Kloptdatwel?

Parapsychologisch Instituut

Test jezelf op Telepathie!

by 1 Comment

Vorig jaar in oktober was ik op de spirituele beurs Paraview. Hier werd mij verteld door o.a. de handlezer en aurafotograaf dat ik paranormale aanleg heb en zo een kraampje op de beurs kon openen. Omdat ik buitengewone beweringen toch eerst wil onderzoeken ben ik een aantal experimenten gaan doen om te zien of ik deze paranormale gaven, die zij bij mij zien, kan ontdekken. Dit is het verslag van het eerste experiment met Zenerkaarten waarbij ik mijzelf test op telepathie. Want voor buitengewone beweringen als het hebben van paranormale gaven hebben we ook goed bewijs nodig. Bewijs dat wellicht geleverd wordt via experimenten. 

Zenerkaarten zijn vernoemd naar de uitvinder en psycholoog Karl Edward Zener. Zener was een collega van Joseph Banks Rhine die op de Duke university paranormaal onderzoek verrichte. De kaarten bestaan uit vijf verschillende vormen, cirkel, plus, drie golven, vierkant en een ster (Hulspas & Nienhuys, 2021, p.382). Deze kaarten zouden beter uit elkaar te houden zijn voor paranormaal begaafden dan plaatjes in een gewoon pak kaarten, want hoe onderscheid je goed de boer van een koning?

Test jezelf op Telepathie! 1

Het gebruik van Zenerkaarten in experimenten voor het vinden van paranormaal begaafden of paranormale krachten als belangrijkste onderzoekmethode vond vooral plaats van 1937-1970 (Hyman, 1989, p.122). Daarna zijn er andere methoden die overheerste in het paranormale onderzoek. Zenerkaart experimenten behoorden in hun tijd tot één van de beste bewijzen van paranormale krachten volgens sommigen.

Zenerkaart experimenten zijn nooit verdwenen en je kan tegenwoordig ook online en op apps verschillende tests zelf doen. Er zijn ook nog verschillende protocollen in omgang die vermelden hoe je met Zener kaarten kan experimenteren. Zelf heb ik gebruik gemaakt van de informatie van de website van de James Randi Educational Foundation die een lespakket hebben waar het experiment wordt beschreven. Een ander werk waarvan ik gebruik gemaakt heb is het boek van Suzanne Blackmore en Adam Hart-Davis getiteld: “Test your psychic powers” uit 1995. 

Testen op telepathie

De eerste paranormale gave die ik wilde testen is telepathie. Telepathie wordt opgevat als het kunnen lezen van de gedachten van een ander zonder daarbij de bekende zintuigen te gebruiken (Hulspas & Nienhuys, 2021, p.432). Om te testen of ik dit kan heb ik de hulp ingeroepen van iemand om haar gedachten te lezen op Zenerkaarten. Zij zat tegenover me aan een tafel met een whiteboard tussen ons in waardoor ik haar niet zag. Door deze opstelling is het belangrijkste andere zintuig, zicht, uitgeschakeld. Tast was ook uitgeschakeld omdat we niet in contact met elkaar stonden. Gehoor, geur en smaak leken ons geen probleem te geven vanwege de afstand en het protocol dat hierna zal worden weergegeven.

Ze zei wanneer ze een Zenerkaart pakte “kaart”, keek naar de kaart en visualiseerde de vorm die op de kaart stond in haar gedachten en benoemde de vorm ook in haar gedachten. Hierop meldde ik wat ik dacht qua vorm en zij noteerde zowel de vorm die op haar kaart stond als de vorm die ik benoemde. Zo hebben we 100 Zenerkaarten doorlopen. Na 50 kaarten werd er geschud waardoor er even een pauze was. Ik mocht de kaarten niet schudden of me op een andere manier met de test bemoeien.  Toen alle 100 Zenerkaarten geraden waren controleerde ik nog of de vormen die ik genoemd had en de getrokken Zener kaart overeenkwamen.

Test jezelf op Telepathie! 2

Als er puur gegokt zou worden, verwacht je dat er 1 op de 5 kaarten goed gegokt zouden worden. Als er telepathie in het spel is gaan we er vanuit dat er meer dan 1 op de 5 kaarten goed geraden zullen worden. Anders is telepathie niet onderscheidbaar van kans en dan lijkt het niet zo’n praktisch nut te hebben om telepathie te bezitten. Om het aantal correcte kaarten extreem genoeg van de verwachte 1 op 5 kans te laten afwijken, stellen wij een grens op het aantal correct geraden Zenerkaarten welke je maar in 5 procent van de gevallen zou verwachten als de kans werkelijk 1 op 5 zou zijn om een Zenerkaart correct te raden. Dit zou bij 100 pogingen, 27 of meer correct geraden Zenerkaarten zijn. Dit is berekend via de Z-test voor proporties toetsmodel zoals beschreven in hoofdstuk 19 van het boek The practice of statistics in the life sciences van Baldi en Moore. 

Resultaten

Wat opvalt is dat de eerste 25 pogingen faalde maar bij de tweede 25 er 11 goed geraden waren. Dit geeft aan dat er veel spreiding kan zitten in de resultaten van de pogingen. Hierdoor is het belangrijk om een flink aantal pogingen uit te voeren zodat je een goede reeks hebt om te bepalen of er meer aan de hand is dan je op basis van kans zou verwachten. Hoe meer pogingen je doet hoe beter het gebruikte model, de Z-test van proporties, toegepast kan worden en hoe minder het aantal correcte pogingen van de verwachte aantal onder de kans van 1 op 5 hoeft uit te komen om statistisch significant te zijn.

Test jezelf op Telepathie! 3

Bij 100 pogingen verwacht je een uitkomst van 20 correct als er alleen gegokt zou zijn. De werkelijk aantal correct geraden Zener kaarten waren 23. Dit geeft een Z-waarde van 0,75. een Z-waarde geeft bij Z-toetsen aan hoeveel het gevonden aantal afwijkt van de verwachte aantal onder de hypothese van alleen kans. Een Z-waarde van 1,645 of hoger zou statistisch significant verschillend zijn bij de eenzijdige Z-toets. Deze grens hebben we zelf eerder gekozen als waarde die zo extreem is dat we de hypothese dat er slechts gegokt werd konden verwerpen. Dat zou overeenkomen met 27 of hoger correct geraden Zenerkaarten. 

Conclusie

Gegeven de proefopzet bij de test, het aantal correct geraden kaarten en het statistische toetsmodel die wij gebruikten, hebben wij jammer genoeg geen goed bewijs gevonden dat ik telepathische krachten heb. Het aantal correct geraden Zenerkaarten van de 100 was niet 27 of hoger, maar 23. Hierdoor blijft het de vraag of de aurafotograaf en handlezer gelijk hadden in hun oordeel over mijn paranormale krachten. 

Ik hoop hiermee een voorbeeld gegeven te hebben voor anderen hoe zij zelf hun paranormale krachten kunnen onderzoeken. 

Literatuur:

Baldi, B., Moore, S. The Practice of Statistics in the Life Sciences. W.H. Freeman and Company. 2009. Derde druk.

Blackmore, S. Hart-Davis, A. Test your Psychic Powers. Thorsons. 1995. 

Hyman, R. The Elusive Quarry. Prometheus Books. 1989.

Hulspas, M. Nienhuys, J. W. Tussen Waarheid en Waanzin. Geus. pdf versie 2021.

Hersenonderzoek bij Robbert van den Broeke?

by 61 Comments

Met het verstrijken van de tijd worden de strapatsen van zelfverklaard medium Robbert van den Broeke steeds bizarder. Zo zat hij begin 2016 zes dagen vast op verdenking van bedreiging via internet, liggen er naar verluidt nog alien tentakels in zijn vriezer te wachten op DNA-onderzoek en beweert hij recentelijk de vrouw van Joran van der Sloot bezwangerd te hebben. Er was echter ook een periode waarin sommigen zijn claims nog serieus wilden onderzoeken. Nederlandse wetenschappers zouden zelfs hersenonderzoek hebben gedaan bij Van den Broeke waaruit zou blijken dat hij nagenoeg hersendood is tijdens zijn paranormale sessies.

Dit is onder andere opgetekend door parapsycholoog Richard Krebber in een stuk in ParaAstro (2014, pdf). Het zou gaan om EEG-metingen:

Als eerste willen we met E.E.G.-apparatuur (Elektro Encefalo Gram; meet de activiteit van de hersenen aan de oppervlakte van de schedel) uitgebreid onderzoek doen naar de bewustzijnstoestand van Robbert, terwijl hij mentale foto’s maakt op digitale camera’s. Robbert is eerder al op die manier onderzocht en uit de twee onderzoeken bleek, dat Robbert inderdaad in staat was om mentale foto’s te maken terwijl zijn E.E.G. op die momenten aangaf dat hij nagenoeg hersendood was.

Hersenonderzoek bij Robbert van den Broeke? 4
Van den Broeke in een Engelstalige YouTube-video waarin hij ook spreekt over het wetenschappelijk onderzoek dat naar hem gedaan zou zijn.

Nu kun je met EEG-metingen alleen helemaal geen hersendood vaststellen, maar erg veel details staan er sowieso niet in het stuk over dat onderzoek. En die zijn ook nauwelijks elders te vinden. Wel wordt door het kamp Van den Broeke de suggestie gewekt dat de betrokken wetenschappers met de resultaten verlegen zijn en onder de pet willen houden. Zie bijvoorbeeld deze video uit 2013 (vanaf 5:15).

Dit blijkt niet helemaal het zoveelste onzinverhaal rond Van den Broeke. In een recent audioberichtje (vanaf 3:15) onthult Stan Pluijmen (partner in crime van Van den Broeke) aan Constantia Oomen dat er in ieder geval onderzoek zou zijn gedaan door Hans Gerding en Klaas van Egmond.  Geen onbekende wetenschappers, beiden waren hoogleraar. Gerding was bijzonder hoogleraar metafysica in de geest van de theosofie aan de universiteit van Leiden en directeur van het Parapsychologisch Instituut. Van Egmond is een prominente persoon in duurzaamheidskringen en tot voor kort hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Van Egmond staat ook bekend om zijn interesse in het graancirkelfenomeen en zal via die hoek vermoedelijk in contact gekomen zijn met Van den Broeke.

Een onderzoek aan het Parapsychologisch Instituut was indertijd misschien nog niet zo’n gek idee. Wijlen Rob Nanninga opperde in 2006 (dus nog na het genverbrander-incident) op het Fok!-forum dat dat misschien wel een geschikte partij zou zijn om een eerste onderzoek uit te voeren als redelijk neutrale partij die niet verdacht kan worden van een vooringenomen (skeptische) houding tegenover het paranormale. Op een eerdere uitnodiging (in 2005) vanuit Skepsis was Van den Broeke niet ingegaan, hoewel die altijd riep – en nog steeds roept – dat hij graag onderzocht wil worden.

Uit onafhankelijke bron kreeg ik bevestiging dat deze hooggeleerde heren inderdaad iets van een onderzoek gedaan hadden met Van den Broeke. Maar toen ik ze zelf per e-mail vroeg om een toelichting over wanneer het plaatsgevonden zou hebben en waar (aan het Parapsychologisch Instituut?), wie er nog meer bij betrokken waren, wat de onderzoeksvragen en onderzoeksopzet waren geweest, en natuurlijk wat de resultaten waren, kreeg ik helaas nul op het rekest. Na een keer aandringen schreef Van Egmond namens beiden: “eerdere ervaringen en mailwisselingen hebben duidelijk gemaakt dat onze wederzijdse mens- en wereldbeelden dermate ver uit elkaar liggen, dat verdere uitwisseling van informatie over dit onderwerp zinloos is.” en dat ze dus niet bereid waren mij meer informatie te verschaffen.

Beetje jammer en wat flauw, vond ik. Met Van Egmond heb ik in het verleden inderdaad wel eens een akkefietje gehad, maar met Gerding had ik nog nooit eerder contact gezocht en ook nog nooit over zijn activiteiten geschreven.
Gelukkig lieten de heren via een tussenpersoon toch wat meer los. Ja, Gerding en Van Egmond hebben een verkennend onderzoekje met Van den Broeke gedaan. En ja, daar was ook sprake van een soort EEG-meting. Die was echter wat provisorisch, met slechts twee elektroden (normaal gebruik je er iets van 20). Het is dus niet echt verrassend dat er niets bijzonders uit kwam. De elektrische signalen van het hart zouden al voor te veel storing hebben gezorgd om iets over hersenactiviteit te kunnen zeggen, laat staan dat ze iets als ‘hersendood’ of een gebrek aan hersenactiviteit hebben waargenomen.
Wat ze nog meer gedaan hebben aan tests met Van den Broeke is me niet bekend. Volgens Pluijmen beschouwden ze de paranormale foto’s van Robbert als bedrog en waarom zouden we daaraan twijfelen als het vanuit die hoek gemeld wordt?

Of het onderzoek van Van Egmond en Gerding hetzelfde onderzoek betreft als waarover Krebber het heeft, is overigens niet helemaal zeker, maar het lijkt voor de hand te liggen. Of we de overige details van het verhaal van Pluijmen kunnen vertrouwen, is ook maar de vraag, bijvoorbeeld over dat onderzoek bij spiritueel therapeut Rens Hendriks (‘het extreme geval’), die er mede verantwoordelijk voor is dat Van den Broeke het spirituele pad op ging.

Veel blijft nog onduidelijk, maar in ieder geval is nu weer een detail uit de ‘Van den Broeke-saga’ enigszins opgehelderd en wie weet volgt de rest ook nog wel een keer.