randi, meester-illusionist, is de oprichter van de James Randi Educational Foundation (JREF). De JREF is bekend van ‘The Million Dollar Challenge’ die 1 miljoen dollar belooft aan iedereen die kan aantonen over paranormale gaven te beschikken. Hoewel Randi zijn faam verwierf als ontsnappingsartiest en goochelaar heeft hij uiteindelijk besloten zijn kennis en kunde in te zetten om oplichters en kwakzalvers te ontmaskeren. Want wie heeft er nou meer kennis van illusie en bedrog dan een illusionist?

Randi begon aan zijn waarheidsmissie door middel van onderzoeken naar oplichters en het opzetten van hoaxes. Met deze hoaxes hield hij de media, onderzoekers en een goedgelovig publiek voor de gek, maar altijd met een hoger doel, namelijk om het belang van bewijs en het gevaar van magisch denken te demonstreren. Ook behandelt de film Randi’s privéleven en volgen we Randi en zijn partner tijdens een dramatische wending in hun leven.

De vertoning wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Skepsis.

Million Dollar Paranormal Challenge op TAM 2014

by Leave a Comment

De James Randi Educational Foundation (JREF) organiseert jaarlijks een groot skeptisch congres onder de naam The Amazing Meeting. Naast talloze lezingen en workshops is het inmiddels een traditie geworden dat iemand met een bijzondere claim voor het aanwezige publiek een gooi doet naar ‘het miljoen van Randi’, The Million Dollar Challenge. Ook dit jaar wist de organisatie weer iemand te vinden: ene Fei Wang, een Chinees die woont en studeert in Boston. Wang claimt dat hij met zijn rechterhand een bovennatuurlijke kracht kan uitzenden die op 30 centimeter afstand gevoeld kan worden.

De video is redelijk duidelijk, maar er valt wel te discussiëren over de opzet van deze test. Wie de test zelf te saai vindt om af te kijken, kan een stuk doorspoelen naar minuut 35, daar begint de evaluatie van de test en kan ook het publiek reageren.

In een stuk op de website van JREF legt Richard Saunders uit wat er allemaal aan voorbereiding aan deze test vooraf ging. Belangrijk is om te bedenken dat de uitdager en JREF deze opzet samen overeen gekomen zijn. Wat misschien niet zo duidelijk is, dat in deze test niet de miljoen dollar op het spel stond. Dat zou ook wel een beetje een grote gok zijn. Twee procent kans dat er minimaal 8 van de 9 pogingen als een succes voor Wang zouden worden geteld door puur toeval lijkt weinig, maar voor zo’n vrije kans op een miljoen dollar is het best aardig. Het ging hier dan ook om een preliminary test. Als de uitdager voor die test zou slagen, dan pas kan hij voor het volle miljoen gaan in een herhaling van dezelfde test.
Er is nog niemand geweest die een preliminary test succesvol heeft afgelegd. Er is overigens nog een mogelijkheid om de opzet tussen de preliminary en de formal test op punten aan te passen. De precieze voorwaarden voor de Million Dollar Challenge staan uiteraard op de JREF site. De JREF kan ook in bepaalde gevallen besluiten om meteen een formal test te doen en de preliminary test over te slaan, maar daar was in dit geval geen sprake van.

 

Deepak Chopra slaat terug! … en mist

by 205 Comments

Deepak Chopra leeft in moeilijke tijden, iedereen met een beetje gezond verstand prikt zijn vage geklets snel door. De meesten halen hun schouders erover op, maar er zijn er ook bij die hem openlijk te kakken zetten: “We’re confronted with a strange mixture of bedfellows: an aging stage magician, an Oxford professor on the rampage against “the God delusion,” an astrophysicist, and a biology professor at the University of Chicago who sees himself as a gadfly against pseudoscience. Behind them marches a ragged band of atheists, scientists, blogosphere pests, mischievous troublemakers, and sincere doubters.” Geen wonder dat Chopra nu keihard terugslaat met een uitdaging.

Hij voelde blijkbaar de behoefte om het nog wat simpeler uit te leggen dan in zijn twee eerdere video’s (1,2). Dat is fijn, want die waren wel erg warrig. Misschien scheelt het ook al dat hij zich ditmaal extra netjes heeft aangekleed. Wie daagt hij nu precies uit? “Dear Randi, dear Dawkins, dear Daniel Dennett and everybody else in that tribe” spreekt hij de uitgedaagden aan. Die ‘tribe’ bestaat als we afgaan op de eerdere video’s uit ‘Randi and all his colleagues, his so called militant atheists friends and professional debunkers’. Blijkbaar veegt Chopra nogal wat mensen en in het bijzonder zijn critici, op één hoop van vervelende materialistische atheïstische denkers, die elk spiritueel gedachtegoed per definitie afwijzen. Beetje raar, want James Randi staat nu niet echt bekend om atheïstisch activisme en Daniel Dennett werd wel één van de ‘four horsemen of the non-apocalypse‘ genoemd, samen met Richard Dawkins, maar heeft een heel wat genuanceerdere pen dan die laatste (Chopra blijkt sowieso weinig van Dennett te begrijpen). Het is vooral Dawkins aan wie Chopra de grootste hekel lijkt te hebben, maar je moet natuurlijk wat meer mensen schofferen, anders is je aandachttrekkerij bij voorbaat kansloos.

Op zich is de vraag die hij voorlegt natuurlijk interessant, maar is er iemand die beweert daar het antwoord op te hebben? En leent het zich voor zo’n uitdaging? De vergelijking met de One Million Dollar Paranormal Challenge van de James Randi Educational Foundation gaat niet op. Die daagt mensen uit om een concrete paranormale claim onder gecontroleerde omstandigheden te demonstreren (ook mis ik een reglement dat duidelijk maakt wanneer een ingediend stuk nu voldoet aan zijn uitdaging en natuurlijk een garantie dat het geld ook uitbetaald wordt, maar vooruit, je kunt niet op elke slak zout leggen).

Dat soort reacties kwam natuurlijk meteen uit vele kanten op Chopra’s videootjes, maar blijkens een stuk van hem op The Huffington Post(*) ziet hij de verschillen niet zo.

Since Randi’s reward has never been handed out, the overall effect seems unquestionable: Nothing beyond the grasp of the scientific, rational mind is real. The toxic side effect, however, has been to tar spirituality and hoaxes with the same brush. The educated public buys into this conclusion, and as a result, being on the side of the truth means that you dismiss faith, healing, alternative medicine, unexplained phenomena, and ancient wisdom while priding yourself that none of it needs examining, since science is the one true way. As a society for the suppression of curiosity, the skeptic movement has no qualms about attacking anyone they please with contempt and ridicule.

Heeft ie een punt? Volgens mij niet en gebruikt hij de JREF Challenge als een stroman. Die skeptische uitdaging gaat om concrete beweringen die waarneembare effecten hebben. Chopra gooit geloof en spiritualiteit zonder dat soort claims op één hoop met alternatieve gezondheidszorg, paranormale claims enzovoort, niet de JREF. Het is Chopra zelf die hier de teerkwast hanteert. En wat heeft zijn uitdaging in vredesnaam te maken met zijn onvrede over de houding van skeptici?

Let’s leave aside the whole question of God, faith, miracles, and the so-called supernatural. These things have been incendiary for a long time and arouse stubborn resistance on both sides. The real issue is exactly what my offer focuses on: What is consciousness, how does it create reality, and how far does this reality extend?
Compared to this issue, what the skeptics do, for good or ill, is not very significant. Who opposes the exposure of hoaxes? It’s sad that thousands of dedicated researchers and farseeing thinkers earn almost no public attention while noisy skeptics grab the limelight.

Tsja, dat komt er dus op neer dat als iemand zegt dat hij geen sluitende verklaring heeft voor het verschijnsel bewustzijn of een antwoord geeft, dat Chopra niet goed genoeg vindt, dat zo iemand niet mag roepen Chopra allerlei aantoonbare nonsens verkoopt. Oh, wacht, dat mag misschien nog wel, maar het mag dan niet teveel aandacht krijgen (‘noisy skeptics’ en ‘the limelight’). De aanhangers van Chopra zouden er misschien per ongeluk kennis van kunnen nemen en in verwarring gebracht kunnen worden. Nou ja, misschien wordt het wat duidelijker in het vervolg dat Chopra aankondigt, over waarom zijn uitdaging in feite gaat om het ter discussie stellen van het materialisme (*).

(*) Update
Ik had ‘t stuk in eerste instantie uit The San Francisco Chronicle, maar het is veel eerder op The Huffington Post verschenen. Daar blijkt inmiddels ook het vervolg te staan.

When I made a video offering a million dollars to anyone who could explain how the brain produces the appearance of the three-dimensional world, I didn’t have a publicity stunt in mind. I wanted to draw attention to consciousness research, which has been burgeoning. The public isn’t aware of how big a turn-around this represents. For a long time consciousness was taboo in the scientific community. The reason isn’t hard to fathom. To explore consciousness means delving into subjectivity, the personal inner world. Science deals in objectivity, data, and hard facts instead.

Chopra maakt het er niet beter op en doet nu net alsof er niet continu aandacht is voor het bewustzijn, zowel vanuit filosofische hoek, als vanuit de kant van de neurowetenschap. Nog steeds volstrekt onduidelijk waarom hij nu zijn skeptische belagers van zijn eigen onzin hiermee denkt te kunnen weerspreken.

The hard problem lies at the basis of my million dollar challenge to skeptics. That it is met with contemptuous ridicule by professional skeptics means very little — they do what they do, scurrilous and dishonest as it winds up being. The Amazing Randi’s million dollar paranormal challenge, suspended after ten years in 2010, is trumpeted as proof that the paranormal is a fraud. In fact, the conditions of the prize set up multiple hurdles and catches to insure that the money couldn’t be won. I insist that the whole project is a red herring, a distraction from the issues posed by consciousness.

Wederom is het verwijt van Chopra aan de JREF challenge (‘red herring’) eerder van toepassing op zijn eigen verhaal.

Andere besprekingen van Chopra’s uitdaging door: Steven Novella, ‘Orac’, Jerry Coyne

 

Sanal Edamaruku over de Indiase goeroes – TAM 2013

by 6 Comments

Op het jaarlijkse skeptische congres van de James Randi Educational Foundation (JREF) onder de naam The Amaz!ng Meeting geven talloze skeptici presentaties. Van TAM 2013 (‘Fighting the Fakers’) zijn er intussen een aantal verschenen op het YouTube kanaal van JREF. Vandaag aandacht voor de presentatie van Sanal Edamaruku – ‘Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints’. 

Sanal Edamaruku
Sanal Edamaruku

Sanal Edamaruku is voorzitter van de Indian Rationalist Association en heeft al heel wat fakirs en goeroes ontmaskerd. In een spraakmakende confrontatie met ‘s lands machtigste  ‘tantrik’ op live televisie overleefde hij bijvoorbeeld zonder problemen al diens krachtige rituelen die erop gericht waren hem te doden in deze ‘ultimate destruction ceremony’.
Sinds 2012 verblijft Edamaruku in zelfverkozen ballingschap in Finland vanwege een rechtszaak die in India boven zijn hoofd hangt. Hij wordt namelijk beschuldigd van blasfemie na een aanvaring met katholieke geestelijken in een televisiedebat. Over die affaire schreef ik eerder op Kloptdatwel: Indiaas skepticus beschuldigd van blasfemie. In zijn presentatie komt Edamaruku er op het eind op terug, na eerst een hele rij andere affaires te hebben doorgenomen.

Indian Gurus: From Flying Fakirs and Starving Saints

 

Corrigeert de wetenschap zichzelf?

by 13 Comments

Dit is een vertaald artikel. Het oorspronkelijke artikel is te vinden op de website van de JREF.

Corrigeert de wetenschap zichzelf? 1
Dr. Steve Novella is klinisch neuroloog en voorzitter van de bekende podcast The Skeptics Guide to the Universe.
(foto: Zooterkin | Wikimedia Commons)

Door Dr. Steve Novella.

In theorie, ja. In praktijk, kan het beter.

Een artikel, gepubliceerd in De Economist, bespreekt een onderwerp waar skeptici al jaren over praten. Er is nogal wat onderzoek troep gepubliceerd dat onbetrouwbaar is. Dit betekent dat je standpunt nog niet juist hoeft te zijn, ook al kun onderzoeken vinden die jouw standpunt lijken te ondersteunen. Je kunt geen antwoord vinden op een vraag door alleen de onderzoeken die jou goed uitkomen te citeren. Je moet een kritische analyse doen van al het beschikbare onderzoek.

Het volledige artikel is het lezen waard en regelmatige lezers van skeptische blogs zullen waarschijnlijk veel van de punten en referenties herkennen, maar zullen vast ook wat nieuwe details leren. Hier volgt mijn eigen samenvatting van de belangrijkste aandachtsgebieden met betrekking tot de kwaliteit en betrouwbaarheid van gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek.

De meeste studies zijn van een bedroevende kwaliteit – Om grondig wetenschappelijk onderzoek te doen heb je veel tijd en geld nodig. Onderzoekers voeren daarom vaak vooronderzoek of verkennende studies uit, die klein zijn en die slechts basale mogelijkheden tot controle kennen. Dit soort studies is onbetrouwbaar en alleen nuttig om te bepalen of verder onderzoek gerechtvaardigd is. Vooronderzoeken die positieve uitkomsten tonen, zijn vaak vals-positief (de redenen hiervoor geef ik later) en veel betrouwbaarder wanneer ze negatieve uitkomsten laten zien.

Publish or perish – Onderzoekers en instituten staan onder grote druk om te publiceren. Dit bevordert het publiceren van grote aantallen onderzoeken van lage kwaliteit of het publiceren van de “kleinst mogelijke eenheid van onderzoek” uit een lopend onderzoek om zo het aantal papers dat uit een onderzoek wordt gehaald, te maximaliseren.

Probleem bij de onderzoeker (researcher bias) – Onderzoekers zijn mensen die graag willen dat hun ideeën correct zijn en onderzoek wordt soms uitgevoerd door de industrie of anderen die belang hebben bij bepaalde uitkomsten. Zelfs binnen algemeen geaccepteerde methoden van onderzoek hebben onderzoekers nog een grote vrijheid, ofwel speelruimte. Deze vrijheid kan worden misbruikt (bewust of onbewust) om een positief resultaat te bereiken, zelfs op basis van louter negatieve data. Simmons et al. hebben laten zien dat in 60% van de gevallen een p-waarde van 0,05 kan worden gegenereerd uit negatieve data alleen maar door de speelruimte te gebruiken,  die een onderzoeker heeft. In enquêtes geeft een derde van de onderzoekers toe dat ze zich wel eens vrijheden permitteren om positieve resultaten te behalen.

Probleem bij het publiceren (publication bias) – Tijdschriften, hetzij in druk hetzij online, hebben zo hun eigen motieven voor succes. Tijdschriften die afhangen van hun abonnees willen hun impactfactor [link toegevoegd door redactie] maximaliseren en dat betekent dat ze opwindend onderzoek willen publiceren met nieuwe en verrassende uitkomsten. Zulke artikelen zijn nou net het soort dat gemakkelijk met vals-positieve resultaten komt. Open-Access tijdschriften, die auteurs een bijdrage vragen, willen juist veel publiceren, ongeacht de kwaliteit. Een recent artikel in Science wees op de bedroevende kwaliteitscontrole in deze tak van de industrie. Daarbij komt dat onderzoekers zelf eerder een artikel met positieve resultaten indienen dan een met negatieve resultaten.

Gebrek aan replicaties – Onafhankelijke replicaties zijn de sleutel tot de zelfcorrigerende aard van de wetenschap. Het probleem is echter dat wetenschappers niet voldoende replicerend onderzoek doen en dat tijdschriften ze niet genoeg publiceren. Er is het nu beroemde incident bij Psychology Today dat een vreselijk onderzoek van Daryl Bem publiceerde waarin werd geclaimd dat mensen “de toekomst konden aanvoelen”. Richard Wiseman et al. deden een exacte replicatie van een van Bem’s onderzoeken, dat negatieve uitkomsten opleverde en stuurden het naar Psychology Today voor publicatie. Hun antwoord? We publiceren geen exacte replicaties. Waarom niet? Omdat ze niet sexy genoeg zijn hun impact factor te verhogen.

Een overzicht uit 2012 laat zien dat slechts ongeveer 1% van de psychologische onderzoeken die de afgelopen eeuw zijn gepubliceerd, replicaties waren. Dit overzicht is, voor zover ik het weet, nooit gerepliceerd.

Vergissingen – Onderzoekers vergissen zich soms gewoon en reviewers pikken die fouten er niet altijd uit. Een studie uit 2011 vond dat 50% van de bekeken neurowetenschappelijke onderzoeken een bekende statistische fout bevatten – een fout die vaak negatieve resultaten veranderde in positieve resultaten.

Fraude – Hoewel vooral fraude de krantenkoppen haalt, levert het waarschijnlijk slechts een kleine bijdrage aan het probleem van vals-positieve uitkomsten in gepubliceerd onderzoek. Maar het komt voor en vervuilt daarmee de wetenschappelijke literatuur.

Het goede.

Het is niet allemaal kommer en kwel en ik wil niet een te zwart beeld schetsen. Het is mogelijk om naar alle problemen met wetenschappelijke publicaties te kijken en te concluderen dat het allemaal hopeloos gebrekkig is. Maar dat zou op zijn best nihilistisch zijn en op zijn slechts al het goede ontkennen.

Het opsommen van alle potentiële problemen bij het doen van onderzoek is niet om het als hopeloos neer te zetten, maar aan te geven dat het moeilijk is. We kunnen nog steeds betrouwbare conclusies verkrijgen in de wetenschap door zorgvuldig al het onderzoek te controleren, het slechte te verwijderen en zo vooral te steunen op het meest degelijke onderzoek dat op de juiste wijze is gerepliceerd.

Met andere woorden – al het bovenstaande informeert ons over waar we de drempel moeten leggen voor het accepteren van iets als “wetenschappelijk bewezen”. Skeptici hebben veelal een beter idee waar deze drempel gelegd moet worden dan gelovigen, die vaak een belachelijk lage drempel hanteren, tenminste voor wat betreft hun specifieke geloof.

Als alles volgens de regels gaat, functioneert wetenschap best goed. Onderzoekers zullen nauwkeurig een vondst repliceren, voordat ze tijd gaan besteden aan vervolgonderzoek. Niemand wil zijn schaarse middelen verspillen aan de vals-positieve uitkomsten van iemand anders. Uitkomsten van onderzoek die strijdig zijn, zullen diepgaand worden bediscussieerd totdat consensus is bereikt over een onderzoeksprotocol en alle partijen accepteren de uitkomsten daarvan. Met als gevolg dat we voor veel belangrijke vragen degelijke studies hebben die meerdere malen zijn gerepliceerd met een duidelijk resultaat.

Het is ook belangrijk om duidelijk te maken dat we weet hebben van alle bovengenoemde problemen bij wetenschappelijk onderzoek omdat wetenschappers de moeilijke meta-vragen stellen over het wetenschappelijke proces zelf. Dus niet alleen is wetenschap zelfcorrigerend, ook de mechanismen van zelfcorrectie zijn zelfcorrigerend.

Oplossingen

Alle genoemde problemen hebben oplossingen. Deze oplossingen zijn niet moeilijk toe te passen of duur, maar ze worden soms traag geaccepteerd omdat ze een cultuuromslag vereisen binnen de wetenschap. Hier zijn een paar suggesties.

Betere opleiding van wetenschappers – Veel vergissingen in de wetenschap komen voort uit onwetendheid en kunnen worden opgelost door een betere opleiding. Een meer formele en grondige opleiding in onderzoeksmethodologie en vergissingen die moeten worden vermeden, zou helpen. Kortom, alle wetenschappers zouden betere skeptici moeten worden en hier ligt een belangrijke rol voor de gemeenschap van skeptici.

Kwaliteitscontrole bij tijdschriften – Tijdschriften moeten hun werk beter doen door systematisch fouten en onderzoek van slechte kwaliteit tegen te houden. Er zijn, natuurlijk, wetenschappelijke tijdschriften van topkwaliteit die hierbij in het algemeen uitstekend werk verrichten, ook al slippen slechte studies soms door de mazen van het net. Het probleem is echter dat de meeste tijdschriften middelmatig en vele verschrikkelijk zijn. De tijdschriften zelf moeten beter worden gescreend en alleen degenen die een significant hoge graad van kwaliteit bereiken, moeten worden toegelaten tot de officiële peer-reviewed literatuur. We moeten de achterdeur sluiten voor slecht onderzoek dat via slechte tijdschriften binnenkomt.

Om peer-review en redactioneel-review te verbeteren, zou het een vereiste moeten zijn dat onderzoekers hun ruwe cijfermateriaal ook aanleveren wanneer ze een artikel aanbieden.

Publiceer replicaties en onderzoek met negatieve resultaten – Tijdschriften moeten ruimte maken voor publicatie van studies met negatieve resultaten en exacte replicaties. Op een bepaalde manier is het nogal egoïstisch van tijdschriften met een grote impact, om nieuw en opwindend onderzoek af te romen en niet hun eerlijke deel van het publiceren van replicaties en negatieve resultaten op zich te nemen. Dit leidt tot perverse prikkels, waardoor misschien het meest waardevolle onderzoek wordt verwaarloosd. Voor online tijdschriften is ruimte geen probleem en dus ook geen valide excuus. Voor gedrukte tijdschriften geldt dat ze secties zouden moeten reserveren voor de genoemde soort studies en zij kunnen ook online aanvullingen publiceren met alle replicaties en negatieve studies die ze maar willen. Als die maar van hoge kwaliteit zijn.

Registreer alle onderzoeken – Je kunt geen onderzoek met negatieve resultaten verstoppen als je het vooraf moet registreren. In sommige landen is registratie al verplicht als het gaat om onderzoek waar mensen bij betrokken zijn, maar andere onderzoeksgebieden kunnen ook profiteren van registratie van onderzoek.

Volledige openheid van zaken – Dit is al grotendeels het geval, maar ik vermeld het volledigheidshalve – onderzoekers moeten volledige openheid geven over mogelijke belangenverstrengeling als ze een artikel indienen of presenteren.

De media – Wetenschapsjournalisten en andere publieksvoorlichters zouden het publiek moeten inlichten over het rommelige karakter van wetenschap, en wat er allemaal nodig is om een betrouwbare conclusie te bereiken. Het publiceren van voorlopige onderzoeksresultaten met sensationele krantenkoppen, doet de publieke opinie over wetenschap geen goed.

Pleiten voor verbeteringen in de wetenschappelijke instituties en publieke voorlichting over de methoden die in de wetenschap worden gebruikt, is een van de kerntaken voor de skeptische gemeenschap. De gegevens zijn er; we kennen de problemen en de oplossingen. We hoeven alleen maar druk uit te oefenen om te verbeteringen wat misschien wel het meest belangrijke menselijke instituut is – wetenschap.

Steven Novella, arts, is Senior Fellow bij de JREF en directeur van JREF’s Science-Based Medicine project.

 

Dit is een vertaald artikel. Het oorspronkelijke artikel is te vinden op de website van de JREF.