• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

nature

Wat dreef Diederik Stapel?

25 January 2012 by Gert Jan van 't Land 4 Comments

Op Kloptdatwel hebben we al verschillende keren aandacht besteed aan de omvangrijke wetenschapsfraude van de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel. Hij verzon jarenlang onderzoeksgegevens. Vaak stelden we de vraag: ‘hoe komt zo’n man daar nu toe, wat heeft hem gedreven?’ Een interessant artikel in het blad Nature geeft een aannemelijke verklaring.

Het artikel verwijst naar het bekende experiment van Stanley Milgram uit 1963. In dit experiment bleken veel mensen bereid om proefpersonen te straffen voor foute antwoorden. Dat gebeurde met stroomstoten. Bij de eerste fouten deelden de deelnemers aan het experiment een lichte straf uit (een stroomstootje van 15 Volt). Maar veel deelnemers bleken bereid om stapje voor stapje de straf te verhogen om uiteindelijk op dodelijke stroomstoten uit te komen. In latere onderzoeken gebeurde consequent hetzelfde. Het artikel in Nature noemt hiervoor de volgende reden: iedere keer wordt de laatst uitgedeelde straf de (nieuwe) norm om de volgende straf te beoordelen. Op die manier werden de normen van de deelnemers aan het Milgram-experiment stapje voor stapje opgerekt totdat ze dingen deden waarvan ze zelf niet hadden gedacht dat ze die ooit zouden (kunnen) doen. 

Wat dreef Diederik Stapel? 1
Toponderzoeker Diederik Stapel bekende onlangs dat hij onderzoeksgegevens heeft verzonnen

Nature veronderstelt dat dit effect ook bij wetenschapsfraudeurs optreedt. Ze zetten een eerste kleine stap, bijvoorbeeld een slordigheid die bewust niet wordt gecorrigeerd. Dit creëert een nieuwe norm, een nieuw uitgangspunt. Ineens lijkt het ook niet meer zo erg als een onwelgevallig meetresultaat wordt genegeerd. Ook dat gedrag creëert weer een nieuwe normaalsituatie. Het eindresultaat is dat het stapje voor stapje normaal wordt om alle onderzoeksresultaten te verzinnen. Onderwijl houdt de fraudeur zich voor dat zij of hij eigenlijk helemaal geen fraudeur is, iedere keer gaat het toch maar om een heel klein stapje in de verkeerde richting? Nature beschrijft dit proces als volgt:

‘To understand fraud in science, the useful lesson is the significance of that first tiny step. Every minor transgression — dropping an inconvenient data point, or failing to give credit where it is due — creates a threat to self-image. The perpetrators are forced to ask themselves: am I really that sort of person? Then, to avoid the discomfort of this threat, they rationalize and justify their way out, until their behaviour feels comfortable and right. This makes the next transgression seem not only easier, but even morally correct’.  

Het artikel wijst ook op een andere belangrijke consequentie van het Milgram-experiment: de meeste mensen zijn blijkbaar bereid om stapje voor stapje hun normen op te rekken om uiteindelijke dingen te doen die absoluut onaanvaardbaar zijn. Nature vraagt zich af of dit niet ook betekent dat in veel wetenschappers een potentiële wetenschapsfraudeur schuilt. Nature onderstreept het belang van controle en samenwerking in de wetenschap. De moraal is volgens Nature: ‘breng ons niet in verzoeking’.

 

De getoonde foto is gemaakt door fotograaf Jack Tummers. Klik hier voor zijn website en meer foto’s van Diederik Stapel.

Filed Under: Kort, Wetenschap Tagged With: diederik stapel, fraude, milgram experiment, nature, wetenschappelijke fraude

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
James Randi test wichelroedelopers in Australië
11 June 2025 - SkepsisSiteBeheerder
James Randi test wichelroedelopers in Australië

In 1980 bezocht James Randi Australië op uitnodiging van Dick Smith om daar een test uit te voeren met wichelroedelopers.Lees meer James Randi test wichelroedelopers in Australië › [...]

Polarisatie juist goed voor democratie?
5 June 2025 - Ward van Beek
Polarisatie juist goed voor democratie?

.Soms lijkt het wel alsof we elkaar de hele dag de tent uit vechten. Op social media, bij verjaardagsfeestjes en in talkshows zijn we het oneens over vaccins, over Gaza, over vrouwenrechten. Dat blijkt ook uit onderzoek van het Sociaal…Lees meer Polarisatie juist goed voor democratie? › [...]

Ype & Ionica zijn Skeptisch
5 June 2025 - Ward van Beek
Ype & Ionica zijn Skeptisch

Zier hier de hele strip!  [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

RFK Jr.’s ACIP bloodbath: I hope you’re all up-to-date on your vaccines…
16 June 2025 - David Gorski

...because the CDC schedule is about to start shedding vaccines the way antivaxxers on ACIP think that those vaccinated against COVID-19 shed spike protein. Ground zero for RFK Jr.'s extinction-level event with respect to public health is vaccines. The post RFK Jr.’s ACIP bloodbath: I hope you’re all up-to-date on your vaccines… first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The Long Med Con: The Self-Styled Expertise and Expansive Invoices of Mark & David Geier
12 June 2025 - Kathleen Seidel

All it takes is a coming-of-age consultancy and you, too, can morph from an average teenage Joe or Josephine to an instant "vaccine expert" The post The Long Med Con: The Self-Styled Expertise and Expansive Invoices of Mark & David Geier first appeared on Science-Based Medicine. [...]

RFK Jr. Sacks Entire CDC Vaccine Committee
11 June 2025 - Steven Novella

I’m sure you are as sick of reading about RFK Jr. as we are of writing about him, but this is the world we live in. We cannot let outrage fatigue cause us to take our eye off the ball. If nothing else, SBM needs to chronicle every anti-science move that this administration makes. As most people, and certainly most readers here, […] The post RFK Jr. Sacks Entire CDC Vaccine Committee first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsDeze nieuwe preprint is gepubliceerd op 1 mei 2025 https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2025.04.30.25326722v1.full-text?s=09 Iedereen kan
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsGister hebben Ronald Meester, Jona Walk en Bram Bakker een nieuwe blog over dit onderwerp online gezet https://insightoutblog.substack.com/p
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Ik ben bang dat de antwoorden op die vragen te vinden zijn in het bestaan van godsdienst,
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsKennelijk vond de afdeling PR van de VU het een goed idee dat hun zeer ervaren hoogleraar Ronald Meester een
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsDe website van Cygnify B.V. https://www.cygnify.ai , het bedrijf van Bram Bakker, lijkt al erg lang niet meer bijgewerkt te

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in